CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN 8s,e JAARGANG NUMMER 2270 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal1 2.50 Per weekJ 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V Kerkhervorming. Het is heden weer de gedenkwaar dige 31e October, de dag der Kerkher vorming. Op tal van plaatsen wordt deze dag in het openbaar of in besloten kring min of meer feestelijk herdacht. Daarvoor is reden. Door de kloeke daad van Luther in den avond van 31 October 1517 heeft ook ons land de zegeningen van het wezen der Hervorming gekregen. Het is echter noodig om dat wezen der Hervorming goed te vatten. Dat wezen is: het onvoorwaardelijk gezag van het Woord Gods. Tegenover Ro me's kerk, die het gezag van Gods Woord eerst via de kerk wil laten gelden, stelt de Hervorming: onmid dellijk terugkeer tot het gezag van Gods Woord alleen. Aan dat Woord moet ook het gezag van de Kerk wor den getoetst. Wil men de geloofstegenstelling van de Hervorming scherper aandui den, dan kan men ook spreken van de reehtvaardigmaking door het ge loof alleen uit genade. Er is slechts één Middelaar Gods en der menschen Christus Jezus. Van Roomsche zijde wordt het wel eens voorgesteld als een daad van re volutie. Hiertegen moeten wij opko men. Integendeel de Reformatie ons is dat woord liever dan Hervor ming eischt onvoorwaardelijke ge hoorzaamheid, gehoorzaamheid aan God en Zijn Woord. Daarentegen de revolutie wil geen gehoorzaamheid. Zij stelt dat het ge zag in den mensch ligt. De helft plus een beschikt. De revolutie stelt zich tegen God, omdat zij ongeloof is. De Reformatie, door Luther zoo krachtig beleden en gepredikt, is vrucht van het geloof. Dat is de beteekenis van hetgeen op 31 October 1517 begon. STADSNIEUWS. TRUSTER STRIJKKWARTET. De serie Abonnementsconcerten van de Hollandsche Concertdirectie Dr. G. de Koos werd Vrijdagavond geopend met een kamermuziek-avond door het Triester Strijkkwartet, samengesteld door Augusto Jancovich, le viool; Giu seppe Viezzoli, 2e viool; Manlio Dudo- vich, alt; en Dino Baraldi, violoncel. De namen klinken meer Joego-Sla- visch dan Italiaansch en we meenden ook heel duidelijk in het spel een nei ging naar Slavische mentaliteit te bespeuren, Begonnen werd met Kwartet Op. 76 No. 2 in D-mol, van Joseph Haydn. Een frisch en vroolijk Allegro, rus tend op een heel eenvoudig thema van twee quintensprongen, prettig uitge werkt en versierd; dan een mooi An dante, ingeleid door den lsten violist met pizzicati van de overige instru menten. Hieruit blijkt alreeds over tuigend. hoe nobel de eerste violist de melodie weet te voeren, en tevens weldra, hoe goed de leden van het kwartet op elkaar zijn ingespeeld. Ze verstaan elkaar in het spel van vra gen en antwoorden, dat Haydn zoo ar geloos voor ons openlegt. Dat treft te meer, als de echt Haydnsche melodie zich oplost in een weelde van fioritu- ren. Na het Andante een Menuet, terwijl het Vivace, waarmee het kwartet be sloten wordt, een geestig weefsel van Rococo-kantwerk is. Het werd alles met overtuigende ze kerheid gespeeld; ook wel zonnig en blij, maar toch misten we het heel lichte accent, het absoluut ongedwon- gene, dat Haydn kenmerkt. De opvat ting was niet geheel Weensch, ook niet geheel Italiaansch, min of meer Slavisch en kon, hoe superieur ook, niet absoluut bevredigen. Dat werd anders met het klavier- kwintet Op. 81 in A-dur van A. Dvo rak. waarbij Mej. Helene Zimmer- mann de klavierpartij vervulde. Met de prachtige instrumenten der strijkers vormde de heerlijke Stein- way-vleugel. uit de magazijnen van Bender, met zijn warme, volle klank een prachtig geheel. Dvorak werd in een woord schitte rend gespeeld. Na de eerste inleidende maten van de pianiste intoneert de cellist op zeldzaam nobele wijze het melodisch motief en weldra volgt een gepassioneerd samenspel. Dvorak geeft achtereenvolgens, en herhaaldelijk aan >|e leden van het kwintet gelegenheid hun prachtige kwaliteiten te toonen en zij doen dit op overtuigende wijze. Slavisch Wee moedig i9 deze muziek met plotseling heftige opvlammingen en zelfverget^n Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertenliën per regel 22'/> cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tariei Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents weer verzonken in droomerijen. De pi aniste weet uitermate te bekoren door haar nobelen aanslag, die haar spel een zeldzame warmte geeft. Het Andante van deze compositie lijkt een droevig verhaal, waaraan al len deel hebben, elk het vertolkend naar de gesteldheid van eigen per soonlijkheid. Dan verheft het zich hartstochtelijk tot het weer als een droom, een mijmering, vervloeit. Het Scherzo is iets van verfijnde gratie, elfengetrippel, afgewisseld door prachtig vervlochten elegische melo dieën der strijkers, een voorname con- trapuntiek, waardoor de coloratuur der pianopartij bruist. Ook het Allegro is geestig en fijn, ge passioneerd en fel soms met zijn wee moedige verstillingen en plotselinge opvlammingen van rhythme. In Dvorak gaf het ensemble zonder twijfel het beste wat bet te geven had en het gaf dit op unieke wijze. Na de pauze genoten we Kwartet Op. 74 in Es-dur van Beethoven. Dit prachtige oeuvre valt in 1810 en staat aan het eind van Beethoven's middelperiode, terwijl het naar den diepzinnigen inhoud reeds een over gang vormt naar den lateren Beet hoven. Het is een machtig werk in Es-dur en alles wat Beethoven in deze toon aard schreef is uitdrukking van ver hevenheid: men derike aan de Eroïca en het Es-dur-concert. Een weemoedige Adagio-satz leidt het werk in. Maar na eenige maten is het, of de droefgeestige overpeinzing met een krachtig „Halt" wordt be dwongen. Een paar malen herhaalt zich dit, maar de melodie wordt wat lichter van tint en uit het laatste, ook minder forsche sluitings-accoord, ontwikkelt zich het Allegro. Weldra hoort men van de 1ste viool over eeni ge maten een zacht dominant-septime accoord. De andere instrumenten plaat sen daar pizzicati harpachtige figu ren tegen, waardoor dit werk is be kend geworden onder den naam „Har- fen-quartet". Zeldzaam mooi is ook het Adagio, waarin aan het begin de 1ste violist prachtig verdiept spel geeft in de breed uitgezongen melodie. Maar wel dra is het grandioze wisselspel weer in vollen gang. Dit is muziek, zoo rijk van gehalte, zoo grootsch van allure, zoo diep van sentiment als men zelden vindt. En ze wordt gespeeld zoo heerlijk van toonkwaliteit, zoo diep-doorleefd als men het wenschen kan, hetzij het con- trapuntisch weefsel in al zijn adel schittert, hetzij de unisono-partijen ge tuigen van edele kracht. Met brillan- ten glans wordt de rhythmische orgie van het Presto-prestissimo voorgedra gen en eindelijk bij het Allegro ver staan de spelers het, ons te demon- streeren, hoe Beethoven's ziel zich wist uit te zingen in variaties. Daar is een verbluffende weelde van rhyth- misch-melodische vondsten, in dit slot Het is of een toovenaar hier het een voudige lied-thema heeft aangeraakt en herschapen in een stralend wonder van klankgeflonker in sidderende rhythmen. De gehoorzaal was niet geheel be zet. Maar de aanwezigen hebben door geestdriftig applaus en herhaaldelij ke terugroepingen blijk gegeven, hoe hoog zij het spel van het Triester Kwartet waardeerden. Moge het nog meermalen Leiden be zoeken. REM. BUREAU VOOR BEROEPS KEUZE. Zaterdag plaatsten wij het adres van den Chr. Besturenbond, waarin den Raad in overweging gegeven wordt, over te gaan tot het ins te;! en van een Gemeentelijk Bureau voor Be roepskeuze. Over doel, werkwijze en beheer van een dergelijk bureau wordt in de memorie van toelichting het volgende gezegd: „Het werk van een Bureau voor Be roepskeuze is te splitsen in dria dee- len: a. hot geven van inlichtingen ten op zichte van de verschillende beroepen in algemeen maatschappelijken zin. zoo b.v. de kosten en duur der oplei ding en op welke wijze men tot 't ba- roep kan worden toegelaten; b. liet geven van inlichtingen om trent de arbeidsmarkt, alzoo de econo mische voorlichting; c. de eigenlijke beroepskeuze. Wat sub a en b betreft, dit behoeft niet veel toelichting. Het Bureau zal zich voor de richtige vervulling van die taak op allerlei wijzen inlichtingen moeten verschaf fen en die systematisch hebben te rangschikken en te ordenen. Zal dit al administratief werk en vooral wat sub b betreft, tot een voortdurende voeling met de maatschappelijk-soci- ale toestanden noodzaken, kennis van de psycho-techniek heeft men niet noo dig. Voor het werk van sub c is gebruik making van de mogelijkheden welkf de jongste wetenschap der psycho techniek biedt, noodzakelijk. Deze eigenlijke beroepskeuze vergt van de daarmede belaste personen een groote hoeveelheid energie, arbeid en geduld voor het verkrijgen en verza melen van gegevens, waarover men bij het kiezen van een beroep (c.q. bij het raadgeven) moet beschikken. Voor al hierom, omdat vele gegevens alleen langs experimenteelen weg kunnen worden verkregen, en eerst, wanneer zij voldoende geijkt zijn, als normen mogen worden gebruikt. Een goed werkertd bureau zal zich in verbinding dienen te stellen met industrie en handel voor de psycholo gische analyse, zoowel van de techni sche als administratieve beroepen, ter wijl met de inrichtingen van onder wijs eveneens conract kan worden ver kregen, teneinde een betrouwbare me thode samen te stellen tot onderzoek van de geschiktheid van leerlingen van middelbaar en hooger onderwijs. Het administratieve werk aan een dergelijk bureau verbonden moet niet gering geschat worden. Wij vermee- nen, dat de directe .leiding van het bu reau moet worden opgedragen aan 'n academisch gevormd persoon, wiens studie zich in dié richting heeft be wogen. Anders ontstaat ret gevaar, dat een zoodanige leider een voldoend cor rectief mist in zijn adviezen, welke dan alleen of hoofdzakelijk zijn geba seerd op menschenkerinis of intuïtie. Behalve vorenvermelde splitsing, sub a, b en e kan men nog een ande re splitsing daarvan onderscheiden n.l. het advisecren, het contact zoeken en houden met de school, het plaat sen van werkkrachten en nazorg. Het plaatsen van werkkrachten is hierbij opgenomen, hoewel het niet een integreerend bestanddeel van het werk vormt, Het is meer een prac- tisch idee, teneinde het bureau meer aantrekkelijk voor het publiek te ma ken, dat het liefst tastbare resultaten ziet. Evenwel is dit eigenlijk het werk van de Arbeidsbeurs. Opgemerkt zij nog, dat niet persé van elk advies inzake beroepskeuze een psycho-technisch laboratorium onderzoek dient plaats te vinden. Wij hadden gemeend, dat van onze zijde een dergelijk bureau, hetwelk dan een bepaalde kleur zou krijger-, zoii kunnen worden opgericht. De kosten van een dergelijk bureau, hoe eenvoudig opgezet, zouden toch betrekkelijk hoog zijn en slechts ecu kleinen kring van menschen omvat ten. Voor een plaats als Leiden ach ten -zij daarom het oprichten van meer dere bureaux economisch niet te ver dedigen, niet alleen vanwege de kos ten. maar ook, omdat bij vele bu reaux het werk dubbel geschiedt. Bij een centrale instelling wordt zulks voorkom tn. Wij mogen daarom de volgende denk beelden in overweging geven, uitgaan de van de wenschelijheid van de op richting van een Bureau voor Beroeps keuzevo* rlichting, onder een weten schappelijk gevormden directeur. De plaatsing van werkkrachten wor de overgelaten aan de arbeidsbeurs, welke daartoe in nauw contact diene te staan met het Bureau voor Beroeps keuze voorlichting. Nagegaan dienen te worden, in hoeverre onderbrenging bij den daarvoor meest in aanmerking komenden dienst, een zoo zuinig mo gelijken opzet zal bewerkstelligen. Mo gelijk, dat de kosten dan dezelfde zijn als de som van eventueele subsidie aan de verschillende particuliere bu reaux te verleenen. Voor het geven van advies, inzake beroepskeuze en werkwijze van het bureau zou een gemeentelijke commis sie worden ingesteld, ^mengesteld uit een gelijk aantal leden van neutra le, Roomsch Katholieke, Protestantsch Christelijke en van Socialstische zijde. Deze leden kunnen op voordracht van Je organisaties van verschillende rich ting door B. en W. worden benoemd en vormen te samen de groote com missie voor gezamenlijke besprekin gen. De vier deelen der groote com missie kunnen zich dan weer zelfstan dig constitueeren met voorzitter en secretaris voor het geven van advie zen. OVERTREDING DER DRANKWET. Reeds eenigen tijd was het de poli tie te Leiden bekend, dat in een kof fiehuis aan den Stationsweg alhier, dat door personen uit de minder ge goede klasse der burgerij pleegt te worden bezocht, nogal om flinke be dragen kaart werd gespeeld. Nu is bij de Drankwet het spelen om geld in koffiehuizen e.d. verboden. De moei lijkheid zit echter hierin, dat het' voor de politie zeer moeilijk is deze over treding te constateeren, indien het geld, waarom gespeeld wordt, niet op tafel ligt of in bijzijn der politie uit betaald wordt.. Zaterdagavond is de politie er ech ter in geslaagd, in voormeld koffie huis eenige bezoekers op heeterdaad ;e betrappen, terwijl zij aan het kaart spelen waren, waarbij het eveneens, althans wanneer men de financieele draagkracht der bezoekers in aanmer king neemt, om flinke bedragen ging. Een bedrag van veertig gulden, dat op tafel lag, werd in beslag genomen. Tegen de kaartspelers en tegen den kastelein werd proces-verbaal opge maakt. NIEUW ISRAELIETISCH WEESHUIS Gisteravond is een algemeene ver gadering gehouden van de afd. Am sterdam van het Isr. Wees- en Door gangshuis.' alhier gevestigd. Na een inleidend woord van Prof. J. L. Palache, heeft de heer L. Levisson, namens regenten een historisch over zicht gegeven van het beslaande Leid sche weeshuis. Daarbij zette hij uit een, dat het hem niet mogelijk is, de Wees- en Doorgangshuizen van Lei den en Utrecht te combineeren. Na een geanimeerde gedachtenwisse ling werd daarop besloten het besluit van bestuurderen te bekrachtigen tot het bouwen van een nieuw weeshuis in Leiden, hetwelk aan een 60-tal kin deren plaats zal kunnen bieden. Het tegenwoordige weeshuis bevat slechts plaats voor 30 kinderen, Besloten werd voorts propaganda te voeren om het beuoodigde bedrag, zijnde 100.000 binnen den kortst mo gelijken tijd hijeen te kunnen brengen. PLAATSELIJKE SCHOOLCOMMISSIE Wij hebben j.l. Vrijdag een verkeerd bericht geplaatst, inzake de benoe ming van een lid der Plaatselijke Schoolcommissie, dat wij herstellen moeten. Door den heer T. S. Goslinga is ont slag genomen als lid der Plaatselijke Schoolcommissie, waarvan hij tevens voorzitter was, Nu vermeldde het bericht, dat in de plaats van den heer G. als voor zitter was benoemd de heer A. B, Mul der alhier. Dit was onjuist. De heer Mulder zal door B. en W. als no. 1 worden voorgedragen om den heer G. als lid der Plaatselijke School commissie te vervangen. De Raad moet deze benoeming' doen Of de heer Mulder, als opvolger van den heer Goslinga in de Plaatselijke Schoolcommissie, tevens de uitverko rene .tot voorzitter zal zijn. moet; nog worden afgewacht. In elk geval zou het een gelukkige keuze zijn. EEN WERK VAN DEN HEER A. J. DEKKER. Ir. A. G. von Baumhauer schrijft in het Handelsblad: De bemaling van den Dorpspolder te Waardenburg bij Geldermalsen bleek gebrekkig te zijn, zoodat de vraag was gerezen op welke wijze hierin verbetering kon worden ge bracht. Electrische bemaling was uitge sloten, in verband met de hooge ka- belkosten. Motorbemaling zou even eens een groote uitgave bezorgen. De windmolen zelf was in zeer goede conditie, doch had hetzelfde gebrek als zijn soortgenooten, dat het schep rad te zwaar loopt voor zwakken wind. De kracht namelijk noodig om een scheprad te drijven is bij lang zaam loopen van den molen vrijwel even, groot als bij hard draaien. Om aan dit bezwaar tegemoet te komen had al eenige jaren geleden de molenmaker A. J. Dekker uit Lei den als antwoord op een prijsvraag van de vereenlging „De Hcllandsche Molen" een plan uitgewerkt, waarbij het mogelijk was, dat de molen ook bij zwakken wind voldoende snel loopt om den wind goed te benutten. In plaats van één enkel scheprad waren in het ontwerp voorzien drie centrifugaalpompen, welke elk afzon derlijk of tezamen konden worden ingekoppeld, zoodat de pompen den molen belasten overeenkomstig de windsterkte. Het bestuur van bovenfrenoemden polder heeft vertrouwen gesteld in den voortvarenden heer Dekker. Er is heel wat aan den molen veranderd, maar nu is ook èen fraai resultaat be reikt. Dit bleek toen verleden Zaterdag de molen werd bezichtigd door de Technische Commissie van de Ver- eeniging „de Hollandsche Molen". Uit het oorspronkelijk ontwerp is een elegante oplossing ontwikkeld, waartoe de fabrikant der pompen (Ne ring Bögel) en de leveranciers der kogellagers (S. K. F.) het hunne heb ben. bijgedragen. COALITIE IN DE LUCHT. In de (R. K.) Leidsche Courant, waarin Ajo brieven van een Stede lander schrijft, troffen wij in den brief van j.l. Zaterdag onderstaande aardig gevonden opmerkingen aan: Vorige week Zaterdag heb ik me hier zitten verkneuteren. Daar zong zoowaar de heer Schok- Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. Ernstige brand te Wormerveer. Te Rotterdam is een valsche manter gearresteerd. Buitenland Conflict tusschen Bratianu en Prins Nicolaas van Roemenië. Nieuwe partijgroepeering in Polen. Italië en de Tandzjerkwestie. Spoorwegramp in Zuid-Italië. king lustig mee in het achtbare koor bijeengekomen om den Christelijken zender te Huizen te openen. De heer Schokking, wien de minis- tersportefeille uit de handen werd genomen door het antipapistisch drijven zijner partijgenooten en wiens huis in de Leidsche Pieterskerkkoor- steeg een Roomsche instelling werd! De coalitie herleeft! dacht ik. Ten Binnenhove mogmen haar nog niet kunnen vinden, in het lucht ruim bleek zij onmisbaar, wilden wij niet door de neutrale golven over spoeld worden. Die neutrale golven zijn van een cameleontische soort. Op aarde zijn zij wel eens „Christelijk boven ge loofsverdeeldheid'' genoemd, in de lucht zijn ze „nationaal welke beide betitelingen echter lood om oud ijzer zijn. 't Komt altijd hierop neer, Jat zij gaarne voor „Mexicaanschen hond" spelen om de Christelijke gol ven in de war te sturen. Maar ook nu zit 't hun niet glad. We zijn er in de lucht vlug bij ge weest om onze rechten te veroveren, ondanks al het gefluit der „neutra len" die bliezen van kwaadheid toen zij vo(g)tigheid gevoelden. De heer Schokking zal dit ook wel gehoord hebben en 't is te hopen, dat zijn volgelingen zoowel in de lucht als op de aarde zullen leeren inzien, waarin de ware kracht van het Chris telijk volksdeel gelegen is. 't Was bereids aangenaam, de ver schillende Huizer redevoeringen te beluisteren, want de grondtoon van alle was deze: moge deze zender strekken tot heil des volks, dat slechts door toepassing der Christelijke be ginselen in de juiste richting kan worden gestuurd. BEZOEK VAN MINISTER LAMBOOY Do Minister van Oorlog en van Ma rine a. i., de heer Lambooy, heeft he denmorgen vergezeld van zijn adju dant, Luitenant ter zee le kl. Vreede, en dei? kapitein van den Gen. Staf Van Weel, een bezoek gebracht aan de Rijksinrichting tot verificatie van zeeinstrumenten aan de Varken markt alhier. Zooals men weet, geschiedt in deze inrichting het onderhoud en de re paratie van de bij de Marine in ge bruik zijnde instrumenten. De Minister, die werd rondgeleid door het Hoofd van deze inrichting, de ingenieur-adviseur-verificateur M. C. F. J. Cosijn heeft met groote be langstelling alles wat met de taak de zer inrichting verband houdt bezich tigd. In 't bijzonder liet de Minister zich op de hoogte stellen omtrent in strumenten, die betrekking hebben 'op de vuurleiding, welke aan boord gebruikt worden om de trefkans van den vijand op grooten afstand, ter wijl de schepen zich snel voortbewe gen, zoo groot mogelijk te maken. De Minister, die te half 10 arriveer de is om kwart voor 12 weer vertrok ken. DE TRAM OP DE BLAUWPOORTS- BRUG. Naar aanleiding van ons bericht betreffende de tram o de Blauw- poortsbrug, vernemen wij, dat hier hetzelfde systeem zal worden toege past dat thans in gebruik is bij de Lammenbrug en daar uitstekend voldoet. HET SPOORWEGONGELUK BIJ VEUR. De begrafenis van den spoorweg arbeider Nasveld, die bij het spoor wegongeluk bij Veur om het leven is gekomen, en welke begrafenis heden te Voorschoten zou plaats hebben, i9 tot morgenmiddag uitgesteld, aange zien de Justitie te 's-Gravenhage het lijk nog niet had vrijgegeven. Door de politie is aangehouden h. B. alhier, voor het ondergaan van 7 weken gevangenisstraf en 20 dagen hechtenis, die hij nog te goed had. Ten nadeele van N. v. d. P. op den Nieuwen Rijn i9 Zaterdag, waar schijnlijk door inbraak, een geldkist-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1