CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
8s,e JAARGANG
DONDERDAG 27 OCTOBER 1927
NlfMMER 2267
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22'/» cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tariei
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da-
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Zonderling geluid.
Te Amsterdam werd de jaarverga
dering van de vereeniging voor In
wendige Zending gehouden.
Op deze vergadering' heeft Ds. H. W.
Creutzberg van de Duinoordkerk te
Den Haag een inleiding gehouden
over; „Een nieuwe oriënteering tegen
over de vrijzinnigen".
Spr. meent, dat het met die oriën
tatie naar rechts in de Hervormde
kerk niet goed gaat.
Referent herinnert aan de pas ge
houden vergadering van het Religi
eus Socialistisch Verbond. Daar is ge
roepen: „Geef ons godsdienst!" Waar
om, vraagt spr., hebben wij niets voor
de groote massa? Waarom is er niet
één orthodoxe predikant, die lid van
de S. D. A. P. is? Ref. vindt dit toch
te gek, en vraagt waarom dit niet kan
wat in Engeland wel mogelijk is. D?
orthodoxie bereikt in ons land slechts
den boerenstand, den kleinen burger
stand, en de helft der arristocratie; t
proletariaat bereikt zij niet.
Spr. meent, dat de beteekenis der
Kerk een andere moet worden. Zij
moet aantrekken. Niet de Kerk als in
stituut is heilig, maar de Gemeente
van Christus. Onze vaderen hebben
een fout gemaakt, door in art. 27 van
de Drie Formulieren van Eenigheid
te zetten, dat de ware Kerk te her
kennen is aan de zuivere verkondi
ging van het Woord. Hiermede zeg
gen zij, dat de Hervormde Kerk de
Kerk van Christus is, maar dat is de
Rpomsche zuurdesem. De Hervorm
de Kerk wordt op het oogenblik ver
moord door de Confes9ioneelen, meent
spreker.
Als wij meenen, dat de modernen
het fout hebben, moeten wij bedenken
dat we het ook vaak fout hebben en
dingen zeggen, die in strijd zijn met
de Schrift. Ref. vraagt, of de ortho
doxie moet voortgaan, anderen te ver
doemen, en hen de Kerk uit te drij
ven. Moeten wij ook niet van hen lee-
ren? Moeten we doorgaan met duizen
den in de groote Kerken te verliezen
en de modernen er uit te werken? La
ten wij, zegt ref., in ons leven laten
zien, dat wij hervormd zijn door Je
zus Christus, Als we naast onze lief
de voor Christus ook liefde krijgen
voor de menschen. worden we heel
anders. Er kan nog veel goed worden
van wat we nu door onze hand laten
gaan.
Een zonderling geluid noemden wc
dit referaat. Inderdaad is het dit. Hoe
zeer het ook waar moge zijn. dat de
Kerk neiging heeft om te versteenen,
tenzij er voortdurend reformatie
plaats heeft, toch kan geen Gerefor
meerde Ds. Creutzberg gelijk geven,
dat de Kerk de modernen moet aan
trekken, ja, dat de Kerk zich moet
dringen in de S. D. A. P.
Reformatie van de Kerk, ja. maar
dat brengt juist mede, dat het onge
loof worde geweerd. De Kerk in de
wereld, niet de wereld in de Kerk.
STADSNIEUWS.
GEMEENTERAAD.
Vergadering van den Gemeenteraad
op Maandag 31 October 1927, des na
middags te twee uur.
Te behandelen onderwerpen:
1. Benoeming van een Directrice
van de Hoogere Burgerschool voor
Meisjes.
2. Benoeming van twee schoolartsen
voor het tijdvak 1 November 19271
April 1928.
3. Praeadvies op het verzoek van
Mevr C. J. VV. Wisse-Verburgt,om eer
vol ontslag als lid van het College
van Vrouwen-Kraammoeders.
4. Verordening tot wijziging van de
verordening van 2 Mei 1912 (Gem. blad
No. 17), op de Straatpolitie.
5. Voorstel:
a. tot vaststelling van een verorde
ning tot wijziging van de verordening
van 23 Mei 1912 (Gem. blad No. 18), op
het rijden;
b. tot afkondiging van de sub a be
doelde verordening onmiddellijk na de
vaststelling.
6. Voorstel tot het instellen van be
roep van de beslissing van Ged. Staten
van 19 September j.l. No. 91. waarbij
gegrond werd verklaard bet door bet
bestuur van de Geref. Schoolvereeni-
ging ingesteld beroep tégen het raads
besluit van 30 Mei tevoren, inzake ver
goeding van bet salaris van 'n boven
tallige leerkracht aan de school voor
L. O. aan de Hooglandsche Kerk-
gracht.
7. Voorstel:
a. inzake bet verleenen van een
voorschot aan de Woningbouwvereni
ging „De goede Woning" ten behoeve
van de voltooiing van haar gebouw
aan de Gasstraat, oorspronkelijk be
stemd voor badhuis en van een bij
drage in het exploitatietekort van dat
gebouw;
b. inzake bet huren van het sub a
bedoeld gebouw, ten einde daarin een
tijdelijk gemeentelijk Waschbureau te
vestigen;
c. tot vaststelling van den desbe-
treffenden begrootingsstaat.
HET HUIS OP DE ROTS.
Gisteravond hield in de St. Petrus-
kerk (Langebrug) Pater F. Hendrichs
S.J. de laatste zijner apologetische
conferenties over „Het huis op de
rots". Spr's onderwerp was dezen
avond: „De heerlijkheid van het huis
(Geloof en Kindsehap Gods)", waarbij
hij uitging van Ps. 111 3: „Gloria et
divitiae in domo ejus"" (Glorie en
rijkdom in Zijn huis).
Spr. gaf allereerst een kort over
zicht van de vijf vorige conferenties,
waarbij hij er op wees dat hij daarbij
uitgegaan was van de werkelijkheid.
In tegenstelling met de nieuwe philo-
sophie (Kant, Hegel, Hartmann e.a.).
gaat de. Roomsche,' de scholastieke
wijsbegeerte uit van de werkelijkheid
die er is onafhankelijk van den
rnensch, van het „niet-ik". waarvan
het „ik" afhangt. Ook de openbaring
Gods komt van. buiten af tot den
rnensch: de Bijbel was er voor ik er
was, want ik heb dien Bijbel niet ge
schreven!
Op die rots der werkelijkheid moet
het gebouw van Gods. waarheid opge
trokken worden.
Spr. heeft tot dusver tal van argu
menten opgenoemd voor de waarheid
van het Geloof: heeft hij nu de men
schen ook tot het geloof gebracht?
Neen, antwoordt Spr., want om van
het inzicht tot de overtuiging te ko
men hebben wij noodig de genade
Gods. Zonder deze komen wij niet
verder dan tot voor den drempel van
het Godsgebouw. Om die genade moe
ten wij bidden, ook voor elkaar.
Spr. citeert tal van teksten uit de
brieven van Paulus om te bewijzen
dat alles wat God ons schenkt gena
de is. Dan krijgen wij een oog voor de
heerlijkheid en den rijkdom van het
huis Gods, omdat, wij ons weten kin
deren van God te zijn. Wij hebben
.deel aan het ons door God geschon
ken leven, daarom zijn wij kinderen
Gods en mede-erfgenamen van Chris
tus. Dan is bij alle leed, het groote le
vensleed dat zoovelen moeten mee
maken, dan is ondanks al onze zon
den en bij alles wat ons naar beneden
v il trekken, het kruis van Christus
onze toevlucht: Christus die onze zon
den door Zijn dood verzoend heeft.
Spr. eindigde met den wenseh en
bede uit te spreken dat hij in den
jongsten dag al zijn hoorders zou mo
gen terugzien, en dan aan de zijde der
rechtvaardigen.
AFSCHEID PROF. BöHL.
Prof. F. M. Th. Böhl te Groningen
heeft gistermiddag zijn afscheidscol
lege gegeven, dat behalve door stu
denten in letteren en wijsbegeerte
bijgewoond werd door den rector
magnificus, hoogleeraren van de ge
noemde faculteit en van die der god
geleerdheid.
Toespraken werden gehouden door
den voorzitter der faculteit van lette
renden wijsbegeerte, prof. Kluyver.
en door den student Knottnerus, die
den naar Leiden vertrekkenden hoog-
leeraar een ets aanbood namens de
studenten.
ORGELBESPELING KRUITHOF
In de, helaas schaarsch bezette.
Oude Vestkerk had gisteravond de
orgelbespeling plaats door Kampen's
blinde organist, de beer H. J. Kruit
hof.
Ds. Kouwenhoven leidde den orga
nist in, na opening met gebed en na
dat gemeenschappelijk gezongen was
Ps. 84 3.
Meenen wij vaak dat het orgel in
de Oude Vestkerk, verre achter staat
bij dat van de ITooigrachtkerk en
Heerengrachtkerk, om maar niet te
vergelijken bij de orgels van de Pie
terskerk of de Hooglandsche Kerk,
wanneer een meesterhand als van den
heer Kruithof aan het klavier zit, dan
ruischt het al van leven, ook nog uit
dat instrument, waarop dit zij niet
vergeten toch nog eiken Zondag
met veel stichting het gezang dei-
gemeente geleid wordt.
Reeds in No. 1 van het programma
Allegro Moderato, van F. W. Marhul.
klonk forsch en krachtig, zooals wij
zelden hooren, de machtige toon door
de kerkruimte. Maar ook in no. 3. 't
Andante Sostenuto, van Mendelssohn
Bartholdy, deed Kruithof door zijn
zangerig zacht gekweel genieten.
Bovenal bekoorde de zang met or
gelbegeleiding. Met ontroeiing werd
voorgedragen no. 2, Psalm 130. door
rlen heer Kruithof zelf gecomponeerd
Hoe diep weemoedig dat 3 maal her
haalde: Uit de diepten roep ik tot U
o Heere! Daarna de smeeking, waar
in als het ware de gebroken ziel. in
smachtend verlangen wordt uitge
stort: Maar hij L' is vergeving. Ik ver
wacht den Heere, mijne ziel verwacht.
En dan, als om de zekerheid der ver
hooring uit te jubelen, het: Israël ho
pe op den Heere: want bij den Heere
is veel verlossing. In dezen psalm
trof van begin tot einde de diep ge
voelde zieledrang, die in de muziek
gelegd was.
Ook de twee liederen van Bach, a.
Nicht so traurig nicht so sehr" en b.
„Jesus, unser Trost und Leben", wer
den met gevoel voorgedragen, vooral
het laatste.
Naar het ons. voorkwam, stond mu
zikaal no. 6, „Feestspel", ook van den
heer Kruithof zelf, het hoogste. Hier
weer dat diepe gevoel naast de jube
lenden drang der ziel, om zich uit te
zingert voor haren God.
Tussrhen 0 en 4 in, kregen wij een
stuk blindenscbrift lezen. De heer
Kruithof kwam voor het voorlezers
bankje en las voor, zonder eenige ha
pering en in volmaakt hetzelfde tem
po als een gewoon lezer, een medi
tatie van Ds. van der Linden over een
gedeelte van Openbaring. Wat een
zegen, dat God in het blindenschrift
hun, die het gezicht moeten missen,
nog een middel geeft, om zich de cul-
luurgaven eigen te maken.
Tot slot kregen wij nog te hooren
zang met orgelbegeleiding: „God is
een toevlucht", naar Rubinstein,
woorden van II. Pierson.
Ds. Kouwenhoven was zeker de
tolk van de dankbare hoorders, toen
hij gewaagde van het genotene door
de vaardige hand en het mooie stem
geluid van den blinden meester.
Nadat tot slot gezongen was Ps. 72
vers 11, ging Ds. Kouwenhoven voor
in dankgebed.
NOORD-HOL1ANDSCH LAND-
EOUWCREDIET.
In de op 23 October 1927 gehouden
vergadering van Commissarissen is
besloten, op de 6 procent cumulatief
preferente aandeden een interim
dividend ad. 3 procent of 30.uit
te keeren.
Dit interim-dividend is van 2 No
vember 1927 af betaalbaar op het di
videndbewijs no. 19 dier aandeelen.
BE MINISTER OP BEZOEK.
De Minister van Oorlog en van Ma
rine ad interin., de heer Lambooy, is
voornemens a.s. Maandag onze stad
een bezoek te bron gen, o.a. aan het
gebouw van de verificatie v. 's rijks-
zee-instrumenteri, aah de Varken
markt.
DE ELECTRISCHE.
De Nederl. Spoorwegen nemen op
het baanvak HrfarlemLeiden een
proef met gebroken bazaltsteen, in
plaats van grint.
De electrische treinen Rotter
damDen HaagLeidenAmsterdam
zullen met twe_- derde-klasse-rijtuigen
uitgebreid worden.
HET COMMUNISTISCH COMPLOT.
De Haagsche rechtbank heeft de
voorloopige hechtenis van de 4 gear
resteerde Indonesische studenten op
nieuw met 30 dagen verlengd.*
ERNSTIG TREINONGELUK.
Twee dooden.
Hedenmorgen te ongeveer half ne
gen werd op het station te Voorscho
ten van de Ned. Spoorwegen telegra
fisch bericht ontvangen van den
wachter van Blokpost 8 A, dat aldaar
een trein tusschen een groep losse
werklieden was ingereden en dat
waarschijnlijk een tweetal gedood
waren.
Onmiddellijk heeft men toen op het
station Voorschoten de sneltrein, die*
volgde, laten stoppen en is een amb
tenaar van het station met de ver
bandmiddelen en een brancard naai
de plaats van het ongeluk gegaan. In
diezelfde trein was toevallig een dok
ter aanwezig die dadelijk bij een
tweetal van de ver arbeiders, die dooi
den trein aangereden waren, den dood
constateerde. De anderen kwamen er
met lichte verwondingen af, zoodat
zelfs geen verband noodig was. De
twee slachtofers zijn G. Nasveld, uit
Voorschoten, wonende aan den Stee-
nen Muur en A. Wierstra, Jacob
Catsstraat, Den Haag. Beiden zijn
gehuwd. De eerste is vader van twee
kinderen, terwijl de tweede pas ge
trouwd was en zijn vrouw binnen
kort het eerste kind verwacht.
Omtrent de oorzaak van het onge
val vernemen we het volgende:
Dichtbij de plaats waar het onge
luk gebeurd is was een groep van 15
of 1G losse arbeiders aan het werk
onder toezicht van een vaste wegwer
ker en' een opzichter. Het werk be
stond in het vaststampen van het
grint langs de lijn, waarvoor den laat-
sten tijd een motor gebruikt wordt.
De vier meergenoemde menschen wa
ren met dezen motor vooruitgestuurd
naar een andere plek om daar het
werk voort te zetten. Toen de trein
aankwam zijn de overige werklui di
rect uit het spoor gegaan, maar deze
Vier hebben den trein waarschijnlijk
niet zien aankomen, want hoewel de
machinist duidelijk en dringend sig
nalen gaf en ook de andere arbeiders
de aandacht van het viertal trachtten
te trekken, gingen ze door met hun
werk en niettegenstaande de bestuur
der hard remde werden ze aangere
den met het bekende droevige gevolg.
De twee gedooden stonden waarschijn
lijk binnen de lijn aan den eenen kant
van den motor, terwijl de twee ande
ren buiten den lijn aan den anderen
kant stonden. Er ligt dus wel een tra
gische sluier over al het gebeurde,
want hoewel het hard waaide en
daardoor de seinen niet zoo goed tot
hen konden doordringen als in gewo
ne omstandigheden is het vreemd dat
geen van het viertal, die den trein
toch van verre konden zien aanko
men, omdat de lijn daar geheel recht
is, er iets van bemerkt heeft.
Het ongeval is gebeurd bij kilome-
terpaal 24, ongeveer 3 K.M. van Voor
schoten, onder de gemeente Leid-
schendam. De politie van deze ge
meente heeft de zaak in handen.
Met den trein, die den ambtenaar
en den dokter naar het terrein van
het ongeluk bracht, zijn ook de liiken
van de slachtoffers naar Den Haag
vervoerd.
GEREF. SCHOOLVERBAND.
Gistermiddag vergaderde te Noordwijk
aan Zeè het district „Leiden" van het Ge
ref. Schoolverband.
Daar de voorzitter, de heer J. C. Wirtz
Czn.. door ongesteldheid verhinderd was,
presideerde de heer II. de Boer van
Noordwijk de vergadering.
Na opening door den voorzitter en af
doening van enkele huishoudelijke zaken
werd het woord gegeven aan den heer
W. van Veen, van Katwijk aan den Itijn,
om te spreken over „Opvoeding en
Waarheidszin".
De invloed van den opvoeder ten op
zichte van het aankweeken van den
Waarheidszin, kan zijn zoowel in gun-
stigen als in ongunstigen zin.
Spreker staat stil bij de volgende pun
ten:
1. Waarheidszin in 't algemeen.
2. Waarheidszin bij het kind, en
3. Waarheidszin bij den opvoeder.
Waarheid is de gedachte, die God over
Zijn schepping heeft. De waarheidszin
werd het eerst verstoord in de engeleri-
wereld, daarna ook in het Paradijs, in
de wereld der menschen. Hoe nu toch
rot waarheidszin op te voeden? Door de
algemeene genade heeft God de doorwer
king van het kwaad gestuit. Eén nor
maal rnensch moet om te liegen toch al
tijd nog zeker iets in zich overwinnen.
De overgebleven waarheidszin doet nog
steeds op verschillende manier de waar
heid zoeken. Bij kinderen is de waar
heidszin anders dan hij de ouderen: ook
anders bij verschillende kinderen. Daar
om moet men acht geven op de uitin
gen van elk kind afzonderlijk.
Tegenover Rousseau's uitspraak: „Alle
leugen in het kind is het werk van den
opvoeder", stelt de Inleider: „De erfzon
de is de grond voor den leugen". Al is
het waar, dat ook vele opvoeders de
waarheidszin door hun verkeerd optre
den eer verminderen, dan versterken.
Eischen van wellevendheid mogen niet
leiden tot onwaarachtigheid.
In het gezin moeten vader en moeder
onderling met en tegenover hun kinderen
ook waar zijn.
In de school geldt hetzelfde van den
onderwijzer; waar in woord en daad, ook
speciaal in zijn straffen.
Zelf waar zijn wekt vertrouwen bij on
ze kinderen en kweekt alzoo de waar
heidszin.
Een en ander wordt steeds door keu
rige, practische voorbeelden door den in
leider toegelicht.
Toch komt on-waar zijn veel bij kinde
ren voor. 75 pCt. hiervan moet op reke
ning komen van vrees voor straf. Sterk
moet worden aangedrongen toch altijd
de waarheid te spreken; 't is een ei9ch
Gods. De leugen is bovendien noodlottig
en laf. Liegt een kind dikwijls, dan een
gesprek onder vier oogen of samenwer
king zoeken met de ouders.
Liefde wijst den weg, niet verbitteren,
maar verbeteren zij het doel.
Verder komt liegen uit schaamte, uit
ijdelheid, uit wraakzucht enz. ter sprake.
Voorzichtigheid dient betracht, wanneer
het betreft het droomleven of de rijke
fantasie der kinderen.
Naast correcte leiding is juist waar
nemen, juist weergeven, hier eisch.
Tot den opvoeder komt het kind dik
wijls met allerlei vragen: blijk van ver
trouwen. Ook hier waar zijn, ook bij sexu-
eele vragen. Antwoord geven naar eisch
van den leeftijd: soms ook durven zeggen:
Ik weet het aiet!" Zichzelf ten allen tij-
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
Binnenland.
Het Koninklijk bezoek aan Gelder
land bij de opening van het Maas-
Waal-kanaal.
Ernstig ongeluk te Voorschoten.
Buitenland
De ramp van het Italiaanscke
stoomschip blijkt minder ernstig tc
zijn dan eerst verwacht werd.
Schwartsbard, de moordenaar van
den Oekrajiensche hetman Petljoera,
is vrijgesproken.
Brand in de lcodmijnen van Balia
in Turkije.
Een breuk van de Belgische socia
listen met de regeering-Jaspar?
KI
de laten leiden door Gods Geest, die de
Waarheid is.
Geen ongure kameraden of beduimelde
boeken mogen de waarheidszin tegen
staan.
Spreker wijst ten slotte op het groote
voorrecht, van onze Geref. scholen en op
de noodige ^samenwerking tusschen die
beide.
Hier het goede voorbeeld, maar boven
al het wijzen op Christus, die in alle
waarheid leidt en vrij maakt van de
macht van den leugen.
Een gezellige gedachtenwisseling volg
de op deze met volle aandacht beluister
de inleiding.
GEMEENTEZAKEN.
Vrouwen Kraammoeders.
B. en W. geven den raad in overwe
ging, naar aanleiding van een desbe
treffend verzoek, aan mevr. C. J. W.
WisseVerburgt eervol ontslag te
verleenen als lid van het College van
vrou wen kraammoeders.
Bellen van IJsco's op Zondag.
B. en 'W. hebben thans aan den
Raad prae-advies uitgebracht over het
verzoek van Patrimonium om maat
regelen te willen nemen, dat het beF
len en slaan op de gong van de zoo
genaamde IJsco's, waardoor inzonder
heid de godsdienstoefeningen menig
maal gehinderd worden, op den Zon
dag wordt verboden.
B. en W. geven den raad tenslotte in
overweging, de betreffende verorde
ning in dezen zin te wijzigen.
Gebouw gemeentelijk waschbureau.
In een uitvoerigen brief deelen B.
en W. den raad mede, dat de behui
zing van het tijdelijk gemeentelijk
waschbureau, indertijd ondergebracht
in het vroegere gebouw der centrale
keuken, staande op het terrein van
het openbaar slachthuis, eenerzijds op
zeer onvoldoende wijze aan 't bureau
huisvesting kan bieden, en anderzijds
met het oog op de belangen van het
slachthuis wenschelijk is, dat dit laat
ste weder de beschikking over de in
genomen ruimte verkrijgt.
Blijkens een door B. en W. inge
steld onderzoek zou het perceel aan
de Gasstraat^ aanvankelijk bestemd
voor badhuis en behoorende tot het
tweede bouwplan van de vereeniging
de Goede Woning, door het waschbu
reau zeer wel kunnen worden ge
bruikt. Met het oog op de gebleken
minder gunstige exploitatie-vooruit
zichten der genoemde vereeniging. had
deze B. en W. om machtiging verzocht
welke werd verleend het bad
huis voorloopig niet af te bouwen.
B. en W. stellen den raad tenslotte
voor, aan de Woningbouwvereniging
de Goede Woning te verleenen voor
het voltooien van het gebouw in kwes
tie tegen een rente van 5 pet. 's jaars
een voorschot van 5200 of zooveel
minder als in verband met de kosten
van bedoelde voltooiing zal noodig
blijken, verder in het exploitatietekort
van dat gebouw een bijdrage van ten
hoogste 1200 per jaar en van deze
woningbouwvereniging tegen een
huurprijs van 600 per jaar te huren
het gebouw in kwestie, teneinde daar
in het tijdelijk gemeentelijk waschbu
reau te vestigen.
Maximum-snelheid.
De Commissie voor de strafverorde
ning deelt den raad mede, dat in ver
band met het feit. dat op 1 November
1927 de wet van 1 November 1924 tot
wijziging der Motor- en Rijwiel wet in
werking treedt, terwijl op dienzelfden
datum van kracht worden het nieuwe
Motor- en Rijwielreglement, vastge
steld bij Kon. Besluit van 30 April
1927 en de nieuwe Motor- en Rijv. lei-
beschikking, vastgesteld door den Mi
nister van Waterstaat op 29 Aug. 1927
het noodzakelijk is de verordening op
het rijden op verschillende punten te
herzien en bij de nieuwe wettelijke
bepalingen tevens eenige wijzigingen
