CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
85,9 JAARGANG
DINSDAG 11 OCTOBER 1927
NUMMER 2253
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. f 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
Bureau: Hooigracht 35 Leiden Teleioonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 yHgWjftf Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22Vt cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel taxie!
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Wat eerst noodig is.
Het is uitermate begrijpelijk, dat tel
kens weer stemmen opgaan om toch te
komen tot belastingvermindering. De
rijksbelastingen zijn "hier en daar
reeds belangrijk verminderd. Maar de
gemeentebelastingen blijven nog maar
vrijwel overal op hetzelfde peil. Meri
mag al blij zijn, hoorden wij onlangs
een burgemeester zeggen, als men ver
hooging kan voorkomen.
Begrijpelijk is ook, dat bij dezen
stand van zaken er hier en daar re
kenaars opstaan, die meenen een op
lossing gevonden te hebben.
Zoo kwam onlangs een rekenaar in
het „Utrechtseh Dagblad" een bereke
ning geven, die met veel instemming
door de „Vrijheid" werd overgeno
men. Aan de hand van deze bereke
ning zou blijken, dat in 1928 de be
lastingdruk 12.68 pet. van het belast
baar inkomen zou bedragen, tegen
10.91 in 1913. De Maasbode gaat met
deze berekening niet accoord, maar
meent dat de verhouding, gebaseerd op
het begrootingstotaal, in verband met
het belastbaar inkomen, niet is 12.68
tot 10.91, maar 16 pet. in 1913 tegen
ongeveer 14.2 pet. in 1928.
Dit geldt echter alleen de rijksbelas
tingen.
Verder berekent de Maasbode, dat
tegenover de vermindering van rijks
belastingdruk, de gemeentelijke belas
tingdruk met 70 pet. is toegenomen.
„Wanneer men dus schrijft De
Maasbode om belastingverlaging
roept, dan dient men eerst te weten
in welke richting het euvel moet wor
den gezocht.
Anders zou men wellicht een ver
keerd middel aanwenden.
Eerst moeten wij de volle waar
heid op belastinggebied kennen, dan
eerst moeten de maatregelen beraamd
worden. Dat is ook ons leitmotiv bij de
telkens herhaalde kritiek op de becij
feringen, welke de millioenennota
pleegt te leveren.
Men mag de billijkheid tegenover de
gemeenten niet uit het oog verliezen.
Zij worden nog maar steeds beladen
met werkzaamheden welke eigenlijk
gedecentraliseerde behartiging van de
rijksbelangen beteekenen, en waarvoor
het Rijk haar soms niets, soms weinig,
soms wel veel, maar toch nog te wei
nig, vergoedt.
Niet steeds zullen de gemeenten het
in de hand hebben, haar belastingen te
verlagen, om weer eenigszins het peil
van 1913 te naderen.
Wie weet, hoevele toen dat peil
reeds hebben verwenscht. om daar nu
naar terug te verlangen.
Ook worde nimmer uit het oog ver
loren, dat alle belastingen geen weg
geworpen geld zijn, maar dat men
vaak waar voor zijn geld ontvangt.
Wil men de belastingen echter om
laag brengen, zoowel de rijksbelastin
gen als vooral ook de gemeentebelas
tingen, dan is er geen meer practische
weg dan de bestrijding der werk
loosheid.
Als een zwart noodlot hangt de
werkloosheid boven de budgets der
groote gemeenten.
Zoodra men er in slaagt hier te lan
de de industrie omhoog te brengen,
werk te vinden voor degenen, die niets
liever verlangen dan hun brood eerlijk
te verdienen, dan kan de belasting
voor een flink percentage omlaag, ook
en vooral in de gemeenten.
Zoo komen wij weer tot het voor
naamste der sociale en politieke vraag
stukken, dat ons dagelijks bezighoudt
en dat vastgeknoopt zit aan het geheel
der wereld-situatie: hoe onze nijver
heid omhoog te voeren 'en werkgele
genheid te scheppen."
Een raad die in dezen begrootings-
tijd zeker de overdenking dubbel
waard is.
STADSNIEUWS.
GASBEDRIJF.
Het Bestuur van den Nederland-
schen Federatieven Bond van Perso
neel in Openbaren Dienst heeft aan
den gemeenteraad van Leiden een ver
zoek gericht waarin zij opmerken:
1. dat gedurende de laatste weken
bij herhaling onrustbarende berichten
in verschillende bladen zijn vermeld,
betrekking hebbende op onregelmatig
heden. welke in de gasbedrijven zou
den plaats gevonden hebben bij leve
ranties, ten behoeve dier bedrijven en
ten laste der betrokken gemeenten ge
daan;
2. dat pogingen, aangewend om, met
medewerking der Vereeniging van gas
fabrikanten, het doen van onderzoe
kingen naar de juistheid dier berichten
te bespoedigen, zijn afgestuit op de
weigering van die Vereeniging om de
bedoelde medewerking te verleenen.
3. dat de Vereeniging naar in dc
bladen vermeld is door meerdere
gemeenten gesubsidieerd wordt;
4. dat ondertusschen toch alreeds
in eenige onderzochte gevallen de
juistheid dier sub 1 bedoelde berich
ten vast is komen te staan;
5. dat door de berichten een 15-tai
leveranciers zijn aangewezen, die in
meerdere of mindere mate hun mede
werking verleend zouden hebben bij
het tot stand brengen der bedoelde on
regelmatigheden. door het toekennen
aan directeuren van gasfabrieken van
belooningen, in den vorm van kortings
percentages, e.d., door welker omvang
de betrokken gemeenten in den loop
der jaren gezamenlijk voor meerdere
millioenen guldens benadeeld zouden
zijn;
6. dat door meerdere der bedoelde
leveranciers bij tijd en wijle leveran
ties ten behoeve Uwer gemeente zijn
gedaan;
7. dat door de gebleken juistheid der
sub 4 bedoelde gevallen tegelijkertijd
het bewijs geleverd is, der medewer
king van eenige leveranciers aan hel
tot stand komen van het sub 5 bedoel
de euvel;
8. dat een en ander in breede lagen
der bevolking twijfel heeft gewekt
over de vraag, of de gelden, in goede
trouw door de overheid ter beschik
king van hare bedrijven gesteld, hier
aan wel volledig ten goede zijn geko
men;
9. dat het in het belang Uwer ge
meente en hare bedrijven, alsmede het
goed recht harer inwoners is te ach
ten, dat die twijfel opgeheven wordt;
10. dat voorts de eer en de goede
naam Uwer bedrijven, alsmede die van
de daarin werkzaam zijnde ambtena
ren en werklieden, zij het ook ten on
rechte, sterk te lijden hebben, tenge
volge 'der berichten in de bladen, en
dientengevolge opheldering daarom^
trent evenzeer dringend noodzakelijk
geacht moet worden;
11. dat de opheffing van twijfel en
het brengen van opheldering naar
alreeds gebleken is het spoedigst
tot stand gebracht kan worden door
eene Commissie van onderzoek; welke
Commissie ware saam te stellen uit
Raadsleden, als vertegenwoordigers
der burgerij en uit door de algemeene
landelijke bonden van Overheidsperso
neel aan te wijzen, doch door Uw raad
te benoemen, vertegenwoordigers der
ambtenareni en werklieden;
12. dat zijkenslotte den raad beleefd
doch met gepasten aandrang verzoe
ken, wel te willen besluiten:
a. tot de benoeming van zulk een
Commissie;
b. tot onmiddellijke stopzetting dei-
subsidie aan de Vereeniging van Gas-
fabrikanten, indien deze mogelijk door
U in het genot daarvan gesteld zijn
mocht.
ZENDINGSSAMENKOMST.
Gisteravond werd in de Oosterkerk
een Zendingssamenkomst gehouden,
onder leiding van Ds. W. Bieshaar,
Zendingsdirector van den Geref. Zen-
dingsbond te 's-Gravenhage, die een
rede hield voor de Zending onder de
Toradja's.
Aan het begin 'der samenkomst werd
gezongen Ps. 118 11. Gelezen werd Ps.
72.
Ds Bieshaar begon daarna met aan
te halen het beeld dat Nebukadnezar
zag in zijn droom. Dat was het beeld
van de wereld. Maar het gaat met de
wereld van de wal in de sloot. Dat was
ook aan het beeld te zien: Het hoofd
was van goud. maar het werd hoe lan
ger hoe minder tot het tenslotte leem
was. Daaruit is de roepstem te hooren:
Heb de wereld niet lief. Nebukadnezar
zag ook een steen, zonder handen af
gehouwen en die steen slaat het beeld
tot pulver. Die steen, dat is Christus
en daarmede moeten wij het houden.
De steen is afgehouwen zonder meri-
schenhand. Het is door God alleen dat
de mensch bekeerd wordt.
Spr. had tot tekst voor dezen avond
gekozen Esther 8:4; De loopers, die
op snelle kemelen reden en op muil
dieren, togen suellijk uit aangedreven
door het woord van den koning.
Nadat gezongen was Ps. 74 18. 19
en 20, schetste spreker de verwarring
in de stad Susan toen bekend was ge
worden, dat de Joden over de kling
zouden gejaagd worden. Toen die men
schen dat lazen was er rouw en droef
heid. Zij zouden zich niet kunnen
verdedigen. Israël is als de duive,
waarvan het psalmvers zegt: Geeft 't
wild gediert'. dat niets in 't woên ont
ziet, de ziele van Uw tortelduif niet
over. Een duif kan niets dan kirren
en kermen.
Maar toen zorgde God ervoor, dat
koning Ahasveros een slapeloozen
nacht had er. uit de kronieken liet
voorlezen, met het gevolg, dat Morde-
chai verhoogd werd. Zoo was dus de
slapelooze nacht van den koning de
oorzaak dat het Jodendom behouden
bleef. Eerst was er een bloedplakkaat
dat den dood bracht, maar daarover
kwam een plakkaat van genade.
Een grooter I\oning dan Ahasveros
heeft ook een plakkaat des doods uit
gevaardigd, het paradijs-edict, dat
nooit meer kan herroepen worden. Dit
paradijs-edict bevat aller doodvonnis.
Die nu in waarheid hun eigen dood
vonnis hebben gelezen en daarover
rouw bedrijven, mogen gerust in het
paleis des grooten Konings komen met
rouwkleederen aan. Hij zal geven sie
raad voor asch. Het. edict van Golgo
tha is er een van genade. God heeft
het paradijs-edict voltrokken aan Zijn
eigen Zoon. Spr. komt dan tot zijn
tekst: De loopers, die op snelle keme
len reden en op muildieren, togen
snellijk uit, aangedreven door het
woord des konings, om te zeggen, dat
er nog een nieuwe wet was. Het ging
om de levens van vele mehsehen en
daarom gingen ze op snelle kemelen
en hingen naast de eerste proclama
tie die niet herroepen mag worden,
een tweede van genade en brachten
vreugde in elk dorp, waar zij kwa
men.
Zoo is spr. ook de trappen van de
preekstoel opgegaan met twee procla
maties, met de Wet en het Evangelie,
dood en leven, een eeuwig leed en een
eeuwige jubel. En al kan men het
hajfst niet gelooven, het is toch waar,
dat bij het Paradijs-edict is gekomen
het edict van Gólgotha.
In het woord van den tekst ligt ook
de zendingsgedachte. De heilboden
moeten heenrijden op snelle kemelen
met de proclamaties van den grooten
Koning naar verre landen.
Spr. wil daarom de aanwezigen in
de gelegenheid stellen een kemel en
muildier van stal te halen. Zelfs de
schimmels moeten vanavond van stal
komen. Er mag geen kopergeld in de
collecte komen, maar alleen zilver
geld.
Gezongen werd daarna Ps, 32 4, ter
wijl daarbij gecollecteerd werd voor de
kosten van den avond en het overige
bestemd zal worden voor de Zending.
Spr. wijst dan op de drijfveer waar
door de boodschappers worden aange
dreven, n.l. door het Woord des Ko
nings. Het Woord van den Prediker
kan niets uitwerken, maar de predi
kers worden aangedreven door het
Woord des Konings en Zijn Woord
moet overal ingang vinden, in elke
taal. in elk land. In het boek Esther
leest men van de groote vreugde van
de Joden over het tweede plakkaat.
Waar de Heere nu een weg der genade
opent, daar wordt het hart met hope
vervult, en waar deze proclamatie van
Golgotha hope heeft gestort in het
hart, daar geldt het Woord des Heeren
„Hij is getrouw, die het ook doen zal".
Aan het einde van de samenkomst
werd gezongen Ps. 97 7.
Bij den uitgang werd een collecte ge-
houden voor de zending onder de To-
railja s.
MR. J. KLEIN.
Naar wij vernemen zal Mr. J. Klein.
Kantonrechter alhier, door wien tegen
1 November a.s. om gezondheidsrede
nen ontslag is aangevraagd, zich met
terwoon te Arnhem vestigen.
CHR. LETTERK. KRING.
In een drukbezochte vergadering
kwamen de leden voor het eerst na
het zomerreces weer bijeen. Na de
gebruikelijke opening en lezing der
notulen werd overgegaan tot de be-
oordceling van een tweetal (pas ver
schenen) gedichten: Offerande (door
de Groot) en: Soldatenkamer (door
Leopold).
Achtereenvolgens liet een zestal le
den hun op schrift gestelde studies
doorleven, nu suggestief-betoogend,
dan weer contemplatief-bewonderenrl,
of tonen aan woorden ontlokkend in
de ritseling van hun medeklinkers, in
den doffen klank van hun ingehou
den geluiden, in de open vreugden van
hun blijde tweeklanken. En het was
een weelde, om met Vogel te spreken,
die taal te hooren verklanken in al
lerlei variatiën, ieder beeld, iedere
stemming, ieder gebeuren te bezien
door het prisma van zijn eigen geest,
te dóórdringen met het beste van hem
zelf, zijn eigen ziel, en dit alles te ver
tolken in schoonen vorm, in nauwkeu
rige expressie. Als om strijd werd
weer bewezen, dat verzen ook echte
Christelijke verzen geen afgeronde
gedachten zijn. gegeven in regels, die
rijmen of een gebondenheid van maat
gang vertoonen. Daarmee is Poëzie
niet omschreven. Niemand, die de ech
te in zijn leven ontmoet, zal wanen,
dat zij met het rijm ook maar „ver
loofd" is. De echte dichter wil het
rijm om zijn echo. om de tonen, waar
mee het de lucht vult, om de atmos-
pheer van klank, die het schept, waar
door het verstandelijke van de uitge
beelde gedachte getemperd werd.
De poëzie zweeft we werden weer
sterk aan dit beeld herinnerd als
de ongrijpbare vogel over onze keurig
opgestelde volières heen en terwijl we
de knap-ingerichte kooi bestudeeren
met haar slaaphokje en trapje,
haar vertreê en rasterwerk, is de veel
kleurige fasant, die haar bewonen
moet, buiten in den boom.
Vooral in de moderne expressionis
tische kunst, waarvan beide genoemde
gedichten de duidelijke sporen dra
gen, dient hierop de volle aandacht te
vallen, wat dan ook in de daarop ge
volgde discussie nog herhaaldelijk ge
constateerd werd.
Een hartelijk woord van dank door
den voorzitter was dan ook de welver
diende waardeering voor de zes leden,
die zich moeite noch tijd gespaard
hadden te trachten „het beste van het
beste" te geven.
P. G. TIMP.
Te Oegstgeest is overleden, 67 jaar
oud, de heer P. G. Timp, een zeer be
kende persoonlijkheid in katholiekb
kringen hier ter stede, o.a. was hij ge
durende 40 jaar dir. van het zangkoor
der Mon Père-kerk. De paus verleen
de hem het gouden eere-kruis „Pro
Ecclesia et Pontifice".
TWEE MOOIE GIFTEN.
Naar wij vernemen werd Zondag
morgen in de Oude Vestkerk een twee
tal mooie giften gecollecteerd n.l. ƒ50
voor de Kerk en ƒ50 voor de Armen.
DR. K. J. BQEIJINGA.
Onze oud-stadgenoot, Dr. K. J.
Boeijinga, contr. 1ste kl. in de gewes
ten buiten Java en Madoera, is be
noemd tot secretaris der residentie
Palembang.
GEMEENTELIJKE AUTOBUSSEN
TE LEIDEN?
De heer K. Sijtsma (V.D.) heeft bij
den Gemeenteraad de volgende motie
ingediend:
De Raad, van oordeel, dat een be
hoorlijk functioneerend stadsverkeer
fl^g worden geacht te zijn in liet al
gemeen belang der gemeente, zoowel
als in het belang van de bewoners dei-
verschillende buitenwijken;
van meening tevens, dat daarin op
de meest doelmatige wijze kan worden
voorzien door een welingerichten auto
busdienst, wanneer het niet anders
kan, geëxploiteerd door de gemeente;
noodigt B. en W. uit dit vraagstuk
ernstig onder oogen te zien en zoo
spoedig mogelijk voorstellen dienaan
gaande aanhangig te maken.
In zijn toelichting merkt de voor
steller o.a. op, dat de eenige openbare
verkeersmiddelen in de stad de trams
zijn der N.Z.H.T.M. en der H.T.M., die
echter alleen in één richting (heen en
terug) door de binnenstad rijden en
aan de bewoners, die aan den buiten
kant der oude stad en in de buiten-
v. ijken wonen, geen gemak en voordeel
bieden. Vooral voor hen, die in veraf
gelegen buitenwijken wonen, wordt
het gemis van een openbaar vervoer
middel naar en van het centrum van
de stad en enkele verkeersknooppun
ten, zooals het station, zeer gevoel-l.
Een goed georganiseerde autobus-
dienst zou in een sterk gevoelde be
hoefte voorzien, het particulier initia
tief alleen schiet hier te kort. Waai
de meeste buitenlijnen eenigen groei-
tijd noodig hebben om te kunnen ren-
deeren, durven de kleine ondernemers
de risico niet te aanvaarden of begin
nen zij met gebrekkig materiaal te
rijden, waardoor het welslagen wordi
tegengehouden. Groote maatschappijen
exploiteeren zulke lijntjes bij voorkeur
niet. Het is dus aan de plaatselijke
overheid zich hiermede te bemoeien,
hetzij door zelf een gemeentelijken
autobusdienst te exploiteeren, hetzij
door solide ondernemers een stimu
lans te geven.
Vandaar dat de voorsteller B. en W.
uitnoodigt deze zaak in studie te ne
men en zoo mogelijk met voorstellen
bij den raad te komen.
HULDIGING DR. BEVERSEN.
De huldiging van Dr. N. J. Beverse»
oud-rector van het gymnasium, door
een Comité uit de verschillende kunst-
vereenigingen, en kunstbeoefenaars te
Leiden, voor het vele. dat hij geduren
de zijn verblijf te Leiden voor de kunst
heeft gedaan, zal plaats vinden a.s.
Vrijdag des namiddags te half vier in
het stedelijk museum De Lakenhal
Dr. Overvoorde, de voorzitter der
Commissie, zal Dr. Beversen toespre
ken en hem daarbij een geschenk aan
bieden.
LEIDSCHE BURGERWACHT.
Te beginnen met heden zullen de
Schietoefëningen der Leidsche Burger
wacht wederom plaats hebben zooals
voor 1926 was bepaald en wel van
8.3010.00 uur n.m. op Dinsdag en
Vrijdag (schietzaal M.P.-kazerne).
De prijzen behaald op de verschil
lende wedstrijden met scherpe patro
nen No. 1 zullen op Dinsdag a.s. wor
den uitgereikt, terwijl tevens zullen
worden uitgereikt: 1 diploma voor
schietvaardigheid C; 25 kruisjes voor
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Geestdriftige huldiging van de be
manning van de Postduif" te Batavia
A.s. Maandag keert het vliegtuig terug.
Buitenland
Maatregelen van Bulgarije tegen do
Komitadji's.
Opening der Spaansche Nationale
Vergadering.
Staking van do Berlijnsche tunnel-
spoor.
Een SpaanschEngelsch vriend
schapsverdrag in uitzicht?
schietvaardigheid B., en 1 zilver kruis
je voor schietvaardigheid A.
P. V. heeft bij de politie aangifte
gedaan, dat uit zijn etalage aan do
Nieuwe Rijn een zilveren horloge ont
vreemd is.
BINNENLAND.
LUITENANT KOPPEN MET DE
POSTDUIF TE BATAVIA.
De officieele ontvangst.
Een nader telegram omtrent de aan
komst van luitenant Koppen met de
Postduif te Batavia meldt, dat de Postduif
voor de landing eerst boven de stad
cirkelde en om 5.13 n.m. (Indischen lijd)
neerstreek.
Er was enorme belangstelling en vele
au'oriteiten waren aanwezig.
Onder de aanwezigen werden opge
merkt de Dir. van Gouvernementsbe-
drijven, Ir. D. de Jongh, de pres. van
de Factory, de heer G. W. A. M. Gros
kamp, tevens besluurslid van de Ned.
Ind. Vereen, voor Lrchtvaart, de pres.
van de Kon. Paketvaart Mij., de heer
N. van Zalinge, de dir. \an de Stoom
vaart Mij. Nederland, Mr. D. N. Delprat,
die met den dir. van de K.L.M., den
heer A. Plesman, die mede aanv, e^ig
was, naar Indië vertrokken was in ver
band met de verbinding Holland-Indië,
de burgemeester van Batavia, Mr. A.
Meijroos.
Een vijftal kransen werden geschon
ken, o.a. van de Ned.-Ind.-Vereeniging
voor Luchtvaart en van de K.L.M.
Luitenant Koppen is na de aankomst
herhaaldelijk onder daverende hoera's
op de schouders rondgedragen. De geest
drift was zoo groot, dat het militaire
cordon verbroken werd. Het Wilhelmus
weid gezongen en loen de geestdrift
een weinig bedaard was, werd de eere
wijn rondgediend.
Reisbij zonderheden.
Luit. Koppen vertelde dat de terug
keer naar Allahahad, kort na het op
stijgen, te wijten was aan het dalen
van den oliedruk in den middelsten
motor. Bij onderzoek bleek dat er een
vuiltje tusschen de kleppen zat. De
reparatie was van korten duur, maar
toch werd besloten te Allahahad te
blijven, en den motor grondig na te
zien. Het lag in de bedoeling den vol
genden dag den achterstand in te halen.
Toen de machine weer gereed was,
werd naar een ander gedeelte van het
terrein getaxied en daar zakte de Post
duif 60 c.M. diep. in de modder, zoodat
opnieuw zeer hard gewerkt moest wor
den om de machine vrij te maken.
Den volgenden dag werd Calcutta
gehaald en daarna anderhalf traject in
één dag afgelegd, waardoor de achter
stand tol een etmaal teruggebracht werd.
Luit. Koppen deelde mede, dat de
recoidvlucht toch geslaagd was, doordat
de afstand Amsterdam-Karachi in vier
dagen is afgelegd, wat de Engelschen
haast niet wilden gelooven. Zij waren
er buitengewoon enthousiast over en
dezelfde geestdriftige stemming werd
in Singapore geconstateerdhier toch
is luit. Koppen, door den gouverneur
van de Straits, die hem zijn opwachting
kwam maken, allerhartelijkst ontvangen.
Het traject Bangkok-Singapore, een
afstand van 750 K.M., over de zee, is
uitsluitend op kompas gevlogen en de
Postduif kwam precies op het juiste
punt aan, hoewel er voortdurend wol
ken waren. „Wij zijn de eerste vlie
gers", zeide luit. Koppen, „die dwars
over het Perzische hoogland en niet
langs de kust zijn gevlogen".
Maandag aanvaardt de Postduif den
terugtocht naar Holland.
De bijeenkomst te Weltevreden.
In de groote zaal van de Planten
en Dierentuin te Weltevreden is luit.