CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Diinmer beslaat uit TWEE Bladen.
Belangrijksle nieuws in dit Nummer.
fis'» JAARGANG
VRIJDAG 7 OCTOBER 1927
NUMMER 2250
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaalf 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22'/9 cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
EERSTE BLAD.
V Zondagsdienst bij de Post.
Er is op het gebied van den Zon
dagsdienst gelukkig reeds heel wat
verbeterd. Dank zij de geduldige ac
tie van velen is de bestelling beperkt
en is in het algemeen de Zondags
dienst tot eeh minimum ingekrompen.
Toch zijn er nog wel enkele punten
die noodzakelijk verbetering behoe
ven.
Naai1 wij vernamen wordt des Zon
dagsmorgens van 11.30 tot 12.J0 gele
genheid gegeven om correspondentie
af te lialeii. Vermoedelijk is dit uur
zoodanig gekozen dat de Zondagmor
gen-godsdienstoefeningen dan afge-
loopeu zijn, hetgeen op zichzelf goed
gezien is.
Maar wat is het geval met het per
soneel. Om tegen half twaalf gereed
te zijn moet dit reeds om 10 uur aan
wezig zijn om het voorbereidende
werk te doen. Het gevolg is dus dat
dit personeel dan niet naar de Kerk
kan gaan. Voor gehuwd personeel
met kleine kinderen beteekent dit te
vens dat bet gehcele gezin daardoor
verstoken is van het kerkgaan.
Zijn wij goed ingelicht dan is reeds
eerder gevraagd om dit uur te ver
vroegen tot van 8 tot 9 of van 8.30 tot
9.30. Hierdoor zou het personeel ge
legenheid krijgen om daarna ter kerk
te gaan.
Hier moet van twee zijden hulp ko
men. In de eerste plaats van de zijde
der Postkantoordirectie. Naar het ons
voorkomt kan van die zijde daarte
gen geen al te groot bezwaar bestaan,
immers dit afhalen van stukken heeft
alleen ten doel om het publiek tege
moet te komen; een bepaald dienstbe
lang is daarmede niet gemoeid.
Maar ook het publiek moet helpen.
Nog maar al te veel wordt gedachte
loos des Zondagsmorgens even naar
het postkantoor gegaan om te zien of
er ook wat is. Zelfs zijn er velen die
van uit de Kerk deze boodschap doen.
Dat kan anders worden. Sterker, wij
meenen dat God het eischt om hier
een daad te doen.
Kan nu eens niet een actie worden
op touw gezet door onze menschen,
vooral uit den handel, om met een
verzoek tot de Postkantoordirectie de
actie van het Chr. Postpersoneel te
steunen? Wij twijfelen niet of dan zal
ook spoedig voor dit postpersoneel de
mogelijkheid, om des Zondagsmor
gens de godsdienstoefeningen bij te
wonen, verzekerd zijn.
Wie neemt het initiatief?
V Uit de dagen van olim.
Er is in verschillende gemeenten
ontstemming geweest over de Wet
houdersverkiezing Vooral te Amster
dam waren de Soc.-Dem. kvvaad dat
hun drie mannen niet weer op het
kussen kwamen. Maar ook in Utrecht
is ruzie ontstaan. Het Liberale Utr.
Dagblad is boos dat aan de Liberalen
geen betere vertegenwoordiging in
het College is toegekend.
Dit noopt Mr. Aalberse om in het
„Centrum" een herinnering uit onze
Sleutelstad te voorschijn te roepen
waarvan wij, via de Zeeuw, kennis
namen.
„In de heerlijke dagen van olim*
zoo schrijft Mr. Aalberse toen de
Liberalen in de groote steden nog
altijd een, zij het niet steeds aanzien
lijke meerderheid in de Gemeentera
den bezaten, hebben zij er r.ooit over
gedacht, om ook maar één zetel in het
CoHege van B. en W. aan de minder
heid af te staan. Zij behielden corn
stant alle zetels voor zich.
^3n evenzoo ging het ook bij de sa
menstelling op den eersten Dinsdag
van September, van de verschillende
Raadscommissies
Wij hebben het in Leiden, omtrent
het jaar 1900, meegemaakt, dat de
vroeger zeer groote liberale meerder
heid geleidelijk zoodanig geslonken
was, dat voorzien werd, dat bij de
eerst volgende Gemeenteraadsverkie
zing de Raad „om" zou gaan.
Toen wendde zich de Rechterzijde
tot de Linkerzijde, met dit voorstel:
stel een der drie Wethouderszetels
voor ons beschikbaar, dan zullen wij.
als wij de meerderheid behalen, ook
voor u één zetel beschikbaar houden.
Na lange onderhandelingen kwam
men zóó ver, dat besloten werd: er zal
een vierde wethouder komen, en
deze zal dan uit de minderheid geko
zen worden. Aangenomen!
Maar toen het tot het kiezen kwam,
en de Rechterzijde X wilde, zeiden de
Liberalen: neen, die willen wij niet,
wij stemmen Y, en als hij weigert de
benoeming aan te nemen, den houden
wij den vierden zetel ook zelf!
Zoo eJng het in de o-elukkip-e dn^en
van olim, toen de T ibpvaipp p0<? de
bezaten, zelfs als die meerderheid
maar enkele stemmen bedroeg!
Thans zijn de bordjes verhangen
STADSNIEUWS.
DE COLLECTE VOOR DEN
LEIDSCHEN HOUT.
De opbrengst van den bedelwagen
op 3 October 1927 voor den Leidschen
Hout heeft bedragen:
1 chèque 100.—
1 bankbiljet 100 100.
1 bankbiljet 25 25.
3 bankbiljetten 10 30.—
1 gouden tientje 10.
2 zilverbons ƒ2.50 5.
30 rijksdaalders 75.
304 guldens 3C4.
1 Yi gulden 0.50
1521 kwartjes 380.25
4393 dubbeltjes „439.30
945 stuivers 47.25
3041 21/* centstukken 76.02 Y
19628 centen 196.28
151 Y* centen 0.75 hi
Totaal ƒ1789.36
Tevens heeft «het Comité mededee-
ling ontvangen van .den Hengelaars-
bond voor Leiden en Omstreken, dat
deze bond zich voorstelt voor zijn re
kening een vijver in den Leidschen
Hout te bevolken met karpers en goud-
visschen.
DE PLAATSELIJKE HUURVER-
ÜRDENINGEN.
Thans is inededeeling gedaan van
de gronden voor vernietiging der in
verschillende gemeenten vastgestelde
huurverordeningen. Zooals reeds ge
meld is ook de Leidsche verordening
vernietigd.
Zij luiden als volgt:
overwegende, dat op grond van den
inhoud en de geschiedenis van de
huureommissiewet, met name in ver
band met de bepalingen van die wet,
waarbij ook wat betreft de afschaf
fing, differentatie naar de gemeenten
mogelijk is gemaakt, de strekking der
hij de Huureommissiewet en hare op-
vo.gende wijzigingen gegeven rege
ling geacht moet worden te zijn, dat
ten aanzien van het onderwerp dier
regeling, ook van een ander overheids
gezag, niet verder behoort te gelden;
overwegende, dat alzoo de verorde
ning treedt in hetgeen is van alge
meen Rijksbelang, en de verordening
dus in strijd met artikel 150 der Ge
meentewet;
overwegende bovendien, dat onder
de tegenwoordige omstandigheden,
voor zoover de vraag naar eenige
soort van Woningen het aanbod over
treft, vermeerdering van het aanbod
door den houw van nieuwe woningen
mogelijk is en het eenige middel is,
waardoor in een werkelijke behoefte
kan worden voorzien;
dat hierdoor stijging van de huren
boven het gewone peil, dat door de te
genwoordige bouwkosten geboden
wordt, kan worden voorkomen;
dat een beperkin van de vrijheid
om voor een deel der woningen een
huurprijs overeen te komen, wel de
vraag naar die woningen kan doen
toenemen, maar niet het aanbod daar
van kan doen vermeerderen, en dus
slechts de strekking kan hebben een
toekomstig tekort van die woningen
te bevorderen;
dat belemmering van den verhuur
der in de bepaling van de buur, huur-
opzegging kan tengevolge hebben
zooals de ervaring geleerd heeft, voor
dat de "maatregelen van de Huureom
missiewet waren aangevuld met de
Huuropzeggingswet dat de verdre
ven huurder een duurdere woning
zou moeten betrekken of wel tot sa
menwoning zijn toevlucht zou moeten
nemén;
overwegende, dat derhalve de be
palingen der verordening de belangen
van de volkshuisvesting niet bevorde
ren, maar schaden;
overwegende, dat de bepalingen der
verordening derhalve niet alleen in
strijd met de wet, maar ook in strijd
met het algemeen belang zijn.
CURSUS IN PAEDAGOGIEK.
Zooals bekend is, zal door Prof.
Waterink, Hoogleeraar aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam, te begin
nen Donderdag 13 October a.s., een
populaire cursus in paedagogiek wor
den aangevangen. De Nederlandsche
Christelijke Radiovereeniging zal de
ze cursussen per radio uitzenden.
Onze Chr. Radio-vereeniging riep
ook reeds belangstellenden in deze
college-lessen op en mocht van een
klein aantal de medewerking ontvan
gen. Het getal is echter te gering om
daarvoor een lokaal af te huren.
De vraag rijst, weten onze men
schen wat hier gegeven wordt? Ver
moedelijk wordt de bedoeling niet be
grepen. Daarom moge hier nog een
kleine toelichting worden gegeven.
Prof Waterink heeft het volgende
De lessen worden gegeven in drie
afdeelingen, A. B. en C. Cursus A., 20
lessen is bestemd voor allen, die over
opvoedkunde iets meer willen weten;
in het bijzonder dus voor Ouders. Be
handeld wordt daarin: „Onze Kinder
tjes", „Kinderen" en „Jonge menschen"
De lessen zijn verdeeld als volgt:
10 lessen: Overzicht van de kinder
psychologie.
3. lessen: Speciale gevallen (moei
lijke gevallen en moeilijke
kinderen).
3. lessen: De jeugd in onzen tijd.
4. lessen: Jeugdorganisatie en be
roepskeuze.
Cursus B. omvat 20 lessen en is
meer speciaal bestemd voor onderwij
zers, predikanten, leeraren, enz.
Deze is verdeeld in 5 maal 4 lessen
verdeeld over: Principieele vraagstuk
ken bij de paedagogiek, Experimen-
teele paedagogiek en experimenteele
psychologie, Opvoeding en samenle
ving, Moderne paedagogische richtin
gen en Vragen van den laatsten tijd.
Cursus C. behandelt de volledige
stof van het ex. paedagogiek M. O.
De bedoeling is dat ieder ingeschre
ven cursist iedere week een gedrukte
les ontvangt. Zonder deze gedrukte
les zal het volgen van de radioles
moeilijk vallen omdat men dan teeke-
ningen, statistieken e.d. mist. Niette
min zullen de lessen zonder die schrif
telijke gegevens nog veel stof bieden
voor het onderwijs en de opvoeding
van belang.
Afzonderlijke leerboeken zijn voor
cursus A. niet noodig, voor Cursus B.
en C. worden later de studiewerken
opgegeven.
De schriftelijke lessen voor cursus
A. kosten tezamen 5. Die voor B. (A.
inbegrepen) 7.50. Die voor C. 25.
Het luisteren aan de radio kost na
tuurlijk niets.
De Leidsche Chr. Radiovereeniging
meent dat straks vele belanghebben
den spijt zullen hebben zich niet voor
deelname te hebben opgegeven. Daar
om stelt zij nogmaals de gelegenheid
open om zich op te geven. Zoodra het
ar.ntal deelnemers groot genoeg is zal
dan een lokaal wSrcTeu afgehuurd en
daar een radiotoestel met luidspreker
worden opgesteld. Wanneer de Radio
vereeniging lokaalhuur en enkele
kleine uitgaven vergoed krijgt ver
leend zij verder kosteloos haar be
middeling.
Men geve Ds. Bouwman, Heeren
gracht, vóór Maandag 10 Oct. even
kennis, of aan het Bestuur der Chr.
Radiovereeniging te Leiden.
RECTIFICATIE.
Ons is ter oore gekomen,* dat som
migen uit een wij geven het toe
ietwat onduidelijke zinsnede in het in
ons blad, evenals in enkele andere bla
den, geplaatste verslag van de recto
rale rede, gelezen hebben, dat de pe
dellen hier ter stede zich hebben schul
dig gemaakt aan verduistering van
collegegelden.
Dit is evenwel de bedoeling niet ge
weest, en daarom doet het ons genoe
gen, dat wij met de meeste stelligheid
de betreffende geruchten kunnen te
genspreken en wij spreken er ons leed
wezen over uit, dat een onduidelijke
uitdrukking aanleiding daartoe kon
geven.
DE OPENING DER R.K. HANDELS-
KOOGESCHOOL.
De rector magnificus der universi
teit alhier, Prof. Dr. A. J. Wensinck
en de secretaris Jhr. Prof. Mr. Dr. W.
W. M. Eysinga. zullen zich morgen,
vergezeld van den pedellus major, den
heer W. Verra, naar Tilburg hegeven,
om de opening der R.K. Handelshooge-
school aldaar bij te wonen.
DE INBRAKEN OP 3 OCTOBER.
Door de politie te Haarlem zijn gis
teren twee mannen aangehouden, die
zich op 3 October te dezer stede schul
dig gemaakt hebben aan diefstallen.
Zooals bekend stelt de politie naar
vier inbraken tijdens de 3-October-
feesten een onderzoek in.
Nader vernemen we hieromtrent:
Gisteren heeft een rechercheur in
de Haarlemmerhout een tweetal on
bekende personen aangehouden. Ieder
had een koffertje bij zich, dat zij in
het kreupelhout wilden verbergen.
Op het politiebureau bleek dat het
waren de 19-jarige P. H. en de 20-jari-
ge E. de V., respectievelijk autobe-
kleeder en kantoorbediende, bei.len
uit Arnhem. De koffertjes bleken in te
houden: inbrekerswerktuigen, 10 hor
loges, vulpotlooden ,vijf snoeren kra
len, electrische zaklantaarns en ande
re voorwerpen. Verder droegen zij 2elf
nog valsche sleutels en vijlen bij zich.
Vast kwam te staan dat verschillende
voorwerpen afkomstig waren van in
braken te Nijmegen, Rotterdam en
Leiden.
De beide jonge mannen zijn in verze
kerde bewaring gesteld.
Medusastraat vanuit een zandbak in
een droge sloot gesprongen en kwam
daarbij in aanraking met een oud,
ijzeren ledikant dat daar lag. Hij
kreeg daardoor een bloedende wond
aan het been en is door den E.H.D.
verbonden.
BUITENLAND.
DE DUITSCHE AMBTENAARS
SALARISSEN.
De gévolgen der verhooging.
Onmiddellijk na het hekend worden
van het besluit van het Duitsche rijks
kabinet om de ambtenaarssalarissen
belangrijk te verhoogen, werd er reeds
op gewezen, dat dit besluit een zeer
ernstige schaduwzijde heeft.
In de eerste plaats zou het aanlei
ding geven tot groote loonbewegingen
in handel en industrie (immers de
werklieden en bedienden in de parti
culiere bedrijven zullen trachten zich
aan dezen rekstok in de hoogte te
werken) en voorts zou het de landen
en gemeenten, die het rijk natuurlijk
moeten volgen, in moeilijkheden bren
gen, daar ook zij de salarissen belang
rijk zouden moeten verhoogen, zonder
evenwel te weten, op welke wijze zii
deze nieuwe uitgaven moeten dekken.
Dit probleem heeft de laatste dagen
in het middelpunt gestaan van de
schier eindelooze besprekingen, die
tusschen den rijksminister van finan
ciën en de ter gelegenheid van Hin-
denburgs 80en verjaardag te Berlijn
aanwezige ministers en ministerpresi
denten der verschillende landen heb
ben plaats gehad.
Ook onderling hebben de staatsmi
nisters geconfereerd en elkander hun
nood geklaagd. Overal hetzelfde liedje
men weet niet, waar men de gelden
vandaan moet halen, om de verhoo
ging der salarissen mee te betalen, en
het rijk weigert halsstarrig bij te
springen.
Ook gisteren heeft men weer uren
lang geconfereerd met de verschillen
de rijksministers, doch zonder eenig
resultaat.
Het is begrijpelijk, dat onder deze
omstandigheden vooral de kleinere
staatjes het verlangen voelen opko
men, ontslagen te zijn van de verant
woordelijkheid en hun zorgen aan het
rijk te kunnen overdragen, m.a.w. het
federalistisch karakter van het Duit
sche rijk te veranderen en er een één-
heidsstaat van te maken.
Dit zou inderdaad een verstandige
oplossing zijn. In Duitschland zijn nu
ruim 200 ministers en meer dan 2000
parlementsleden, welke aantallen na
tuurlijk in geval van een ineensmel
ting der staten in belangrijke mate
zouden kunnen worden verminderd,
wat een enorme besparing zou mee
brengen.
Men mag echter aan dit streven, dat
momenteel onmiskenbaar aanwezig is,
geen overdreven beteekenis hechten.
De grootere Duitsche landen. Beieren
voorop, denken er niet aan, hun zelf
standigheid prijs te geven.
INCIDENTEN AAN DE PERZISCH-
TURKSCHE GRENS.
Een casus belli?
Naar uit Ivonstantinopel gemeld
wordt, heeft de Turksche regeering 'n
zeer scherpe protestnota aan Per zie
gezonden, waarin de onmiddellijke
vrijlating wordt geëischt der Turksche
officieren, die door bandieten-benden,
welke aan de Perzisch-Turksche grens
opereeren, op Turksch gebied gevan
gen werden genomen en over de grens
meegevoerd.
De regeering van Angora verklaart,
dat zij, zoo ze geen voldoening erlangt,
het incident als een „casus belli" zal
beschouwen.
De Turksche pers schrijft opgewon
den artikelen, om te bewijzen, dat de
eer der natie op het spel staat.
Anderzijds wordt gemeld, dat de
voormalige minister van oorlog van
Perzië, Firoughi Khan, die te Genève
vertoefde, een verzoek heeft ontvan
gen, onmiddellijk naar Perzië terug te
keeren.
DE OPSTAND IN MEXICO.
Waarom Calles zoo streng optreedt.
Ter motiveering van de draconische
strengheid, waarmede president Calles
tegen zijn tegenstanders optreedt,
wordt gezegd, dat de generaals Serra
no en Gomez het plan hadden opgevat,
president Calles en o\id-president
Obregon, die waarschijnlijk, zooals
men weet, volgend jaar Calles zal op
volgen, gevangen te nemen en te
doen executeeren.
Daarna zouden zij een militair di
rectoire hebben ingesteld.
HET CONGRES DER LABOURPARTIJ
Een voorstel tot een heffing op
het inkomen.
Het congres der Britsche Arbeiders
partij heeft een motie aangenomen ten
gunste van een speciale heffing op hel
inkomen.
Binnenland.
Groote brand te Warmond.
De „Postduif" is naar Akyab ver
trokken.
Buitenland
Perzisch-Turksche grensincidenten.
De Mexicaansche generaals Serrano
en Gomez zouden het plan hebben ge
had Calles en Obregon terecht te
stellen.
Het congres der Britsche conserva
tieve partij.
MacDonald over de betrekkingen
met Rusland.
Moeilijkheden tengevolge van de
verhooging der Duitsche ambtenaars
salarissen.
De heffing zou opklimmend zijn en
gemiddeld twee shilling per pond ster
ling bedragen. Inkomens beneden de
500 pel sterling 's jaars zouden vrij
gesteld zijn.
Een dergelijke belasting zou jaar
lijks ongeveer 85 millioen pd. sterling
opbrengen.
MacDonald over Rusland.
Ramsay MacDonald drong op het
congres aan op de noodzakelijkheid
de kwestie der betrekkingen met Rus
land tot de realiteit terug te brengen.
Hij zeide: „Tot degenen, die steeds
spreken ter verdediging van Rus
land, zou ik willen.zeggen, dat de on
doeltreffendste wijze om dit te doen, is
het verontschuldigingen in de hand te
geven om zijn verkeerde internatio
nale politiek voort te zetten. Rusland
heeft geen stappen gedaan om tot
vriendschappelijke betrekkingen met
de Europeesche staten te geraken.
Steeds weer is de kwestie opgeworpen
en aan de Russische regeering voorge
legd, doch er is geen bevredigend ant
woord gegeven."
DE CONSERVATIEVE PARTIJ.
Het Kiesrechtvraagstuk.
De gisteren te Cardiff geopende con
ferentie van de Conservatieve Partij
werd door ongeveer 2500 afgevaardig
den, waarvan niet minder dan 15C0
vrouwen bijgewoond. De vrouwen ston
den reeds een uur voor het opengaan
der deuren in lange rijen te wachten
,en namen dan ook in de zaal de beste
plaatsen in.
Deze groote ijver van de vrouwen is
begrijpelijk, daar de conferentie zal
beraadslagen over het regeeringsvoor-
stel om voor stemgerechtigde vrouwen
de leeftijdsgrens van 30 op 21 jaar te
verlagen, waardoor volkomen gelijk
stelling met de mannen zou worden
verkregen; en voorts over andere voor
stellen om de leeftijdsgrens op 25 jaar
te bepalen. Een aanbeveling van het
regeeringsvoorstel werd aangenomen,
nadat het amendement dat de leeftijds
grens op 25 jaar wilde bepalen, ver
worpen was.
De vrouwelijke afgevaardigden ha 1-
den reeds bij den aanvang der verga
dering een succes te boeken, toen een
amendement op het bestuursvoorstel
om liet aantal afgevaardigden tot
de helft terug te brengen en het aan
tal vrouwelijke afgevaardigden be
langrijk te verminderen werd aan
genomen. Het amendement stipuleer
de volkomen gelijkstelling tusschen
mannelijke en vrouwelijke afgevaar
digden. -
De debatten over het voorstel betref
fende hervorming van liet [loogerlniis.
waren niet onbelangrijk Een nioti«
was ingediend, waarin volledige
steun aan de regeering beloofd werd,
wanneer deze een versterkt Hooier-
huis wilde invoeren, dat ook over s
lands financiën kon heslissen, waar
door de Parliament Act een doode let
ter zou worden
In het debat werd gezegd, dat een
sterker en parmanent conservatief
Hoogerhuis noodig was in geval er een
Arbeidersregeering aan het bewind
mocht komen. die. gelijk bij de alge-
meene staking van verleden jaar :s
gebleken, de constitutie omver wil
wer'peYi en vervangen door een dicta
tuur.
Lord Selbourne en eenige andere ge
matigde conservatieven stemden tegen
de motie, die evenwel met een over-
groote meerderheid van stemmen aan
genomen werd.
EEN VERNEDERING VOOR
DE VLAMINGEN.
Onder het opschrift „Een vernede
ring voor. de Vlamingen, schrijft A.
H.(ans) in „Het laatste Nieuws":
„De plëchigheid der inwijding van
het station der draadlooze telegrafie
te Ruisselede, is geschied alsof Bel
gië eentalig Fransen ware.
Men noodigt oo'k de Vlaamse'
;:orc VJaamscne nijveraars en hn
