CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
6s'e JAARGANG
VRIJDAG 30 SEPTEMBER 1927
NUMMER 2245
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Dit nummer beslaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Niet 37 maar 18 millioen.
De heer J. H. de Waal Malefijt,
Oud-Burgemeester van Katwijk,
maakt ons opmerkzaam op een be
langrijk misverstand in onze beschou
wing over de iinancieele verhouding
tusschen Rijk en gemeenten in ons
W oensdagnummer.
Wij noemden daar met een ronde
som van 37 millioen het bedrag, dat
volgens de door de Staatscommissie
ontworpen regeling daarmede ge
moeid zal zijn. Dit bedrag is ten rech
te 37.197.977,—. Wij deelden verder
mede, dat de Commissie als ideaal
stelt dat deze uitkeering slechts zal
gegeven worden met de bedoeling, dat
de gemeentelijke lasten met gelijk be
drag zouden verminderd worden. De
Commissie gaat niet zoover dat- zij dit
als eisch aanbeveelt. De Minister van
Financiën laat echter in de Millioe-
nen-nota uitkomen, dat hij onvoor
waardelijk dit als eisch wil gehand
haafd zien.
Naar de heer de Waal Malefijt thans
opmerkt, stelt de Commissie boven
dien voor om de uitkeeringen inge
volge de wet van 1897 te doen ver
vallen. Deze uitkeeringen bedroe
gen over 1924 18.812.688,zoodat de
kosten der dadelijk ingaande regeling
volgens het denkbeeld der Staatscom
missie dan niet zouden bedragen de
volle 37 millioen, maar 37.197.977,
tuin 18.812.688,— of 18.385.329,—.
Dit maakt inderdaad een groot /er-
schil. Ook komt het voor Amsterdam
berekende 1/10 deel van de 18 mil
lioen, dichter bij het door den heer
Wibaut geschatte bedrag van 2 mil
lioen, dan het 1/10 deel van 37 mil
lioen.
Hoewel in zijn consequentie eerder
aanvaardbaar op een bedrag van 18
millioen dan op dat van 37 millioen,
blijft onze beschouwing over de moge
lijkheid van verwezenlijking van liet
denkbeeld der Staatscommissie, zijn
kracht behouden. Het standpunt door
den Minister ingenomen is weinig
hoopgevend.
Aan den heer de Waal Malefijt on
ze dank voor zijn rechtzetting.
Mohamedaan zonder bedrog
Wie, als wij, den nieuw benoemden
Regent van Batavia van nabij' gekend
heeft, zal onwillekeurig opnieuw
weer getroffen zijn door zijn eenvou
dige religieuze redevoering bij de
aanvaarding van het hooge ambt van
Regent van Batavia.
Raden Achmad, die nu naast den
titel van Raden, ook dien van Toe-
menggoeng mag voeren, is gesproten
uit een regentengeslacht. Wij kenden
hem indertijd nog als Wedono ter be
schikking van den Resident van Ba
tavia, met een speciale opdracht. Aan
doenlijk was soms de wijze waarop
hij kon opkomen voor zijn volk, als
hij meende dat het niet behandeld
werd zooals behoorde.
Levendig staat ons nog voor de
aandacht 'n verdediging door hem in
den Gemeenteraad van Meester Cor
nells van het hebben van atapdakbe-
dekking buiten de bebouwde kom der
gemeente. Uit religieus en moreel
oogpunt verdedigde hij het hebben
van een eigen huis door iederen Ja-
vaanschen landbouwer. Een huis dat
op Java anders dan hier, van eenvou-
digen aard kan zijn, omdat het géén
dekking tegen de koude en geen gele
genheid tot huiselijk genoegen be
hoeft te brengen, omdat de heerlijke
vrije natuur zich daarvoor meer
eigent. Maar het huis is symbool van
de saamhoorigheid. In eigen huis bidt
de Mohamedaan rustiger.
Ook nu was het weer aan het begin
zijner rede een inroepen van Gods
hulp om het geschonken vertrouwen
waardig te worden. Aan het einde
eveneens een smeeken van Gods ze
gen om het werk voor de bevolking
ten zegen te stellen.
Onwillekeurig denken wij bij de be
schouwing van dezen man aan Na-
thanaël van wien Jezus getuigde: Zie
waarlijk een Israëliet in welken geen
bedrog is.
Nathanaël kwam als Jezus discipel,
Regent Achmad zal wel Mohame
daan blijven, maar beiden zijn zeker
typen van een geslacht, dat we noodig
hebben om 'n dam op te werpen tegen
liet ongeloof en de volksverwildering,
maar vooral ook tegen de lauwe on
verschilligheid onzer dagen.
Achmads rede, in antwoord op die
van Gouverneur Hillen van West-
Java, die hem installeerde, stak verre
boven die van laatstgenoemden hoog-
waardigheidsbekleeder uit. De heer
Hillen had alleen woorden van lof
voor den ambtenaar Achmad. De heer
Achmad smeekte Gods zegen af voor
zichzelf en voor zijn volk.
Waarlijk een Mohamedaan ln wel-
Pn o-o,in bedrog is. ons ten voorhepld
STADSNIEUWS.
WENKEN IN HET BELANG VAN BE
GOEDE ORDE TIJDENS DE
3-LCTOBERFEESTEN.
Niet medeloopen met den optocht.
Tijdens het passeeren van den op
tocht niet op bruggen of tegen brug
leuningen plaats nemen.
Zich houden aan de bevelen der po
litie.
Rechts houden, vooral voetgangers.
Al het mogelijke doen om het
schrikken van paarden, bij den op
tocht aanwezig, te voorkomen.
Den weg voor den optocht vrij hou
den, waardoor ongelukken worden
voorkomen.
Vóór of tijdens het afsteken van het
vuurwerk zich niet ophouden op het
terrein van de Haarlemsche Tram, de
daarachter gebouwde remise, den
spoorwegovergang of -brug.
Vertooningen met aapjes en ande
re dieren, alsmede loterijen zullen
streng worden tegengegaan.
Koffiehuizen sluiten te 1 uur
's nachts.
DE NIEUWE DIENSTREGELING
DER SPOORWEGEN.
Een belangrijke verbetering.
Heden is verschenen de offieieele
reisgids der Ned. Spoorwegen, bevat
tende de dienstregeling voor den win-
terdienst, die 2 October a.s. ingaat.
Was de zomerdienstregeiing dit jaar
voor Leiden zeer ongunstig, zoodat
men meermalen per dag 1 a 1J4 uur
moest wachten alvorens er een trein
naar Den Haag of Amsterdam ver
trok, thans kunnen we gelukkig met
blijdschap constateeren, dat dank
zij de electrificatie de verbindingen
voor onze stad veel gunstiger gewor
den zijn.
Den geheelen dag rijden de electrl-
sche treinen om het half uur zoo
wel in de richting AmsterdamRot
terdam als omgekeerd. Van Leiden
gaat er telkens 6 minuten vóór de
heele en halve uren een trein in de
richting Den Haag, die" daar 12 minu
ten later aankomt. Deze regel geldt
van 's morgens 7.54 tot 's avonds 22.54.
In de richting Amsterdam gaat er
telkens 10 minuten over de heele en
halve uren een trein, die 21 minuten
later in Haarlem en 38 minuten later
in Amsterdam aankomt. Deze regel
geldt van 's morgens 7.10 tot 's avonds
20.40.
Natuurlijk zijn dit niet alle treinen,
die in beide richtingen vertrekken,
want er voor, er na en er tusschen-
door rijden nog tal van andere trei
nen, voor welker vertrektijd men het
spoorboekje moet raadplegen.
De eerste trein vertrekt (niet op
zon- en feestdagen) 6.16 in de richting
Den Haag en 7.10 in de richting Am
sterdam, de laatste trein 0.24 in de
richting Den Haag (1.01 te Rotterdam),
0.10 in de richting Amsterdam (0.48 te
Amsterdam).
Goederenvervoer.
In verband met de verdere doorvoe
ring van de electrificatie van de reizi
gerstreinen ondergaat de regeling van
het vervoer van wagens en goederen
op de lijn Amsterdam C.S. en Rotter
dam D.P. een belangrijke wijziging.
Met de electrische treinen op dit baan
vak mogen van 2 October a.s. af geen
wagens vervoerd worden; voor het
vervoer van wagens en goederen zijn
verschillende snelgoederentreinen in
gelegd, met een snelheid tot 85 K.M.
in het uur.
Met de electrische treinen kunnen
voor zoover de beschikbare laadruim
te en de stationnementen dit toelaten:
a. zendingen, bestelgoed-snelvervoer;
b. zendingen bestel Eilgut met voor
schrift: bestelgoed (gew. vervoer
tot 5 K.G. van de stations, waar de
trein stopt naar het eind-station van
den trein worden vervoerd.
Vervoer van rijwielen.
In verband met de uitbreiding van
het aantal electrische treinen tusschen
Amsterdam en Rotterdam, ingaande
2 October 1927 is bij wijze van proef
voor de electrische treinen op die lijn
geen andere beperkende bepaling voor
geschreven, dan de algemeene, dat
met electrische treinen rijwielen
slechts vervoerd worden, voor zoover
de laadruimte het toelaat. Met be
doelde treinen kunnen in de eerste
plaats bagage en rijwielen met rijwiel-
kaarten van 1.25 worden vervoerd,
en in de tweede plaats rijwielen met
goedkoope rijwielkaarten.
Op dagen van druk rijwielvervoer
(b.v. Paschen, Pinksteren) zal door
het stellen van extra rijwielwagens
in sommige treinen in gebrek aan
laadruimte worden voorzien.
EEN NIEUWE HAVENBRUG.
Gelijk bekend, zijn reeds sedert ge-
ruimen tijd bij B. en W. plannen voor
den bouw van een nieuwe Groote Ha-
venbrug in overweging. Ook werd bij
motie van de heeren Huurman pn FJ-
de wenccheUiVheid ultfp's'nTw
ken, om zoo spoedig mogelijk tot den
bouw van een nieuwe groote Haven-
brug over te gaan en B. en W. werden
uitgenoodigd een plan met begrooting
daartoe bij den Raad in te dienen.
Deze motie werd tijdens de behande
ling van de gemeentebegrooting voor
het jaar 1925 om praeadvies in han
den gesteld van B. en W.
„Aangaande de noodzakelijkheid'
van een nieuwe brug ter plaatse kun
nen wij", aldus schrijven B. en W.
aan den Raad, „kort zijn, aangezien
daarover, naar wij meenen, vrijwel
eenstemmigheid zal bestaan. De te
genwoordige houten ophaalbrug is èn
wat haar capaciteit, èn wat haar con
structie betreft, totaal verouderd en
niet meer in staat het moderne ver
keer, gelijk dit zich mede door aan
bouw in dit stadsgedeelte ontwikkeld
heeft en in de toekomst vermoedelijk
r.og verder ontwikkelen zal, te ver
werken".
Naar B. en W. verder mededeelen,
zijn onderhandelingen met de H. T. M.
mislukt, zoodat bij de verdere uitwer
king van de plannen thans uitslui
tend met de behoeften van het gewo
ne verkeer, dus zonder tram, rekening
behoefde te worden gehouden.
Met het plan van den directeur van
Gemeentewerken kan de Commissie
van Fabricage, evenals B. en W., zich
vereenigen.
De kosten van uitvoering van het
geheele plan worden geraamd op
235.000.
In de kosten van uitvoering zal door
de Lichtfabrieken, uit hoofde van het
belang, dat deze fabrieken hebben bij
een grootere doorvaartwijdte, een bij
drage worden verleend tot een be
drag van 25.000 in maximum, zoo
dat een bedrag van 210.000 uit lee
ning zal moeten worden gevonden.
Onder mededeeling, dat de Provin
ciale Waterstaat geene principieele
bedenkingen tegen het ontwerp heeft,
geven B. en W. den gemeenteraad in
overweging:
a. ten behoeve van den bouw van
nieuwe groote Havenbrug met bijko
mende werken een bedrag v. 235.000
te hunner beschikking te stellen,
waarvan een bedrag van ten hoogste
25.000 ten laste van de Lichtfabrie
ken zal worden gebracht;
b. de motie van de heeren Huur
man en Eikerbout, alsmede een in
dertijd bij den raad ingediend adres
van de Federatie van de alhier geves
tigde woningbouwvereen. waarin ook
op verbreeding van de Groote Haven-
brug werd aangedrongen, hiermee als
afgedaan te beschouwen.
BLOEMPJESDAG.
Morgen zal alhier een bloempjes
dag worden gehouden ten bate van
het Sanatoriumfonds der Onderoffi-
ciersvereeniging „Ons Belang", welke
ten zeerste in de gunst van 't publiek
wordt aanbevolen.
De dames, welke de bloempjes zul
len aanbieden, zijn kenbaar aan een
oranjeband om den arm.
INDONESISCHE STUDENTEN.
Een boekverkooper had het faillis
sement aangevraagd van Mohammed
Hatta en Sastro Amiljo, twee der ge
arresteerde Indonesische studenten.
Vandaag zou deze aanvraag door
de tweede kamer der Haagsche recht
bank behandeld worden, doch de aan
vraag werd door den boekverkooper
ingetrokken.
EXAMEN ONDER BIJZONDERE
OMSTANDIGHEDEN.
De heer Ali Sastro Amidjojo, een
der vier Indonesische studenten, die
de vorige week zijn gearresteerd en in
het huis van bewaring te 's-Graven-
hage zijn opgesloten, heeft heden
morgen, nadat de Officier van Justi
tie daartoe vergunning had verleend,
aan de Universiteit alhier het docto
raal examen Indisch recht afgelegd.
Om 9 uur kwam hij per politie-auto,
vergezeld van een Haagschen inspec
teur van politie, uit Den Haag aan.
Hier stapte ook de Leidsche Inspec
teur Weyers in de auto, waarna naar
de Universiteit werd gereden.
De student zag er opgewekt uit.
De beide inspecteurs woonden 't ge
heele examen bij. Na afloop deelde
Prof. André de la Porte namens de
faculteit mede, dat het haar een ge
noegen was, hem het gewenschte di
ploma te kunnen uitreiken.
Toen de nieuwe doctorandus het
examenlokaal verliet, werd hij in de
gang opgewacht door zijn vrouw en
den advocaat, Mr. Mobach, die hem
met den uitslag van het examen ge-
lukwenschten. Ook de beide inspec
teurs drukten hem de hand. Door het
achterpoortje in de Nonnensteeg,
waarlangs hij de Universiteit was bin
nengekomen, verliet hij ook het ge
bouw, stapte met den Haagschen in
specteur in een auto en reed aldus
naar het Huis van Bewaring te 's-Gra-
venhage teiug.
ARMENRAAD.
Gisteravond werd door den Armen
raad een vergadering gehouden ten
Stadhuize, waarin als spreker optrad
de heer J. R. Snoeck Henkemans, lid
der Tweede Kamer, met het onder
werp: „Roeping en Wettelijke taak
van den Armenraad".
Aangezien deze vergadering niet
voor de pers toegankelijk was, kun
nen wij geen verslag geven.
De heer A. v. d. Sande Bakhuyzen,
burgemeester, en de heer T. S. Goslin-
ga, wethouder, woonden de vergade
ring bij.
OVERPLAATSING SPOORWEG
PERSONEEL.
In aanvulling van ons bericht in
een vorig nummer aangaande de over
plaatsing van spoorwegpersoneel, in
verband met de electrificatie der Ned.
Spoorwegen kunnen we thans mede
deelen, dat te Rotterdam 30 machinis
ten worden overgeplaatst. Van het
station Leiden worden 6 machinisten
naar Zwolle gedirigeerd. Te Breda
wordt het locomotief-depót opgehe
ven. Het tractie-personeel aldaar
wordt naar Roosendaal overgeplaatst.
WERKLOOZEN AGITATIE COMITé.
Naar wij vernemen is door boven
genoemd Comité aan den gemeente
raad het volgende adres verzonden:
„De ondergeteekenden, Ph. J. J.
Hasselo en Jac. H. Boom, respectie
velijk voorzitter en secretaris van bo
vengenoemd Comité, domicilie kiezen
de Weverstraat 44, te Leiden. Hebben
de eer Uw geacht College te wijzen,
op de steeds toenemende werkloos
heid en haar gevolgen: Nemen daar
om de vrijheid Uw College te verzoe
ken, de werkloozen brandstoffen te
verstrekken over een tijdvak van 5
maanden, t.w. van 1 November 1927
tot 1 April 1928, en wel 1 H.L. per
week en per gezin.
Aangezien de nooden der werkloozen
bekend zijn, hebben wij de vrijheid
Uw College beleefd te verzoeken dit
adres te ondersteunen.
VERMIST.
Sedert Woensdag 28 September,
wordt alhier vermist Jansje de Mooy,
oud 42 jaar, wonende Oude Heeren
gracht 1. Zij heeft 's avonds te half 8
haar woning verlaten om kennissen
te gaan bezoeken en is daar niet aan
gekomen en ook thuis niet terugge
keerd.
Zij is klein en tenger van gestalte,
heeft een smal, bleek gelaat, donker
bruin haar, en was gekleed in licht
bruine regenmantel met zwarten
hoed. Zij had bij zich een pakje met
heerensokken van verschillende
kleur. Zij was zwaarmoedig waarom
aan een ongeluk gedacht wordt.
De familie heeft haar opsporing
verzocht.
KORFBAL.
Naar wij vernemen zullen a.s. Za
terdag op het terrein van „Pernix"
aan de Nieuwe Vaart seriewedstrijden
gehouden worden.
De deelnemende vereenigingen zijn
„V.E.O.", uit Voorburg, „Oranje-Nas-
sau", uit Amsterdam, „Pernix" uit
Leiden, en „Snel" uit Dordrecht.
Deze wedstrijden zullen jaarlijks ge
houden worden op het terrein van één
der deelnemende vereenigingen. Voor
het eerst zullen zij in Leiden gehou
den worden.
Deze vereenigingen, die alle het
zelfde speltype hebben, willen door
deze onderlinge wedstrijden hun spel
peil opvoeren.
Wij wekken belangstellenden op
deze wedstrijden hij te wonen, aange
zien alle 4 twaalftallen over een'uit
stekend spel beschikken, zoodat het
de moeite van het verre loopen of rij
den zeker zal loonen.
LICHTING STATIONSBRIEVEN
BUSSEN.
De buslichtingen zullen met ingang
van 2 October als volgt plaats hebben:
Richting Amsterdam: 3.15, 's Maan
dags en daags na een feestdag niet,
A; 7.20, B; 10.30, C; 13.35, E; 15.15, F;
15.55, F l; 16.30, G; 17.50, H; 22.10. K.
Richting Rotterdam: 3,10, 's Maan
dags en daags na een feestdag niet, I;
7, II; 10.40, 10.51 Kt.; 13.10, lila; 13.25,
IV; 14.35, VI; 16.20, VII; 16.50, IX;
19.20, X; 23.05, XII.
Richting Utrecht: 5.15, I; 13.25, III;
15.55, IV; 20.10. V.
Op Zon- en Feestdagen:
Richting Amsterd:. 3.15, A; 23.30, L.
Richting R'dam: 3.10, 1; 22, 11.43, Kt.
De heer B. F. Krantz, lakenfabri
kant alhier, is bij Kon. Besluit be
noemd tot lid van de commissie van
toezicht op het Instituut voor zuive
ring van Afvalwater.
Door de politie is aangehouden
de kermisreiziger A. A., die in het Alg.
Politieblad stond gesignaleerd als
veroordeeld voor het kantongerecht
lo een boete van 1' 5 sub 5 das-en
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22'/s cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
De nienwe Havenbrug te Leiden.
Buitenland
Het spoorwegongeluk bij Mechelen
is niet zoo ernstig als eerst verwacht
werd.
Dreigend conflict in de Midden-
Duitsche bruinkolenindustrie.
De stad St. Louis (Missouri) door
een cycloon geteisterd.
Ernstige muiterij in de maritieme
gevangenis te Toulon.
Bij de politie zijn inlichtingen te
bekomen omtrent een tweetal paar
den, die onbeheerd zijn aangetroffen.
Tevens is een rijwiel onbeheerd op
straat aangetroffen.
BINNENLAND.
EGYPTISCHE ONDERSCHEIDING
AAN H.M. DE KONINGIN.
Aan H.M. de Koningin is door den
Koning van Egypte, wiens nieuwbe
noemde gezant bij Hr. Ms. Hof dezer
dagen door de Koningin werd ontvan
gen ter overhandiging van zijn geloof3
brieven, het versiersel le klasse met
briljanten verleend van de orde van
Al Kam al van Egypte.
BARON VAN TUYLL VAN SEROOS
KERKEN VAN VLEUTEN.
Men meldt uit Baarn:
De toestand van den Hofmaarschalk
van H.M. de Koningin-Moeder, baron
van Tuyll van Serooskerken van Vleu
ten blijft zorgwekkend. Slechts nu en
dan keert het bewustzijn enkele oo-
genblikken terug. Z.K.H. Prins Hen
drik stelde zich Woensdag ten palei-
ze Soestdijk persoonlijk op de hoogte,
omtrent het verloop van de ziekte.
VAN LEAR BLACK.
Men meldt aan het Haagsche Ane-
ta-kantoor:
Vóór zijn vertrek naar de Vereenig-
de Staten, waarbij de vliegtuigbestuur
ders Geysendorffer en Scholte hem
zullen vergezellen, heeft de heer Van
Lear Black te VGravenhage met de
directie der Koninklijke Luchtvaart
Maatschappij besprekingen gevoerd,
omtrent zijn plannen voor het volgend
jaar.
De heer Van Lear Black heeft op
zijn reis zich verscheidene goede vrien
den gemaakt; zoo heeft hij een uitnoo-
diging van den Engelsehen consul te
Karachi om daar eenige dagen te ko
men doorbrengen en van den Chief
Justice te Allahabad om daar met
hem op de groote jacht te gaan. De
heer Van Lear Black zou daarom zeer
gaarne het volgend jaar met de K. L.
M. weer een tocht maken naar Kara
chi en Allahabad en dezen tocht dan
misschien nog verder uitstrekken, dit
maal niet naar Nederlandsch-Indië,
doch naar Achter-Indië en mogelijk
China.
Verder zou de heer Van Lear Black
dwars door Afrika naar Kaapstad wil
len vliegen en terug. Deze tocht is
thans door de K.L.M. in studie geno
men.
TWEEDE KAMER.
De leden van de Tweede Kamer zijn
in openbare vergadering bijeen geroe
pen tegen Dinsdag 4 October, on 2
uur. Aan de orde is dan: hehnn 'eliiT;
van het verzoek van den lieer Weit-
kamp om verlof tot het richten van
vragen aan den minister van water
straat over de afwatering van 0v^»*-
ijsel, vooral wat betreft de afwatering
van de rivier de Overijselsche Vecht
en het met de afwatering van den
bovenloop der Regge en Schipheek
in nauw verhand staande Twenthe-
Rijnkanaal Daarna regeling van de
werkzaamheden.
Onmiddellijk na afloop van de open
bare vergadering zal een vergadering
van de afdeelingen worden gehouden.
GENERAAL SNIJDERS 75 JAAR.
De minister van Oorlog en van Ma
rine a.i., de heer Lambooy. heeft aan
den oud-opperbevelhebber van land
en zeemacht, generaal Snijders, die
zich bevindt aan boord van de Ora-
nia. ter gelegenheid van diens 75sten
verjaardag, een radio-telegram van
gelukwensch gezonden.
RECHTSINSTITUUT VOOR GEMEEN
TEN EN WATERSCHAPPEN.
Naar wij vernemen, is dezer dagen
e s-Gravenhage.opgericht het Rechts
instituut voor gemeenten en water
schappen, dat zich o.a. ten doel stelt,
het verstreken van inlichtingen in den
ruimsten zin betreffende de gemeen-
if» «n waterschapsadministratie, zoo
