CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
eerste blad.
stadsnieuws.
binnenland.
Buitenland.
85,8 JAARGANG
MAANDAG 26 SEPTEMBER 1927
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaalf 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden ^|§SfiP Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 IiCeIIW Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22'/» cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden d«-
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
Zij, die zich tegen 1 October a.s.
op ons blad abonneeren, ontvangen
de tot dien datum verschijnende
nummers GRATIS
DE ADMINISTRATIE.
Het doel der lijkverbranding
Het is bekend, dat in onze Anti-re
volutionaire kringen gelukkig nog
een principieele tegenstand is tegen
de meer en meer veld winnende lijk
verbranding.
Men tracht echter ook in onzen
kring discipelen te maken. Wordt niet
getracht om ons wijs te maken, dat
lijkverbranding niets te maken heeft
met het christelijk geloof en dat het
alleen een kwestie van hygiëne is
Een hygiënische maatregel, die voor
al in ons lage land zoo nuttig is naar
men beweert.
Het is noodig zeer voorzichtig te
zijn met dit soort neutrale propagan
da. Daarom is het goed, dat de „He
raut" nog eens de aandacht vestigt
op hetgeen onlangs bij de opening van
het crematorium in Moskou gespro
ken werd.
„Ook Moskou schrijft De Heraut
is thans een crematorium rijk ge
worden, waar de lijken verbrand zul
len worden.
Niets nieuws, zal men zeggen, want
in bijna alle staten van Europa vindt
men tegenwoordig zulke crematoria
en Rusland volgt alleen dat voor
beeld na.
Volkomen juist; in zooverre zouden
we aan dit bericht dan ook geen de
minste beteekenis hechten, indien de
commissaris der Sovjet-unie, die de
plechtige opening van 't crematorium
leidde, daarbij niet een rede had ge
houden, waarin hij openlijk verklaar
de, dat dit crematorium verrezen was
als een nieuw protest tegen de Chris
telijke religie, en het volk werd opge
wekt hun dooden te laten verbranden
als een manifestatie, dat men met het
Christelijk opstandingsgeloof had ge
broken.
Men boort ook in onze kringen wel
eens de bewering, dat begraven of ver
branden met het Christelijk geloof
niets uitstaande heeft en daarom
ieder hierin vrij moet wo.den gelaten
naar eigen overtuiging te handelen.
De rede van den Sovjet-commissaris
toont wel aan, hoe men in ongeloovige
kringen hierover geheel anders denkt.
Het crematorium een publiek protest
tegen de Christelijke religie met
haar opstandingsgeloof. In Rusland
zegt men alleen meer open en rond
uit wat achter deze lijkenverbran
ding schuilt."
V Kapitaalvlucht.
Een der ernstige verschijnselen van
ons economisch ziekte-proces is het
gevaar van de kapitaalvlucht.
Ons land heeft noodig krachtige op
bloei van onze industrie. Om aan het
steeds groeiend aantal monden brood
te geven, is het noodig om voor elk
handenpaar werk te hebben. Dat werk
is niet meer te vinden op de oude een
voudige wijze; wij hebben industriali-
seering noodig.
Maar voor dien uitgroei van onze in
dustrie hebben wij geld noodig. Helaas
dat zoo vaak gezien wordt dat vele
Nederlanders hun spaarcenten liever
geven aan riskante buitenlandsche lee
ningen, dan deze te steken in de Va-
derlandsche industrie. Dat is het ge
val met vele particuliere spaarders,
maar dat is ook helaas nog het geval
met vele instellingen. Men koopt lie
ver buitenlandsche papieren, die wel
een hooge rente maar geen zekerheid
geven, dan het geld veilig te beleggen
in het eigen land.
Van vele zijden wordt dan ook daar
tegen gewaarschuwd. Gewaarschuwd
mede door te wijzen op de voorgeko
men ontnuchteringen van beleggen.
Naast het Russische voorbeeld kre
gen wij de depreciatie van andere
fondsen. Maar ook kan het niet uitblij
ven of de financieele politiek van som
mige landen moet op een nieuwe de
bacle uitloopen.
Gelukkig begint die waarschuwende
stem weerklank te vinden.
„Eindelijk zoo lezen wij in een fi
nancieel blad begint men in het
buitenland in te zien, dat Duitschland
zich als het ware volpropt met geld
uit het buitenland, en dat op den duur
een debacle volgen moet.
Uit Londen schrijft men, dat op een
leening van de stad Dresden dan ook
slechts voor 13 pet. werd ingeteekend
Een volkomen fiasco dus.
Laat de belegger gewaarschuwd zijn
dat het geld door hem in Duitsche
leeningen gestoken, wel verloren zal
zijn. Zoodra het crediet der Dawes-lee-
ning zal zijn uitgeput, moeten bijzon
der zware lasten door het gehee'e
Duitsche volk worden opgebracht.
Wat nood echter. Een nieuwe Valori
satie-wet en alles is in orde. Het geld
in het buitenland heeft men, en terug
betalen behoeft men dan niet. Geluk
kig land en ongelukkig de Nederland-
sche bezitter van Duitsche fondsen."
Naar het ons voorkomt, wordt hier
wel een zeer sterke beschuldiging uit
gesproken n.l. dat met opzet aldus ge
handeld wordt. Doch ook al nemen wij
aan dat men in Duitschland door bit
tere noodzaak aldus handelt, dan geeft
dat voor ons nog geen aanleiding om
daar op in te gaan. omdat onze eigen
industrie het noodig heeft en om ver
arming door kapitaalvlucht te voor
komen.
OPENING MODEHUIS HOFWEG 6,
TE 'S-GRAVENHAGE.
Zaterdagmiddag is onder groote be
langstelling er waren 15Ö bloem
stukken ontvangen en 200 telegram
men, het Modehuis Hofweg 6 te 's-Gra-
venhage geopend.
De oudste directeur sprak 'n woord
van welkom tot de aanwezigen en hij
bracht hulde aan de diverse personen,
die er toe hadden bijgedragen, dat dit
tijdelijk gebouw, op zoo keurige wijze
ingericht, thans kon geopend worden,
in het bijzonder aan de architecten, de
heeren Symons en van Brauningen en
aan de aannemers het Technisch Bu
reau te Gouda.
Spr. wees op het groote principe
der zaak: door een rationeele methode
en strict contanten in- en verkoop
voor zoo laag mogelijken prijs te ver-
koopen. De etalages zijn op Ameri-
kaansche wijze ingericht: getracht
is in verhouding tot de beschikbare
ruimte een zoo groot mogelijke opper
vlakte aan etalageruimte te krijgen.
Spr. las ten slotte een telegram
voor van den volgenden inhoud: ..Har
telijke gelukwensch. Margot en Marv.
(De opmerkzame lezer-zal wel begrij
pen. dat dit de beide dames waren,
die in de groote annonces van de vo
rige week de samenspraak hielden
over het te openen Modehuis).
Bij onzen rondgang door het mode
huis konden wij ons persoonlijk ervan
overtuigen, dat de directie schitterend
geslaagd is in haar voornemen. Een
geweldige sorteering in confectieklee-
ding naar schatting 15.000 a 20.000
stuks in allerlei maat en snit en
prijs is in de magazijnen beschikbaar,
zoodat er voor „elck wat wils" is.
We zagen de nieuwste modellen
naar de Parijsche modeshow van de
vorige week, een groote collectie bont
mantels van f 60 tot f 10C0 toe
damesjaponnen, avondtoiletten, kinder
kleeding, enz.
Bijzonder trof ons de japon geheel
van levende bloemen gemaakt; een
waar kunststuk.
Het Modehuis, Hofweg 6, bij het
Spui is alzoo geopend. Nu is aan
de dames het woord.
DE INVALLEN BIJ DE INDONESI
SCHE STUDENTEN.
Naar aanleiding van de arrestatie
van 4 Indonesische studenten, welke
op last der Justitie alhier en te Am
sterdam en 's-Gravenhage heeft plaats
gehad, kan nog het volgende worden
medegedeeld:
Na een langdurig verhoor voor den
rechter-comanissaris, Jhr. Mr. Cal-
koen, heeft deze een bevel tot gevan
genhouding uitgevaardigd, welk bevel
6 dagen geldig is.
De Rechtbank zal waarschijnlijk
Dinsdag een beslissing nemen of de
hechtenis al dan niet verlengd wordt.
De verdediging van de aangehou
denen is opgedragen aan de heeren
Mr. Duys en Mr. J. Mobach.
Gisterenochtend hebben de verde
digers een langdurig onderhoud ge
had met de verdachten en 's middags
hebben de heeren Duys en Mobach
een onderzoek ingesteld te Leiden en
met verschillende personen uit de om
geving van de studenten een onder
houd gehad.
Ook hebben de verdedigers gisteren
ochtend met den Officier van Justi
tie, Mr. de Vries van Doesburg en
met den Substituut-Officier Mr. Rij-
kens de zaak besproken.
Mr. Duys vond het echter niet ge
we*nscht in het stadium, waarin de
zaak thans verkeert, over een en an
der nadere mededeelingen te doen.
MOTIE VAN DEN HEER J. J. VAN
STRALEN.
Door den heer Van Stralen is vol
gende motie den Raad voorgesteld:
De Raad, van oordeel, dat het wen-
schelijk is om bij de productie van
gascokes meer rekening te houden
met de- belangen van het minder
koopkrachtig deel der burgerij, acht
het gewenscht, dat de Lichtfabrieken
zooveel mogelijk zorgen voor de fabri
cage van een voldoende hoeveelheid
gascokes voor huisbrand en deze be
schikbaar stellen tegen zoo laag mo
gelijken prijs in verband met de pro
ductiekosten en verzoekt B. en W. de
daartoe noodige stappen te doen.
STADS-ADVOCAAT.
Naar wij van welingelichte zijde
vernemen is door B. en W. van Leiden
in de plaats van Mr. E. A. Cosman,
als Stads-advocaat aangewezen de
heer Mr. P. E. Briët, Advocaat en Pro
cureur alhier.
WErs^RT-ïD VERSIERDE
RIJWIELEN.
De vvinkeliersvereenniging ,,'t Cen
trum" zit niet stil, om, waar moge
lijk, reclame te maken.
Zoo heeft het bestuur per adverten
tie in ons blad van Zaterdag de
jongens en meisjes van 816 jaaruit-
genoodigd tot deelname aan een wed
strijd voor versierde rijwielen op a.s.
Woensdag.
Voor de mooiste en geestig versier
de rijwielen worden prachtige prijzen
beschikbaar gesteld.
Om half twee moeten alle deelne
mers met hun versierd rijwiel zich op
de binnenplaats van de Burcht bevin
den, waar een keuring zal plaats vin
den.
Na de keuring zal nog een kleine
rondgang door de stad plaats hebben.
GOUDEN JUBILEUM
J. C. EN H. SÏERAT.
In vervolg op het Zaterdag in ons
blad voorkomende verslag van de
fees .'viering van hun 50-jarig dienst
verband bij de firma Jan Zuurdeeg
Zoon, deelen wij mede, dat het niet
alleen bij de morgenhuldiging geble
ven is.
Des avonds werd hun door het Mu
ziekgezelschap P. Clos en Leembrug
gen, directeur de heer M. Bolderdijk,
een serenade gebracht, welke door de
jubilarissen zeer op prijs werd gesteld.
Hedenmorgen werden zij ten stad-
huize ontboden en in tegenwoordig
heid van de heeren F. C. en J. B. Zuur
deeg door den heer Burgemeester ont
vangen.
Deze complimenteerde hun en gaf in
hartelijke bewoordingen uiting van
een dergelijk zeldzaam feit en deelde
tevens mede, dat het H.M. de Koningin
behoagd had, hun te decoreeren met
de medaille, verbonden aan de Oranje
Nassau-orde, welke door den heer F.
C. Zuurdeeg persoonlijk op hun borst
werd gespeld.
Dat er dezen dag niet veel van wer
ken is gekomen, valt te begrijpen.
3-OCTOBER-FEESTVIERING.
De aanplakbiljetten vermelden
reeds de bijzonderliedën voor de feest
viering op Maandag 3 October.
Enkele vaste programma-punten
o. a. de reveille op de trapperr van
het stadhuis en de koraalmuziek in
het van der Werf park, haring en wit-
tebrood-uitdeeling en niet to vergeten
de optocht komen daarop voor.
Maar de officiëele feestwijzer is ook
verschenen. De firma Ydo zorgde voor
een passend omslag, de opdracht van
den Leidschen Hout voorstellende,
dien een jonge man op zijn rechter
hand houdt en in de linkerhand een
collectebus. De indeeling van den op
tocht is voorts verlucht met teeke-
ningen van de allegorische voorstel
lingen, die er in voorkomen.
Natuurlijk biedt deze feestwijzer
alle bijzonderheden, die iedere feest
ganger noodig heeft.
Het boekje zal wel weer aftrek
vinden.
LANDSTORM-KORPS ZUID
HOLLAND WEST.
Detachement Leiden.
Uitslag van den gehouden Schietwed
strijd op Zaterdag 24 September.
Aan den wedstrijd werd deelgeno
men door leden van de afdeelingen
Leiden, Leiderdorp, Noordwijk, Lisse,
Sassenheim en Oegstgeest.
Individueele wedstrijd, loopende
over alle schietoefeningen van dezen
zomer.
Prijzen: Drie medailles van de Na
tionale Landstorm-Commissie te 's
Gravenhage.
Ie Prijs: Verguld zilveren B.V.L.-
medaille D. Wassenaar, Leiden.
2e Prijs: Zilveren B.V.L.-medaille
H. J. Lamers, Leiderdorp.
3e Prijs: Bronzen B.V.L.-medaille
A. van Wendt, Leiden.
Individueele 2 series dagwedstrijd.
Ie Prijs: Groote Verguld zilveren
medaille in etui, beschikbaar gesteld
door de „Leidsche Courant", winnaar
II. J. Lamers. Leiderdorp.
2e Prijs Zilveren medaille, beschik
baar gesteld door de „Nieuwe Leid
sche Courant", winnaar W. A. van
den Berg, Noordwijk.
3e en volgende Prijzen: Kunstvoor
werpen, geschonken door de Geweste
lijke Commissie Zuid-Holand West.
1 winnaars in rangorde: H. v. d. Meer,
Leiden; Th. Vink, Noordwijk; D. Was
senaar, Leiden; J. Peerenboom, Lei
derdorp; M. J. van Breda, Sassen
heim; A. van Wendt, Leiden; W.
Schelvis, Noordwijk; J. Verloop,
Noordwijk.
Een zilveren Wisselkrans, welke 3
maal gewonnen moet worden door de
Afdeeling van het Detachement Lei
den, welker leden het grootste aantal
schietoefeningen per seizoen heeft
meegemaakt, werd voor de eerste
maal gewonnen door de gemeente
Noordwijk en overhandigd aan den
leider van die Afdeeling J. H. A. v. d.
Weyden.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
DANE VAN DE MILITAIREN.
De Commandant van het 4e Regim.
Infanterie alhier richt de volgende
dankbetuiging tot de Leidsche bur
gerij.
De herhalingsoefeningen van het
4e Regiment Infanterie, die dit jaar
voor het eerst te Leiden gehouden
werden, zijn ten einde. De dienstplich
tigen zijn weer naar hunne haard
steden teruggekeerd, en zoo zij van
den korten tijd, dien zij weder onder
de wapenen hebben doorgebracht, een
aangename herinnering hebben mede
genomen, dan is zulks mede te dan
ken aan de belangstelling, de moeite
en financieele offers, die de Leid
sche burgerij vertegenwoordigd in
baar verschillende comité's, zich
heeft willen getroosten om de man
schappen in hun vrije uren zeer ge
waardeerde en welkome afleiding te
verschaffen.
Aan de verschillende comité's en
aan de Leidsche burgerij breng ik
hiervoor mijn hulde en dank.
De Luitenant-Kolonel, Commandant
van het 4e Regiment Infanterie,
(w. g.) BRANDT.
POSTERIJEN.
Lijst van onbestelbare brieven en
briefkaarten, van welke de afzenders
onbekend zijn, terugontvangen in de
eerste helft der maand September
1927.
Brieven Binnenland: Ha-
rija, Amsterdam; Naam onlees
baar, Amersfoort; Aronson, firma M.
D., Amersfoort; Boon, firma D. T.,
Groningen; Cornet, Leiden; Delsasso,
N., Den Haag; Departement van Kolo
niën, Den Haag; Instituut voor Zelf
genezing, Hilversum; Klein, Mej. Ket-
ty, Nijmegen; Landegent, Mej., Rot
terdam; Nunes, Mej. R., Amsterdam;
Mooijen, Mej. A. v., Rotterdam; Os
mond «Sc Zoon, Rotterdam; Postbus
24, Leiden; Postma Hoogstraten,
Deventer; „Telegraaf" bijkantoor
Haarlem; Thera, Alia, Arnhem; Teu-
tenberg, Mien, Voorburg; Uitgevers-
Mij. „Minerva", Amsterdam (3 stuks);
Vereenigde Zeepfabrieken, Zwijn-
drecht; Verhage, Wim, Voorschoten;
Vos, Zuster B. de, Loosduinen.
Briefkaarten Binnenland:
Beuter, Mej. G., 's-Gravenzande;
Boom, J., Rotterdam; Carel, Dora,
Halfweg; Dames J. en P., Rijswijk;
Maastricht, Mina, „De Klepel"; Weda.
Haag; Woonschuit 79, Halfweg.
Brieven Buitenland: Bodin
Lucien, Paris; Kohali,"A., Duitsch
land; Neuteboom, J., Duitschland;
Tollig, Mej. C., Basel; Wenely, Prof.,
Munchen; Sumantu, K., Anvers.
Briefkaarten Buitenlan d:
Laman, H», Ried; Fieder, Gladbach:
Thape, C., Dortmund; 5 briefkaarten
zonder adres.
Zaterdagnamiddag ongeveer half
vier viel een 13-jarige jongen van een
in de Oude Heerengracht liggende
schuit. Toevallig zag dit de heer Wil
lem van Eek, wien het mogelijk was,
den jongen die reeds zinkende was,
van een wissen dood te redden. Hier
komt een woord van lof toe aan den
heer v. E. voor diens kordaat op
treden.
Ten nadeele van L. v. Z. is uit
den tuin van een café hier ter stede
een rijwiel ontvreemd.
Door J. N. W. alhier is bij de po
litie aangifte gedaan, dat hij en zijn
broeder M. A. W., gisteren op het voet
balveld aan den Nachtegaallaan door
J. v. D. zijn mishandeld.
Bij de politie is weer een pink
gestald. De derde alzoo.
Een 72-jarig gepensionneerd
ambtenaar, elders woonachtig, heeft
j.l. Donderdag hier ter stede een be
drag van 500 vermist. Verloren of
ontvreemd, dat weet hij niet.
Zaterdag reed -op den Hoogér»
Rijndijk de 20-jarige J. V., wonende
Oude Singel alhier, op zijn motor in
de richting van Zoeterwoude. Hij wil
de voor een groentenwagen uitwijken,
toen van de andere zijde D. R. met zijn
auto aankwam. V. word door de auto
gegrepen, hoewel hij van zijn motor
afsprong. Hij viel achterover en be
kwam een lichte hersenschudding.
In de Stedeliike Werkinrichting
zijn in de afgeloopen week opgenomen
Binnenland.
Doodelijk ongeluk te Katwijk.
Buitenland.
De Poolsche antl-oorlogsresolutie is
door de Volkenbondsvergadering een
stemmig aangenomen.
Heden wordt het einde der Volken-
bondsvergadering verwacht.
Poincaré verklaart in een rede, dat
Frankrijk wat zijn veiligheid betreft,
nog niet op den Volkenbond rekenen
kan.
Brand in het Egmond-paleis te
Brussel.
201 volwassen personen en G kinderen
totaal dus 207 personen.
BENZINE-T'RACTIE BIJ DEN
RANGEERDIENST.
De Spoorwegen zijn voornemens bij
den rangeerdienst gebruik te gaan
maken van benzine motortractie, ver
neemt de „Volkskrant".
Momenteel is reeds aan het station
Helmond zulk een tractor in bedrijf
gesteld. Hij heeft nagenoeg de lengte
van een gewone locomotief; op het on
derstel, dat aan beide zijden schuin
oploopt voor een stevig bufferstel. is
een kleine benzine-motor in kast ge
bouwd, waarvoor een open, dus van
boven onbeschermde, stuurinrichting.
Het blad vernam dat invoering een
groote bezüiniging brengt. Men zou
den machinist en diens leerling kun
nen missen en, gelijk in Helmond ge
schied is, een man uit den gewonen
rangeerdienst n vroegere seinhuis
wachter) na eenige opleiding kunnen
belasten met de bediening van den
tractor. Een andere bezuiniging is nog
deze, dat wanneer de locomotief stil
staat, verbruikt wordt, hetgeen bij
den benzine-tractor niet geschiedt. De
tractor verbruikt 20 liter benzine per
dag gewoonlijk.
De in gebruik zijnde tractor is van
een Berlijnsche fabriek, heeft een ca
paciteit van 30 P.K. en 4 cylinders. 30
leege wagons zouden met dezen trac
tor kunnen worden getrokken.
Verwacht wordt dat nieuwe tractors
gebouwd kunnen worden met een ca
paciteit van 75 P.K.
ONGEVALLEN DOOR ELEC-
TRICITEIT.
Uit hen centraal verslag der arbeids
inspectie over 1926 blijkt, dat geduren
de het jaar 1926 149 ongevallen, ver
oorzaakt door den electrischen stroom
ter kennis van den electrotechnisch-ad
viseur bij de arbeidsinspectie zijn ge
komen. Hieronder waren 19 doodelijke
en 130 niet-doodelijke ongevallen.
Van de doodelijke ongevallen had
den er 1G plaats bij lage spanning (127
tot en met 300 volt tegen de aarde) en
3 bij hooge spanning (meer dan 300
volt tegen de aarde).
Alle doodelijke ongevallen werden
veroorzaakt door wissel- (draai)strooni
Van de niet doodelijke ongevallen
hadden er 91 plaats bij lage spanning
en 39 bij hooge spanning. Van deze
ongevallen waren 33 het gevolg van
een aanraking met gelijkstroom en 97
van een aanraking met wissel- (draaiN
strroom.
WINTERBIENST X.L.M.
Wij ontvingen de Winterdienstrege-
ling 19271928 door de K.L.M. uitge
geven.
Voor de eerste maal in het bestaan
der K.L.M.wordt ook gedurende h.et
winterseizoen de dienst op Hamburg
gehandhaafd en wel zoodanig, dat hij
een doorverbinding met den Parij-
schen en den Londenschen dienst der
K.L.M. vormt.
De Win erdienstregeling is op alle
kantoren der K.L.M., hare agentschap
pen en bij de reisbureaux gratis ver
krijgbaar.
ZE VOLKENBONDSVERGADERING.
De Poolsche resolutie aangenomen.
De Volkenbondsvergadering heeft
Zate tdagochtend na de aanvaarding
van het door Loucheur uitgebrachte
rapport over de economische wereld-
co: feientie en der beide ingediende
ïesoluties, de door Polen ingediende
a.nti-oorlogsverklaring met algemeene
stemmen aangenomen te midden van
geestdriftige toejuichingen.
De vergadering veridaart in de re
solutie:
1. Elke aanvalsoorlog is en blijft
verboden.
