CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
8"° JAARGANG
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1927
NUMMER 2234
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden IsSfSOf? Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tariel
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
EERSTE BLAD.
Des Christens plaats.
Ik m a g niet als Christen.
Ik wil niet als Nederlander.
Ik kan niet als werkman.
Dat was eenmaal het bescheid, dat
de heer Kater gaf op de vraag: waar
om hij geen lid werd van de, toen
reeds onder revolutionairen invloed
staande, Neutrale Internationale
Vakbeweging.
Wat ligt daarin een krachtig getui
genis. Voorop het niet mogen als
Christen. De heer Kater zag het ge
vaar, dat de z.g.n. Neutrale Vakbewe
ging brengen moest. Daartegen heeft
hij gewaarschuwd en gestreden. Maar
dan volgt ook het niet willen als Ne
derlander. Wel federatief samenwer
ken met organisaties uit andere lan
den, maar het cosmopolitisch drijven
van het socialisme, daarin zag hij een
groot gevaar, omdat het tegen Go-Is
ordinantiën ingaat. God heeft aan
elk volk zijn onderscheiden gaven ge
schonken die op de eigen nationale
wijze tot uitdrukking gebracht moe
ten worden.
Doch ook eindelijk het niet kunnen
als werkman. Ook daarin ligt zoo rij
ke leering. Het is niet een stellen van
macht tegen macht. Neen God eischt
rechtvaardigheid ook in het maat
schappelijk leven. Eischt dat van pa
troon en knecht beide. Beiden staan
voor God gelijk als mensch. Daarom
kan een Christen werkman ook zoo
vrij zijn patroon tegentreden. Het is
geen vijand, maar voor God een
mensch van gelijke beweging.
Dochvoor God. Alleen Gods recht
is het waarop te pleiten valt, maar
dan ook een recht dat zeker o-verwint.
Daarmee is dan ook tevens elke
machtsuiting, in internationale orga
nisatie, uit den booze Zij strijdt tegen
de positie van den Christen werkman.
Onwillekeurig denkt men aan deze
heldendaad van Kater bij het gouden
jubileum van Patrimonium.
Het jubileumnummer van het
Weekblad Patrimonium biedt ons een
rijken schat van herinneringen, die
alle in dezelfde richting wijzen.
Het was Gods recht waarvoor ge
streden werd. Scheen het soms ook
alsof een weg der donkerheid een ver
keerde weg was, daarna kwam men
tot de vaste overtuiging, dat de weg
door God zelf was aangewezen.
Door God geleid, dat is ten volle
bewaarheid aan Patrimonium.
Wij zijn geneigd te vragen waarom
de weg van Patrimonium niet anders
had kunnen loopen.
Er zijn op ons Christelijk erf wel
organisaties die voorspoediger groei
hadden. Denken wij aan onze politie
ke organisatie, dan zien wij dat deze
veel verder ontwikkeld is. Letten wij
op onze Scholen met den Bijbel, wel
haast zal Groen's ideaal, de vrije
school regel, de openbare aanvulling,
verwezenlijkt zijn. De afzonderlijke
organisaties van den arbeid in vakver-
eenigingen en Christelijk Nationaal
Vakverbond, door Patrimonium voort
gebracht en van veel jongeren leef
tijd, zijn reeds tot veel meer aanzien
gekomen.
Daartegenover neemt ons Patrimo
nium nog slechts een bescheiden
t laats in.
Maar letten wij dan eens op de te
genstelling.
Vroeger had men een neutrale or
ganisatie van ongeveer gelijken bouw,
het Algemeen Nederl. Werkliedenver
bond. Ook dat bedoelde te zijn een
bond tusschen al de verschillende
vakbonden. Maar sinds 1921 bestaat
dat verbond niet meer. Hoewel één
lijn trekkende in de afwijking van
den grondslag door God zelf gelegd,
gaan de niet-Christelijke vakbonden
nu in vinnig elkander bekampen de
legers uiteen.
Zie daarop lettende mogen wij
dankbaar zijn. Dankbaar in de eerste
plaats omdat des Heeren gunst over
dezen die Hem vreezen is gebleken
altoos dezelfde te wezen. Dankbaar
ook omdat Patrimonium nu meer
dan eenige jaren terug gezocht wordt
en omdat Patrimonium zich zelf be
wust wordt een gewichtige taak te
hebben.
In isolement ligt onze kracht, dit
grondslag leggende woord van Groen,
zoovaak misverstaan en verkeerd
uitgelegd, heeft ons ook op Maat
schappelijk terrein den Patrimonium
zegen gebracht.
Het is gewenscht om op het gouden
feest van Patrimonium ook eens te
letten op hetgeen reeds vroeger van
onze actie door anderen gezegd werd.
In de tachtiger jaren was het de
R.-K. Dr. Schaepman, die zeide* dat
onze zwakke zijde was onze neiging
tot isolement Ieder isolement zeide
deze geleerde, dat gelijkluidend is met
handhaving van zelfstandigheid en
onafhankelijkheid heeft onze sympa
thie. Maar een isolement dat afstoot
is ongezond. Dit ongezonde wordt bij
de Antirevolutionairen nog dikwijls
gevonden. Dat zou, zoo meende hij,
ons beletten om ooit als partij alleen
tot regeeren geroepen te worden.
Maar daartegenover werd reeds in
die dagen, met 3 of vier leden in de
Kamer, door hem de Antirevolutio
naire partij de sterkste geacht.
Dat kwam allereerst omdat deze
partij zich schaarde om een vast pro
gram, maar ook bezat zij, zoo meende
hij, een organisatievorm die de rijkste
beloften inhield. Tot die goede orga
nisatievormen behoorde op maat
schappelijk terrein ook Patrimonium.
Mogen wij niet dankbaar zijn, dat
God het ons gegeven heeft te zien de
juistheid daarvan.
Bij het stijgend getal der verschil
lende organisaties, in die mate, dat 't
oud-Mjnister Colijn in het jubileum
nummer, dat wij boven aanhaalden,
doet spreken van de onmogelijkheid
om over 50 jaar gouden feesten te vie
ren, omdat wij dan dagen te kort zou
den komen, mogen wij voor Patrimo
nium nog een lang leven verwachten.
Er zit gezond conservatisme in èn
om het beginsel èn om den vorm van
organisatie.
Moge het strekken tot Gods eer en
bevorderlijk zijn aan de komst van
Gods Koninkrijk.
Woonïorens en werkiorens.
Bij de Tweede Kamer is ingediend
een wetsontwerp tot wijziging van
enkele artikelen der gemeentewet be
treffende de plaatselijke belastingen.
In de memorie van toelichting op
dit wetsontwerp laat de Regeering los
het ontwerp, ingediend bij Kon. bood
schap van 11 Aug. 1924. Verschillende
van de daarin voorgestelde bepalin
gen zoo zegt de memorie zouden
van zoodanigen invloed zijn op de fi
nanciën van sommige gemeenten, dat
de regeering meent, dat ze, althans in
dezen vorm, niet tot wet moeten wor
den verheven.
In afwachting van de algeheele re
geling van dit onderwerp, worden en
kele punten die bijzonder urgent zijn,
uitgelicht. Naast enkele regelingen
van meer administratieve beteekenis,
is het vooral de onderscheiding van
de forensen in werk -forensen en
woon -forensen die in het nu inge
diende ontwerp is verwerkt.
„Het belasten van de z.g. woon-
forensen naar hun inkomen
zegt de memorie heeft tot vele be
zwaren aanleiding gegeven. De be
staande regeling drijft buitenplaats-
bezitters uit hun buitenplaatsen. Het
is daarom zoowel in het belang van
de belastingplichtigen als van de
forensaal gemeenten noodig, dat de
belasting der woonforensen wordt los
gemaakt van de plaatselijke inkom
stenbelasting om te blijven voortbe
staan als een afzonderlijke heffing,
waarvan het tarief samenhangt met
datgene, wat den band tusschen de
gemeente en den belastingplichtige
karakteriseert, bijvoorbeeld met den
duur van het verblijf of met de huur
waarde van de woning. De omschrij
ving van den subjectieven belasting
plicht kan dan zonder bezwaar in
hoofdzaak behouden blijven. Er is
dan echter geen reden meer een belas
tingplichtigheid als woontorens uit te
sluiten voor hen, die als werkforens
tevens in de plaatselijke inkomsten
belasting kunnen worden betrokken.
Voorts is volgens de letter der be
staande regeling iemand geen woon
torens, indien hij tijdens het belasting
jaar binnen de forensaal-gemeente
verblijfplaats heeft, ook al valt het
tijdvak van zijn hoofdverblijf niet sa
men met het tijdvak, waarin de posi
tieve factoren van den belasting
plicht zich voordoen. Het is daarom
nimmer mogelijk geweest de wet naar
haar letter.toe te passen".
Door de nu voorgestelde wijziging
zal deze moeilijkheid uit den weg ge
ruimd worden. De belasting der woon
forensen wordt los gemaakt van de
plaatselijke inkomstenbelasting. De
gemeenten kunnen dan bepalen of zij
deze belasting willen heffen. Ook de
heffing zelf wordt aan de gemeenten
overgelaten.
In de tweede plaats geldt het de
werk forensen.
„Een bron van bezwaren der tegen
woordige regeling zegt de Memorie
verder is voorts gelegen in de om
standigheid, dat reeds de enkele aan
wezigheid tot vervulling van eene
betrekking belastingplicht doet ont
staan. Deze bezwaren zullen worden
ondervangen, indien ten aanzien van
een betrekking, evenals reeds thans
ten aanzien van een bedrijf en van
een beroep het geval is, de eisch wordt
gesteld, dat de uitoefening plaats
heeft in een vaste inrichting. Niet als
forens kan worden beschouwd iemand
die op meer dan 90 dagen iri een
beursgebouw aanwezig is als beurs
bezoeker en niet de beschikking heeft
over een in het bijzonder voor hem
gereserveerde ruimte".
Ten slotte is op grond van de wen-
schelijkheid, degenen met lage inko
mens tegemoet te komen in het ont
werp bepaald, dat werkforensen wier
inkomen blijft beneden 2000 in de
forejisaal-geaneente slechts een derde
zulfen hebben te betalen van wat zij
schuldig zouden zijn als zij in die ge
meente hoofdverblijf hadden zonder
elders als werKforens te zijn.
STADSNIEUWS.
DE RECTORALE REDE.
Naar wij vernemen is met het oog
op de beperk!e ruimte, welke het groot
auditorium de laatste jaren bij de
overdracht van het rectoraat, biedt,
besloten ook het klein auditorium
voor het volgen der rectorale rede
open te stellen. Daarbij zal gebruik
gemaakt worden van een loudspeaker
die volgens het bestaand public dress-
system het gesprokene door den reG-
tor in dit auditorium -zal weergeven.
DE LEIDSCHE WINKELSTAND.
In de geheel nieuwe P. de la Court-
straat is gisteravond door den heer
Johan Poelen, die in de Magd. Moon-
straat een bekende Rund- en Varkens
slachterij heeft, een filiaal van deze
zaak geopend. De winkel is geheel in
gericht op de moderne wijze en naar
de «eischen door de Vleeschkeurings-
wet gesteld. Het \s een ruime zaak
met een tweetal mooie frissche etala
ges. De inventaris van de zaak is ge
heel nieuw en m» n vindt er de meest
moderne weeg- ei snij-toestellen.
Ter gelegenheic van de opening
wordt aan ieder die voor minstens
2.50 besteed een half pond worst ca
deau gegeven.
Gezien de omstandigheid, dat de wijk,
waarin de zaak gevestigd is, geheel
nieuw en zeer volkrijk is, twijfelen we
er niet aan of ze zal zeker rendeeren.
CENTRUM NIEUWS.
Naar wij uit betrouwbare bron ver
nemen is het grootsche Winkelpand
Nieuwe Rijn 32, van de firma A. Th.
Cahen, aangekocht door de firma P.
J. Hueber en Schrijvers, waarheen
zij hare Magazijnen zal overbrengen.
Vooral een groote aanwinst, waarin
hare mooie sorteering in verschillen
de artikelen beter tot haar recht zal
koenen.
JUBILEUM.
Den 24en Sept. hopen de Gebrs. J. C.
Sierat en H. Sierat, den dag te her
denken, dat zij voor 50 jaar hij de
fa. Jan Zuurdeeg en Zoon, dekenfa
brikant alhier in dienst traden.
STOOMTRAM OF AUTOBUS?
Als een autobus-maatschappij in
derdaad vergunning krijgt om op de
lijn Haarlem—Leiden te rijden, zal de
stoomtramdienst op het traject Heem
stedeLeiden worden opgeheven.
In verband hiermede heeft de Ne
derl. Vereeniging van Spoor- en
Tramwegpersoneel aan de Kroon ver
nietiging verzocht van het besluit van
Ged. Staten van Noord-Holland, waar
bij voorloopig voor een tijdvak van
eenige jaren concessie aan de Brock-
way-Mij. werd verleend, omdat de be
langen van het personeel der stoom
tram bij opheffing geschaad zullen
worden.
EEN NACHT-AUTODIENST
UTRECHT—LEIDEN EN TERUG.
Vanwege het hoofdbestuur der pos
terijen en telegrafie wordt het volgen
de medegedeeld:
In voorbereiding is de invoering
v. een nachtautodienst UtrechtLei
den en terug, welke behalve verbete
ring in de verzending van poststuk
ken, in hoofdzaak beoogt om de cor
respondentie van de nachttreinen
AmsterdamRotterdam en Rotterdam
Amsterdam in de eerste bestelling
te Utrecht te künnen opnemen.
Tengevolge hiervan zal ongeveer de
helft der stukken, welke thans in de
2de bestelling worden bezorgd, nog in
de le besteling kunnen worden opger
nomen.
Op de Breestraat, hoek Vrouwen-
steeg is gisteren de 70-jarige R. L.
aangereden door een postwagentje.
Hij viel hierdoor tegen zijn vrouw
aan, die op haar beurt tegen den
grond viel en een kneuzing aan den
arm bekwam.
Op de Hoogewoerd werd gisteren
avond een bandwagen aangereden,
waardoor deze terecht kwam in de
ruit van perceel 72, die geheel werd
verbrijzeld.
De heer J. C. v. d. èteen, alhier,
doctorandus in de biologie, is be
noemd tot tijdelijk leeraar in de plant
en dierkunde aan de H.B.S. en het
Gymnasium te Gorcum.
In de Stedelijke Werkinrichting
zijn deze week opgenomen 187 volwas
sen personen en 6 kinderen, totaal
193 personen.
BINNENLAND.
DE OPENING VAN DE STATEN-
GENERAAL.
Bij de opening van het nieuwe zit
tingsjaar van de Staten-Generaal zul
len de militairen, beredenen zoowel
als onberedenen. de veldtenue dragen.
De Koninklijke stoet zal worden ge
opend door een detachement, sterk
plm. 50 ruiters van het He regiment
huzaren, onder bevel van een ritmees
ter, waarbij de standaard en de trom
petters van het korps. Bij dit detache
ment bevinden zich de regiments-com
mandant en adjudant.
De stoet zal worden gesloten door
een detachement sterk plm. 40 ruiters,
onder bevel van een ritmeester.
Een compagnie van het regiment ja
gers, ter sterkte van 100 hoofden, on
der bevel van een kapitein, met het
vaandel van het regiment, en de Ko
ninklijke Militaire Kapel, wordt als
eerewacht opgesteld aan het paleis
van de Koningin. Bij deze compagnie
bevindt zich de commandant van het
regiment jagers met zijn adjudant.
Een afdeeling van het regiment ja
gers ter sterkte van 80 hoofden, onder
bevel van een kapitein, stelt zich als
eerewacht op aan de Ridderzaal.
De rest van hèt regiment jagers
wordt aan weerszijden van het schelp
pad in de Lange Voorhout opgesteld,
te beginnen tegenover de Parkstraat
tot aan het Tournooiveld. aansluiten
de respectievelijk bij de bereden ge
meentepolitie en de bereden afdeeling
van de cavalerie.
Zoo spoedig mogelijk na het vertrek
van den stoet van het paleis marcheert
de Koninklijke Militaire Kapel af langs
NoordeindePlaatsGevangenpoort
BuitenhofBinnenhof en stelt zich
tijdig vóór de aankomst van de stoet
aldaar op vóór en met den rug zoo
dicht mogelijk naar den Noordertoren
van de Ridderzaal.
In omgekeerden zin wordt gehan
deld na het vertrek van den stoet van
de Ridderzaal naar het paleis.
Een onbereden detachement van de
treinafdeeling der le artillerie-brigade
van plm. 20 hoofden, onder comman
do van een luitenant, stelt zich op in
het Noordeinde, langs het gebouw van
de Nederlandsche Bank tot aan de
Heulstraat.
Een bereden detachement van het
2e regiment veldartillerie sluit het
Noordeinde af ter hoogte van de Heul
straat.
Een bereden detachement van plm.
50 hoofden, onder commando van een
luitenant, zal zich bevinden, ter weers
zijden der Heulstraat.
Een detachement ter sterkte van
plm. 60 ruiters van het lie regiment
huzaren onder commando van een rit
meester zet het Tournooiveld af en
stelt zich op, aansluitende aan weers
zijden van de gelederen der daar op
gestelde troepen, tot aan den hoek
Korte Vijverberg.
Een onbereden detachement ter
sterkte van plm. 100 hoofden onder
commando van een ritmeester, stelt
zich op aan weerzijden van den Korte
Vijverberg, aansluitende aan de bere
den detach errl enten.
Een detachement van plm. 90 hoof
den der politietroepen onder comman
do van een officier zal het Binnenhof
afzetten.
De gedeelten van den door den stoet
te volgen weg, alwaar geen troepen
worden opgesteld, zullen worden afge
zet door de gemeentepolitie in aan
sluiting aan de door de troepen bezet
te gedeelten.
Het afgeven van minuutschoten ge
durende den duur der plechtigheid zal
geschieden uit geschut der le artille
rie-brigade van uit het Malieveld.
COLIJN OVER DE ECONOMISCHE
CONFERENTIE TE GENèVE.
Op het gisteren te Hannover gehou
den congres van het Rijksverbond
van den Duitschen groothandel en
overzeehandel heeft oud-minister-pre
sident Colijn het woord gevoerd over
de beteekenis van de economische con
ferentie te Genève. De drukbezochte
vergadering werd o.a. bijgewoond door
gezantschapsraad mr. Thorbecke van
het gezantschap te Berlijn.
Volgens de verslagen bevatte deze
rede zoo ongeveer hetzelfde als die
hier te lande gehouden.
DE FINANCIEELE VERHOUDING
TUSSCHEN HET RIJK EN DE
GEMEENTEN.
Uit het rapport van de Staatscom
missie voor de herziening van de fi-
nancieele verhouding tusschen het rijk
en de gemeenten heeft de Amsterdam -
sche oud-wethouder Wibaut aan de
Tel. medegedeeld, dat het rapport con
cludeert tot een voorstel om vast te
Buitenland.
De nieuwe Fransche resolutie in de
ontwapeningscommissie van de Vol
kenbondsvergadering.
Besprekingen van Stresemann met
Briand en Chamberlain.
Dr. Luther is lid van de Duitsche
Volkspartij geworden.
De aardbevingen in de Krim.
Japan door een zeebeving geteis
terd?
leggen een stelsel, waarbij het rijk aan
de gemeenten vergoeden zal bepaalde
percentages van bepaalde onderdeelen
der gemeentelijke uitgaven. Deze on
derdeelen zijn in hoofdzaak de. kosten
van de politie, een deel van de kosten
van het onderwijs, die nog ten laste
van de gemeente komen, de verpleging
van armlastige krankzinnigen en nog
enkele andere uitgaven.
De percentages, die door het rijk
aan de gemeenten worden vergoed,
voor de uitgaven dier bemoeiingen,
zijn den heer Wibaut niet precies be
kend. Wel weet hij, dat, wat Amster
dam betreft, de rijksuitkeering, op
grond van de wet van 1897, belang
rijk hooger zal zijn, namelijk een be
drag tusschen 2Yt en 2.8 mill, per jaar,
dat wellicht reeds voor 1928, doch ze
ker voor 1929, zou worden uitgekeerd.
De uitkeering op grónd van de wet
van 1897 kost ongeveer 20 millioen; op
den voet van het voorstel der staats
commissie zal zij 38 a 39 millioen
eischen.
DE VLIEGTOCHT VAN LUIT.
KOPPEN NAAR INDIë.
Vanwege het hoofdbestuur der Pos
terijen en Telegrafie wordt gemeld:
De gelegenheid wordt opengesteld,
om met het vliegtuig van luit. Koppen
dat 1 October a.s. van Amsterdam
naar Nederlandsch-Indië vertrekt, ge
wone en aangeteekende corresponden
tie te verzenden.
Het daarvoor verschuldigde lucht
recht bedraagt 2.50 per briefkaart en
10 per 20 gram voor de overige stuk
ken en is te voldoen door middel van
Frankeerzegels boven de gewone por
ten. De aangeteekende .stukken wor
den uitsluitend verzonden op risico
van de afzenders; brieven en doosjes
met aangegeven waarde zijn van het
luchtvervoer uitgesloten. Om in de be
doelde zending te worden opgenomen
moeten de stukken:
le volledig gefrankeerd zijn;
2e. boven het adres voorzien zijn van
de aanwijzing „per vliegtuig van Am
sterdam naar Batavia".
Voorts verdient het aanbeveling:
3e. een etiket „per luchtpost, par
avion" (gratis op de kantoren verkrijg
baar) te gebruiken;
4e naam en adres van den afzender
te vermelden.
De afzender moet de aldus volledig
gefrankeerde brief of brieven vervol
gens in een tweeden omslag sluiten,
welke ongefrankeerd (tenzij aanteeke-
ning in het binnenlandsch verkeer ge
wenscht wordt, in welk geval aantee-
kenrecht verschuldigd is, hetwelk op
den buitenomslag is te voldoen) moet
worden gezonden aan den Directeur
van het Postkantoor te Amsterdam
(bureel Mail) en het opschrift moet
dragen „Postvlucht Nederland-Neder-
landsch-Indië".
De frankeerzegels voor de in de dé
pêche opgenomen correspondentie zul
len met een bijzon<Jeren dagteeke-
ningstempel, voorzien van het rand
schrift „Postvlucht Nederland-Neder-
landsch-Indië" onbruikbaar worden ge
maakt.
De stukken moeten uiterlijk 30 Sep
tember te 12 uur 's middags te Am
sterdam aanwezig zijn.
De aandacht wordt er op gevestigd,
dat, indien de vlucht wel wordt begon
nen, maar om een of andere reden niet
wordt beëindigd, het porto niet wordt
terugbetaald.
FUSIE NEDERLANDSCHE REIS-
BUREAUX.
Een der medewerkers van de Maas
bode schrijft:
De officieele Nederlandsche Reisbu-
reaux der Nederlandsche Spoorwegen
zijn de reisbureaux van de N.V. Lis-
sone en Zoon te Amsterdam, Leidsche-
straat 5 en Dam 10 en de Bureaux van
de N.V. Lindeman Go., te Arnhem,
Bakkerstraat7; Groningen, Brugstraat
4; Den Haag, Groenmarkt 22; Haarlem
Stationsplein 13; Leeuwarden, Raad
huisplein 21; Rotterdam. Noordblaak
13 en Utrecht, Lange Jansstraat 11.
Directeur" van het Reisbureau Lis-
sone en Zoon was de heer K. Rotte
veel en directeur van de bureaux Lin
deman en Co. B. van der Werk.
Reeds langen tijd Hepen er geruch-