2778 CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. B**> JAARGAWG VRIJDAG 16 SEPTEMBER 1927 NUMMER 2233 NIEUWE LEIDSGHE COURANT Bureau: Hooigracht 35 Leiden Postbox 20 Postgiro 58936 Telefoonnummer 2778 Aangesloten op het Streeknet Lisse ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 EERSTE BLAD. Ons nieuwe telefoon nummer is V Recht en vrijheid. De internationale propaganda van het communisme heeft zich met volle kracht naar het Oosten gekeerd. In Engelsch-Indië en in Nederlandsch- Indië wordt krachtig gewerkt. Maar niet alleen in deze Koloniale rijken zelf, ook in Europa, in Engeland en Nederland, is de propaganda ter hand genomen. Voor dit werk is zelfs een afzonderlijke liga gesticht. Dat ook dit werk met kracht wordt aangevat, bewijst ons het volgende persbericht: „Onder de schoone leuze „Recht en Vrijheid" verscheen het eerste num mer van het „officieele orgaan van de sectie Holland der liga tegen imperia lisme en koloniale overheerscliing". Het bestuur der „sectie Holland" (lees: afdeeling Nederland) vormt de redactie en voor haar teekent P. J. Schmidt. Onder de Nederlandsche me dewerkers vinden wij o.a. vermeld Edo Fimmen^ mr. S. de Jong, Paul Kies, Jef Last, C. v. d. Pol, Henr. Ro land Holst, onder de Indische Sema- oen, Moh. Hatta, dr. Tjipto; er werken ook buitenlanders mee van erkend communistische reputatie in roerende „eenheid" met vaste medewerkers van „Het Volk" die op dit terrein tegen „het eenheidsfront" dus geen bezwaar blijken te hebben. Het doel van dat blad is vooral het „Nederlandsche imperialisme in zijn ware gedaante te doen zien". „Ons werk zal allereerst bestaan in het krachtigst mogelijke protest en verzet tegen de vervolging, uit buiting en mishandeling van de In donesische proletariërs en nationa listen en de grootst mogelijke pro paganda voor Recht en Vrijheid voor het Indonesische Volk". Maar ook de koloniale misdaden van andere regeeringen zullen onder de loupe worden genomen in dit blad, dat om de 14 dagen zal verschijnen." Onder de hier genoemde namen ko men enkele voor die voor onze veilig heid een groot gevaar beteekenen. Deze menschen kennen Indië en weten precies hoe zij de revolutie aanpakken moeten. Het is noodig om daartegen waak zaam te zijn. Volkomen onderschrijven wij dan ook wat onlangs „Ik zal Handhaven" schreef over de noodwendigheid van den strijd tegen dit revolutie-gevaar. „In ons land heeft in vele, zeer uit- eenloopende kringen, de meening post. gevat zoo schrijft het blad dat voor Holland geen revolutie-gevaar te duchten is. De gezonde opvattingen van den Hollander, zijn eigenschap om niet over één nacht ijs te gaan en de kat eens uit den boom te kijken, worden daartoe in den' regel als motie ven aangevoerd. Dezulken stellen zich blijkbaar het revolutie-gevaar zeer eenzijdig voor, en ^chten dat gevaar eerst aanwezig, wanneer er oproer uitbreekt, wan neer er barricaden in de straten ver schijnen en de gewapende macht ge roepen wordt om het gezag te verde digen. Wij wezen er echter reeds meer malen op, dat dit soort revolutie-po ging reeds gevolg is van een daaraan jarenlang voorafgegane revolutionai re propaganda, die, hetzij bedekt, dan wel openlijk gevoerd, voorwaarde is voor het welslagen van dezen „greep naar de macht." Vraagt men ons: Is dat revolutie gevaar. die dreiging, die revolutionai re pressie, welke tot gewelddaden lei den moet, heden ten dage in ons land aanwezig, dan mogen we, laten we er ons gelukkig om achten, deze vraag vooralsnog ontkennend beantwoorden. „Ziet ge wel", zal het ons dan te- genklinken, „waartoe dan al uw waar schuwingen, waartoe uw steeds weer wijzen op een gevaar waarvan ge zelf erkent, dat het niet aanwezig is? Waartoe, Mijne Heeren? Eenvoudig, hierom, omdat die afwezighid van re volutie-gevaar, in den zin, waarin gij dat bedoelt, geenszins waarborg is. dat er nu inderdaad geen gevaar voor revolutie bestaat. U ziet alleen de tweede phase van de ontwikkeling naar de revolutie. Eerst dan spreekt ge van gevaar. Het gevaar is er echter reeds veel eerder. Dan, wanneer de voorbereidingen worden getroffen, wanneer de plannen worden gesmeed de organisatie wordt geschapen, dan, Mijne Heeren, dan bestaat reeds re volutie-gevaar." Deze eerste phase is er en wordt door „Recht en Vrijheid" met kracht ingeluid». V O, die coalitie! Niet teekenender had „De Banier", het orgaan van Ie S.G.P., een stukje dat zij deze week opnam, kunnen aan duiden. Teekenond niet voor dege nen of hetgeen zij er meer denkt te treffen, maar teekenend voor zich zelf. Met dit kopje: „O, die coalitie" be wijst het blad opnieuw dat heel de ac tie alleen ten doel heeft de coalitie te bestrijden. Zij doet dit ook daar waar van coalitie geen sprake is. Wat toch is het geval. Te Koudekerk (Z-H.) is men nog in het gelukkig bezit van een alge- meene Oranjevereeniging die goed werkt, d.w.z. waar zonder aanstoot ieder lid van kan zijn, een vereeniging die in den goeden yin neutraal is. Deze vereeniging liet een spreker optreden om een Oranjerede te hou den. Het moest een spreker van naam zijn, wat gezien de eendrachtige samenwerking daar mogelijk was. Daartoe viel de aandacht op den be gaafden redenaar Pater Borromeus de Greeve. Maar .als zoo'n spreker komt, mag men veel luisteraars verwachten. Daarom moest voor dit doel een ge schikt groot vergaderlokaal gehuurd worden. Dat nu vond men in de Gere formeerde Kerk. Zoo geschiedde het dat op 29 Aug. 1927 de R.-K. Pater Borromeus de Greeve optrad met een rede over de beteekenis van liet Ko ningschap in de grootste localiteit die aanwezig was, voor een gemengd ge zelschap. Meer niet. Ieder die deze rede gehoord, of het verslag er van gelezen heeft, zal toe stemmen, dat deze zelfs voor Calvi nistische ooren en harten van groote waarde was. Wij meenen zeker te we ten dat er zelfs heel wat Staatk. Ge- ref. broeders met volle teugen van genoten hebben. Maar, niet waar, dat een R.-K. Pater in een Geref. Kerk optreedt, daar zit toch zoo'n mooie reclame voor de op positie in, dat kan De Banier niet la ten loopen. Zie hier hoe zij dat doet: „Zeg maar dat het nu niet vèr gaat! Wat verbroedering! Zelfs een Jezuïet op den preek stoel in een Geref. Kerk. Te Koudekerk werd 29 Aug. een samenkomst gehouden in de Geref. Kerk, des avonds te 8 uur, alwaar Pater Borromeus de Greeve uit het klooster te Woerden een Oranje-rede hield, afgewisseld door zang der Chr. Zangvereen. „Soli Deo Gloria". Zoo vermeldden althans de bla den dat geschieden zou. Of die Geref. ook verdraagzaam zijn. Al te gader vruchten der coali tie. Ge zoudt het in der daad gaan gelooven, dat zij op een wortel des geloofs met Rome stoelen. Maar dan is het staal er uit; dan zijn het niet de Geref. die goed en bloed offerden in hun strijd tegen Rome. Ja, onze vaderen zou den een Pater-Jezuïet hebben toe gelaten op hun kansels! O, Neêrlands volk ontwaakt! Gord U aan tot den strijd tegen de coalitie! en tegen het „Gereformeer de" onzer dagen". De lezer oordeele aan de hand van de boven gegeven toelichting zelf over het karakter dezer bestrijding. Het woord dat in ons binnenste op komt wil niet uit de pen. V Het onmisbare altaar. Het is wel opmerkelijk, dat in onzj dagen het ontwakend religieus besef zoo groote behoefte toont aan een zichtbare en tastbare aanwezigheid van genademiddelen. Helaas moet dit vaak goedmaken hetgeen het W ord Gods aan kracht door zuivere prediking mist. De Herv. Ethische Prof. Dr. G. van der Leeuw, hoydt in het Algem. Week blad een pleidooi voor open kerken. Kerken, welke niet alleen door toeris ten worden be~o t, maar door alle die de stilte zoeken van Gods ge meenschap. En nu zegt zijn Hooggel. dat onze kerken eigenlijk geen kerken zijn, maar lokalen. Wij kunnen ze eigen lijk niet openzetten, net zoo min als een schouwburg buiten de uren der voorstelling geopend worden kan. Er is in de kerk door-de-weeks alleen maar een leege preekstoel. Daarom, zoo zegt Prof. v. d. L.: „wij moeten, naast den kansel, vanwaar wij onder richt worden, naast den lessenaar vanwaar ons Gods Woord tegenklinkt. weer het altaar hebben, waar ons Gods heilige tegenwoordigheid wacht. Wij kunnen die daar symboliseeren door een simpel kruis, beter nog door de teekenen van brood en wijn. Wij zullen de heilige tegenwoordigheid des te sterker en zuiverder beleven, wanneer en omdat wij haar vrijhou den van alle magische voorstellingen. Eerst dan is onze kerk weer het Huis .der aanbidding." Het is wel teekenend, dat men de Kerk weer wil maken tot een Huis Gods, Z00&.I9 onder Israël de Tempel was, en zooals Rome ook van de Kerk gemaakt heeft. Als plaats des ge- beds hebben wij aan zoo iets geen behoefte. Gods Woord en dat Woord alleen is genoegzaam STADSNIEUWS. NED. CHR. RADIO-VEREENIGING. Gisteravond had in „Prediker" een verga<u-ring plaats van de Leidsche Chr. Radio-Vereëniging, waar als spreker optrad de heer A. van Rens- sen Hzn., van Utrecht, met het onder werp: „Wat is en wat wil de Ned. Chr. Radio Vereeniging?" De voorzitter, de hr. H. M. van den Bos, opende de matig bezochte verga dering, heette de aanwezigen welkom, ging voor in gebed en gaf daarna het woord aan den spreker. De heer van Renssen begon met in het kort een overzicht te geven van ile opkomst der radio in Nederland. In Augustus 1924 werd de Ned. Chr. Radio-Vereeniging opgericht, die ook op ditf terrein de eere Gods beoogt. Aanvankelijk maakte zij gebruik van den zender te Hilversum, doch thans wordt gebouwd aan een eigen recht- schen zender te Huizen. Hoeveel zegen heeft de radio-uit zending van kerkdiensten niet reeds verspreid, vooral onder kranken en ouden van dagen, die soms in geen ja ren een predicatie gehoord hadden. Ieder luisteraar is dan echter ook zedelijk verplicht, de uitzending van de N.C.R.V. te steunen. Als de zender te Huizen gereed zal zijn, zal het mogelijk zijn eiken Zon dag twee orthodoxe preeken uit te zenden; voorts zal deze zender drie dagen per week ten dienste van de Ned. Chr. Radio-Vereeniging staan. Dit is wat voorloopig bereikt kan worden. Inmiddels rijzen er nog ande re vragen in het verschiet: de omroep naar lndië en de omroep in indië. Zal het mogelijk zijn ook aan de bruine broeders over zee de stem van het Evangelie te doen hooren? Spr. komt vervolgens tot het zen- derlonds, waarop de propaganda zich in dezen tijd moet richten. Thans hebben we 2's zenduur per week. Na den afbouw van den Huizenschen zender zal dit worden 20 zenduren (buiten de kerkdiensten). Dit brengt een meerdere kosten mee van 25000 voor het eerste halfjaar. Het gaat om de kerkdiensten, om den Evangeliseerenden invloed van de radio, doch tevens betreft het hier een volksbelang; het gaat er om op welke wijze de geest van het Ned. volk zal bewerkt worden. Spr. eindigde met een krachtig woord van opwekking tot dezen strijd voor vrijheid en recht. De voorzitter dankte den heer van Renssen voor zijn belangrijke rede en wees op de noodzakelijkheid, dat ieder naar vermogen bijdraagt voor den Christelijken Omroep. Daarom moet ook hier ter stede een comi té gevormd worden om leiding te ge ven aan de plaatselijke actie voor dit doel. Nadat zich een geanimeerde discus sie had ontsponnen, gaven zich staan de de vergadering reeds meerdere hee ren voor de propaganda voor de Ned. Chr. Radio-Vereeniging op. DE AUTOBOTSING BIJ DE HAAGSCHE SCHOUW. Mevrouw Fabries uit Haarlem, een der drie gewonden bij de autobotsing onder de Haagsche Schouw, op 25 Aug. is thans zoo ver hersteld, dat zij he den, Vrijdag, het Academisch Zieken hui alhier heeft kunnen verlaten. DE HAVENBRUG. De ophaalbrug met de twee klap pen, opzichzelf reeds een sta-in-den- weg in het steeds drukker wordende verkeer, was reeds lang een doorn in het oog van ieder, die deze brug dage lijks moest passeeren. Reeds geruimen tijd was dan ook de noodzakelijkheid van verbetering ingezien. De reden dat niet eerder is ingegre pen en dat de smalle, ouderwetsche klap brug voor een nieuwe brug heeft plaats gemaakt, is gelegen in het feit, dat B. en W. maandenlang overleg gepleegd hebben met de Haagsche Tramweg Maatschappij, die voor rventueele doortrekking van de lijn Den HaagLeiden naar de Rijnstreek in de richting Utrecht het grootste be lang heeft bij radicale verkeersverbe- tering ter plaatse. Zijn wij wel ingelicht, dan hebben deze onderhandelingen niet tot een gunstig resultaat geleid. In een der volgende zittingen van den gemeenteraad zullen B. en W. met voorstellen komen om de tegen woordige brug af te breken en te doen vervangen door een breede elec- trisch beweegbare ophaalbrug. Ver der zullen het politie-bureau aldaar en een gebouwtje van den haven dienst verdwijnen, terwijl tegelijker tijd een kleinere brug bij de haven liggend, verbouwd zal worden. De plannen voor deze ingrijpende wijzigingen, liggen reeds geruimen tijd klaar. HET DRIE-OCTOBER-FEEST. We schrijven reeds den 16en Sep tember. Nog enkele weken slechts en de 3-Octoberdag breekt weer aan. Niet alle menschen zullen weten of vermoeden dat reeds maanden van te voren met de voorbereidingen van de feesten wordt begonnen. W e bedoelen nu niet de plannen die gemaakt wor den, maar meer de uitwerking daar van. Men zal zich herinneren dat bij de fa. Sala op de Breestraat eenige da gen de omwerpen voor de allegori sche Optocht, die op drie Uctober zal worden gehouden, zijn tentoongesteld Tot nog toe zijn meestal hij de Openluchtspelen of de optochten fi guren opgeroepen uit het verre verle den, rustieke heldenfiguren met har nas en lans, die de historie in beeld brachten. Ook wel is het voorgeko men dat men een optocht hield die betrekking had op het heden. Maar dat men de toekomst uitbeeldde, is slechts heel zeldzaam geweest. Thans echter is men bezig de ont werpen uit te voeren van het ideaal van een Leidsclien burger: „De Leid sche Hout". Toen we voor het eerst van dit plan hoorden, hebben we gedacht: Wat is daar nu in vredesnaam van te ma ken. We hebben dit evenwel niet hardop durven zeggen, wetende dat het bestuur van de 3-Octobervereeni- ging nooit met .ets voor den dag kemt, dat niet goed is. Dat vertrouwen is ook thans niet beschaamd geworden. Het was reeds aan de ontwerpen te zien, dat de op tocht iets zeer bijzonders zou zijn. Vanmorgen nu hadden we het ge noegen een kijkje te nemen in de groote tent, die geplaatst is op het ter rein achter de R. H. B. S., aan de B urggraven laan. Men is daar namelijk bezig de praalwagens in elkaar te zetten. Het is natuurlijk nog alles slechts het ïompwerk dat leven moet ontvangen Toch rust op de sprookjeswagen reeds de grimmige draak, dien St. Joris zal verslaan en slaat de stoute wolf zijn Legeerige oogen in de richting waar Roodkapje zal verschijnen. Ook het peperkoek-huisje van Hans en Grietje is aanwezig. Op een andere wagen verrijst het stadhuis op welks trap pen plaats zal hebben de plechtige in zegening van het huwelijk van de Leidsche Hout met de Leidsche bur gerij. Op weer een andere wagen zien we een tempeltje op welks tinnen de nimfen zullen dansen rondom de koe pel. Verder zien we een wagen met een geweldigen boomtronk en vele andere kunststukken, gevormd met een kunstenaarshand uit paath. Door een en ander kregen we een aardigen indruk van wat we van de optocht te wachten hebben. Zonder overdreven te zijn kunnen we gerust zeggen, dat we op 3 October iets zeer bijzonders zullen te zien krijgen. Vooral ook omdat het onderwerp van de optocht midden in de belangstel ling van het Leidsche publiek staat, is het een bijzonder goed -dee geweest om er uitvoering aan te geven. Voor de practische resultaten za] in de stoet meerijden een bedel wagen met een viertal visschers. die met hun schepnetje de vischjes, in den yorm van de groote en kleine giften der toe schouwers zullen verschalken. Moge het huwelijk van de Leidsche Hout met de Leidsche Burgerij een gelukkig huwelijk zijn. EXAMEN INSTRUMENTMAKER. Na het volgen van den vacantiecur- sus vanwege de Vereeniging tot Be vordering van de Opleiding tot Instru mentmaker alhier, zijn geslaagd voor het examen van leerling-glasblazer de heeren: W. Tuinman, Amsterdam; A. Kiel Jr., Zeist; A. C. Kriest, Utrecht; F. H. Mulder. Meppel; M. Joon. G. A. de Vries, A. Leemans. C. Ie Pair, W. F. Wijnnobel. H. Wind en J. van de Graaf, allen alhier; P. J. Moens, Rot terdam; voor het examen van gezel-instru mentmaker, de heeren: W. S. Ver boon, Amsterdam: P. D. Groot. Poe- tinchem; C. J. van Oosten, Amster dam; J. A. Doyer, Delft; voor het examen van leerling-glas blazer de heeren: G. J. Sitters, Am sterdam; D. Visser, Utrecht; A. van ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22'/» cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tariei Bij contract belangrijke redactie Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling - van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Beiangrijkste nieuws in dit Nummer. Blnn»nland. De dichter Herman Gorter is over leden. Een wptsonlwrn tot winning v^n de Gemeentewet met het oog op de forenscnbelasting ingediend. Buitenland Cuba Finland en Canada zijn tot niet-permanente leden van den Vol kenbondsraad gekozen. Te Brussel is men teleurgesteld door de niet-herkiezing van België ln den Volkenbondsrahd. Millerand eischt verbreking der Fransch-Russische betrekkingen. OHBnHKBaastafflHKH Delden, Meppel; C. J. Kuiper, Amster dam; voor het examen van meester-glas- blazer: de heer H. Kuipers, Utrecht. BUITENLANDSCH BEZOEK. Gisteren is hier te lande aangeko men een uit ongeveer 40 personen be staande studiecommissie vanwege de boom- en tuinbouwkweekers en wijn bouwers uit Elzas Lotharingen. Gisterenavond is het gezelschap te Rotterdam aangekomen. Na aankomst aldaar had er een vergadering plaats met de Nederlandsche grossiers in vruchten onder leiding van den heer Grelinger, directeur van de Ned. Ver eeniging van vruchten-importeurs. Vanmorgen is het gezelschap naar Delft vertrokken, waar de bloemen en de vruchtenmarkt werden bezich tigd. Per stoomtram is vervolgens een tocht gemaakt door het Westland ter bezichtiging van de kweekerijen al daar. De tocht stond onder leiding van den heer Riemens, directeur van de al'deeling landbouw van het de partement van Binnenl. Zaken en Landbouw. Over Den Haag is het gezelschap vervolgens naar onze stad vertrokken. Na aankomst alhier is in Zomerzorg het noemmaal gebruikt. Hierna is een bezoek gebracht aan de bloemenkweekerij der firma Balle go aan den Rijnsburgerweg, meer speciaal om kennis te nemen van de wijze, waarop de dahlia's worden ge kweekt. Hierop volgde een bezoek aan de tentoonstelling, welke de afd. Leiden van de Ned. Maatschappij voor Tuin bouw en Plantkunde in de Stadsge hoorzaal heeft georganiseerd. Vanavond omstreeks hall zes ver trekt het geselschap naar Haarlem. Vanmiddag heeft de Fransche ge zant te 's-Gravenhage. de heer de Marcilly, een deputatie van deze stu diecommissie bij zich ontvangen. TE PAARD VAN PARIJS NAAR BERLIJN. Mademoiselle D'Orange, die te paard een tocht onderneemt van Parijs naar Berlijn is hedenmorgen Leiden ge passeerd. Gistermorgen 10 uur zijn onder Groenend'aal bij Heemstede de reizi gers van de electrische tram Haarlem Velzen aan een groot gevaar ont snapt. Aangezien de overweg wachter van den spoorweg aldaar vergeten had de hoornen neder te laten, toen de sneltrein AmsterdamRotterdam in aantocht was. ging de electrische tram den spoorweg over. Juist was deze den overweg gepasseerd, toen achter de tram de sneltrein voorbij- snorde. BINNENLAND. DE OPENING DER KAMERS. De Voorzitter van de Vereenigde Vergadering der Staten-Generaal, die tot opening van de zitting 19271928 op Dinsdag a.s. zal gehouden worien in de Ridderzaal, heeft kennis gege ven le. dat behalve de leden der Staten- Generaal en zij, die in ambtscostuum recht van toegang hebben, niemand zal worden toegelaten, tenzij voorzien van een toegangskaart. Ten einde de strikte handhaving dezer bepaling te bevorderen, zal deze kaart bij den daarop aangeduiden in gang van het gebouw vertoond moe ten worden aan de zich aldaar bevin dende ambtenaren van politie, die zullen worden bijgestaan door boden der Eerste en der Tweede Kamer; 2e. dat zij, die op hun toegangskaart tot het gebouw zijn toegelaten, ver zocht worden zich hij hun komst in de Ridderzaal zonder verwijl naar de voor hen bestemde plaatsen te bege ven en hun plaats niet te verlaten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1