2778
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
8»'« JAARGANG
WOENSDAG 14 SEPTEMBER 1927
NUMMER 2231
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22l/« cent
Ingezonden Mededeelingen dnbbel tariei
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Ons nieuwe telefoon
nummer is
V Een voorbeeld aanwezig.
Toen onlangs het bericht kwam, dat
de Glindhorst in staat van faillisse
ment was verklaard, stelden wij ons
op het standpunt, dat daarmede de
stichting niet mocht te gronde gaan
De door het Utrechtsch Dagblad als
mogelijk veronderstelde tusschen-
komst der Regeering achtten wij
plichtmatig.
In het Diaconaal Correspondentie
blad komt Mr. L. Lindeboom Czn.
thans mededeelen, dat van een derge
lijke hulp een sterk sprekend voor
beeld in de geschiedenis aanwezig is.
Dr. J. J. Westendorp Boerma ver
haalt in zijn werk over de Maatschap
pij van Weldadigheid, dat eind 1835
de toestand dezer Maatsch. zoo was,
dat zij een schuld had van f 4 milli-
oen, terwijl de regeering reeds een
imillioen gulden had bijgedragen.
Daarbij kwam. dat, ondanks de sta
king der aflossing, de Maatsch. voor
'n jaarlijksch tekort stond van twee
honderd duizend gulden.
De Minister overwoog echter, dat
bij een algeheele liquidatie de natio
nale eer „van een zeer treffende zij
de" gekrenkt zou worden.
Hij zag op tegen de eindelooze moei
lijkheden, die uit deze operatie zou
den voortvloeien en oordeelde daar
om, dat de Maatsch. moest worden
gehandhaafd.
Daarop werden krachtige steun
maatregelen genomen en een goede
financieele basis werd gevonden, zoo
dat de Maatsch. bleef bestaan.
De Glindhorst heeft een schuld van
plm. f 800.000 en moet aan rente be
talen ongeveer f 36.000 per jaar. Af
gescheiden van de mindere waarde
van het geld nu in vergelijking met
1835, is dit bedrag een peulschilletje
vergeleken bij dat, hetwelk bij de
Maatschappij van Weldadigheid ge
moeid was.
Wanneer daarom "ook hier een be
tere financieele basis gevonden zou
kunnen worden en daartoe is ons
Geref. volk ongetwijfeld in staat
clan zou het voorbeeld van 1835 ook
thans door de Regeering gevolgd kun
nen worden.
Wij hopen, dat het Bestuur in de
ze richting werkzaam zal zijn.
STADSNIEUWS.
PRINSES JULIANA STUDENTE.
Behalve Prinses Juliana hebben
zich 115 dames-studenten laten in
schrijven als lid van de Vereeniging
voor Vrouwelijke Studenten te Leiden
Bij de avondbijeenkomst was ook
de Prinses aanwezig.
GEZONDHEIDSCOMMISSIE.
De Commissaris der Koningin in
Zuid-Holland heeft benoemd tot lid
van de Gezondheidscommissie alhier
Mr. E. C. Wiersum, advocaat en pro
cureur alhier.
VRIJE ARTSENKEUZE.
B. en W .leggen in een uitvoerig ge
drukt stuk aan den gemeenteraad
over een ontwerp-verordening betref
fende het verleenen van kostelooze ge
nees- en heelkundige hulp aan onver-
mogenden, met een breede toelichting
daarop.
In dit voorstel gaat het om invoe
ring van de gedeeltelijke vrije keuze
van arts,
In de eerste plaats noemen B. en W.
al de bezwaren op die gedurende lan
gen tijd hun college weerhielden met
een dergelijk voorstel te komen.
Het getal belanghebbenden slonk
van 3000 voor den oorlog tot onge
veer 1000 thans. Dit aantal is te ge
ring om te verwachten dat gevestigde
geneesheeren zich tegen een vergoe
ding, als door de ziekenfondsen uit
gekeerd, daarvoor geven zullen.
De lokaliteit waarin de artsen zit
ting houden is een bezwaar.
Onbillijk wordt geacht de stadsge-
neesheeren ontslag te verleenen na
zooveel jaren dienst.
Ook in andere gemeenten had de
invoering van de vrije artsenkeuze
geen ander gevolg dan dat slechts en
kelen van arts veranderden.
Aansluiting bij een of ander fonds
zou niet overeenkomen met de verant
woordelijkheid van de gemeente, om
dat dan elk toezicht en zeker elke in
vloed op de verhouding tusschen ge
neeskundigen en patiënten zou teloor
gaan.
Toch is het college gezwicht voor
deze bezwaren omdat een arme niet
mag onthouden worden wat ieder an
der bezit.
In die omstandigheid achten B, en
W. de oplossing door den heer Groene-
veld aan de hand gedaan uitnemend.
Dit voorstel bedoelt de 6 stadsgenees-
heeren in dienst te houden, zij blijven
half ambtenaar en worden beloond als
de ziekenfonds-geneesheeren en overi
gens bij wijze van vacatiegeld.
De commissie voor den Geneeskun
digen Dienst stond in haar grootst mo
gelijke meerderheid aan de zijde van
den heer Groeneveld.
Ook de Gezondheidscommissie ging
met het denkbeeld accoord
B. en W. hebben op dien grondslag
een regeling ontworpen. Het denkbeeld
van den beer Groeneveld is overge
nomen, met uitzondering van de beta
ling per vacatie, waarvoor een vast
bedrag van ƒ500 per jaar in de plaats
is getreden.
Van de zijde der geneesheeren kwam
eenig verzet. Aan sommige wenschen
kon worden tegemoet gekomen. Aan
den wenscli om de bezoldiging op hoo-
ger plan te stellen rneenen B. en W.
niet te moeten voldoen.
De verordening, die 33 artikelen telt
ontvangt op sommige artikelen nog
een bepaalde toelichting.
KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN VOOR RIJNLAND.
Gistermiddag te 2 uur kwam de Ka
mer van Koophandel en Pabrieken
voor Rijnland onder voorzitterschap
van den heer D. ten Cate Brouwer in
openbare vergadering bijeen.
De voorz. deelde in zijn openings
woord mede, dat het vereisclite aan
tal leden om besluiten te nemen niet
aanwezig was. Inmiddels komen nog
enkele leden ter vergadering.
Medegedeeld wordt, dat een schrij
ven is ingekomen van de Prov. Wa
terstaat, dat getracht zal worden de
vernieuwing der brug te Koudekerk
te doen geschieden voör rekening der
provincie.
Zooals hekend wenschte men aan
vankelijk slechts eenige kleine her
stellingen te verrichten, doch de K. v.
IC. en het gemeentebestuur achtten
het beter hiermede wat te wachten
om een grondige verbetering mogelijk
te maken. Spr. hoopt, dat er thans
spoedig een beslissing genomen zal
worden.
Hierna werden de ingekomen stuk
ken behandeld.
Van het departement van Handel
en Nijverheid was ingekomen een me-
dedeeling betreffende de verlaging v.
liet Spaansche douanetarief.
Van hetzelfde ministerie een be
richt, dat het tarief voor invoerrech
ten in Noorwegen aanmerkelijk is ver
laagd.
Verder van hetzelfde departement
de mededeeling, dat de certificaten
van oorsprong voor Griekenland moe
ten worden bekrachtigd door de
Grieksche consulaire ambtenaren.
Idem over de Fransch-Duitsche
handelsovereenkomst, inzake verhoo
ging der tarieven.
Idem inzake de a.s. verhooging van
invoerrechten in Oostenrijk, hetgeen
voor Nederland een niet onbelangrij
ke verhooging beteekent, bijv boter
van GO tot 80 goud kronen, boomen en
planten van 16 tot 36 goudkronen.
Idem betreffende de intern, confe
rentie te Genève betreffende de af
schaffing van in- en uitvoerverboden
en -beperkingen.
De mededeelingen hierover beslaan
een grdot dossier, doch de voorz. is
van meening, dat aanneming van het
wetsontwerp zeer toe te juichen zou
zijn. Echter zijn er ook hier wel be
zwaren. Zoo bijv. de bepaling, dat bij
opheffing van een invoerverbod van
het eene in liet andere land wordt ge
heven een zoodanig prohibitief in
voerrecht, dat het feitelijk gelijk staat
met een invoerverbod
De heer v. /'onneveld is het hierin
niet geheel mc't den voorz. eens. Ame
rika heeft bijv. geprobeerd door een
hoog prohibitief invoerrecht den
bloembolleninvoer stop te zotten, doch
zulks is niet gelukt, waarop het in
voerverbod volgde. Spr. prefereert
dan ook een prohibitief invoerrecht
boven een invoerverbod.
De voorz. vraagt dan, of de lieer v.
Zonneveld goedvindt, dat er de regee-
ring op gewezen wordt, dat het ver
band ontbreekt tusschen het prohi
bitief invoerrecht en het tolrecht. In
dien geest wordt besloten.
Van het Ministerie van Financiën
is bericht ingekomen, dat Alphen a.
d. Rijn niet aangewezen kan worden
als losplaats bij invoer van goederen,
omdat de kosten voor douaneperso
neel enz. daarvoor te hoog zijn.
Inzake de pogingen om te komen
tot de overschakeling bij telefoonge
sprekken en het Voranrufssysteem is
van het Hoofdbestuur der Posterijen
en Telegrafie bericht ontvangen, dat
deze zaak in onderzoek is.
Naar aanleiding van een verzoek
van den lieer Zonneveld inzake het
oproepsysteem, zooals zulks in andere
landen geschiedt en waarbij, indien
men den betreffenden persoon niet
aan de telefoon kan krijgen, geen te
lefoongesprek behoeft betaald te wor
den, vrij langdurig gediscussieerd.
Besloten wordt ten slotte zich met
een adres'te wenden tot het H. B. der
Posterijen en Telegrafie om te verzoe
ken een verminderd tarief, indien
men den opgeroepene zelf niet aan de
telefoon krijgt.
Naar aanleiding van een verzoek
van het bureau Gemeentewerken te
Leiden om op te geven welke klach
ten men heeft inzake de vaardiepten
van het water te Leiden, deelt de
voorz. enkele klacten mede, welke ter
kennis van het bureau gebracht zul
len worden.
Naar aanleiding van een aanvraag
van den directeur van het rijkstele
graafkantoor te Leiden om aanslui
ting aan het streeknet Lisse voor het
voeren Van telefoongesprekken, deelt
de voorz. mede, dat de commissie
van vervoer enz. het niet noodig oor
deelde hiertoe over te gaan, omdat
het telefoonverkeer met deze streek
niet zoo groot is.
De heer v. Zonneveld vraagt, of hier
ook rekening is gehouden met het
feit, dat alle aangeslotenen in deze
streek gratis met het bureau der Ka
mer zullen kunnen telefoneeren.
De heer jhr. Roëll zegt, dat dit punt
door de commissie niet onder de
oogen is gezien.
Daarom wch-dt besloten het onder
zoek nog verder uit te strekken en
nog geen besluit te nemen.
Van de uitnoodiging van de zilver-
fabriek „Voorschoten" en de Holl.
Kettingfabriek zal dankbaar gebruik
gemaakt worden. Als voorloopige da
tum is vastgesteld Woensdag 5 Oc
tober a.s.
Een circulaire inzake de bestrijding
van het cadeaux-stelsel van het comi
té van actie tot bestrijding van den
verkoop met eadeaux uit Amsterdam,
wordt gerenvoyeerd naar de afdeeling
kleinbedrijf.
Hierna wordt gepauzeerd.
Na de pauze werd eerst in behan
deling genomen punt 6 van de agen
da: Vaststelling antwoord aan de
polders Nieuwkoop en Noorden inza
ke ophooging rietland ingevolge prae-
advies der Commissie voor Vervoer,
Post- en Telegrafie.
Over een en ander kan men in ons
blad van gisteren nadere gegevens
vinden.
Ingekomen is een schrijven van de
gemeente Nieuwkoop, dat vanwege
de gemeente Den Haag een nader on
derzoek is ingesteld. De gemeente
Den Haag zal overigens zeer veel prijs
stellen op het rapport van de Kamer
van Koophandel.
Zonder bespreking wordt besloten
het adres, behoudens een kleine wij
ziging zooals voorgesteld, te verzen
den.
Thans komt in behandeling punt?:
Verbetering Leidsche Trekvaart. De
zaak verkeert nog in een zeer voorbe
reidend stadium. In een volgende
vergadering zullen over deze zaak na
dere mededeelingen worden gedaan.
Bij punt 8 zou in behandeling ko-
inen de mogelijkheid van export Van
Leidsche Kaas. Er zijn echter termen
aanwezig om deze zaak niet nader te
behandelen, zoodat dit punt van de
agenda wordt afgevoer 1.
De datum van verkiezing van leden
voor de Kamer wordt vastgesteld op
14 November.
Punt 5, dat aanvankelijk uitgesteld
was komt thans in behandeling, n.l.:
Vliegtuigverbinding met Ned.-Indië
en goedkooper telegramtarief.
Er wordt eenige bespreking gevoerd
over het verbinden van deze twee
dingen. Hoewel deze dingen niet met.
elkaar kunnen verbonden worden,
zoo meenen toch eenige heeren, dat
waar slechts antwoord gevraagd
wordt op een vraag betreffende de
vliegtuigverbinding, het telegram
tarief er niet bij ter sprake kan wor
den gebracht, terwi'l andere heeren
meenen, dat deze zaken zeer nauw sa
menhangen. Besloten werd op het
schrijven van den directeur-generaal
te antwoorden als volgt:
de Kamer acht een dergelijke snelle
verbinding van Indië met het moe
derland voor liet postverkeer en voor
al ook voor het zenden van monsters
van groote beteekenis voor onzen Ne-
derlandsehen handel.
Hoewel na voorloopige informatie
gebleken is, dat de industrie in het
gebied der Kamer in het algemeen
geen directe behoefte gevoelt aan een
snellere verbinding met Ned.-Indië. is
het niettemin de Kamer bekend dat
eenige ondernemingen het een factor
van groot belang achten, wanneer op
monsterzendingen, vergezeld van de
tegenwoordig algemeen geëischte
vaste offertes, zoo spoedig mogelijk
een beslissing wordt gegeven.
Aanbiedingen naar Ned.-Indië van
soms belangrijke voorraden, welke
door de een of andere omstandigheid
tegen goedkoopere prijzen kunnen
worden aangeboden, kunnen door het
heden ten dage lang onderweg blijven
der monsters niet worden gedaan.
Anderzijds is het ook een indus
trieel belang van groote beteekenis,
wanneer fabrikanten spoedig kunnen
weten of van de bemonsterde offerte
ai dan niet zal worden gebruik ge
maakt.
De Kamer vestigt er in het hijzon
der de aandacht op, dat er zekerheid
moet bestaan, dat 'de proef eenige ja
ren zal worden voortgezet. Er zal im
mers eenige tijd moeten verloopen, al
vorens de handel zich aan de nieuwe
verzendingsmogelijkheid zal hebben
aangepast en geleerd zal hebben van
de voordeelen een intensief gebruik
te maken.
In verband met deze nieuwe ver
bindingsmogelijkheid verkrijgen de
hooge telegramkosten steeds meer ac
tualiteit. Deze bedragen nog steeds 2
per woord. Wel is waar wordt tegen
woordig zeer veelvuldig gebruik ge
maakt van uitgestelde telegrammen,
welke slechts 1 per woord kosten,
maar ook dit is voor een vlot han
delsverkeer met ons Indië nog veel te
hoog te achten, welke opmerking ook
geldt voor de D.L.T.-telegrahimen.
Voor een regelmatig zakenverkeer
is een veel goedkoopei telegramtarief
naar Ned.- Oost-Indië een dringende
eisch. De verbetering der techniek
van overseinen langs radio-telegrafi-
schen weg, billijkt trouwens zeker
een ingrijpende tariefsverlaging.
De Kamer wil ook in dit verband
wijzen op het voorschrift, volgens het
welk bij inschrijving voor het gouver
nement vaste offertes moeten worden
gemaakt. De noodzakelijkheid van een
snel en goedkoop telegramverkeer
naast de mogelijkheid om snel brie
ven en monstercollecties te verzenden
komt daardoor wel zeer sterk uit.
Een goed geoutillegrden vliegdienst,
gesteund door een goedkoop telegram
tarief, acht de Kamer van zeer groot
belang voor een deugdelijk handels
verkeer tusschen het moederland en
de koloniën, waarom zij hoopt, dat de
door U in het werk gestelde pogingen
zeer spoedig tot een gunstig resultaat
mogen leiden.
De Kamer is voornemens hare aan
dacht aan deze zaak te blijven geven
en stelt zich voor eventueele nadere
gegevens te Uwer kennis te brengen.
De Kamer verklaart zich gaarne be
reid een afgevaardigde te zenden om
aan een bespreking over deze aange
legenheid deel te nemen.
Hierna volgt sluiting der openbare
vergadering.
kon, ned. mij. van tuinbouw-
en plantkunde.
(Slot.)
Na de rede van den burgemeester
werd het eerst liet woord gevoerd
door den voorzitter van de Koninklij
ke Maatschappij voor Tuinbouw en
Plantkunde, jhr. G. F. van Tets van
Gooichalxoord.
Namens de 54-jarige Maatschappij
wenschte hij de thans 50-jarige doch
ter geluk.
In het bijzonder prees spr. den heer
E. Th. Witte voor hetgeen deze voor
de Leidsche afdeeling, maar niet al
leen voor deze afdeeling, in het be
lang van tuinbouw en plantkunde
heeft gedaan.
Vervolgens voerde de heer M. Gal-
jaard het woord namens de Leidsche
Tuiniersvereeniging „Door Eendracht
Verbonden", die in het bijzonder de
aangename samenwerking met de ju-
bileerende vereeniging in liet licht
stelde. Hij bood den heer Witte een
voorzittershamer aan.
De heer Van der Zande, inspecteur
bij het landbouwonderwijs wees er o.
m. op, dat van de zijde der rogeering
niet veel kan tot stand gebracht wor
den, als uit den boezem van belang
hebbenden zelf geen kracht uitgaat.
De Leidsche afdeeling heeft die
kracht steeds ten volle betoond. Hij
bood de vereeniging zijn beste wen
schen aan.
Van de volgende sprekers noemen
wij nog den hr. B. J. A. Bouwmeester,
uit Den Haag, namens de Haagsche
zustervereeniging; den heer A. Gal-
jaard, namens den Bond vai. oud-cur
sisten; den heer J. de Groot, als hoofd
der cursüssen; den heer N. C. F. van
Ginkel, namens de Kamer van Koop
handel voor Rijnland; en den heer v.
Buuren, namens de zustervereeniging
Bloemendaal-Velzen.
De voorzitter, de heer Witte, dank
te elk der sprekers afzonderlijk, waar
na de secretaris,- de heer J. Kriest,
voorlezing deed van verscheidene in
gekomen gelukwenschen.
Vervolgens bezochten de genoodig-
den de tentoonstelling, die in alle za
len der Stadsgehoorzaal wordt ge
houden.
Gisteravond verzamelden zich de
deelnemers aan het feest aan een of-
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Buitenland
Een typhoon heeft in Japan groote
verwoestingen aangericht.
Bij de Rijnscheepvaart dreigt een
nieuwe staking.
De Noordelijke legers in China trek
ken terug.
De toestand in Litauen.
ficieelen maaltijd in In den Vergul
den Turk, waarbij de burgemeester,
mr. A. van de Saiu.e Bakhuyzen, me
de aanzat.
Vervolgens begaf men zich naar De
Graanbeurs, waar een feestelijke sa
menkomst plaats had.
De tentoonstelling.
De tentoonstelling is deels onderge
bracht in de groote benedenzaal,
deels in een der bovenzalen en de ga
lerijen van de Stadsgehoorzaal, welke
ruimten zich uitstekend voor dit doel
leenen. In de galerij beneden treffen
we, behalve een stand van het kunst
atelier Florigaza van Mevrouw Mar
tens van Balgooi te Haarlem, die hier
wederom handschilderwerk met bloc-
menmotieven toont, kleedjes, kus
sens, enz., nog twee groepen van
hoofdzakelijk 'grocnblijvende heesters
aan van den lieer A. Spaargaren te
Boskoop. Deze is de eenige inzender,
die geen lid der afd. Leiden is. Overi
gens is het hier getoonde dus geheel
een prestatie der leden dier afdeeling,
waarop ze met recht trots kan zijn.
In de benedenzaal zijn de inzendin
gen alleen langs de wanden geplaatst,
daar de middenruimte met het oog
op de hier te houden vertooningen
van het kunstspel Bloemensproke be
schikbaar moest blijven.
Na bij den ingang een reclamestand
van het tuinbouwblad Bloemsier-
kunst gepasseerd te zijn, valt het oog
allereerst op het tooneel, waar tegen
een diep blauwen achtergrond een
keurige opstelling gevormd is met be
hulp van oude exemplaren Kaapsche
planten enz., die alleen aan te treffen
zijn in de ouden universiteitstuin, zoo
als onze stad die bezit. Vooral oude,
zes meter hooge Cordyline's en een
mooie groote blauwgrijze Eucalyptus
komen prachtig uit tegen zulk een
achtergrond.
Links van het tooneel heeft de fa.
J Buurman en Zoon, alhier, een waar
dige proeve gegeven van wat haar
afd. tuinarchitectuur vermag. Hier
toch is een rotsgroepje, gecombineerd
met een beplant muurtje opgesteld,
dat treft door de wijze waarop alles in
stijl gehouden is en waardoor het een
rustigen artistieken indruk geeft, vrij
van de leelijke overdaad, waaraan
vaak zulke inzendingen mank gaan.
Hier is deels met kristallijnen kalk
steen, deels met bruine lavastukken
gewerkt, terwijl het muurtje uit zand
steen is opgetrokken, waarop de blau
we Campanula s zoo aardig overhan
gen. Voorts merken we hier nog een
forsch exemplaar der Perowskia atri-
plicifolia op, een halfheester met grijs
blad en aardige fijne blauwe trosjes.
In den tegenovergestelden hoek
hebben de lieeren W. en K. J. van
Veen, alhier, tezamen een aardig ge
heel gemaakt, een leuk tuinzitje
voorstellend, waarin op den voorgrond
van de gelegenheid gebruik gemaakt
is, diverse rotsplantjes uit te planten,
waarbij Luxemburgsclie kalksteen
als materiaal een zeer goeden indruk
geeft. Als bijzonderheden vermelden
we hier een groep der mooie bonte
Polygonum filifonne fol. var., bloeien
de Humea elegant-takken, een zeer
lastig te overwinteren gewas met
eigenaardigen bladgeur, vandaar ook
wel wierookplant genoemd, en de heel
ouderwetsche, uit de culturen zoo
goed als verdwenen bonte sajie, Sal
via officinalis var. tricolor.
In het midden der zaal zien we aan
weerszijden gelijksoortige opstellin
gen afgesneden bloeiende vaste plan
ten van gebr. v. Egmond en Willy v.
Eginond. beiden te Oegstgeest, waar
van vooral de eerste veel indruk
maakt, omdat de tal van tinten, waar
mede gewerkt is, met zeer veel smaak
tot een harmonisch© kleurenweelde
zijn vereenigd. Bij de eerst© vallen
vooral Palox-, Gaillardia's en vuurpij
len op, benevens mooie pollen van het
vierkleurige zenegroen, Ajuga rep-
tans var. quadricolor; bij de laatste
zien we vooral Pyrethrums, o.a. de
prachtig witte Yvonne Cajeux, mooi©
gele Solidago, de blauwe Clematis
Davidiana, enz.
Rechts in den hoek zien we een
groote inzending van den heer Lubbe
te Oegstgeest, waarbij de vuurpijlen,
'waarvan deze firma zoovele nieuwe
zaaiingen in den handel heeft ge
bracht, natuurlijk den hoofdschotel
vormen. Verder aardige Asters, de
mooie Erigon Messagranda fl. pl„
