2778
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uil TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Beiangrljkste nieuws in dit Hummer.
8S'° JAARGANG
VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1927
NUMMER 2227
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden |£jjil£fgp Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertenticn per regel 22l/s cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tariei
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Ons nieuwe telefoon
nummer is
Y Gemeentelijke belastingdruk.
In de komende weken heeft meer
dan gewone aandacht de financieele
toestand van de gemeenten.
De begrooting voor 1928 is den ra
den aangeboden en daarop zijn weer
ramingen van uitgaven gedaan, waar
tegenover noodzakelijk inkomsten
moeten staan. Deze inkomsten bestaan
voor het grootste deel uit directe be
lastingen.
Voor een niet gering deel spiegelt
zich de welstand der gemeente-finan-
ciën af in deze belastingen. Leeft de
gemeente zuinig, zoodat zij geringe be
hoeften heeft, of heeft de gemeente
natuurlijke hulpbronnen, of veel in
woners met groote inkomens, dan
kan de belasting matig zijn. Daarente
gen zijn er ook gemeenten, waar de
grootste zuinigheid niet verhinderen
kan een zeer zware belastingdruk te
hebben.
Gisteren namen wij uit de N. Prov.
Gron. Courant reeds een beschouwing
over, betreffende dezen belastingdruk
waaruit bleek dat de gemeenten in het
algemeen zijn achtergebleven in de
belastingverlaging. Verminderde het
Rijk van 4 op 2.7 en de Provinciën van
4.9 op 2.5, de Gemeenten brachten het
niet verder dan een vermindering van
5 op 4.
Leerzaam zijn deze cijfers zeker.
Uit de onlangs door het Centraal
Bureau voor de Statistiek gepubli
ceerde jaarcijfers over den belasting
druk blijkt voorts het volgende:
De opbrengst der Rijksbelastingen
bedroeg in de jaren 19001904 totaal
80 pet.; in het jaar 1925 was deze op
brengst gedaald tot 71 pet.; terwijl do
totaalopbrengst der gemeentebeiastin-
gen welke in 1900—1904 bedroeg 18
petin 1925 was gestegen tot 27 pet.
Ruim 66 pet. van alle aangeslagen en
ln de Rijksinkomstenbelasting heeft
een inkomen beneden 2000 85 pet
een inkomen beneden 3000; en ruim
94 pet. een inkomen beneden 5000.
Van het totaal aangeslagenen in de
vermogensbelasting heeft ruim 67 pet.
een vermogen beneden ƒ50.000; ruim
85 pet. een vermogen beneden 100.000
en bijna 94 pet. een vermogen beneden
200.000.
In dit verband moge er nog aan
worden herinnerd, dat. inkomens be
neden 800 en vermogens beneden
16.000 van deze belastingen zijn vrij
gesteld.
Wanneer men de algemeene levens
wijze in Nederland gadeslaat is er in
derdaad reden om zich over deze cij
fers te verbazen.
De totale belastingdruk hoezeer be
langrijk verschillend in de verscheide
ne gemeenten, is weder toegenomen.
Veilig kan worden geconcludeerd,
dat verbetering in den algemeenen toe
stand zal uitblijven, indien ook niet de
gemeenten er naar streven hun uitga
ven te beperken. Toch wordt in vele
gemeenten niet alleen van geene ver
laging van lasten gerept, maar wordt
kalmweg over verhooging gesproken
als gingen niet reeds nu de heffingen
de grenzen der redelijke perken te
buiten. Dit alles klemt, te meer, waar
de bevolking in ons land zoo snel toe
neemt, dat Nederland een jaarlijk-
srlien aanwas der bevolking heeft van
meer dan 100.000 zielen.
Om aan dezen aanwas kapitaal en
arbeid te verschaffen is onafgebroken
kapitaalvorming noodzakelijk, wil in
de toekomst het levenspeil der bevol
king op dezelfde hoogte worden ge
handhaafd. Om hiertoe echter te kun
nen geraken, blijft vermindering ook
van gemeentelijken belastingdruk ge
biedend noodzakelijk.
Doch ook om andere redenen is het
noodig in de gemeentepolitiek op ver
sobering aan te sturen.
Meer en meer openbaart zich een
drang om van boven af belastingver
mindering en bezuiniging in het al
gemeen voor te schrijven. Men ver
wacht zelfs van het toezicht van Ged.
Staten onvoldoende resultaat en zou
het liefst zien dat de Regeering in
greep. Het is o.a. niemand minder dan
<ie oud-burgemeester van Rotterdam,
Mr. Zimmerman, die dit voorstaat.
Hier dreigt voor de gemeentelijke
autonomie een gevaar. Een gevaar
niet zoozeer van de rechterzijde dan
wel van de linkerzijde.
Daarom is het noodig dat onzerzijds
voor de zelfstandigheid van de ge
meenten worde gewaakt en met ernst
naar versobering worde gestreefd.
Naar versobering en verlaging van be
lastingdruk.
STADSNIEUWS.
PRINSES JULIANA STUDENTE.
Naar wij uit goede bron vernemen,
zal H K. H. Prinses Juliana zich a.s.
Dinsdag 12 September in laten schrij
ven, als noviet bij de Vereeniging voor
Vrouwelijke' Studenten alhier (V.V.SL.)
PROF. PLU.
Prof. Dr. P. C. Flu, hoogleeraar in de
tropische hygiëne, heeft zich heden,
vergezeld van zijn echtgenoote, voor
3 maanden naar West-Indië begeven,
tot het doen van onderzoekingen en
het verzamelen van studiemateriaal
ten behoeve van het Instituut voor
tropische geneeskunde alhier.
AFSCHEID Ds. GOEDHARD.
Zondagavond zal in de Pieterskerk
Ds. J. G. W. Goedhard, beroepen pre
dikant te Zeist, afscheid nemen van
de Ned. Herv. Gem. alhier.
REGROETINGSAVOND HERHA-
LINGSOEFENINGSPLICHTIGEN.
Gisteravond werd in het Chr. Mili
tair Tehuis aan den Morschweg een
begroetingsavond gehouden voor de
militairen die voor de herhalingsoefe
ningen onder de wapenen zijn geko
men.
Zooals altijd, heerschte er ook nu
weer eeri gezellige sfeer in het zaaltja.
Vader Joosten met zijn onafscheide
lijke lange pijp die de meeste militai
ren nog van vroeger kende, had zeer
spoedig de kennis weer aangeknoopt
en zorgde er wel voor, dat zijn jongens
zich dadelijk op hun gemak voelden.
De avond stond onder leiding van
den heer A. Mulder, voorzitter van het
Chr. Militair Tehuis die na opening
op de gebruikelijke wijze bij vernieu
wing allen een hartelijk welkom toe
riep en er op wees, dat het Militair
Tehuis altijd voor hen open stond.
Kapitein Kuyper hield een korte
welkomstrede. Spr. begon met te zeg
gen dat het wel eens goed is, wanneer
de soldaat zijn officier ook eens ziet
buiten het exercitieveld. Want hier in
dit tehuis staat men tegenover elkaar
als mensch tegenover mensch. De Ne-
derl. staat heeft het noodig gevonden
vele menschen uit hun tehuis te halen
en kan hen geen ander tehuis aanbie
den. Een tehuis moet afgestemd zijn
op de ziel. In een tehuis moet men zijn
God kunnen ontmoeten. En dat wil
het Mil. Tehuis geven. Er zijn er on
der de wapenen die gezwicht zijn voor
de noodzaak van 't geweld, dat zijn
de Vaderlandsloozen en zulken zijn ge
vaarlijk voor hun omgeving. Ze pro-
beeren te nemen de rust van uw ziel,
aldus spr. Daarom zal er steeds ge
streden moeten worden om aan de
verleiding geen gehoor te geven. Die
vaderlandsloozen prediken de vrijheid,
maar ze begrijpen niet, dat er slechts
vrijheid kan bestaan, wanneer ze ge
bonden is aan Gods wetten. En die
wetten bereiken hun hoogste span
ning in dé liefde. Het communisme
predikt haat tegen God en kan niet
anders dan een hel op aarde brengen.
Spr. wekt allen op in de kazerne te
toonen, dat ze zijn krijgsknechten, niet
alleen van de Koningin, maar boven
al van Koning Jezus.
Met luid applaus werd deze rede be
groet.
De avond werd verder gezellig door
gebracht. Aan het begin der bijeen
komst werden staande twee couplet
ten van het Wilhelmus gezongen. Do
militairen werdén nog toegesproken
door Vader Joosten, die in hartelijke
en welgekozen woorden de band die
hem aan hén bond, weder versterk
te. Er werden een paar stukjes voor
gelezen, er v >rd getracteerd en last
not least er was muziek. Een paar
Leidenaars hadden zich gaarne be
schikbaar gesteld om met piano en
viool de stemming er in te houden,
wat dan ook opperbest gelukte. Af en
toe kon het muisstil zijn in de zaal
Wanneer de muziek speelde, een be
wijs, dat de jongens het wisten te
waardeeren en ook werkelijk genoten
Telkens na elk stukje daverde het ap
plaus los.
De avond werd met gebed door den
heer Questroo gesloten.
Wij zijn er van overtuigd, dat de
genen, die dezen begroetingsavomi
meemaakten, ook propagandisten
zullen zijn voor het Chr. Mil. Tehuis.
ONTSPANNING VOOR MILITAIREN
Het Algemeen Comité voor Ont
spanning van Herhalingsplichtigen
bij het 4e Reg. Inf. September 1927, or
ganiseerde een grooten avond van
muziek tn voordrachten, te geven in
de Stadsgehoorzaal on Maandag 12
September a.s. te half 8 precies. Me
dewerking zullen verleenen bet
Leidsch Muziekcorps, dir. de heer Joh.
Geyp, met een welgekozen zestal or
kestnummers,en N.V. Sanders' Ge
mengd Koor „De Ster" onder uitne
mende leiding van d3n heer W. J. Mi-
zee. Wie zich herinnert den goeden
indruk, welke dit koor maakte op alle
hoorders bij de enkele gelegenheden,
waarop het zich liet hooren, en ook
hoe een uitvoering op een der beken
de Haagsche Zangavonden van Ar
nold Spoel voor Sanders' Koor één
groot succes Vas, weet bij voorbaat,
iets goeds is te verwachten van
de uitvoering der zes zangnummers.
Het Comité slaagde er te elfder ure
nog in de medewerking te verkrijgen
van den lieer en mevrouw van Riems
dijk uit Heerde, die onder meer met
hun Veluwsche liedjes zullen ko
men. De heer Aug. L. Reimeringer,
voorzitter van het Alg. Comité, zal
den avond met een korte rede openen.
Door een bijzonderen samenloop
van omstandigheden kan alleen aan
militairen van het garnizoen toegang
worden verleend, aangezien de zaal
te klein zou wezen voor den anders
stellig grooten toeloop van publiek,
doordat een vrij belangrijk deel der
zaalruimte wordt ingenomen, even
als het podium, door bloemen- en
plantengroepen aangebracht vanwe
ge de afdeeling Leiden en Omstreken
der Kon. Maatschappij voor Tuin
bouw- en Plantkunde, ten behoeve
der den volgenden dag te openen Ju
bileum-tentoonstelling. Men moest
elkander van beide zijden tegemoet
komen, zouden niet beide plannen
mislukken. Uit erkentelijkheid voor
deze tegemoetkoming verleent de Mij.
van Tuinbouw- en Plantkunde aan
herhalingsplichtige militairen toe
gang tot de tentoonstelling voor den
halven entree-prijs. Het Alg. Comité
mag dus de militairen van het 4e Reg.
Inf. en van het 6e Reg. Veldart. op
a.s. Maandag 12 Sept. ontvangen in
een prachtig versierde zaal.
Voorts organiseerde het Alg. Comi
té een serie-wedstrijd voetbal tus-
schen de 3 bataljons van 4 R. I., waar
van de eindkamp plaats heeft op 15
September' des avonds half 6 op het
Schuttersveld; muziek uit Leiderdorp
zal zich hierbij doen hooren. De prijs-
uitdeeling heeft dienzelfden Donder
dagavond plaats in de Concertzaal
1 Union aan de Steenstraat, 'waar ver
der voor de militairen een tooneeb
voorstelling wordt gegeven.
Tot de overige ontspanningsavon
den binnen of buiten de kazerne, ook
die welke van andere organisaties
uitgaan, werkte het Alg. Comité
rechtstreeks of zijdelings mede.
Wij twijfelen niet, gezien de voor
komende medewerking van alle auto
riteiten en de veelzijdigheid der on
derscheiden programma's, of de tijd
van hun herhalingsoefeningen zal,
ondanks de niet te miskennen bezwa
ren daar aan verbonden, voor de be
trokkenen, zeer veraangenaamd wor
den.
WIJZIGING IN DEN TREINENLOOP
Met de nieuwe wintel-dienstregeling
der Ned. Spoorwegen, die Zondag 2
\tober a.s .-al aanvangen, zullen
volgens de ».Tei op het traject Am
sterdamRotterdam, alle stoomtrei
nen vervallen, behalve die naar Bel
gië en Frankrijk rijden.
Alle treinen komen van of gaan
naar Amsterdam. Trein 1109 (vertrek
6.06 van Leiden) naar Eindhoven, na
1 October a s. van Den Haag, zoodat
reizigers uit Leiden en omstreken via
Utrecht moeter. gaan. Trein 36 uit
Nijmegen loopt niet meer door tot Lei
den, maar eindigt in Den Haag, ter
wijl de laatste trein (No. 194) uit Rot
terdam, die t. jeins in Leiden eindigt,
om 0 10 uur doorgaat naar Amster
darn.
Op verzoek is nog een trein inge
legd, die om 23.57 van Rotterdam ver
trekt en om 0.21 uur in Den Haag aan
komt. Alle treinen blijven maar één
minuut staan.
EEN JAAR GELEDEN.
Het is vandaag juist een jaar gele
den, dat bij „de Vink" het spoorweg
ongeluk plaats had, dat aan eenigc
menschen het leven gekost heeft.
HEVIGE BRAND.
Gisteravond heeft alhier in het per
ceel Hoefstraat 13, een felle uitslaan
de brand gewoed. In dit perceel woont
beneden de koopman Blazer die een
winkel in gedragen kleederen en twee
de hands meubelen heeft. Op de bo
venverdieping woont de kleermaker
Stuart en zijn gezin.
Toen nu gistermiddag half vijf on
geveer de vrouw van S. met haar
moeder in het tuintje aan de Jan van
Houtkade bezig waren, werden ze plot
seling gewaarschuwd, dat het huis
voor in brand stond. De jonge vrouw
wier anderhalf jarig kindje boven te
slapen lag, snelde naar boven om het
kind te redden en haar man te waar
schuwen, die daar zat te werken. Ze
kon echter biet meer langs de trap
terug, zoo grepen de vlammen om zich
heen. Daarom werd toevlucht gezocht
tot het achterraam, dat op de Jan v.
Houtkade uitziet, waardoor de per
sonen met groote moeite gered kon
den worden.
Door buren en voorbijgangers wer
den intusschen eenige meubelen uit
het huis gehaald.
Toen de brandweer ter plaatse ver
scheen, en dat was reeds zeer spoedig
na het uitbreken van den brandy
stond het voorhuis reeds in lichte
laaie. Dat de brandweer ondanks dit
alles zeer goed werk geleverd heeft,
blijkt wel uit het feit, dat de brand
tot het voorhuis beperkt bleef en aan
de kant van de Jan van Houtkade bij
na niets van den brand te merken viel.
Een half uur nadat ze gearriveerd was
had de brandweer de vlammen goed
deels onder de knie. De schade is aan
merkelijk. Van een tegenovergelegen
perceel werd de gevel beschadigd,
doordat de hitte van het vuur de verf
geheel afbladderde en de ruiten wer
den ingespoten.
De oorzaak is vermoedelijk, dat kort
voor het uitbreken van den brand de
echtgenoote van Blazer in den win
kel met een kaars had gezocht. Ver
moedelijk is deze met een der kle
dingstukken in aanraking gekomen
en is daardoor de brand ontstaan. De
inboedel van beide gezinnen was ver
zekerd, evenals het huis, dat aan de
heeren Van der Poel en Lagerberg toe
behoort.
LEIDSCHE BURGERWACHT.
Aanstaande Zaterdag is het de
laatste schietdag voor wat betreft:
Personeele Baan; Veteranen Afd.; Afd.
A.; Afd. B.; en vrije Baan, van 5 tot 8
uur n.m. op de Schietbanen te Kat
wijk.
Op Zaterdag 17 September wordt
overeenkomstig de bepalingen ver
schoten de „Pijnacker Hordijk Beker".
Op Zaterdag 24 September zal de
schietvaardigheidsproef worden afge
nomen, eveneens te Katwijk, aanvan
gende om 5 uur n.m.
DE DIEFSTAL VAN 2650.
Zooals bekend is heeft de politie
den dader van de diefstal van het geld
kistje, inhoudende 2650, bij de fam.
R., aan de Jan van Houtkade, gevat
en heeft deze, Zekere J. v. V., bekend
het geld gestolen te hebben.
Nader vernemen we hieromtrent
Jat de man beweert het kistje met in
houd in het water van de Vliet nabij
AUemansgeest, geworpen te hebben,
reeds voordat hij van diefstal verdacht
werd. Hij heeft daarbij nauwkeurig
plaats, en tijd opgegeven en zoodoen
de is de politie op onderzoek uitge
gaan, evenwel zonder resultaat.
Om de zaak evenwel grondig te on
derzoeken heeft vanmorgen een dui
ker van de N.V. Van der Graaf en
Koelman's bergings- en transportbe
drijf uit Rotterdam, genaamd J. M.
Houcke, tie bedoelde plek geheel afge
zocht, maar, terwijl wij dit schrijven,
is het ook hem niet mogen gelukken
het kistje boven water te brengen,
hoewel toch de heer Houcks beweer
de, dat de bodem daar ter plaatse
zeer hard is en het onmogelijk kan
verzakt zijn. „Als het er ligt, moet ik
het vinden", zei hij. Het onderzoek is
echter nog druk aan de gang en de
mogelijkheid dat het gevonden wordt,
bestaat nog, hoewel de duiker reeds
verschillende malen de plek meter
voor meter afgezocht heeft.
DIERENBESCHERMING.
Wij ontvingen de jaarverslagen 1926
van de afdeeling Leiden en Omstre
ken van de Ned. Ver. tot Bescherming
van Dieren en van de Vereeniging
„Het Leidsche Dierenasyl".
Deze verslagen zijn ter jaarverga
dering reeds besproken en we hebben
toen ook een overzicht daarvan ge
plaatst. Daarom volstaan we thans
met de aandacht van onze lezers te
vestigen op dit. sympathieke werk,
dat ons aller steun verdient.
Het secretariaat der beide vereeni-
gifigen is gevestigd hij Mevrouw J. C.
van PoelgeestBrand, Ouderzorg, te
Leiderdorp.
B! nnenland.
De heer Colijn zal heden vermoede
lijk worden benoemd tot voorzitter
der conferentie voor in- en uitvoerver
boden cp 17 October te Genève.
Prinses Juliana als studente.
Onderzoek naar aanleiding van het
ongeluk van de Gooiscbe Stoomtram.
Buitenland
Een aanval cp de politiok der groo
te mogendheden te Genève.
Chamberlain steunt het Finscke
veiligheidsvoorstel.
De Poolsche vertegenwoordiger bij
den Volkenbond heeft zijn regeerivg
om nieuwe instructies gevraagd.
Groote ongerustheid over het
Oceaanvliegtuig „Sir John Carling'
Hedenmiddag werd de brandweer
gealarmeerd voor een brand, die was
uitgebroken op een vuilnisschuit, lig
gende in het Galgewater.
Het brandje was spoedig gebluscht.
BINNENLAND.
DE EXPLOSIE IN EEN LANDHUIS
TE LAREN (N.-H.)
Zoóals men zich herinneren zal, is
op 31 Augustus j.l. in het aan de To
renlaan te Laren (N.-H.) gelegen land
huis „De Den" een heetwater-accumu-
lator ontploft. Tengevolge daarvan
was aan de achterzijde van het huis
'n groot gedeelte van den buitenmuur
weggeslagen, terwijl de zolderingen
van beide verdiepingen en het dak
zeer gehavend waren. Ook de overi
ge gedeelten van het perceel waren
min of meer beschadigd en vertoon
den duidelijk de gevolgen van de ont
ploffing.
In zijn kwaliteit van hulpofficier
van justitie is toen door den burge
meester jhr. H. L. M. van Nispen tot
Sevenaer, een commissie van deskun
digen benoemd, bestaande uit de hee
ren G. W. van Barneveld Kooy, J. J.
F. Bartels, A. Citroen en R. Martini,
welke belast werd met het instellen
van een onderzoek van het ongeval.
Uit het rapport dier commissie, dat
thans is verschenen, blijkt dat de
commissie tot de conclusie is geko
men dat de explosie te wijten is aan:
le. het niet werken van de automati
sche stroomuitschakeling; 2e. het niet
functionneeren van het veiligheids
ventiel, dat bij juiste werking de ge
volgen van de sub. 1 genoemde sto
ring had moeten opheffen.
ZWEMVEREEN. „DE ZIJL".
Door de Zwemvereeniging „De Zijl
is het diploma van geoefend gekleed
zwemmer(ster) uitgereikt aan de
Dames: L. Lefeber, W. C. Stammers,
W. L. Blansjaar, M. C. Brokaar, C. v.
d. Mark, J. D. Kuiper, M. Kraayen-
brink en W. v. d. Mark en de heeren:
Fr. v. Velzen, A. v. d. Reyden, K. Stik-
kelorum, H. C. Kosto, J. G. v. Winger
den, H. Stol, J. Sieval, C. Oostwoudër,
J. P. Zweistra, L. Ouwerkerk, W. Gee-
ve, C. Pont, J. H. de Heide, S. Brouwer,
G. v. Ruiten, J. Wolters, A. Sieval.
EEN DEMENTI VAN HET KAMER
LID JOEKES.
De heer Mr. Joe'kes, lid van de
Tweede Kamer, verzoekt opname van
liet volgende:
De bladen bevatten op 19 Juli een
Aneta-telegram uit Soerabaia, "melden
de dat volgens een bericht in het
Soerabajasch Handelsblad (van den
redacteur van dat blad in -NederlandI
bi] den inval in de woning van een'
aantal Indonesische studenten brie-
\en waren gevonden, die in hoog©
mate compromitteerend waren, o.a.
voor den ondergeteekende.
Daar een tegenspraak mijnerzijds
van dit bericht wellicht n et overtui
gend zou zijn, voor hen, die niet reeds
zelf de.n inho-d er van nar
waarde konden schatten, wendde ik
mij tot den Minister van Justitie met
het verzoetk om inlichtingen op grond
waarvan bedoek! ber'cht voor zoover
het mil be'rof was verschenen en
krachtens mededeeling van wie cli'„
ge chied 'was.
Ik ontving daarop onder dagteek e~
ning van .5 September het vo'gc-nuo
schri]en:
,,ln antwoord op uw neven er.ncM
schrij\en. heb ik de eer 1 Ho.og-
Ede! est rente mede te dee en. «ht
onder de bij de te 's irnv r-niigge ei
l eiden gehouden huis ioek n uni a ui
ge roffen papieren geen br'ei van
uw hand is gevonden, zoocla: aan hei.
door „U bedoeld bericht, waarvan <k
ste'ler niet bekend is, feitelijke grond
ontbreekt.
De Min ster van Just tie
J. DUNNER".
Een bericht, waaraan „feitelijke
grond ontbreekt", heet in het Hol-
landsch le.igeru He. chicaneuze karak
ter van het bericht is hiermede vast
gesteld.
Ik ben overtuigd, dat ten aanzien
van de andere in dit bericht genoem
de personen, de heeren Cramer en
deining, de zaak in wezen niet ander si