85,e JAARGANG WOENSDAG 31 AUGUSTUS 1927 NUMMER 2219 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en bniten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaalf 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Y De geschiedenis herhaalt zich. Wij hebben er reeds meermalen op gewezen, dat wat de S. G. P. en de H. G. S. propageeren, eigenlijk niet veel anders is dan wijlen Dr. Brons veld in zijn dagen voorstond. Het is wel eens aardig, om de histo rie te doen spreken. Toen in Juli '1880 Dr. Schaepman in de Tweede Kamer 2ijn intrede had gedaan, kwam in het Augustus-num- mer van de „Stemmen voor Waar heid en Vrede" van Dr. Bronsveld een snerpend artikel voor, waarin op de volgende wijze tegen Rome geageerd werd „Dit nu is een feit: de Roomschen hebben een priester hunner kerk 'een plaats weten te bezorgen in de zaal Onzer volksvertegenwoordiging. Dat zwart gewaad, te midden van al die fantasie-costumes is niet alleen tee- kenachtig, maar een teeken. De pas toor, die vroeger buiten ons nationale leven stond, dringt in onze levens kringen als de tastbare prediking van de vrucht waarmede Rome arbeidt, om onze Gereformeerde tradities uit te wisschen. In onze hospitalen, op onze gymnasia, op onze congressen en nu ook op het Binnenhof vertoont zich het zwarte gewaad, waarmede de Kerk haar dienaars en dienaressen kleedt. De volksschool mag van Cal- vijn niet meer gewagen en den Bijbel niet meer gebruiken; de geestelijken zijn als leem in de hand hunner su perieuren; de beminde geloovigen la ten zich willig leiden en scheren, wat wil men meer De vaste goederen in Roomsche handen groeien aan met ieder jaar in omvang en in waarde; de Protestanten koopen zich liever arm aan effecten, welker effect aller treurigst is en zoo wordt met een zekerheid, die hoe langer hoe meer in de oogen springt, ons land gebracht onder Roomsche invloeden, in Room sche handen. Hoe lang zal de blind heid der Liberalen nog duren?" Is het niet, of ge in dezen klaag zang de stem van de he eren Kersten en Lingbeek beluistert Intusschen is de blindheid der Li beralen van 1880 verergerd tot een seniele aftakeling. In de plaats van het Liberalisme is gekomen het Soci alisme, dat vermoedelijk wel niet minder blind zou zijn in Dr. Brons- veld's oogen. Maar daarnaast hebben wij ook ge kregen een vruchtbare samenwerking tusschen Roomsch en Geloovig Pro- töstantsch, die nog haar zegenrijk ge volg achterlaat. Echter heeft dat niets geleerd aan de mannen, die, als wijlen Dr. Brons veld, het grootste kwaad duchten van de zijde van Rome. Alsof de revolutie niet erger ware. Maar de geschiedenis herhaalt zich. Moge ze zich ook herhalen hierin, dat het roepen tegen Rome blijkt een ijdel roepen als van Dr. Bronsveld te zijn. Daartegen een hernieuwd strijden schouder aan schouder van Rome en Dordt tegen de opdringende revolutie. CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 Alleen Gereformeerd. Werd Dr. Schaepman in 1880 geka pitteld door Dr. Bronsveld, de eerst genoemde liet het er niet zoo bij zit ten. Op scherpe, vaak geestige, wijze ging hij in „De Tijd" op de polemiek Van Di'. Bronsveld in. „Een vraag zoo zeide hij waag ik U te stellen. Indien alleen het gereformeerde volk het waarach tige Nederlandsche volk is, waar is dan op dit oogenblik het Nederland sche volk? Zooals het daar leeft is het tweevijfden, en dat van ouder tot ouder, roomsch. Van de overige drie vijfden kan men zonder overdrijving de helft tot de modernen en joden re kenen. Is nu alleen de rest het volk van Nederland? Ik betwijfel het, want zijn deze wel allen Gerefor meerd?Wil het Nederlandsche Volk de Vrije Universiteit van Dr. Kuyper, of neemt het zijn leeraren aan uit de hand van Doedes en Oos terzee? Huldigt het de ethisch-ireni sche beginselen van Dr. Gunning, of zit het neder aan de voeten van Dr. Bronsveld? Of staat het aan de zijde der Kamperschool voor wie de staats ruif nog steeds gesloten is?" Aan deze vragen knoopt zich nog een opmerking vast. Wanneer gij in Uwen zin spreekt van „Onze" Volks vertegenwoordiging dan slaat gij de Grondwet in het gezicht. Wanneer gij roemt op „Onze" hospitalen, dan zijt gij niet alleen liefdeloos, maar onder ieder opzicht onrechtvaardig. Wan neer gij gewaagd van „Onze" gymna sia, dan geeft gij te verstaan, dat de kosten van dezen tak van het hooger onderwijs alleen uit gereformeerd geld worden gevonden". Verder zegt dan de groote R.-K. leider, dat slechts in één opzicht het „Onze" van Dr. Bronsveld goed ge bruikt is, n.l. dat het teekent den geest onzer vaderen die onder het mom van verdraagzaamheid allerlei verdrukkingen invoerden. „Die tradities zoo vervolgt hij dan hebben het Nederlandsche Volk vergiftigd en vergiftigen het nog. Maar, zooals gij zegt, de Roornschen wissen die tradities uit. Edelmoedi ger dan gij, weten zij te vergeven en te vergeten. Maar de onderwerping die gij schijnt te vorderen, dulden ziji niet. Zij laten door U en de Uwen geen hand slaan aan hun Nederlan derschap. De beenderen hunner vade ren laten zij niet verstrooien van de zen grond. Uwe vaderen mogen „de zilveren vloot" hebben thuisgebracht, de onzen brachten de klokjes van Damiate mede; het zilver is vergaan, maar de klokjes luiden nog". Laten wij nu de specifiek Room sche gedachten die hierin opgesloten liggen rusten, dan moeten wij toch eerder Schaepman dan Bronsveld ge lijk geven. Ons volk is in meerder heid niet Gereformeerd en de Gerefor meerde traditie moet dan ook in Christelijken geest worden gehand haafd, dat is in den geest van ver draagzaamheid. Gelukkig dat het herleefde Calvi nisme dat heeft leeren inzien en niet meer meedoet aan het dwaze geroep van een Lingbeek en Kersten. STADSNIEUWS. KONINGINNEDAG. Telken jare, wanneer onze lieve Vorstin haar ver jaardag viert, doet ze dat met haar volle. Op schier alle plaatsen van ons va derland is het te merken aan de vlag- gentooi, in de feestelijke straten, waar door de vreugde opbloeit in de harten van alle goede vaderlanders. Ook in onze goede stad heerscht op dezen 'dag een ongewone drukte van menschen, die gesierd zijn met oranje en vooral van kinderen, die hun sjer pen en vlaggen hebben opgezocht en in kleurige groepjes door de straten wandelen, soms met bazaartrommel si voorop. Uit alle officie el e gebouwen en van veel particuliere huizen waait de na tionale driekleur of oranje-blanje-bleu. Oranjefeest is vooral 'kinderfeest. Aan de kleinen moet bijgebracht worden de liefde voor het Oranjehuis, aan hen moet verteld worden van de trits: God, Oranie en Nederland. Zij moeten opgevoed in liefde voor Wil- helmina en Juliaantje, die thans Juli ana geworden is. Het was vanmorgen 'dan ook in de gehoorzaal een bont en kleurig tafe reel, al die kinderen met hun oranje sjerpen en lichte zomerpakjes en jurk jes en al die glundere gezichtjes. Eerst hadden ze wandelingen ge maakt door onze stad met de mu ziek voorop, die nationale liederen speelde en overal waren de menschen blijven staan, om de hoop van het va derland te zien passeeren. Ook in de gehoorzaal werd muziek1 gemaakt. De Voorzitter van die feestcommis sie, de heer A. Korps Azn., heette de kinderen hartelijk welkom op dezen blijden dag. De Koningin met haar Echtgenoot en de Prinses zijn gezond en gesterkt terug gekeerd van hun vacantiereis Dat is alleen al een reden om ons te verheugen, maar daar komt nog bij dat ze op dezen zonnigen dag naar verjaardag viert. Spr. stelt voor aan H. M. namens de Leidsche kinderen een Telegram van gelukwensch te zenden, waar "deze met luid applaus hun goedkeuring aani hechten. Spr. heette in het bijzonder welkom) de voorzitter van het bestuur der R. K. scholen, de Inspecteur van het L. O. in deze inspectie en de referen daris van de afdeeling Onderwijs in' deze gemeente. Hierop volgde een luid hoera, voor de Koningin en klonken een tweetaf coupletten van het Wilhelmus door de zaal. Daarna werd een aanvang gemddkt met de afwerking van het rijk voorzie ne programma. Er werd gezongen en muziek ge maakt, er was gymnastiek, poppenspel' en goochelen, allemaal dingen, die 'kinderharten behagen, en met te ver geten er was tractatie. De kinderen werden gul onthaald. Bijzonder mooi was de zang van een aantal kinderen van de school van den heer Schuit, van de Zuidsin gel, onder leiding van den heer v. d. Neut. Die bijdrage was hf. De stukjes, die gezongen werden waren: „De Schoonste Feestdag", van Cath. van DE VERJAARDAG DER KONINGIN Dankt, dankt nu allen God, Looft Hem, met alle tongen; Lof, eer en prijs zij Hem Door Neerland toegezongen! Hij, Die ons onverdiend Zijn gunst toont, nacht en dag, Schenkt ons, tot onze vreugd, Deez' Koninginnedag. Hij, d'eeuwigrijke God, Hij spare 't kostbaar leven Van haar, die als Vorstin Aan Neerland werd gegeven. Wil, Heer, haar door Uw Geest Vermeerd'ren licht en kracht Sterk haar, tot Neêrlands heil. Weer 's vijands booze macht. Gij, liefdevolle He-er, Sta Gij haar steeds ter zijde; Wil haar door Uwe kracht En door Uw wijsheid leiden. Gedenk ook Neêrlands volk, Leid het door Uwen Geest; Blijf Heer, voor Nederland Wat Gij steeds zijt geweest. „Nieuwe Meerbode'" Rennes en „Perette en de Melkkan", van H. van Tusschenbroek, twee zeer hoogstaande gedichtjes, waarover we degenen, die ze gemaakt hebben een compliment maken, en wij zijn niet de eenigen die complimentjes maken want de heeren v. d. Neut en Schuit werden met deze stukjes en met de zang van hun kinderen van alle kan ten gelukgewenseht; het was iets zeer bijzonders. Ook het goochelen en het poppen spel vielen zeer in de smaak. In de foyer van de Gehoorzaal werd voor de kinderen die daar bij eengebracht waren hetzelfde pro gramma afgewikkeld. Koninginnedag is door de kinderen prachtig gevierd. Alles ging ordelijk toe en de kleine hebben genoten. Hedenmiddag'is er, zooals we reeds eerder m-eldden ruiterfeest en ook vanavond zijn er verschillende festi viteiten. Op deze dingen komen we morgen nader terug. Het Bestuur der Chr. Oranjevereen. heeft heden aan H. M. de Koningin het volgende telegram doen toekomen. „Verheugd en Gode dankbaar voor Zijn rijke gunst over Uwe Ma jesteit, Haar Huis en Haar volk, waarvan deze dag zoo krachtig spreekt, biedt de Leidsche Christe lijke Oranjev-ereeniging Uwe Majes teit den hartelijken gelukwensch aan, biddend om de beste zegenin gen van omhoog, hopend, dat ons vaderland nog vele jaren zich in Uwer Majesteit's regeering moge verheugen, en betuigt geestdriftig hare onderdanigheid, liefde en trouw. H. THOMAS, Voorzitter. L. BOEKKOOI, Secretrais. DE R.-KATH. H. B. S. Zooals reeds gemeld zal hier ter stede een R.-K. H. B. S. worden opge richt. Naar wij vernemen betreft het hier een overplaatsing van de R.-K. H. B. S. te Katwijk aan den Rijn naar Leiden en zal deze school derhalve onder hetzelfde bestuur blijven. Het onderwijs zal echter worden ge geven niet meer door de P.P. Jezuïe ten maar door de P.P. Franciscanen. Vermoedelijk reeds 15 Sept. zal bet enderwijs met een eerste klasse wor den aangevangen. Naar wij vernemen is aan Pater Drs. B. de Goede opgedragen de lei ding van de op te richten R.-K. H. B. S. WETHOUDER MEIJNEN. Van welingelichte zijde vernemen wij, dat de heer J. B. Meijnen, wethou der van onderwijs, aan d-e Chr. Hist. Raadsfractie heeft medegedeeld, dat hij zich voor de nieuwe periode niet meer voor het bezetten van een Wet houderszetel beschikbaar stelt. PROF. EINTHOVEN. In den toestand van Prof. Einthoven, die nog steeds in het Diaconessenhuis verpleegd wordt is een lichte verbete ring ingetreden. De Hoogleeraar mag reeds nu en dan voor korten tijd het bed verlaten. ZONNESTRAALDAG. Op Zaterdag 3 September zal door het Leidsche Comité voor de organi satie van den Zonnestraaldag een collecte worden gehouden. In den voormiddag zullen er zooveel moge lijk speldjes worden verkocht en in den namiddag zal met medewerking van 6 muziekkorpsen een collecte worden gehouden. Het comité roept de offervaardig heid van alle ingezetenen in opdat de opbrengst zoo groot mogelijk zij. VERSLAG VAN DE GEM. BANK VAN LEENING. Uit het onderstaand verkort verslag van Commissarissen der Gemeentelij ke Bank van Leening ,de h-eeren Prof Dr. P. J. Blok, voorzitter, Th. B. J. Wilmer, Mr. F. J. J. Trapman en P. A. van Aggelen, secretaris, directeur der instelling, blijkt o.m. het volgende: Panden. Beleend werden: in 't Hoofdkantoor, Nieuwsteeg 8: 40272 panden voor 168540.50; in het Hulpkantoor A, Langestraat 4a: 39520 panden voor f 122209,25. Totaal 79792 panden voor een beleend kapitaal van 290749,75. Gelost werden: in het Hoofdkantoor: 40112 panden voor 164952,in het Hulpkantoor 39309 panden voor j 121972,75. Totaal 79421 panden voor een beleend kapitaal van 286924,75. Pensioen-voorschotten. In het hoofdkantoor, Nieuwsteeg 4, werden pensioen-voorschotten ver strekt tot een bedrag van 175394,09. Het bedrag der aflossingen bedroeg J 173998,—. Geldleeningen op schuldbe kentenissen. Van de 604 aanvragen om voor schotten werden er 551 geheel of ge deeltelijk ingewiligd en 53 afgewezen. Het daarop voorgeschoten bedrag be droeg 78705, Door de voorschotnemers werd be hoorlijk aan hunne aflossingsver plichtingen voldaan. Het aantal terugbetalingen bedroeg 1G495 tot een totaal bedrag van 71107,25. Vele voorschotbanken en afbeta lingsmagazijnen, hier en elders geves tigd, welke vooral door middel van hun agenten werken, maken, evenals vele geldschieters, fondsboden en leenvrouwen (winkeliersters), met hunne woekerpraktijken vele slacht offers. Met het verstrekken van voorschot ten door de instelling wordt dan ook zeer nuttig sociaal werk verricht en worden vele gezinnen, die door om standigheden als ziekte, bevalling, aanschafing van kleeding, vernieu wing van huishoudelijke benoodigd- heden etc. op een bepaald tijdstip geld noodig hebben, op weinig kost bare wijze gesteund en geholpen. Deze voorschotten worden uitslui tend verstrekt aan het Hoofdkantoor (afzonderlijke ingang, Nieuwsteeg 4). Commissarissen vermelden tevens in hun verslag: De woeker wordt mede tegengegaan door het geven van voorlichting, be middeling en advies aan personen, die in hunne verlegenheid tot ons ko men, daar zij in handen van woeke raars waren gevallen, een zaak, die onzes inziens in hooge mate bevor derlijk is in den strijd, dien wij heb ben te voeren. De medewerking, die van verschil lende zijden is ondervonden, wordt zeer op prijs gesteld. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22'/j cenl Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. Belangrijkste nieuws in dit Mummer. T Binnenland. De Koninklijke familie is te 's-Gra- veimhage teruggekeerd. De groote meerderheid van de te- Iers verklaart zich voor invoering van het Darwin-iulpencontract. Buitenland. België treedt weer toe tot de Inter parlementaire Unie. Broek en Schlee zijn gisteren te Belgrado geland. De delegaties op weg naar de a.s» Voikenbondsvergadering. LEIDSCHE SPAARBANK. Bij de Leidsche Spaarbank is in de maand Augustus ingelegd 278.399,81 en terugbetaald 266.464,82, terwijl 111 nieuwe inleggers zijn ingeschre ven en 64 boekjes geheel werden uit betaald. Het tegoed der 16116 inleggers be droeg einde Augustus 6.364.726,15. DE AANRIJDING BIJ DE HAAGSCHE SCHOUW. In raadskamer voor de Haagsche Rechtbank heeft gisterochtend Mr. Dr. P. A. Roeper Bosch, raadsman van den heer Adam, uit Iseghem, die ver leden week in hechtenis is genomen als gevolg van de autobotsing bij de Haagsche Schouw, waarbij een meis je van 11 jaar het leven verloor ge pleit voor diens invrijheidstelling. De Rechtbank heeft daarop heslist, dat de heer Adam zal worden vrijge laten tegen een borgstelling van 10.000 gulden te betalen op de griffie der Rechtbank. De Haagsche rechtbank heeft bij de ze beslissing voor het eerst toegepast de nieuwe bepaling van het Wetboek van Strafvordering, waarbij iemand tegen borgstelling kan worden vrijge laten. genomen. Welke gevolgen dit voor den betroken persoon zal hebben staat nog niet vast. Dat de gevolgen niet uit kunnen blijven spreekt vanzelf. De heer Th. Dissevelt, boekhou der bij de Firma Sijthoff alhier, hoopt morgen den dag te herdenken, waarop hij vóór 25 jaar bij genoemde Firma in dienst trad. Bij beschikking van den Minis ter van Landbouw is Dr. H. W. Talen, alhier, voor een tijdvak van 1927 tot 1928 benoemd tot leeraar aan de Mid delbare Koloniale Landbouwschool te Deventer. Gisteren is een vrachtauto, be stuurd door den heer S. J. alhier, ko mende uit de Janvossensteeg op de Haarlemmerstraat door een defect aan de stuurinrichting tegen den gevel van den heer Sinonis gereden. Deze winkel heeft niet veel te lijden gehad. De vrachtauto was echter ernstig beschadigd en is door bemiddeling van het Autohuis weggehaald. Gisteren is door de politie weer een rijwiel in beslag genomen, dat niet voorzien was van een rijVielbelas- tingmerk. f F. M. heeft bij de politie aan gifte gedaan, dat zijn rijwiel dat hij ge plaatst had in een portiek van een café aan de Haven ontvreemd is. BURGERLIJKE STAND. Geboren: Cornelia Maria, d.v. G. Schouwenaars en H. Wolfsen; Marga. Gera. Corna., d.v. H. P. v. d. Maat en C. A. Zandbergen; Miehiel' Jobs., z.v. J. M. H. Hiorikx en C. Warnuenhoven Pieter, z.v. J. G. Jacobs en A. E. Houps; Andreas Petrus Ants., z.v. J. T. Hos- man en A. T. M. Dingjan; Johan August, z.v. B. F. A. Kohschulte Brokhaus en M. H. B. Roezen; Nicolaas Douwe, z.v. C. J. Oud en Y. de Jong; Maria Elisfch. Joha., d.v. G. de Wolf en A. Wolden- idiorp; Maria Hendrica, d.v. P. J. v. d. Kleij en B. de Ruyte; Johanna Christina, d.v. H. J. Derogee en A. Paalman; Em ma. Henda. Corna. Dirkje, d.v. J. Boon BESCHONKEN. Maandag, toen hij een vrije dag had, is de rechercheur G. D. in zeer beschonken toestand thuisgekomen op den middag, waarna hij weer heen gegaan was cxm na eenigen tijd terug te koeren nog meer beschonken dan eerst. Hij heeft toen ruzie gekregen met zijn huisgenooten, welke twist zoo hoog liep, dat hij van zijn dienst revolver heeft gebruik gemaakt. Het lawaai was zoo groot, dat de buren het duidelijk gehoord hebben. Toen hij Dinsdag weer in dienst kwam is hij door den waarn. commissaris en door den burgemeester In verhoor en J. G. Aalbersberg; Jacobus, z.v. J. Burgerion en J. J. Ly-esen; Albertus, z.v. J. Burgerjon en J. J. Lyesen; Maria Cornelia d.v. J. W. Vuurpijl en M. J. Langezaal; Jacqueline Anta. Maria d.v. J. F. Lefeber en A. S. Boelee:Chris- tiaan, z.v. S. J. Boer en CL W. C. Les senaar; Jacoba, d.v. A. Molenaar en G. C. Stouten; let j© Arnolda, d.v. A. A. v. d. Mey ©n B. v. d. Pio^; Jacob August, z.v. C. Verkoren en E. Knob- licli; Adriana,. cLv. H. J. Kramer en J. M. Teske; Isaac, z.v. L Lares en P. C. M. v. d. Berg; Hermanus Corns., z.v. C. H. Güldemond en M. J. v. d. Buig; Wilhelm!na Joha.. d.v. L. Klaassen en G. E. Langeveld; Maria Johanna, d.v. J. P. Stam en M. J. Kruit: Agatha Joha. Maria, d.v. J. P. M. Petit en J. F. C. Keuls; Maria Elisabeth, d.v. M. Corne- lïsse en M. Prins; Maria Sophia, d.v. S. G. Krassenburg en M. S. La Lau; Hen fdrik, z.v. H. Spies en J. W. de Tombe; fejduard, z.v. W. Fens en F. de Canne; Johanna Elisth.. d.v. J. Noordhoek en J. E. Schoneveld; Leon Louis Marie, z.v. G. L. M. Driessen en U. E. H. Man- naerts: Martina Elisth.. d.v. H. M. Aker boom en E. A. Brozius. Gehuwd: P. J. Wassenaar jm. en J. A. v. Wijk jd,; J. .E. M. Veeren im. en M. Th. God dijn id.; G. Teek© jm. -» M. Verbiest jd.; G. Veenendaal g»e- :id)3n ©n S. Nieboer, jd.; J. Oostveen jm. en G. Eradus jd.; N. Zaalberg jm. en J. Maartens© jd'.H. G. Verhoogt jm en E. M. Chrispijn; C. v. d. Kanup ïm. en C. Booms jd.; W. Stafleu jm. en W. L. Bosman; J. J. Staats en C. M. A. Kohlbeek jd.; C. Starkenburg jm. en M. Prins jd.A. J. F, Htqjgevoort ge- vscheidien ©n P. Co-enen gesch. Overleden: C. Bavelaar wedr.8i j.; C. v. d. Laan dr. 24 j.; J. F. Al Mu- zerie man 45 j.; J. Noorduin zn. 2 i.; J. C Wennekers zn. 74 j.; G. ESeklDorf- Sneeuw vr. 41 j.; J. KurpershoekTa verne vr. 63 j.; O. Doe—v. Soest vr. 55 j.; F. C. Stol m. 54 i.; J. J. Blom wedr 70 j.; C. F. J. VeldmanBusinfe vr. 42 D. Hoogewoning dr. 17 j.; S. J. Aben dr. 3 j.; G. M. v% I^eshöHlh-v. Es vr. 60

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1