Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
8,,e JAARGANG
MAANDAG 29 AUGUSTUS 1927
NUMMER 2217
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week .......I 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
De Glindhorst.
ïn onze Geref. kringen zal met groo-
te ontsteltenis kennis zijn genomen
van het feit, dat de stichting „De
Glindhorst" failliet verklaard is.
Men hoopte, dat, nu de wonden van
de moreele slag die de stichting had
getroffen, weer genezen en er zelfs
een opgewekte en opwekkende jaar
vergadering gehouden kon worden,
ook spoedig de financieele zorgen
zich wat zouden ontspannen.
Helaas, nu juist komt het bericht
van dit faillissement, aangevraagd
door een der obligatiehouders.
Het Utr. Dagblad geeft daaromtrent
de volgende bijzonderheden:
„Een faillissement was reeds lang
dreigende. Het was geen geheim,
dat het er met de financiën van de
Glindhorst niet rooskleurig uitzag.
In totaal heeft de> stichting, als wij
juist zijn ingelicht, een bedrag van
ongeveer zeven ton aan obligaties
en schuldbekentenissen uitstaan,
waarop nog nooit rente is oetaald,
om de eenvoudige reden, dat het
geld er niet voor was. Deze finan
cieele noodtoestand heeft het be
stuur al meermalen aanleiding ge
geven bij de Gereformeerde Kerken
in Nederland om financieele steun
aan te kloppen. De stichting leeft
zoozeer in het Gereformeerde volk,
dat deze oproeping nooit zonder re
sultaat bleef. Evenwel, er was veel
noodig. Speciaal omdat één van de
groote kwalen der stichting is: het
bijna steeds ontbreken van de noo-
dige kasgelden. De regeering geeft
wel een belangrijke subsidie aan de
Glindhorst, doch betaalt dit zooda
nig uit, dat de stichting eigenlijk
gedurende langen tijd dit bedrag
moet voorschieten. Gebrek aan kas
middelen heeft dan ook aan de lei
ders van de Glindhorst heel wat
moeilijkheden gegeven. Niettegen
staande er dus van de Gerefor
meerde Kerken niet onbelangrijke
bedragen aan steun binnenkwamen,
«bleef toch steeds een faillissements
aanvrage als een Damocles-zwaard
boven het hoofd hangen in verband
met het feit, dat de obligatiehou
ders nog nooit rente van hun geld
gehad hebben en onder hen meer
dan eens een "strooming is geweest
om rentebetaling te forceeren.
De verwachting is, dat de
regeering op de een of an
dere wijze terzake van dit
faillissement zal ingre
pen. Men heeft daarop des te meer
hoop, omdat het eerste kind, dat na
de bekende catastrophe op de Glind
horst is geplaatst, een zoogenaamd
regeeringskind is geweest, waaruit
dus blijken mag, dat bij de regee
ring voldoende belangstelling voor
de stichting bestaat".
In dit bericht treft ons de zin dien
wij spatieerden. De Regeering heeft
een zekere schuld dat de kasgeld-po
sitie van de Stichting zoo slecht
stond. Hoewel begrijpelijk, en'tot op
zekere hoogte te verdedigen, is de uit
betaling van subsidie achteraf voor
veel inrichtingen v. onderwijs, barm
hartigheid en dergelijke, zeer nadee-
lig. Groote sommen moeten vaak wor
den voorgeschoten. Wanneer dan 'ook
geen vermogende personen hun opof
fering zoover uitstrekken, dat zij
voortdurend het noodige kasgeld
voorschieten, moet een aanzienlijk
bedrag aan rente worden betaald, het
geen uiteraard onnoodig zou zijn
wanneer subsidies en andere bedra
gen vooraf werden betaald.
Daarom mag met eenigen aandrang
een beroep op de Regeermg worden
gedaan.
Maar daarnaast staat ook dat De
Glindhorst zoo niet mag ondergaan.
Ook de Regeering heeft hier partij te
kiezen, omdat de periode van herstel,
thans aangevangen, niet op deze wijze
mag verbroken worden.
De gezonde basis van het beheer
der Stichting is nu gebleken. De Re
geering staat sympathiek tegenover
de coëducatie. Daarom is ingrijpen
noodig.
STADSNIEUWS.
GEMEENTEZAKEN.
Amendement-Verweij.
De Heer Verweij heeft aan den Ge
meenteraad voorgesteld in de verorde
ning, regelende de samenstelling en
werkkring der commissie van bijstand
inzake het onderwijs het volgende arti
kel toe te voegen
„De commissie en ieder harer leden
„hebben te allen tijde recht van toe-
„gang tot alle inrichtingen van onderwijs.
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22'/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
„Zij zijn tevens bevoegd inzage te
„nemen van alle boeken en bescheiden
„tot de administratie dier inrichtingen
t.behoorende."
DANKBAAR, MAAR NIET VOLDAAN
Men schrijft ons:
Gedurende de weken, die verloopen
zijn, nadat wij ons laatste artikel in
zonden, heeft de Leidsche Middenstand
niet stil gezeten. Dat constateeren wij
met vreugde, temeer daar het eigenlijk
nog in den vacantietijd is. Daar is aller
eerst de voorbereiding der winkelweek,
welke reeds veel arbeid vraagt. Geluk
kig werd reeds veel medewerking
toegezegd, en er bestaat alle reden eenj
goed geslaagde winkelweek te mogen
verwachten.
Doch intusschen is men er ook toe
overgegaan een Middenstands-Centrale
te Leiden op te richten. Deze Centrale
is eigenlijk de vereeniging van de drie
besturen der drie Middenstands vereeni
gingen, zoodat zij, die van één der
vereenigingen bestuurslid zijntegelijk
ook als lid van deze Centrale worden
aangenomen.
Hierdoor hoopt men in de toekomst
beter te kunnen samenwerken, en te
recht.
Hiermede is dan een onzer idealen
verwezenlijkt, want wij hadden er reeds
verscheidene malen in de artikelen,
welke van onze hand verschenen, op
gewezen hoe wenschelijk het was, dat
een dergelijke Centrale zou worden
opgericht.
Wij zijn dus dankbaar dat het nu
zoover gekomen is.
Voldaan zijn wij echter geenszins.
Wij hadden zoo gehoopt dat men van
de zijde der Chr. Middenstands veree
niging er nu ook toe zou overgaan,
vroegtijdig contact te zoeken met de
nieuw benoemde raadsleden, om deze
de belangen van den Middenstand op
het hart te binden. Al spoedig zullen
de nieuwe raadsleden in functe treden
en dan moet toch eigenlijk zooiets voor
dien tijd geregeld zijn wil men, dat bij
de eerstvolgende begrootingsdebatten,
de Middenstandsbelangen aan de
raadsleden bekend zullen zijn.
Doch het kan nog, het is nog niet te
laat.
Maar dan moet het spoedig gebeuren.
WINKELWEEK.
Met de vrijwillige aanmeldingen voor
deelname aan de Winkelweek gaat het
uitstekend en overtreft zelfs de ver
wachting.
Toch zou de Commissie zoo graag
nog meer deelnemers willen inschrijven,
want een Winkelweek kan alleen dan
slagen, als alle winkeliers eendrachtig
samenwerken en een goed georgani
seerde Winkelweek komt den geheelen
middenstand ten goede. Er is deze keer
voor de winkeliers geen enkele reden
zich afzijdig te houden, daar verschil
lende bezwaren van vorige winkelwe
ken geheel zijn omzeild. Ook van het
beschikbaar stellen van medaille's is
de Commissie teruggekomen. Voor elke
bekroonde etalage wordt een diploma
uitgereikt, zoodat alle prijswinners ge
lijk zijn.
Achterblijvers, kijkt nu eens niet de
kat uit den boom of parisiteert van het
werk Uwer collega's, doch geeft U on
verwijld op bij den secretaris, den
heer Joh. Geijtenbeek, daar de inschrij
ving blijkens, advertentie in dit blad
onherroepelijk 1 Sept. wordt gesloten.
HARTELIJK.
Zaterdagavond wilde de in den mi
litairen dienst zijnde zoon van den
heer H. op den Ouden Rijn een bezoek
brengen aan zijn oudsrlijke woning.
Aangezien de verhouding tusschen
de kinderen en hun tweede Moeder
veel te wens. hen overlaat, was de
ontvangst nu niet bepaald liefderlijk,
Moederlief die niet voor de poes is,
gooide zoonlief de deur uit. Zoonlief
maakte korte metten en kreeg assisten
tie van de politie, om een en ander
nog uit z'n kamer te halen.
Dat een en ander veel bekijks had,
laat zich begrijpen.
vies, dat bij het geven van voorlich
ting hij beroepskeuze een openbaar
gemeentelijk belang is betrokken en
dat er aanleiding is, daarvoor een ge
meentelijk bureau in te richten. Dit
bureau zou dan kunnen worden onder
gebracht bij den Gemeentelijken
Dienst voor Sociale Zaken. De Com
missie wijst er op, dat, waar het hier
een betrekkelijk nieuwe zaak geldt,
het wenschelijk zal zijn, zich bij den
opzet althans in den beginne te beper
ken en bij de voorlichting zich te be
palen tot het verstrekken van ge
gevens omtrent aard en vereischten,
opleiding enz. van de verschillende
beroepen en omtrent de slagensmoge-
lijkheid in de naaste toekomst. In 't
bijzonder wijst de Commissie op het
nauw verband, dat er behoort te zijn
tusschen de voorlichting en het onder
wijs en meent zij, dat het advies van
den onderwijzer niet zal kunnen wor
den gemist.
Ook medische voorlichting kan noo
dig zijn.
De Commissie geeft Burgemeester
en Wethouders in overweging, over te
gaan tot de instelling van gemeente
lijke voorlichting omtrent de beroeps
keuze.
HET ONGELUK RIJ DE HAAGSCHE
SCHOUW.
Mevrouw v. d. Spoel uit Hilversum,
een der gewonden bij het auto-onge
luk, dat Donderdagavond bij de Haag1
sche Schouw te Oegstgeest plaats
had, heeft vanmiddag het Academisch
Ziekenhuis kunnen verlaten.
CURSUS GRAFISCHE VAKKEN.
Alhier is opgericht de „Leidsche
Vereeniging ter bevordering van de
kennis in de Grafische vakken". Het
doel dezer vereen, is cursussen te ge
ven in deze vakken. Reeds in den aan
staanden winter zal zoo'n cursus ge
geven worden.
Patroonsorganisaties en werkne
mersorganisaties werken hier samen.
Het adres der vereeniging is geves
tigd de Genestetstraat 43.
CONCERT.
Programma van het concert Koren
beurs, op Woensdag 31 Augustus, des
avonds te 7.30 uur.
1. Volksliederen.
2. „Pro Libertate et Patria", marsch,
Geijp.
3. Jubel-Ouverture, Weber.
4. „La Tzigana", Ganne.
5. Potpourri populaire, Renaud.
G. Kronings-Wals, Geijp.
7. „Barcelona", Evans.
8. „Espana". wals, Waldteufel.
9. „Mon Paris", Boyer.
10. „Oud Holland", potpourri,
Schweinsberg.
11. „Kentzritten", marsch, Sousa.
12. Volksliederen.
GR. v. Z. „HET OOSTEN".
Wedvlucht vanaf Breda op Zater
dag 27 Augustus: afstand 77 K.M. De
vogels zijn om 2 uur in vrijheid ge
steld, en bereikten hun hokken als
volgt:
J. W. Wolters 1. G, 7, 10. 11. 14, 16;
Ph. Waardhuizen 2; J. Boekkooi 3, 17;
G. Jongeleen 4; J. Kooreman 5, 12, 15,
18; L. N. G. Wijling 8, 21, 22; J. Wes-
selins 9; A. Faber 13, 20; Chr. Selier 19.
De eerste vogel werd. geconsta
teerd 3, 8, 55 en de laatste 2. 25, 12.
Waarschuwing.
Aan ieder, die in relatie wenscht te
treden met den Oostenrijker Otto
Bremgartner, verblijf houdende te
Leiden, wordt in overweging gegeven
zich vooraf te wenden tot den Com
missaris van Politie alhier.
VOORLICHTING OMTRENT
BEROEPSKEUZE.
In hare laatste vergadering heeft de
Commissie van Advies voor Sociale
Zaken een advies aan Burgemeester
en Wethouders vastgesteld over de
voorlichting omtrent de beroepskeuze.
De behandeling dezer aangelegenheid
was voorbereid in eën Subcommissie,
waarin Burgemeester en Wethouders
een drietal leden der Plaatselijke
Schoolcommissie als tijdelijk lid had
den benoemd.
De Commissie overweegt in baar ad-
BURGERLIJKE STAND.
Ondertrouwd: A. Huisman,
jm., 30 j. en A. v. Heusden, jd„ 31 j.
J. v. Es, jm„ 22 j. en M. A. J. Bosse-
laar, jd., 28 j. Th. J. G. Locher, jm.,
26 j. 'en F. H. Hibma, jd., 25 j. D. v.
Egmond, wedr., 64 j. en S. v. d. Steen,
jd., 50 j.; W. v. Heusden, jm., 33 j. en
W. P. Raadsen, jd., 26 j. T. Erades,
jm., 24 j. en M. de la Rie, jd., 20 j.
J. A. M. v. Oyen, jm., 26 j. en H. J. M.
v. Kerkhof, jd., 21 j. J. Th. Hensing,
jm., 22 j. en H. v. Kuyeren, jd„ 21 j.
W. C. v. d. Mark, jm., 22 j. en M. C. v.
d. Berg, jd., 20 j. M. Sira, jm., 24 j.
en A. Olivier, jd., 20 j. W. J. J. Hak
kaart, jm., 24 j. en M. Uljee, jd., 23 j.
Zaterdag is de wielrijder W. A.,
rijdende op het Levendaal met de 8-
.jarige A. S. voorop de fiets, doordat
hij zijn stuur kwijt raakte, in het wa
ter terecht gekomen. Door handrei
king kon hij op het droge worden ge
bracht. A. S. was echter afgedreven
maar werd door G. Nievaart, die ge
kleed te water sprong, zwemmende
naar de kant gebracht.
Aangehouden is zekere S. F..
wegens openbare schennis der eer
baarheid.
Tegen de dienstbode A. de H. is
proces-verbaal opgemaakt wegens
diefstal in dienstbetrekking.
Door A. v. W. is aangifte gedaan
dat op 18 Augustus zijn rijwiel is ont
vreemd.
Ten nadeele van B. zijn uit zijn
motorjacht, liggende in de Oude Sin
gel, een regenjas, enkele dekzakken
en een damesmantel ontvreemd.
Zaterdag is op de Plantage Mej.
N. v. T. tegen een tram opgereden,
waardoor ze enkele verwondingen op
liep en haar rijwiel beschadigd werd.
Mej. J. E. is wegens het herhaal
delijke gelegenheid geven tot schen
nis der eerbaarheid ter beschikking
der justitie gesteld.
B. heeft bij de politie geklaagd,
dat hij op de Oranjegracht is aange-
den door een auto, die uit Amsterdam
kwam, waardoor zijn rijwiel is ver
nield.
BINNENLAND.
DE KONINKLIJKE FAMILIE OP DE
THUISREIS.
De Nederlandsche Koninklijke fa
milie is Zaterdagmorgen te half tien
uit Bygclin vertrokken met mooi weer.
Koningin Wilhelmina was zeer opge
togen over de genotvolle dagen, die zij
te Bygdin had doorgebracht. Het vor
stelijk gezelschap bracht den nacht
door te Valdres, om gisteren door te
reizen naar Oslo, waar het om vier
uur arriveerde. De koning en de ko
ningin van Noorwegen boden den hoo-
gen gasten een diner aan op het vor
stelijk buiten te Bygdoe.
De terugreis naar Nederland is
vastgesteld op heden morgen om 7.4U
uur.
HOFBERICHT.
H. M. de .Koningin Mu'.er zal van
Dinsdag tot Vrijdag a.s. in Den Haag
vertoeven.
H. M. komt aan Dinsdagochtend, per
Staatsspoór te 11.21 uit Utrecht en zij
zal ten paleize Noordeinde haar in
trek nemen.
DE POLITIE-MAATREGELEN TE
ROTTERDAM.
Dank zij de goede voorzorgsmaatre
gelen van de politie, is het Zaterdag
avond nogal kalm verloopen.
Hiertoe heeft het afgekondigde ver
bod van samenscholingen veel bij
gedragen.
Om 6 uur waren vele nieuwsgieri
gen aanwezig. Bij elke zijstraat en
steeg, uitkomende op den Goudschen
Singel, werden groepjes van 5 recher
cheurs geposeerd. Verder werden op
enkele punten ook nog dergelijke groe
pen geplaatst. In totaal 18.
Bovendien werden in eenige politie
posten reserves ondergebracht.
Ook werden er 46 bereden agenten
in reserve gehouden, terwijl 10 poli-
tie-auto's rondreden.
Toen alle groepen hun posten had
den betrokken, werd het publiek tot
doorloopen gemaand en waar noo
dig. wera aan dit bevel met de gummi
stok de noodige kracht bijgezet.
Later op den avond werd er toe
overgegaan om ieder te fouilleeren,
die meer dan eens langs kwam en te
vens werd zijn naam gevraagd.
In enkele zijstraten waren de be
woners lastig, en hier heeft de politie
enkele schoten in de lucht gelost.
Om 8 uur waren vele communisten
naar het Noordplein gekomen in de
verwachting, dat van Burin'k toch
zijn wefkelijksche redevoering zou hou
den. Maar om 8 uur heeft de politie,
zonder geweld behoeven te gebruiken
het plein ontruimd.
Het is daar den geheelen avonii
rustig gebleven.
Te ongeveer 12 uur werd het aantal
agenten op den Goudschesingel ge
leidelijk ingekrompen. De bewaking
van de zijstraten bleef echter gehandi
haaf cl. Ook bepaalde huizen in die
straten werden streng bewaakt.
Zoo werd o.a. streng toezicht gehou
den op pand 9b aan de Lange Baan-
straat.
Eerst tegen half twee kwam de be
woner, de 25-jarige J. T. G., met zijn
vrouw en kind thuis. De vrouw ging
naar binnen, doch de man bleef bij
den Goudschesingel staan.
De politie maande hem tot door
loopen aan, en toen hij hieraan nieï
voldeed, kwam de gummistok er aan
te pas.
Ook dit hielp niet.
De man begon te schelden en hij
trapte naar de politiemannen, die ten
slotte genoodzaakt waren in de lucht
te schieten.
Hierop vluchtte de man, die tijdens
het verzet tegen cle politie aan het
gelaat gewona was, naar binnen.
Ramen dicht, was daarna het bevel.
Als eenig antwoord wierp men een
stoel van cie trap.
Weer knalden eenige schoten, doch
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Be Koninklijke familie weer op de
thuisreis.
Nog steeds relletjes te Rotterdam.
Buitenland
De „Pride of Detroit" is in 24 uur
over den Oceaan gevlogen.
De stormen boven New Foundland
en boven den Ailantischen Oceaan.
De stad Namangan in Russisch Tur
kestan is opnieuw dcor een aardbe
ving geteisterd.
Een succes der Zuidelijken in China
het raam bleef open, en het volgende
oogenbli'k suisde een bloempot naar
buiten, wel'ke op straat uit elkaar spat
te. Geen der politiemenschen, die in
middek versterking hadden gekregen
werd evenwel getroffen.
Weei knetterden de revolverscho
ten, doch het venster bleef open en
om te tergen, stak de man zijn hoofd
naar buiten en onthaalde de oolitie
oo een stortvloed van scheldwoorden.
Deze vond het nu blijkbaar genoeg
en er werd niet langer m de :ucht ge
schoten, doch de vuurwapens werden
op a^n man gericht. De kogels uoor-
bcerc'en de ruiten. Ook het meubilair
werd getroffen.
Cngieveer 25 schoten zijn gelost,
doen al. door een wonder werd aa
ii'an met getroffen.
Tenslotte kwam hij weer naar bui
ten, on. zijn wonden, die hij m heb
eerste gevecht had opgeloopen, te
laien verbinden.
Men leidde hem naar de verband-
kamei van den Geneeskundigen Dienst
aa.i hei Achterklooster.
Daarna werd hij naar het politie
bureau aan de Lange Torenstraat over
.gebracht, waar proces-verbaal tegen
nem is opgemaakt, terzake van mis
handeling van een ambtenaar.
In den loop van den dag is hii weer
in vriiheid gesteld.
In het ziekenhuis aan den Coolsin-
geii hebben zich gistermorgen 2 man
nen gemeld.
Een had een schotwond in den buik
Donderdagavond bij een charge in de
Lange Lijnstraat opgeloopen.
De ander had, eveneens bij een char
ge, inwendige kneuzingen gekregen.
Ook gisteravond mocht memaiid op
den Goudschesingel blijven staan.
De politiemacht was echter aan
merkelijk kleiner dan Zaterdagavond.
Ook ditmaal werd door alie agenten
in burgerklee,ren dienst gedaan.
VEREENIGING VAN NEDERLAND
SCHE GEMEENTEN.
Op 15 en 16 September a.s. zal de
Vereeniging van Nederlandsche Ge
meenten haar jaarlijksche vergade
ring houden te Baarn.
Op den eersten dag zal er een offici-
eele ontvangst plaats hebben ten ge-
nieentehuize en zal des avonds door
„Baarn's Bloei" een concert worden
aangeboden op den Brink.
GEMEENTERAAD CONTRA
GEDEPUTEERDE STATEN.
In zijn voorlaatste vergadering' be
sloot de gemeenteraad van Wierden
met algemeene stemmen tot niet-toe
lating van den lieer H. v. d. Eist Fzn.
wegens het ontbreken van enkele
stukken aan de geloofsbrieven.
Gedeputeerde Staten hebben met
vernietiging van bedoeld raadsbe
sluit den Raad medegedeeld, dat ge
noemde beer H. v. d. Eist Fzn. alsnog
to,t lid van den Raad moet worden
toegelaten.
In een Vrijdagmorgen gehouden
spoedvergadering van den Raad is op
voorstel van den Voorzitter besloten,
van dit besluit van Ged. Staten bij de
Kroon in beroep te gaan.
FEDERATIE VAN CHR. VEREEN.
VAN EN VOOR VROUWEN EN
MEISJES.
Evenals in 1926 heeft de Federatie van
Chr. Vereenigingen, van en voor Vrou
wen en Meisjes de organisatie van 25
„Leidstersdagen" in de maand October
ter hand genomen
Het doel is, door onderling samen-
spreken van haar, die leiding geven
op Vereenigingen of Clubs, elkander
steun te geven bij het mooi, maar
moeilijk meisje9werk; geen „vergade
ring", maar ,een gezellig samenzijn»
waar een onderwerp van practischen
en een van geestelijken aard zal wor
den ingeleid, waarna ieder zich vrij
uiten kan, zoodat een vruchtbare be
spreking telkens op de inleidingen
kan volgen.
Door de organisatie in 25 verschil
lende plaatsen van ons land wordt
zooveel mogelijk tegemoet gekomen
aan bezwaren, van tijdgebrek of te
booge reiskosten. Begin September