Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN VRIJDAG 26 AUGUSTUS 1927 NUMMER 22T5 COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en bniten Leiden waai agenten gevestigd zijn Per kwartaal 1 2.50 Per week I 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 EERSTE BLAD. Algemeene ontwapening. Toen eind 1918 de geheele wereld zat van oorlog was en de wapenstil stand eindelijk een einde had ge maakt aan bloedvergieten en vernie len, geloofde ieder, dat nu de tijd ge komen was om definitieve plannen voor een duurzamen wereldvrede uit te werken. Als eerst maar eens de noodige economische regelingen ge maakt waren, dan was het een kwes tie van tijd en goeden wil, en de duur zame vrede wa9 verzekerd. Helaas, hoe geheel anders is het uitgekomen. De economische regelingen hebben nu reeds bijna 9 jaren gevorderd, en wat heeft men bereikt? Aan de mili taire regelingen is men nog nauwe lijks toegekomen. Maar w a t we kregen geeft ons niet veel hoop op de toekomst. De voor bereidende ontwapeningsconferentie is reeds een mislukking geworden. Wel licht is de verdere onderhandeling 4 jaren uitgesteld. Zien wij op de ver wijdering in stede van toenadering, die wij in tweemaal vier jaren hebben zien tot stand komen, dan is er bange vrees, dat over vier jaren nog minder kans op vruchtbare samenwerking zal bestaan. Een reden tot bezorgdheid temeer I§ er gelegen in het feit, dat de beper king van bewapening ter zee is afge stuit op het feit, dat de drie groote machten Engeland, Amerika en Japan het niet eens hebben kunnen worden. Vooral voor ons Indië is dat feit van zeer groote beteekenis, omdat een der redenen waarom men geen overeen stemming heeft kunnen bereiken is geweest de belangen in Azië Engelsch Indië, en vooral de zuidpunt van het schiereiland Malakka, en de Filippij nen zijn zoo dicht bij ons Indië' gele gen, dat de eerste strubbeling daar. ook voor ons gevaar beteekent. Maar ook heeft de mislukking een wereldbeteekenis. In het orgaan van de Kon. Ned. Ver. „Ons Leger heeft de Majoor van den Generalen Staf, J. J. G. Baron van Voorst tot Voorst, waarvan een over druk ons door vriendelijke bemidde ling van een onzer trouwe belangstel lende lezers gewerd, daarop de aan dacht gevestigd. Deze deskundige schrijver schroomt niet om het ontwerp voor de ontwape ningsconferentie een kronkeling door een moeras te noemen. Het geeft geen definitieven tekst, noch een homogeen geheel; integendeel het is vol reser ves, terwijl onderling geheel verschil lende opvattingen naast elkander tot uiting komen. Deze weinig bemoedigende voorbe reiding, zoo zegt hij, is niet alleen een gevolg van de groote moeilijkheden, die bij dit probleem zijn te overwinnen maar is ook een gevolg van de lucht hartigheid waarmede men de zaak is tegemoet getreden. Toen men eenmaal de moeilijkhe den onder de oogen zag, bleken deze veel grooter dan men ze van te voren verwacht had. In het algemeen heeft de Nederland- sche delegatie zich nauw aangesloten aan de publieke opinie hier te lande. Nederland heeft het standpunt van zeer bereidwillige belanghebbende in genomen. Wij konden dit doen, omdat Nederland in den oorlog, en ook daar voor en daarna, nimmer op iets an ders bedacht was dan verdediging van den vaderlandschen bodem. Maar de delegaties van andere mo gendheden hebben wel eens met den schijn van zelfverdediging bedekt, een streven dat deed denken aan andere gevoelens. Doch ook wanneer slechts het oog gevestigd was op noodzakelijke mid delen tot behoud van nationale zelf standigheid, dan waren die eischen zoo uitgebreid, dat eerder van uitbrei ding dan van inkrimping sprake was Zoo wezen de Polen voortdurend op de noodzakelijke veiligheid tegenover den Oostelijken buur, zonder welke bewapeningsbeperking onuitvoerbaar zou zijn. De Roemenen en Serviërs achtten het noodzakelijk, dat in het gemis van Roemenië en Zuid-Slavië aan voldoende geschut-, geweer- en vliegtuigfabrieken en het gebrek aan koopkracht dier landen in geval van crisis, werd voorzien door het toela ten van groote wapenvoorraden in ar senalen en opslagplaatsen. De Finnen beschouwden de bewapening van hun land, als zijnde een nieuw gevormd rijk, nog ver van voldoende, en wensch ten vooral financieele waarborgen bij uitgebroken oorlog. Engeland is uiteraard bevreesd voor BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeeiingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. het gevaar van afbinden van zijn toe voer ter zee en vraagt 100 pet. zeker heid tegen de bedreiging van uithon gering bij oorlog. Zoo heeft elk land zijn natuurlijke behoeften, die men, ook zonder militairistisch te zijn, eer biedigen moet. Geen wonder dus dat men er ten slotte toe kwam om slechts te zoeken naar middelen tot begrenzing van de drie groote categorieën van be wapening. landmacht, luchtmacht en zeemacht. Doch ook daarin is men nog niet verder gekomen dan het aange ven van enkele algemeene lijnen langs welke die begrenzing om nog niet te spreken van beperking zal moeten worden bereikt. Practisch ontmoet men op dezen weg reeds zooveel moeilijkheden dat men niet aandurft om het ideaal hoo- ger te stellen. In verschillende landen is men niet ongenegen om den oefe- ningslijd in de toekomst te verminde ren. Frankrijk wil dien tijd van 18 maanden verminderen tot 12, doch wil dan zijn beroepskader met 50 pet. uit breiden om zoodoende geen oefenings dag ongebruikt te laten. Japan wil wel verminderen van 22 maanden tot 18 maanden, maar dan tegelijk het con- tingenc naar evenredigheid uitbreiden, zoodat de vredessterkte gelijk blijft. Over beperking van de sterkte der jaarklassen valt noch met Frankrijk en België, noch met de Balkanstaten, noch met Polen en Tsjecho-Slowakiie te praten. Vergelijkt men hiermede wat bij ons is bereikt n.l. een diensttijd onder de wapenen van 5 Y* maand voor onge veer K van de jaarlijksche lichting, terwijl Nederland slechts 33 pet. van de jaarlijks ingeschrevenen inlijft, te genover Belgie - Ut» pet., dan valt hij ons reeds van een vergevorderde ont wapening te spreken. Is het zoo gesteld met de levende strijdkrachten, nog ernstiger is het ge steld met het materieel. Men is niet ongeneigd om dit materieel, geweren, kanonnen, enz. te verminderen in evenredigheid met de vredessterkte, maar voor het gemobiliseerde leger wil men onbeteugelde vrijheid behou den. Zoo willen Japan, Italië en Frank rijk, ondanks den aandrang van Ne derland, van geen publicatie dezer oor logsvoorraden weten. Is er bij de landmacht en lucht macht nog slechts sprake van zelfver dediging, bij de zeemacht komt er nog een zekere angst voor onwillekeurige door anderen bij. Zoo wil b.v. Enge land naast het nationale belang ook steeds rekening houden met buiten- landsche marines. Is het teveel gezegd, om te spreken van een kronkelend pad door een moe ras om den eersten mijlpaal te berei ken? Nederland daarentegen heeft reeds in menig opzicht het voorbeeld ter ont wapening gegeven. Instede van op den weg der eenzij dige ontwapening voort te gaan dient Nederland in samenwerking met de Scandinavische landen, te trachten in den Volkenbond propaganda te maken voor internationale ontwapening. Wil deze loffelijke werkzaamheid vruchten dragen,dan moet dat ernstig streven, de wil tot ontwapening, bui ten onze landpalen zich doen gelden. Wij hebben als volk in dezen van. God een dure roeping te vervullen. Geve Hij ons daartoe wijsheid en voor zichtigheid, maar ook de noodige een dracht. Wanneer bij ons de een voor militairist wordt uitgekreten omdat hij niet tot in het uiterste kan mede gaan, en de ander voortdurend ang stig uitziet naar de bewapening van de andere volken, dan kan van een volkseenheid geen sprake zijn. Hier is, afgescheiden van het beginsel, een na tionale taak voor ons weggelegd. STADSNIEUWS. GEMEENTEZAKEN. Eanoemingen en ontslag. B. en W. ges en den Raad in overwe ging: I. De tijdelijke aanstelling van Mej. Dr. S. Hofker. als leerares in het Ne- derlandsch, die van Mej. Dra. E. A. W. Broes van Dort, als leerares in het Duitsch en die van den heer Drs. J. v. Daalen, als leeraar in 't Nederlandsch aan de Hoogere Burgerschool -met 5- jarigen cursus te verlengen voor den duur van den cursus 19271928 en die van den heer W. Ruys als leeraar in het Duitsch aan diezelfde school tot wederopzeggens, doch uiterlijk tot den datum sva^rop Mej. Dra. C. M. de Haas als leerares aan het Gymnasium in functie treedt, te verlengen; II. Mej. W. H. Nederhoed, leerares aan de Hoogere Burgerschool voor meisjes, met ingang van 1 September a.s., tot wederopzeggens. doch uiterlijk voor den duur van den cursus 1927— 1928 te benoemen tot tijdelijk leerares in het Engelsch aan de Hoogere Bur gerschool met 5-jarigen cursus. B. en W. geven den Raad verder in overweging: a. de tijdelijke aanstelling van den heer J. H. Wattez, als leeraar in het rechtlijnig teekenen aan de H.B.S. voor meisjes, te verlengen voor den duur van den cursus 19271928 en die van mej. W. H. Nederhoed. als leera res in het Engelsch aan diezelfde school, tot 1 Januari 1928. b. Mej. F. O. Parmentier met ingang van 1 September 1927 definitief te be noemen tot leerares in de handelswe tenschappen aan de H.B.S. voor meis jes. Verder stellen B. en W. voor om, in de vacature A. Wisse, den heer D. G. Magé, onderwijzer aan de Centrale school voor het 7e leerjaar alhier, tij delijk tot wederopzeggens te belasten met het geven van onderwijs in Aard rijkskunde en Geschiedenis aan de Ge meentelijke Kweekschool voor Onder wijzers en Onderwijzeressen en zulks met ingang van 1 September a.s. Door den heer J. H. Koers, bij Raadsbesluit van 8 Augustus j.l. be noemd tot onderwijzer in de lichame lijke oefening bij het openbaar lqger onderwijs, alhier, is medegedeeld, dat hij deze betrekking, wegens benoe ming elders, niet kan aanvaarden. In verband daarmede geven B. en W. den Raad in overweging opnieuw tot eene benoeming over te gaan en b'cden te dien einde thans de 'gen- de voordracht aan; lo. W. C. Brassem te Amsterdam, 2o. J. F. Harders, te Amsterdam, 3o. H. J. J. De Klerk te Delft. B. en W. stellen voor op verzoek eervol ontslag te verleenen aan den heer J. Verwer, als leeraar in het Hoogduitsch aan de Gemeentelijke Kweekschool voor onderwijzers en on derwijzeressen; aan den heer P. C. Schreuder als hoofd der opleidingsschool voor U.L.O. aan den Maresingel A; aan mej. E. Sagekuele als onderwij zeres aan de opleidingsschool voor Gymnasium en H.B.S. Verbetering schoolgebouw. B. en W. geven den Raad in over weging voor het verbeteren van het opgaand muurwerk en van de afwate ring van het terrein van het school gebouw aan den Maresingel, alsmede voor het maken en inrichten van een spreekkamertje voor het hoofd van de school B. een bedrag van 4940 te hun ner beschikking te stellen. Verbetering Jan Vossenbrug. B. en W. stellen de volgende verbe teringen voor van de Jan Vossenbrug: De electrische verlichting kan be staan uit 6 lichtpunten, als op de ter visie liggende schets aangegeven, uit gevoerd als straat overspanningen van het type Haarlemmerstraat, doch met een geringere lichtpunthoogte in ver band met de lagere bebouwing van de Jan Vossensteeg. De kosten hiervan zullen bedragen 1350. De trottoirs, van basaltinetegels te maken, kunnen o.i. ter weerszijden over de volle leng te (220 M.) van de steeg worden aange bracht. In verband met de breedte van de steeg, welke van 5.50 M tot 6 M wis selt. kan de breedte der trottoirs wis selen van 0.90 M. 3 tegels) tot 1.05 M. 3% tegel); het rijvlak behoudt alsdan een breedte van resp. 3.70 M. en 3.90 M. Een en ander is op de overge legde schets en profielen nader aan gegeven. De kosten worden geraamd op ƒ3200. Het marktwezen. Bij de behandeling van de gemeen- tebegrooting voor 1927 werd om prae- advies in onze handen gesteld een voorstel van den heer Groeneveld, om „het marktwezen als afzonderlijk be drijf in te richten." B. en W. geven in overeenstemming met de Commissie voor het Marktwe zen in overweging, dit voorstel, als zijnde overbodig en nutteloos, niet aan te nemen. Onbewoonbare woningen. B. en W. stellen voor een aantal on bewoonbaar verklaarde woningen, die op 3 Sept. a.s. moesten zijn ontruimd, doch door de bewoners nog niet zijn verlaten, de termijn van ontruiming te verlengen. BEGRAFENIS W. BOOT. Gistermiddag om ongeveer 3 uur werd op de Begraafplaats Rhijnhof 't stoffelijk overschot ter aarde besteld van den 23-jarigen Willem Boot, die j.l. Maandag op de Maresingel ten ge volge van een ernstig ongeval over leed. De belangstelling was bijzonder groot. Reeds lang voordat de stoet op Rhijnhof aankwam, hadden velen zich rondom het graf geschaard. De kist was bedolven onder een zeer groot aantal kransen. Nadat de kist in de groeve was ne- dergelaten trad eerst naar voren de heer H. J. Huizen uit Arnhem direc teur der Mij. „Vesta", waarbij de over- ledehe werkzaam was. Spr. richtte zich tot den vader van den overledene en begon op deze plaats te getuigen van de goede hoedanigheden van den overledene, uiting gevende aan de waardeering voor al hetgeen hij voor de Mij. „Vesta" is geweest. Zijn na gedachtenis zal zeker in dankbare her innering blijven, zoowel bij hem als bij de Mij. Spr. eindigde met te zeg gen: zijn assche ruste in vrede. De volgende spreker was de vriend van den overledene, de heer Lina, met wien hij reeds vele jaren samen heeft gewerkt. Spr. getuigde van de werk kracht van den overledene. Niets was hem te veel. Tot laat in den avond hebben beidén dan ook gewerkt. Spr. riep den doode toe: Wij zullen je mis sen, maar niet vergeten. Vaarwel en rust zacht. Ook de heer Brouwer, bedienaar de zer begrafenis, sprak nog eenige troost volle woorden tot de nabestaande fa milieleden en in 't bijzonder tot de treurende ouders. Spr. kan zich als vriend indenken welk een zware slag het is. Als laatste spreker trad naar voren Ds. Hendriks uit Oegstgeest. Spr. zag zoo vele jonge menschen om zich heen Wanneer onze ure gekomen is, zouden wij dan bereid zijn om te kunnen ster ven? Ook hier is een menschenleven in enkele minuten weggemaaid. Laten wij allen toch Christus de hand toe steken en de onze aan de Zijne vast klemmen. dan zijn wij er verzekerd van, dat wij in goede handen zijn. Hierna bad hij het Onze Vader. Door de aanwezigen werd hierna gezongen Ps. 42 1. Diep geroerd dankte de vader alle aanwezigen in 't bijzonder den direc teur (die uit Arnhem was overgeko men) en de hier aanwezige inspec teurs, den vriend van den overledene, den heer Lina. voor de hartelijke en troostvolle woorden aan het graf van zijn geliefden zoon gesproken. Ook tot Ds. H. richtte hij een woord van dank voor diens troostvolle woorden. Hierna'strooiden allen Ihvende bloe men op de kist. Hiermede was deze treurige plechtigheid afgeloopen. BEKRONINGEN. Op de Bloemententoonstelling, die dezer dagen te Zwolle wordt gehou den werden ook verschillende inzen dingen uit de omtrek van Leiden en uit Leiden zelf bekroor.d. De firma J. G. Ballego en Zn. al hier verkreeg drie getuigschriften van verdienste, respect, vooi' de dah- lac Glory en voor de nieuwe dahlia lae Glory en voor de nieuwe dahlia Topiight; de fa. Lemkes en Zonen, te Alphen a. d. Rijn, verkreeg allereerst een eere-prijs voor een collectie va rens, een zilv. medaille v. d. Koningin; eveneens voor een verzameling kas- varens verkreeg deze firma een gou den en een zilv. medaille; verder vie len haar twee getuigschriften van verdienste ten deel een voor de Ne- phro-lepis Teddy Jr. en een voor de x\drantuim grossum bicolor; de N.V. R. A. van der Schroot, te Hillegom, verkreeg voor een groep affésneden dahlia's een kleine gouden medaille; voor een nieuwe Mignon Dahlia Figa ro en Dahlia Ellenor van der Veer. een getuigschrift van verdienste; de heer G. Lubbe Tzn., te Oegstgeest, ver kreeg voor een groep Tritoma Moni- bretia Dahlia's een zilv. medaille, voor de Monibretia His Majesty en nieuwe Dahlia 561 een getuigschrift van verdienste. De fa. den Older en Zn., alhier, ontving voor een groep dahlia's en vaste planten een zilv. medaille. HET POSTKANTOOR. Bij gelegenheid van den jaardag van H. M. de Koningin zullen het postkantoor en het Wijkkantoor tot 2 uur voor het publiek geopend zijn. Op dien dag zal het kantoor geslo ten zijn voor de diensten der postwis sels, postbewijzen en quitantiën, voor een post-cheque en girodienst en voor de distributie van pasmunt; met uitzondering van telegrafische post wissels en spoed-girohandelingen. Briefpostbestellingen hebben plaats te 7.15 en te 18 uur; één pakketpost bestelling te 9.30 uur. De bijbussen zullen worden gelicht te 7.50, 11.30, 16.35 en 22 uur. De busrechthouders zullen in de ge legenheid worden gesteld hunne cor respondentie af te halen op de gewo ne uren van openstelling van het kantoor, dus tot 19.30 uur; ingang Boommarkt. Voor het examen hoofdakte slaagden te 's-Gravenhage de dames: H. van Eisen en N. van Heusden, al hier. Tegen de 18-jarige groente-koop man B. is proces-verbaal opgemaakt, omdat de onder zijn hoede staande hond op de Hooigracht een motorrij der lichamelijk letsel heeft toege bracht. Gisteravond ongeveer 5 uur is bij het spelen het dochtertje van den Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. De eerste Correspondentendag der Ned. Chr. Radio-Vereeniging. Ernstig anto»ongeluk bij de Haag- sche Schouw. Portier te Vlaardingen doodgescho ten. De Ned. Middenstandsbond ver klaart zich tegen het ontwerp-winkel- slniting en werktijdenbesluit. Buitenland Ontbinding van het Iersche parle ment. De trein ChamcnixMer de Glaoe is in een ravijn gestort. De Amerikaansche vlootplannen. agflggu—i i n ui mmn urn n i' iiIiiiiim kleèrmaker de W. op de Heeren gracht tusschen twee zolderschuiten gevallen. Ware zij niet toevalliger wijze opgemerkt door den aldaar wo nende kapper v. Ulden en een onbe kend gebleven persoon, dan was zij stellig verdronken. Door handreiking werd zij op het droge gebracht. Bij de politie is een rijwiel in bewaring, dat onbeheerd in het por tiek van de Hartebrugskerk is aange troffen. Gisteren is de wielrijder P. G. B., wonende te Lisse, aangereden op het Havenplein door een auto, bestuurd door P. v. d. B. Het rijwiel is ernstig beschadigd. Gistermiddag heeft in de Koren brugsteeg èen aanrijding plaats ge had van een handwagen van C. H. NV. door een auto, bestuurd door T. G. B., uit Nieuwe-Wetering. De handwagen was geladen met gaspijpen, die van de wagen afvielen en in hun val eerst een kinderwagen, waarin een kind lag, meesleepten, om daarna in de winkelruit van de fa. Duindam te recht te komen. Het kind bleef onge deerd en de kinderwagen was niet beschadigd. Alleen de winkelruit werd verbrijzeld. Hedenmorgen even over tienen had op de Hoogewoerd weder een aanrijding plaats voor het gebouw van de fa. Herfst en Helder, tusschen een luxe auto en een zand- en borstel- wagen van S. De priem van de hand wagen brak en verschillende artike len kwamen op de straat terecht. De eigenaar van de auto was bereid tot schadevergoeding. Door deze aanrij ding had weder een kleine verkeers stremming plaats, wat op de Hooge woerd onvermijdelijk schijnt te zijn. Het bestuur der afd. Leiden vaa Chr. Prot. P. T. T.-Pereoneel „Door Plicht tot Recht" is thans als volgt samengesteld: Voorzitter, J. Pad-kling te Nooifl- wrjkerhout; Secretaris A. M. Immink, Heerenstraat 121, Luden; Penningm, A. Kiel, Haarlemmerweg 47, Leiden. Geestverwants collega's in Leiden v en omgeving, worden ernstig opge wekt zich aan te shiiten bij deze a'd eling. BINNENLAND. DE KONINKLIJKE FAMILIE. De Koninklijke Familie zal a.s. Dins dagavond per Siaatsspoortrein van lü uur 4 min. in Den Haag terugkeeren en dan haar intrek op den Ruigen- hoek nemen. DE CORRESPONDENTENDAG DER N. C. R. V. In de Luthersche Kerk te Hilver sum hield gisteren de Nederlandsche Christelijke Radio Vereeniging haar eersten Correspondentendag. Uit alle deelen van het land waren de belangstellende correspondenten op gekomen, zoodat het kerkgebouw geheel bezet was, toen de Voorzitter, Mr. A. van Deure, van Bennekom, de vergadering te 11 uur opende door te laten zingen: Psalm 118 3. Na het lezen van Deut. 31 18 en gebed, sprak de Voorzitter het ope ningswoord. De eerste corresponden tendag is belegd op de plaats, waar wekelijks de uizendingen der N.C. R. V. plaats hebben. De correspon denten, de schakels tusschen bestuur en leden, zijn hier om gesterkt te wor den in den strijd. De Voorzitter geeft een kort over zicht van hetgeen de N.C.R.V. in 3 jaren heeft gedaan. Op.de oprichting volgde al spoedig de strijd en hoe jammer he ook is, onze Vereeniging staat nu eenmaal in het teeken van den strijd. Reeds in 1924 kwam het eerste rapport, dat de cultureele lei ding wilde leggen in de handen van den Bond van Volksuniversiteiten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1