CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
8«" JAARGANG
DONDERDAG 18 AUGUSTUS 1927
NUMMER 2208
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal I 2.50
Per week .......i 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Opzettelijke bijvoeging.
Bij Ged. Staten van Zuid-Holland is
thans iri behandeling een door een lid
van den Gemeenteraad van Zuid-Beij-
erland ingediend bezwaarschrift tegen
het besluit van dien raad tot toelating
van een raadslid.
Het eigenaardige van dit geval is.
dat het gaat om de geldigheid of on
geldigheid van één stembiljet dat be
slist over de toelating van lid A. of
lid B. Het bewuste stembiljet is «on
langs bij de gemeenteraadsverkiezing
van onwaarde verklaard omdat het
een bijvoeging (onderstreping van den
naam van den gekozene) bevatte. Deze
beslissing werd door het hoofdstembu
reau genomen met 3 tegen 2 stemmen.
De Gemeenteraad schijnt zich ge
makkelijker van de zaak afgemaakt
te hebben, althans het bezwaarschrift
tegen de toelating van het raadslid
dat hierdoor verkozen werd, werd
voor kennisgeving aangenomen.
Voor (Jed. Staten is nu door de op-
poneerende partij aangevoerd, dat do
kiezer die op deze wijze zijn biljet on
geldig maakte eerst uit onbekend
heid met de voorschriften den naam
onderstreepte en daarna op de voorge
schreven wijze zijn stem uitbracht op
ditzelfdë biljet.
Men gevoelt, hier zit de kneep. Is
dit inderdaad juist, dan zou van „on
opzettelijk aanbrengen" gesproken
kunnen worden, iets wat volgens do
wet het biljet niet ongeldig maakte.
Aan de andere zijde wijst men er
op, dat de kiezer niet met dit biljet
had moeten stemmen maar dit aldus
van onwaarde geworden biljet had
moeten teruggeven tegen een ander.
Van die zijde wijst men er voorts op,
dat op deze wijze omkooperij in de
hand gewerkt kan worden.
Waar het hier vooral op aankomt,
lijkt ons van gewicht of het uitge-
ipaakt kan worden, welke bedoeling
de kiezer gehad heeft. Of in tijdsorde
het zetten van de streep vooraf ging
of volgde op de gewone behandeling
van het stembiljet, doet weinig ter
zake.
Ged. Staten staan hier voor een zeer
moeilijke beslissing omdat van deze
eene stem zooals gezegd, zooveel af
hangt.
De aarde heeft mij weder
In de Nieuwe Meerbode bespreekt
A. B. R. de critiek van Dr. Bonger, de
beke.nde Sociaal Democratische pro
fessor, in de Socialistische Gids op het
Werk van Hendrik de Man over de
psychologie van het socialisme.
„In 1899, zoo zegt hij, was het de
Duitscher Ed. Bernstein, die in zijn
„Voorwaarden van het socialisme" af
rekende met het orthodoxe Marxisme,
gegrondvest op historisch materialis
me en klassenstrijdleer.
Nu is het Hendrik de Man, die zich
met scherpe wapenen tegen het Marx
isme keert en het de baktanden uit
breekt.
Hoe hoog de S.D professor deze cri
tiek op het socialisme ook schat, het
boek heeft volkens hem één gebrek.
Het gemoed van den schrijver drijft
naar een godsdienstige levensbeschou
wing. en dat is prof. Bonger niet naar
den zin.
Tegenover De Man gevoelt hij be-
noefte uit te spreken, dat hij, hoe
ouder /hij wordt en hoe dieper zijn stu
dies gaan, .steeds meer overtuigd
wordt van het feit, dat de economi
sche maatschappijbeschouwing een
Ier grootste ontdekkingen is, die ooit
.loor den menschelijken geest zijn ge-
laan.
Daar hebben we het alweer.
De economische maatschappijbe
schouwing. dat is toch maar „je"!
Volgens die beschouwing komt eerst
iet stoffelijke, en dat stoffelijke be
paalt het geestelijke. Als de menschen
irmoede lijden', in kommer en gebrek
ieven, dan vormt zich in hun bewust
zijn de gedachte aan de een of andere
?odheid, die beschermend optreedt en
le gevaren zal afwenden.
Volgens deze opvatting is het 'dan
»ok, dat Bebel leeraarde, dat Gen. 1
ers 7 niet moet zijn: „En God schiep
ien mensch naar Zijn evenbeeld",
naar juist omgekeerd: ,.En de mensch
chiep God naar zijn evenbeeld".
Prof Bonger wil toegeven, dat en-
tele oude stellingen van Marx ietwat
rehavend zijn door de geoefende cri-
'iek, maar het historisch materialis-
ne blijft de kern van het socialisme,
»n die kern blijft volgens hem onaan-
(etast.
Deze stelling houdt hij vol, als hij
ie religieuze „bevliegingen" van De
VTan bespreekt. Dat loopt toch op niets
lit, beweert hij:
„De aarde heeft mij weder" mag
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
en moet het socialisme van nu zeg
gen een ieder zijn vrijheid latend
om ook nog in den hemel te geloo-
ven."
„De aarde heeft mij weder", ziedaar
de kern van het socialisme.
O ja, men mag bovendien nog
aan een hemel gelooven.
Maar prof. Bonger vergeet, dat het
geloof in den hemel zijn rechten ver
liest,, als de aarde den mensch goed
en wel in haar greep houdt.
Ziedaar weer de oude tegenstelling.'
Geformuleerd, niet door den een of
anderen loslippigen socialistischen
propagandist, maar door een weten
schappelijk gevormd man als prof.
Bonger.
Deze critiek op de critiek van De
Man schuift opnieuw naar voren de
tegenstelling tusschen socialisme en
christendom, een tegenstelling, welke
door volijverige propagandisten maar
liefst in de schaduw wordt gehouden."
STADSNIEUWS.
ZANGERSAVOND IN ZOMERLUST.
Gisteravond had, begunstigd door
schoon zomerweder, een uitvoering
van vijf zangvereenigingen plaats, in
den tuin van Zomerlust.
Er stonden. 6 deelnemende vereeni-
gingen op het programma, doch „Hal
leluja" van Oude Wetering was ver
hinderd zijn medewerking te verlee-
nen.
Hoewel de aanvang gesteld was op
7 uur „precies", begon men eerst te
kwart voor acht.
De voorzitter der Chr. zangvereeni
ging „Excelsior", van Leiderdorp, de
heer G. Goedhart Hz., opende met het
laten zingen van het bekende Bonds
lied: „Een in geest en streven".
Daarna sprak hij een kort openings
woord.
Spr. heette allen hartelijk welkom.
Waren het vorig jaar 10 vereenigin-
gen opgekomen, nu was dit aantal
ingekrompen tot 5. Dit was wel eenigs-
zins ontmoedigend. Doch, aldus spr.,
laten wij het schoone doel voor oogen
honden, door onzen zang God te ver
heerlijken en het leven te veraange
namen.
Wel wordt de zang veel misbruikt,
ook in Chr. kringen, doch spr. hoopt,
dat de arbeid van den ring moge mede
werken om de zang op een hooger
peil te brengen.
Daarna volgden enkele mededeelin-
gen.
De Chr. zangvereeniging „Hallelu
ja" van Oude Wetering"was door om
standigheden verhinderd mede te wer
ken. In haar plaats zouden de andere
vereenigingen enkele extra nummers
zingen.
Bijzonder werden welkom geheeten
de verschillende dirigenten inet hun
koor.
Ook werd den heer Kulk, den eige
naar van Zomerlust, voor zijn mede-
king. om de zangvereenigingen in zijn
tu;n te ontvangen, dank gebracht.
Ten slotte heette spr. ae pers wel
kom.
Daarna opende spr. met gebed.
Als eerste vereeniging trad op de
Chr. zangvereeniging „Soli Deo Glo
ria" van Noordijk aan Zee, onder
leiding van den heer Jac. Smit.
Als eerste nummer bracht zij „Licht
gef'ikker" van Leo Mens ten gehoore.
Ofschoon jn dit nummertje nogal
eens een voetangeltje zat, werd het
zonder aarzelen en rhythmisch uitge
voerd.
Daarna no. 2: „Paaschzang", van
J. S. Bach.
Daarin trof vooral de duidelijke uit
spraak, iets, wat nogal eens te wen-
schen overlaat, en' waarin o.a. de
loopjes der tenoren mooi uitkwamen.
Als toegift kregen wij te hooren:
,,'t Reisl ed", - van J. Neumann.
Ook dit koor had "de bekende kwaal,
te weinig mannenstemmen. Ze hiel
den zich echter goed, zoodat hun zwak
te niet al te merkbaar was.
De Chr. zangereenigjng ..Halleluja"
van Oegstgeest, directeur de heer van
Wouw, kreeg daarna het woord.
Hadr eerste nummer was de „Zan-
gersmarsch", van A. Trube.
Dit stukje werd zoo nu en dan niet
erg zuiver vertolkt. De mannenstem
men, die hier overheerschend waren,
domineerden te veel en klonken som
tijds ruw. Ook werd niet voldoende
op den dirigent gelet, zoodat men op
sommige momenten ongelijk be»on.
Hun tweede nummer, „De stille wa
terlelie", van F. Abt, maakte wel den
indruk van beter gezongen te wor
den, doch dit viel moeilijk te beoor-
deelen, daar dit nummertje piano ge
zongen werd, en ondertusschen Het
publiek, dat nota bene voor het groot
ste deel uit de andere zangers bestond,
•ondertusschen ergerlijk luid praatte.
Ondertusschen werd door een der lo
comotieven aan het nabijgelegen sta
tion stoom afgeblazen, zooclat de stille
waterle'ie zóó door het diverse rumoer
overstemd werd, dat zij onhoorbaar
wegkwijnde.
Erg jammer van het mooie stukje.
Als derde zangvereeniging was de
Chr. zangvereeniging „Halleluja", van
Leiden, directrice Mej. Tilly Leening
aan de beurt.
„Des Heeren huis", van J. H. Wulp
werd goed gezongen.
No. 2: Gezang 22, van C. L. Blom-
niaert.
Ook dit nummer, waarin een kleine
sopraansolo voorkwam, werd goedi ver
tolkt. Alleen het koraal in dit stuk
had meer maestoso gezongen kunnen
worden. Het klonk te „gewoon".
Als extra nummer kregen wij „Het
Groene woud". Dit nummer, ingezet
met een vrouwenkwartet, werd pittig
gezongen.
Als tweede extra, nummer nog heb
bekende: De dag des Heeren.
Mej. Leening weet haar klein koor
tje op een hoog peil te brengen.
Daarna werd een pauze van onge
veer twintig minuten aangekondigd.
Na de pauze trad de Chr. Zangver
eeniging „Excelsior", van Leiderdorp,
idirecteur de heer Jac. Smit, op.
Haar eerste nummer: „Heilig, heilig"
werd zeer beschaafd gezongen.
Als tweede nummer bracht zij ten
gehoore: „Ontwaakt tot liederen der
vreugde", van H. M. Keruning.
Dit stukje, op de piano begeleid,
werd nu en dan wat onzeker gezongen.
Men had de noten nog te veel noodig.i
en kon daardoor niet de noodige aan
dacht aan den directeur wijden.
De verdeeiing der stemmen was
in dit koor goed. Met dit stemmen-
materiaal valt nog wei meer te be
reiken.
Als laatste vereeniging stonü de
Chr. zangvereeniging „Ad\endo", van
Noordwijk Binnen op het programma.
Ook hier weer de heer Jac. Smit
als directeur.
Haar eerste nummer: „Zij zullen het
niet hebben", van H. Snei, werd met
ge v oei voorgedragen.
Als tweede nummer: „O, Herder Is
raels", van Bordniansky.
Ook dit werd mooi' gezongen. Uvèr
het geheel werkte bij dit koor de
„Vox Humana" wel wat te stent.
Overigens is het koor van dien aard
dat wij het gaarne nog eens hooren.
De heer Jac. Smit maakt op ons
den indruk van een bekwaam direc
teur te zijn, die zijn drie koren de
noodige beziemig weet te geven. La
ten zijn koorleden goed acht op zijn
(aanwijzingen geven, dan zal het ge
heel nog mooier worden.
Nog werden drie nummers uitge
voerd door de zangvereenigingen „So
li Deo Gloria", van Noordwijk aan Zee
en „Advendo", van Noordwijk Binnen,
onder leiding van den heer Jac. Smit,
en wel: „Soli Deo Gloria", dat krach
tig en statig door het verdubbelde
koor werd vertolkt.
„Lentelied", ook een leuk stukje.
„Morgenwandeling", een melodieus
en pittig stukje, dat mooi in marsch-
tempo werd voorgedragen.
Men hoede zich voor domineeren,
daar het soms hier en daar den schijn
wekte ,dat de eene vereeniging de an
dere probeerde te overschreeuwen.
Tot slot zong „Halleluja" van. Oegst-
geest nog twee extra nummertjes.
1. „Kerstlied", van Diamant
Dit kerstliedje, een mooi en teer
stukje, Werd mooi en met gevoel vooi-
gedragen. Vooral het met bromsterh-
men gezongen gedeelte klonk mooi.
Jammer, dat ait lied moest worden
onderbroken door het groote rumoei,
en eerst tot stilte moest aangemaand
worden, alvorens men verder kon
gaan.
No. 2 was weer de „Zangersmarsch."
van A. Trube, doch met gewijzigjden
tekst.
Het scheen dat dit koor nu veel
beier op dreef was, tenminste, nu zat
er, pit in.
'I ot slot nam de heer G. Goedhart!
Hz. van Leiderdorp, die dezen avond
de getiieele leiding had, het woord en
dankte de aanwezigen voor de op
komst, waarna gesloten werd met het
zingen van den Avondzang.
het is jammer, dat het schoone
pogeiv van degenen, die den Zangers
avond georganiseerd hebben, van de
zijde van het publiek zoo weinig ge
waardeerd werd, zoodat men herhaal
delijk om stilte moest verzoeken.
Ook mogen de in den tuin zittende
zangers en zangeressen niet meezingen,
met de concerteerende vereeniging,
want het klinkt niet mooi, als men
in zijn omgeving een tenor, iets ver
der weer een alt, hoort meezinglen,
natuurlijk uit de maat. Het is boven
dien met beleefd.
Hopen we, dat het publiek zich be
tere, opdat de directeuren niet ge
heel ontmoedigd wegblijven, en zoo
doende zulke avonden aan het betere
deel van 't publiek ontnomen worden.
W. St.
PROF. v. EYSINGA NAAR GENèVE.
Professor Jonkheer Mr W .J. M. van
Eysinga, hoogleeraar in het Volken
recht alhier, zal Nederland wederom
vertegenwoordigen op de algemeene
verkeersconferentie, die de volgende
week te Genève begint.
Professor van Eysinga is eerste voor
zitter der verkeerscommissie van den
Volkenbond geweest en heeft ook als
voorzitter der commissie voor de ka
lenderhervorming en als lid der rechts
geleerde commissie van advies de ver-
keersorganisatie van den Volkenbond
vele diensten bewezen.
ONZE STATIONSCHEF EN DE
PERS.
Naar aanleiding van het bericht be
treffende het besluit van den stations
chef alhier om bij eventueele onge
lukken de pers geen toegang tot de
spoorbaan te verleenen, terwijl hij
wel bereid was aan de journalisten
inlichtingen te geven en ze zelfs naar
de plaats van het onheil te brengen,
heeft de Tel. zich gewend tot de di
rectie der Spoprwegen, om haar
standpunt te vernemen ten opzichte
van het besluit van den stationschef.
Ir. Kalff deelde aan genoemd blad
mede, dat de directie geen aanleiding
vindt om het besluit van den stations
chef tegen te gaan. daar ze zijn maat
regelen volkomen onderschrijft.
Men meldde voorts nog aan de Msb.:
De ^Telegraaf' van gisterenavond
bevat een bericht uit Utrecht, waar
uit zou kunnen worden afgeleid, dat
de stationschef te Leiden inzake het
toelaten van journalisten bij spoor
wegongevallen inderdaad in den ver
volge een ander standpunt zal inne
men dan hij tot dusver ingenomen
heeft.
Naar aanleiding hiervan stelde de
stationschef er prijs op te verklaren,
dat voor zulk een gevolgtrekking ab
soluut geen aanleiding bestaat en hij
voegde eraan toe, dat hij bij even
tueele spoorwegongevallen aan de
pers dezelfde faciliteiten zal verlee
nen, welke zij ook bij vorige spoor
weg ongelukken te Leiden heeft ge
noten.
De correspondent van de ,N. R. Crt."
en het „Vad." heeft hem echter
eischen gesteld, die geen enkele sta
tionschef kan inwilligen en zeker niet
als het stellen van deze eischen ge
paard gaat met het bezigen van een
zekere^ pressie.
Gewone advertentiën per regel 22'cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariei
Bij contract, belangrijke rednctie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Belangrijkste nieuws in dit Nummer
Blnnpnland.
De besrrekingen van Minister Kr.»*
te Brussel.
Buitenland
De Noordelijke troppen in Ghina
hebben Nanking gebombardeerd.
Britsch—Chineesch incident U
Sjanghai.
Zal Cosgrave een beroep doen op de
kiezers?
Het FranschDuiische handels
verdrag.
De revolutionaire beweging in Por
tugal blijkt van monarchistischen
aard te .zijn geweest.
KONINGINNEDAG.
Op 31 Augustus a.s. zal op het
Schuttersveld een Ruiterfeest plaats
hebben, waarvoor de toegang koste
loos is.
Aan het Regimentsbureau zijn tot
een beperkt aantal kaarten verkrijg
baar.
Voor verdere bijzonderheden ver
wijzen we naar de in dit Nummer
voorkomende advertentie.
DAGVAARDING NIETIG
VERKLAARD.
De kantonrechter alhier heeft giste
ren uitspraak gedaan in de zaak tegen
den directeur van een broodfabriek te
Leiden, B. van D„ die terecht had ge
staan dat hij den 13den Juli des mor
gens voor 10 uur niet heeft belet, dal
de broodbakker G. J„ in dienst van
de firma Koole Nicola Co., aan het
Levendaal, waarvan verdachte het
hoofd of de bestuurder is, brood heeft
afgeleverd.
De kantonrechter heeft deze dag
vaarding nietig verklaard en zulks op
de volgende overwegingen:
Overw., dat art. 261 Wetb. van Straf
vordering luidt:
„De dagvaarding behelst een opga
ve van het feit, dat ten laste wordt
gelegd, met vermelding omstreeks wel
ken tijd en waar ter plaatse het be
gaan zou zijn; alles op straffe van nie
tigheid.
Zij behelst tevens de vermelding
van de omstandigheden, waaronder t
feit zou zijn begaan."
Overw. dat uit voormelde wetsbepa
ling volgt, dat de dagvaarding moet
bevatten een zoodanig bepaald om
schreven feit, dat de verdachte zich
behoorlijk tegen de tegen hem inge
brachte aanklacht kan verdedigen;
dat de verdachte alzoo uit de dag
vaarding zelve moet kunnen w e t e n,
waarop hij zich heeft te verantwoor
den, en het niet voldoende is, dat de
verdachte uit het bij dagvaarding ver
melde moet kunnen vermoeden,
ter zake waarvan hij zich heeft te ver
antwoorden;
Overw. dat blijkens de inleidende
dagvaarding de ambtenaar van het O
M. bij dit Kantongerecht den ver
dachte heeft doen oproepen ter open
bare terechtzitting van 3 Augustus j.l
des namiddags 2 uur, om terecht te
staan dat hij heeft gepleegd wat hem
bij dagvaarding is ten taste gelegd (zie
boven);
Overw. dat uit het voormelde bij
dagvaarding gestelde niet is te lezen,
terzake waarvan verdachte zich heeft
te verantwoorden;
dat toch in de dagvaarding niet is
vermeld waarom verd. aansprakelijk
wordt gesteld voor het afleveren
van 't bij dagvaarding vermelde brood
door den broodbezorger J. en evenmin
daarin is vermeld, dat iemand, yoor
wien verdachte aansprakelijk was. op
een verboden tijd versch brood heeft
vervoerd, zijnde bij geen op 13 Juli
1927 geldende wet op wettelijke veror
dening verboden en strafbaar gesteld
het vervoeren van versch brood,
vóór tien uur 's morgens:
Overw. dat mitsdien, nog daargela
ten dat de onderwerpelijke dagvaar
ding voor den rechter niet geeft een
voldoenden grondslag voor het on
derzoek ter terechtzitting, deze op «le
voormelde gronden moet worden nie
tig verklaard.
De heer Th. J. v. d. Heijden, al
hier, is benoemd tot deurwaarder bi}
de belastingen van de gemeente Zoe-
terwoude.
Door de politie is in beslag ge
nomen een heerenrijwiel van D. V. M.,
dat niet voorzien was van een belas
tingplaatje
Dooi Mej. P. B. is aangifte ge
daan, dat haar rijwiel gistermorgen
in botsing is geweest met de auto van
D., bestuurd door S. De wielrijdster
kwam uit de Vrouwensteeg en wilde
naar de Lange Mare gaan, terwijl de
auto precies uit de tegenovergestelde
•richting kwam, met het gevolg dat zij
op den hoek tegen elkaar botsten.
De voorvork van het rijwiel werd
vernield.
BURGERLIJKE STAND.
Gehuwd: K. van Stralen, jm. en
A. M. Klinkhamer, jd.; J. v. Ulden;
jm. en K. Zandvliet, jd.; A. C. Nie-
meijer, gesch. en E. de Ruiter, gesch.;
P. J. Otten, jm. en M. Th. Funke, jd.;
B. Slegtenhorst, jm. en C. Petie, jd.;
J. J. Schild, jm. en A. de Groot, jd.;
H. Florisson, jm. en J. M. de Wit, jd.;
G. C. J. Radius, jm. en A. Neute
boom, jd.; H. B. Moraal, jm. en H. Ver-
meij. jd.; K. T. de Haan, jm. en F. W.
v. Rijkom, jd.; J. Bleijie, jm. en S. de
Tombe, jd.; G. N. Terlouw, jm. en J.
A. Overduin.
BINNENLAND.
MINISTER ANSEELE NAAR
VLISSINGEN.
Naar Belga uit'Brussel seint, meldt
de Soir, dat Minister Anseeie gister
morgen naar Vlissingen is vertrok
ken, waar hij ter plaatse Üen loods-
dienst zal bestudeeren.
STORMRAMP 1927.
Het Nationaal Steuncomité Storm
ramp 1927 is thans met zijn voorbe-
reidingswerk bijna gereed.
Ten einde te kunnen weten hoever
het met het toekennen der schadever
goeding binnen de grenzen, die rede
lijkerwijze gesteld kunnen worden,
mag gaan is het noodzakelijk te we
len over welke bedragen beschikt
kan worden.
Daarom herhaalt het Comité het
vroeger reeds aan Gemeentebesturen,
Corporaties of particulieren gedane
verzoek om de gelden die nog niet
verantwoord zijn te storten bij de As-
sociatie-Cassa te Amsterdam (Giro
nummer 8065) op naam van den Pen
ningmeester, den heer F. J. M. van
Ogtrop of zoo dit nog niet mogelijk is,
aan het secretariaat Dr. Kuyperstraat
8, Den Haag, te willen berichten, wel
ke sommen reeds ontvangen zijn.
INVALIDEN EN HULP
BEHOEVENDEN.
De commissie, die destijds door de
vergadering, belegd door de Besturen
van den Ned. Blindenbond, den Bond
van Invaliden, de Landelijke Vereeni
ging van Ongevals-Invaliden, de Blin-
oenvereeniging „Caecitas" en den
bond van Mobilisatie-Invaliden en
