Dit nummer beslaat uil TWEE Bladen. EERSTE BLAD. CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Hummer. 8»'« JAARGANG MAANDAG 8 AUGUSTUS 1927 NUMMER 2199 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 V Het kostelijk gebaar. In de Houten Pomp neemt Jan Po litiek op de volgende wijze een loopje met de motie der classis Utrecht van de Ned. Herv. Kerk over den Pauselij ken vertegenwoordiger in ons land: „De classis Utrecht der Ned. Herv. Kerk nam onlangs met één stem meer derheid een motie aan van een der do- miné's leider van de Hervormde Staatspartij welke motie de Synode wilde doen protesteeren tegen de aan wezigheid van den Pauselijken Inter nuntius in ons land. De Synode ontving die kostelijke motie enzat er mee. Gelukkig was ook lid van de Synode de „geus" Ds. Gravemeijer. Deze meende, dat men twee dingen kon doen. Het eerste toch feitelijk het eeni- ge? was, dat men zich tot de Twee de Kamer ging richten over de Pause lijke aanmatiging. Dat was tenminste nog wat geweest. Wel niet veel. maar toch wat. Maar dit wilde de Synode niet. Voor al de professoren niet. Daar waren ze te verstandig voor. Daarom kreeg Ds. Gravemeijer's tweede voorstel de instemming. En zoo werd besloten een papieren brief te sturen. Niet aan de Geer, den trouwen zoon der kerk, of aan Slotemaker. Ook niet aan de Kamer. Maar een brief aan de classis Utrecht! De inhoud is van te historische waardij, om hem hier niet in extenso op te nemen: „De Synode der Nederl. Hervorm de Kerk, kennis genomen hebbende van uw missive van 29 Juni 1927. be treffende het feit, dat nog steeds een gezant van den Paus te Rome, bij onze hooge regeering is geaccredi teerd. en het daarin vervatte verzoek om daartegen bij de Regeering des lands te protesteeren, acht, om verschillende red-enen voor het oogenblik te tijd niet geko men om aan uw verzoek te voldoen, verklaart echter gaarne met veel sympathie te hebben kennis genomen van uw schrijven en van de liefde voor onze kerk in het bijzonder en de zaak der hervorming in het alge meen, welke daaruit openbaar wordt God geve u zegen bij uw arbeid voor Zijne kerk hier te lande en doe dezen ten goede komen aan ons ge- heele Vaderland." Wat zal de classis Utrecht blij zijn met dezen brief! En wat hebben die professoren het geusken Gravemeijer er leuk in laten loopen! Ze hebben ons eenige kostelijke oogenblikken bezorgd." STADSNIEUWS. GEMEENTERAADSVERKIEZING. Men verzoekt ons het volgende te plaatsen: Ter herinnering laten we hieronder volgen een lijstje van stembureaux, waarvan de respectievelijke voorzit- ters(sters) tot dusver nalatig blevep, hun bureaulijsten behoorlijk ge kleurd in te leveren. Bureau 1 Raadhuis. 2 Gehoorzaal. 6 H.B.S. Garenmarkt. 8 Schpol Haverstraat. 20 Bewaarschool Groenesteeg. 21 School Zuidsingel, 25 School Schuttersveld. 26 School Schuttersveld. 27 School Pasteurstraat. 33 School Lusthoflaan. 34 School Heerensingel. 36 School Medusastraat. 40 H.B.S. H. Rijndijk. 42 School Heerenstraat. 43 School Duivenbodestraat. Nogmaals wordt vriendelijk ver zocht bovengenoemde lijsten ten spoe digste in te leveren aan het Bureau Nieuwe Leidsche Courant. HET NIEUWE ACADEMISCH ZIEKENHUIS. Op de vragen van den heer van den Heuvel betreffende den afbouw van het nieuwe Academisch Ziekenhuis te Leiden, heeft de heer Waszink, Minis ter van Onderwijs, Kunsten en Weten schappen o.m. het volgende geant woord In overleg met den Minister van Fi nanciën, onder wiens Departement de Rijksgebouwendienst' ressorteert, kan de ondergeteekende, omtrent de ge stelde vragen het volgende mededee- len: De vrij belangrijke verbouwingen, welke in het Nieuw Academisch Zie: kenhuis te Leiden plaats hebben, zijn BUREAUHooigracht Leiden 35 het gevolg van de normale uitvoering van net afbouwplan 1923. De omvang der verbouwingen is af zonderlijk aan te geven; de verbouwin gen toch vormen een onafscheidelijk deel van den ganschen afbouw. De financiering geschiedt uiit de gelden, welke telkenjare voor den af bouw worden toegestaan bij de Bouw- fondsbegrooting. Nu deze bij de wet van 21 April 1927 (Staatsblad no. 88; is opgeheven, zullen de gelden voort aan worden aangevraagd op hoofdstuk Va. Voor het dienstjaar 1927 geschiedt zulks bij suppletoire aanvraag. Omtrent den afbouw en de inge bruikneming moge worden verwezen naar blz. 11 en 12 van de Memorie van Antwoord nopens Hoofdstuk Va der Ontwerp-Staatsbegrooting voor 1926 (Kamerstukken no. 2, Zitting 1925— 1926). De Kliniek der Kinderziekten werd reeds in gebruik genomen; de an dere gebouwen der eerste étappe kon den niet meer vóór het einde van den cursus 19261927 gereed zijn en zullen, behoudens onvoorziene omstandighe den, in de a.s. Kerstvacantie in ge bruik komen. De verdere ingebruikne ming kan worden verwacht in de jaren 1928 en 1929. behoudens, als in de eer der genoemde M. v. A. Bouwfondsbe- grooting 1923 blz. 2, aangegeven, de kliniek voor Psychiatrie, enz., welke eerst later zal volgen (19301931), daar op verzoek van den tegenwoordi- gen hoogleeraar met den afbouw ge wacht wordt, totdat diens opvolger is aangewezen. De totaalkosten van den bouw be droegen (als in de hierboven genoem de stukken medegedeeld) per 1 Jan. 1924 in totaal 9.180.000, terreinkos- ten inbegrepen. Nadien werd het af bouwplan 1923 gevolgd, waarvan (even zeer blijkende uit de bovengenoemde stukken) de totaalkosten geraamd wer den op /5.090.CO0. In de jaren 1924, 1925 en 1926 werd hiervan verwerkt 1.750.000. Op dit oogenblik is het be drag ad 850.000. thans wegens op heffing van de Bouwfondsbegrooting suppletoir voor 1927 aangevraagd, vrij wel verwerkt of in contracten vastge legd. Vertrouwd wordt, dat de afbouwkos- ten het genoemd bedrag ad ƒ5.090.000 niet zullen overschrijden, zoodat mag worden aangenomen, dat de geheele bouw zal kosten ƒ9.180.000 (uitgaven tot 1924) plus ƒ5.090.000, of in totaal 14.270.C00. LEIDSCHE WINKELWEEK. Zooals men zich misschien zal her inneren, is in het begin van dit jaar reeds sprake geweest van een winkel week, die dan in het voorjaar zou wor den gehouden, op initiatief van de drie Leidsche Middenstandsvereenigingen en de Vereeniging de „L.A.YV.E.T. In verband echter met den zeer be perkten tijd bleek de organisatie van een winkelweek in het voorjaar niet uitvoerbaar en heeft men een en ander tot het najaar uitgesteld. Daar thans de plannen een vasteren vorm gekregen hebben, noodigt de „Leidsche Middenstands-centrale" en de Vereeniging de „Lawet" blijkens een advertentie in dit nummer alle be langstellenden uit tot een vergadering te houden op Donderdag a.s. in de Graanbeurs. Daar zullen de plannen besproken worden voor de Winkel week, die dan eind September zal ge houden worden. Het zal nauwelijks noodig zijn een opwekking tot bezoek van deze verga dering te doen. Alle Middenstanders toch zullen overtuigd zijn van het nut van een goed georganiseerde Winkel week. Daardoor wordt de aandacht van de omwoners weer eens speciaal op Leiden gevestigd en zullen ook de Leidenaars zelf opnieuw de overtui ging krijgen, dat men in eigen stad minstens even zoo goed en goedkoop zijn artikelen, van welken aard dan ook, kan betrekken als in de grootere steden, met name in Den Haag. Een winkelweek is steeds gebleken een mooie reclame te zijn, maar het is noo dig dat vele deelnemers zich laten in schrijven opdat het succes verzekerd zij. Degenen die de vergadering van Donderdag a.s. niet kunnen bezoeken, kunnen zich thans reeds als deelnemer opgeven bij den secretaris, den heer Joh. Geijtenbeek. Wie echter eenigs- zins kan, komt Donderdag naar de Graanbeurs. RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN. Bij beschikking van den Minister van Onderwijs, Kunsten en Weten schappen zijn benoemd tot bericht gever van het Rijksmuseum van Oud heden alhier, buiten bezwaar van 's Rijks schatkist, J. N. A. Panken te Bergeijk en J. L. Kleintjes te Heerde. Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage* lijks geplaatst ad 40 cent gevens. Vertrek 's morgens 6.56 aan komst te Helder 9 uur. Vertrek van Helder 18.42, aankomst Leiden 20.49. De prijs is 2.95 tweede klasse en 2.10 derde klasse heen en terug. GOEDKOOPE TREIN NAAR HELDER. Op Woensdag 17 Augustus a.s. zal een goedkoope trein loopen van Rot terdam en Haarlem en tusschen lig gende plaatsen naar Helder. Voor Leiden gelden de volgende ge TINPEST. Prof. Ernst Cohen schrijft in het „C hem. Weekbl." Reeds meer dan twintig jaren ge leden heb ik de aandacht gevestigd up een aantal gevallen van Tinpest, die hier te lande tot mijn kennis waren gekomen en die betrekking hadden op voorwerpen, welke in kunstverza melingen waren bewaard (Museum- ziekte). Sedert dien zijn mij nog tal van dergelijke gevallen bekend geworden, waaronder een der sterkst sprekende zeker wel een aantal sierkannen be treft, welke in het Stadhuis te Bols- ward worden bewaard. Zij bleken (in 1915) in hooge mate door de tinpest te zijn aangetast, en dat zij binnen niet langen tijd geheel zullen zijn uiteengevallen, staat vast. Een rijken oogst op dit gebied be loofde de Tentoonstelling van oud Tinwerk, die thans (29 Juni15 Aug.) in 't Stedelijk Museum de Lakenhal to Leiden wordt gehouden. Een be zoek aldaar heeft mij inderdaad ge leerd, dat een groot aantal der ten toongestelde objekten door tinpest zijn aangetast, waaronder, gelijk te wachten was, ook die, afkomstig van de overwintering van Heemskerck en Barendsz op Nova Zembla in het jaar 1596—1597. Daar tinpest besmettelijk is, heb ik reeds vroeger gewaarschuwd tegen het bijeenbrengen van voorwerpen, die nog gaaf zijn en die, welke reeds zijn aangetast. Tentoonstellingen als deze doen de mogelijkheid ontstaan, dat de gave objekten eerder zullen uiteenvallen, dan anders het geval zou zijn geweest. Indien tin langen tijd op lage tem peratuur wordt gehouden gaat het grauwe wratten vertoonen, die hoe langer hoe meer opzwellen en einde lijk uiteen vallojb zoodat het me taal gaten gaat vertoonen. Aangetas te stukken tin zijn besmettend voor nog gave. Het grauwe tin, waarin het witte tin overgaat is een allotrope vorm van het metaal. Beneden 18 graden is het grauwe tin de stabiele vorm, terwijl het witte tin hij hoogere temperatuur de bestendige vorm van het metaal is. Bij den overgang van het witte in het grauwe tin heeft 'n vergrooting van 't volume plaats. De aanwezigheid van t' grauwe tin oefent een stimuleerende werking uit op de verandering die het witte tin hij een temperatuur be neden de 13 graden op den duur on dergaat. Dit als het ware besmettend karakter deed aan de „ziekte" den naam tinpest geven. Tinnen voorwer pen, die worden gebruikt en dienten gevolge nog al eens een temperatuur hebben boven de 13 graden zijn veel minder voor tinpest ontvankelijk dan tinnen voorwerpen, die bewaard wor den. Daar het verschijnsel in 't bij zonder in musea werd opgemerkt, is er de naam „museumziekte' aan ge geven. IN HET KAMP DER C. P. O'ers. Men schrijft ons: Daar ginds, ergens achter Bussum, op een der uitgestrekte terreinen van de Bussumsche Waterleiding Maat schappij, omgeven door hoog-opgaand struikgewas, waar alles vrede en ge zondheid ademt, waar de natuur haar hoogste triumfen viert, daar heeft de afdeeling Leiden der Christelijke Padvinders-organisatie haar kamp gebouwd en daar lieeft diezelfde C. P.O., onder de bekwame leiding van den hopman Stokhuizen, aan een vier- en-twintig-tal jongere en oudere le den, jongens uit Leiden, jongens uit ons milieu, een tiental dagen van on gekend genot bezorgd. We hebben er dezer dagen een on verwacht bezoek gebracht; onze chauffeur wist niets van een C.PO- kamp in de nabijheid van den water toren; en de talrijke voorbijgang vis wisten er ook niets van; 't was zeker ver buiten het mooie Bussum; mis schien in het Spaanderswoud; mis schien bij Hilversumwe hebben eindelijk toch het kamp gevonden, zooals het daar lag ergens achter Bus sum, „nabij den watertoren" 'n Vijftal legertenten, met afzonder lijke leiderstent, 'n primitieve „keu ken", n nog primitiever etenstafel, eenvoudig bestaande uit den platten grond met een loopgraaf er om heen; 'n cantine, bestaande uit een grooten houten kist, die tegelijk voor „buffet" moest dienen en ook om de boter hammen er op te snijden en te beleg gen; emmers met verrukkelijk heer lijk bronwater uit een pomp van de waterleiding maatschannij; in een der boomen de Nederlandsche drie kleur gehesclien; in het kamp zelf de vlaggen der organisatie en dan last not least geurende dennenboo- men, bloeiende heidestruikjes, zeer veel zonneschijn en ook veel stof ziedaar het centrum en de entou rage van het Padvinderskamp der Leidsche C.P.O. daar ergens, ach ter Bussum, waar alles spreekt van de grootheid des Scheppers En nu laten we voor 'n oogenblik den hopman aan 't woord, die met ons meewandelt door de dichtbegroei de omgeving; hij vertelt van het groo- te natuurgenot, dat zijn „jongens" hier genieten; hij is enthousiast over de welwillénaheid die hij heeft on dervonden van den Directeur der Bussumsche waterleiding maatschap pij, 'n voorman van de Christelijk Historische Unie, die alles wat de C.P.O. aangaat een goed hart toe draagt en alle mogelijke faciliteiten geeft; die zijn „jongens" verlof heeft gegeven den watertoren en de wer king der waterleiding van nabij te komen bezienja, zeker, de C.P.O. heeft vijanden en misschien talrijke vijandenmaar zij heeft vrienden ook! Hopman Stokhuizen vertelt ons verder van het doen en laten zijner jongens; van de voldoening die zij hebben en die hij heeft. Ook van de moeite en van de zoi^en die het leiderschap van een kamp met zich brengt. „Je moet er maar zoo'n vier tal gymnasiasten hij hebben, die zich verbeelden de kinderschoenen reeds ontwassen te zijn!" En: „je moet 'r zoo'n zestal kleineren maar eens aan- liooren, die bijna den ganschen dag roepen: „Hopman, honger! Hopman, dorst!" 't Valt wel eens niet mee om het de vier-en-twintig jongens, dat wil zeggen vier-en-twintig karakters naai den zin te maken! Maar: ze hebben het gelukkig naar den zin. Ze genie ten hier veel. Ik geef ze de vrijheid; maar er heerscht ook discipline. Ze kunnen uitgaan, maar moeten op tijd binnen zijn. Veel zie ik door de vin gers, maar gehoorzaamheid is hier het eerste gebod. Den eersten Zondag dat we hier waren zijn we in Bussum 's morgens naar de Hervormde kerk geweest; den volgenden Zondag gaan we naar de Gereformeerde kerk, U begrijpt vanwege 'n zeker kerkisme, dat helaas zelfs de Nederlandsche jeugd reeds bezielt! En verder: U ziet het bruingebrande stel daar zitten. U zult 't straks hooren: Hopman, zal 'k helpen brood smeren? Hopman, zal 'k helpen „zjèm smeren? Hopman, ikke kaas! Wij hebben het alles gehoord en ge zien. Wij hebben meegegeten en het avondeten in die wondere omge ving ons goed doen smaken, ondanks zonneschijn en stof. En aan het einde van ons bezoek gekomen, bij het verlaten van het kamp, hebben wij Hopman Stokhui zen dank gebracht voor zijn voorlich ting en mededeelingen en voor de moeite, die hij zich getroost om het dien vier-en-twintig Leidsche Chris telijke Padvinders zoo in elk opzicht naar den zin te maken. Dinsdag a.s. komt het „kampe ment" terug naar Leiden; de C.P.O. heeft dan weer tal van „jongens" aan zich verplicht en zij heeft de voldoe ning ook dit jaar hare roeping te heb ben gestand gedaan. MUZIEK OP „VOORDORP". Het muziekgezelschap T. en D. boon geheel vrijwillig aan, eenige liederen te spelen voor de kinderen van Voor dorp. Dankbaar is dit aanbod aanvaard en Zaterdag heeft de uitvoering plaats gehad. De kinderen en ook het personeel hebben van 56% uur beslist genoten en de heer Keereweer was de tolk van het bestuur om het corps te bedanken en een „tot weerziens" toe te roepen. Zoo'n middagje smaakte naar meer. GR. v. Z. „HET OOSTEN". Wedvlucht vanaf Soignies, België. Afstand 178 K.M. op Zaterdag 6 Aug. 1927. In vrijheid gesteld om 12 uur en bereikten hun hokken als volgt: 1. J. Boekkooi 3-29.29; 2. idem 3.30.39; 3. H. E. Christiaanse 3.32.10; 4'! G. Jon- geleen 3.36.19; 5. idem 3.41.26; 6. A. Faber 3.41.46; 7. J. Kooreman 3.42.46; 8. J. Wesselius 3.50.18; 9. H. E. Chris tiaanse 3.51.31; 10. J. Kooreman 3.57.27; 11. H. E. Christiaanse 4.11.24; 12. A. Faber 4.22.37; 13. idem 4.2263; 14. idem 4.26.11; 15. A. Stoeke 4.42.19. AMERIKAANSCHE JOURNALISTEN. De ontvangst van de Amerikaansche journalisten Donderdagmiddag in het Academiegebouw alhier zal geschie den door Prof. dr. P. J. Blok, die daar bij een korte toespraak zal houden. Vervolgens zal onder zijn leiding het Academiegebouw worden bezichtigd. Binnenland. Ernstig tramongelnk bij Laren. De reis van de „Java". Buitenland. Verschillende bomaanslagen In de Ver. Staten. Excessen in Argentinië. De politiemacht te New-York ge mobiliseerd. Levine en Dronhin beletten elkaar, van Parijs naar New-York te vliegen. het electr. tramnet. Daarna liep het tegen een hek aan, waardoor het, op verschillende plaatsen gewond, tot staan kwam. De eigenaar van het dier was S. A. B., wonende op de Maredijk alhier. Zaterdag is op het Kort Rapen burg de wielrijder P. v. M. met zijn transportrijwiel geslipt, waardoor 200 eieren, die hij vervoerde, werden ge broken. Door de politie is aangehouden de woonwagenbewoner J. L. B.. die nog ƒ30 boete te goed had. B. is naar het huis van Bewaring te 's-Gravenhage overgebracht. De heer J. W. Snel Jr. alhier is benoemd tot directeur van de Chr. Muziekvereeniging „Polyhymnia". In de Stedelijke Werkinrichting zijn de afgeloopen week opgenomen: 177 volwassen personen en 6 kinderen, totaal 183 personen. BURGERLIJKE STAND. Ondertrouwd: J. van Ulden, jm. 25 j. en K. Zandvliet, jd. 32 j. G. E. A. Boersema, jm. 27 j. en E. Geisler, jd. 22 j. W. de Mooij, jm. 27 j. en C. C. v. d. Waals, jd. 31 j. A. C. Nie- meyer, gesch. en E. de Ruiter, gesch. J. J. Schild, jm. 39 j. en A. de Groot, jd. 41 j. H. Florissen, jm. 25 j. en J. M. de Wit, jd. 23 j. G. C. J. Radius, jm. 26 j. en A. Neuteboom, jd. 24 j. A. v. d. Voort, jm. 30 j. en C. J. Smeele, jd. 28 j. M. L. Spruyt, jm. 22 j. en N. Keur. jd. 20 j. H. B. Moraal, jm. 26 j. en H. Vermey, jd. 22 j. K. van Stralen, jm. 23 j. en A. M. Klinkhamer, jd. 26 j. J. Houthoff, wedr. 53 j. en M. C. Labordus, wede. 48 j, BINNENLAND. EEN PIJNLIJK INCIDENT. Men meldt aan de „Tel." d.d. 6 dezer; Toen tl. M. Koningin Wilhelmina gisteren te Oslo arriveerde, kwam het tot een zeer pijnlijk incident. JJaar de Koningin incognito reisde, waren geen autoriteiten ter begroe ting aanwezig. Voor de goede orde bewaakte politie echter den uitgang, waardoor H. M. verwacht werd. Zon der met dezen maatregel bekend te zijn, passeerde de Koningin met de overige reizigers den gewonen uit gang. Toen zij, buiten het station ge komen, het afgezette gedeelte wilde betreden, werd H. M. door den politie chef op brute wijze terug gewezen. Lachend voldeed H. M. aan het bevel van den politieambtenaar. Toen deze bemerkte, welk een blunder hij ge maakt had, was hij zoo uil hei veld geslagen, dat liij geen orde meer on der de opdringende menigte kon houden. De Koningin was zelfs genoodzaakt in haar slaapwagen een goed heen komen te zoeken. Doch ook. daarheen volgde haar de menigte, die, met de neuzen tegen de ruiten gedrukt, de bewegingen van H. M. volgde. Ten slotte mocht het een versterkte politiemacht gelukken het publiek te verspreiden. DE HOOGOVENS. De hoogoven 1 te IJmuiden, die ver scheidene maanden in reparatie is geweest, zal in September weer in werking worden gesteld. Ook de nieu we kooksovenbatterij van het Hoog- ovenbedrijf komt binnenkort in be drijf. Daardoor krijgen weer vele ar beiders werk. Zaterdag is op den Rijnsburger- weg een paard op hol geslagen met een gedeelte van den dissel. Het beest holde in de richting Oegstgeest en botste eerst tegen een mast aan van DE A. N. W. B. In het Sociteitsgebouw van de Rot- terdamsche Diergaarde werd Zater dag de algemeene vergadering gehou den van den A. N. W. B. De voorzitter, Edo Bergsma, roem de de gastvrijheid van Rotterdam en prees Burgemeester Mr. Dr. Wijtema om diens steun aan den Bond. De heer Van Zanten, heeft als oud ste der R'damsche consuls den voorzit ter welkom geheeten in de Maasstad, en hem gelukgewenscht met zijn her stel van een ernstige ziekte. Ook den Bond feliciteerde hij met het herstel

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1