KIKE LEIDSCHE COM
kerk EN' SCHOOL.
aan het zoekucht.
WOENSDAG 3 AUG. 1927
TWEEDE BLAD.
"iLi
WIT PI BUDEM ZEGDEN.
öe vaccine-ongevallen.
jjr Hét ^-antwoord van. Minister Slote-
maker do Bruine op-de vragen van de
heeren Krijger en Kersten betreffende
bet optreden van ziektegevallen na
inenting met koepokstof, kan niet an-
ders dan een ontstel lenden indruk
{maken, schrijft „De Zeeuw".
Uit dit antwoord blijkt toch, dat de
inspectie van het Staatstoezicht op de
Volksgezondheid zich reeds gerui-
m on tijd met deze kwestie heeft be-
fcig gehouden.
Men was dus met de gevaren, die
hier dreigden, op de hoogte.
Allee-n, het was niet met zekerheid
bekend, waar de oorzaak van de ziek
tegevallen gezocht moest worden,
hoewel moet worden toegegeven, dat
het bereiden van een hactei ieel-steriel
vaccin nog niet binnen het vveten-
schappelijk gezichtsveld lag.
Bekend was dus, dat de verstrekte
koepokstof b ee met was.
En dezre wetenschap dateerde niet
van van-daag of gisteren, neen,
m aa-Tude 211 a-n g werd er door ver-
1 schallen.de rijksorganen gewerkt orn
tot een oplossing- van de moeilijke
i Vraag te komen.
Dat is .geen kleine zaak.
Het. vwgos bij de autoriteiten bekend,
dat de gebruikte pokstof niet bacte-
rieel-étekfiel was, m. a. w., clat oncler
deze omstandigheden aan de vaccina
tie groote gevaren voor leven en ge
zondheid verbonden waren.
Maandenlang- wercl gezocht naar
een oplossing- van dit-vraagstuk.
Maar intusschen. ging men rustig
voort, met de besmette pokstof uit
te geven.
'Intusschen bleef men de ouders
verplichten hunne kinderen aan deze
geVaarl^ke behandeling te onderwer
pen.
Intusschen werden, o.a. te Goes,
meerdere kinderen in den dood ge
dreven.
Dat is toch een schrikkelijke be-
1 kentwnis.
En. het spreekt 21 aar liet ons. voor
komt vanzelf, dat hiermee deze zaak
niet .uit kan zijn.
Niet bevredigend,
/Niet" bevredigend zijn de inlichtin-
gen door Minister Slotemaker de
Bruine verstrekt inzake het voorko
men van ziekte- en sterfgevallen na
inenting met koepokstof.
Niet bevredigend, omdat thans
Wijkt, dat niettegenstaande hekend
was, dat met besmette koepokstof ge
werkt werd en dat zich dientengevol
ge een groot aantal ziektegevallen
voordeden, toch maar rustig werd
door-gegaan met deze entstof te ver
strekken en men de ouders geheel
noodeloos hleei' verplichten, hunne
kinderen aan dit zeer ernstige gevaar
bloot te stellen.
Niet bevredigend ook, omdat wel
gezegd wordt, dat met de verstrek
king yhn de totdusver gebruikte koe
pokstof niet zal worden voortgegaan
en dat een ander vaccin zal worden
verstrekt, maar niet dat last is gege
ven de nog- in omloop zijnde koepok
stof te vernietigen.
Hieruit, evenals uit de laconieke
medecleelingen omtrent het gebeurde
krijgt men den indruk, dat de hooge
ernst van deze zaak niet tot de auto
riteiten is doorgedrongen.
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Jorwei'd, '\V. Stra-
ting, te Noordbroek. Te Beerta, J.
Boonstra, te Gieten.
t GEREF. KERKEN.
B*er o*e p e 11: Te Middelburg, A.
Deróksefhjt e PijnackerNootdorp; en
J. C. Houtzagers, te Reeuwijk. Te Bus-
Als het in Amsterdam te warm wordt, trekken duizenden naar de Zuiderzee-badplaats Muider-
berg om wat frissche lucht te happen. 2 foto's van de drukte en van den wedloop.
sum (2e pred.pl.), Dr. C. Bouma te
Zwolle. Te Haamstede, J. Snoek, te
Vrijhoeven 's Grevelduin Capelle. Te
Hoek van Holland, D. Bremmer te
Bruinisse.
meente te Hindeloopen intrede te
doen. Bevestiger is Ds. L. J. van Rhijn.
BEVESTIGING, INTREDE EN
AFSCHEID.
In de avondgodsdienstoefening nam
Ds. J. Spoel3tra Zondag afscheid van
de Geref. Kerk te Sappemeer, met een
predikatie over Hebr. 13; 21 en 22.
Na deze predikatie sprak Ds. Spoel-
stra zijn gemeente nog in liet bijzon
der toe; allereerst kerkeraad en daar
na vooral ook zijn catechisanten, en
ten slotte Dr. Dee van Haren, als a.s.
consulent, zoomede Ds. Heidema, van
Zuidbroek', als zijn oudste ambtsbroe
der.
Namens den kerkeraad sprak de
scriba een woorcl van dank en waar
deering tot Ds. Sp.. waarbij een klein
stoffelijk blijk van waardeering werd
aangeboden; de gemeente zong staan
de toe: Ps. 121 4.
Dr. Doe, van Ilaren, sprak als afge
vaardigde van de classis Groningen
woorden van deelneming en blijd
schap tot zijn bejaarden ambtsbroeder
die nu gaat rusten. Vervolgens sprak
Ds. Heidema nog een enkel woord
van dank namens de Geref. Kerk ie
Zuidbroek, welke kerk Ds. Sp. al 6
keer tot consulent had.
Ds, G. van Setten nam Zondag
afscheid van de Geref. Kerk te Beek-
hergen met een predikatie over Ps. 146
vers 6, liet laatste gedeelte; „die trou
we houdt in der eeuwigheid". Na de
predikatie werden de gebruikelijke toe
spraken gehouden. Ouderling W. Diks
sprak Ds. van Setten toe namens den
kerkeraad en gemeente. Op zijn ver
zoek werd toegezongen Ps. 121 4. Ds.
de Bruijn van Apeldoorn, voerde het
woord namens de classis, Ds. J. Meeu-
wenberg, Ned. Herv. predikant, na
mens de Chr. Nat. School. Aan het ein
de van den dienst zong de gemeente
nog toe; ,.Dat 's He-eren zegen op u
daal'."
Cand. A. Hoekerl te Elburg hoopt
18 September a.s. in de Ned. Herv. ge
Ba. JOH. 9. LAAT SM AN.
In den ouderdom van 59 jaar is te
Brussel overleden Ds. Joh. H. Laats-
man, predikant bij de Belg. Chr. Zen
dingskerk aldaar.
Ds. Laatsman werd in 1868 geboren.
In 1890 werd hij candidaat aan de The-
ol. School te Kampen, om in December
van datzelfde jaar zich aan de Geref.
Kerk van Brielle te verbinden. Na nog
in 's-Gravenmoer en Gent gestaan te
hebben, verbond hij zich 12 October
1919 aan de Belg. Chr. Zendingskerk te
Brussel.
Ds. T. KLOOSTERMAN.
Ds. T. Kloosterman, die a.s. Zondag
wegens vertrek naar Leeuwarden af
scheid hoopt te riemen van cle Ned.
Herv. Gem. van Voorburg, is door ver
schillende corporaties in een speciale
samenkomst in het dienstgebouw der
Ned. Herv. Kerk te Voorburg gehul
digd.
Het woord werd gevoerd door de
boeren ouderling D. Ge erts, namens
den kerkeraad; A. J. de Bruyn, na
mens het college, van notabelen; A. O.
de de Leeuw, namens kerkmeesters;
A. L. J. Schmal. namens de redactie
van de Kerkbode; W. v. d. Brink, na
mens het bestuur der Wilhelmina-
school en C. v. d. Wees, namens aai
der Bewaarschool.
Aan Ds. Kloosterman- werd een al
bum aangeboden met tal van foto's
van personen en colleges, waarmede
hij mocht samenwerken, alsmede met
afbeeldingen van kerk en school.
Ds. J. H. TELKAMP.
Ket bericht clat Ds. J. H. Teljtamp,
Geref. Predikant te Middelburg, die
het beroep naar Utrecht aannam, eerst
in Januari 1928 zich aan laatstgenoem
de Kerk zou verbinden, behoeft eenige
aanvulling. Uit overweging van de zit
tingen der Generale Synocle te Gronin
gen, de vakantieregeling en de vaca
tures, werddoor den kerkeraad der
Geref. Kerk van Utrecht directe over
komst niet verwacht. In het uiterste
geval kan Ds. Telkamp tot het einde
van dit jaar te Middelburg blijven.
Ds. C. FERGUSON VOORUITGAANDE
Ds. C. Ferguson, Ned. Herv. Predi
kant'te 's-Gravenhage, die eenigen tijd
geleden een ernstige niersteenoperatie
ondergaan heeft, is mooi vooruitgaan
de, althans de koorts is gêregeld afne
mende. Bestond de vorige week het
vermoeden, dat zich een lichte com
plicatie voordeed, met bronchitis-ver-
schijnselen, thans is de toestand van
den patiënt geheel zonder zorg, zoodat
weder bezoek toegelaten mag worden.
VROUWENKIESRECHT.
Ds. J. S. Post, te Axel, heeft zich
met een uitvoerig adres tot de Gen.
Synode der Geref. Kerken gewend,
waarin hij aandringt op een princi-
pieele beslissing in de zaak van het
Vrouwenkiesrecht en waarin hij uit
spraak vraagt over het punt in kwes
tie, n.l. of de stem bij de verkiezing
tot het ambt aanwijzende dan advisee-
rende kracht heeft.
DE GEREF. KERK VAN
MIDDELBURG.
Slaande de gemeentevergadering
der Geref. Kerk van Middelburg werd
op aandrang der gemeente het door
den Kerkeraad gestelde tweetal veran
derd in twee „eentallen", zoodat be
roepen werden Ds. A. Dercksen te
Pijnacker-Noótdorp en Ds. J. S. Hout
zagers, te Reeuwijk.
WERELDBOND VAN KERKEN.
Van 2430 Augustus 1928 zal te
Praag een groote conferentie gehou
den worden vaft het uit pl.m. 150 leden
bestaande Alg. Intern. Comité van den
Wereldbond van kerken. Gehandeld
zal worden over „de ontwapening".
EE LITURGISCHE HERV. DIENSTEN
TE HAARLEM.
Men schrijft, uit Haarlem aan het
..Handelsblad":
Ook de tweede liturgische dienst in
de Haarlemsche Groote Kerk is uitne-
Leiden, 3 Aug. 1927,-
Volgens sommige politici en econo
men, vooral die welke men op de bal
eons der electrische trams dikwijls
het genoegen heeft aan to treffen, ligt
de verklaring van 't nog steeds vrij du
re leven in ons land in de hooge loo
nen der arbeiders. Als die maar eerst
de laagte ingingen.
Nil zijn sinds 1920 de loonen al be
langrijk gedaald, doch het indexcijfer
is niet in dezelfde mate naar bene
den gegaan. Dit zou reeds te denken
geven, doch nóg sterker spreken de
statistische cijfers uit de Ver. Staten
van Amerika.
De index dei* loonen is daar van
1920 tct' '1925. gestegen van 199 tot 238.
Maar de curve der kleinhandelsprij
zen is in dërizélfden tijd gedaald van
208 tot 173.
De zaak is alzoo niet zoo eenvoudig
als bovenbedoelde sociaal-politici
met veel beslistheid verklaren. Er
werken in het economisch leven veel
meer factoren en het. vraagstuk, de-
welvaart te deen terügkeefen, is niet
simple comme le bonjour (zoo een
voudig als het zeggen van „Goeden
)l
OBSERVATOR.
mend geslaagd. De opkomst was nog
grooier dan den eersten keer. Opge
merkt werd. hoe tal van menschen,
die hun vacantie in de dorpen rondom
Haarlem doorbrengen, waaronder be
kende personen uit kerkelijke kringen
van elders, hier wijding en stichting,
komen zoeken. Vanzelf nemen zij hun
indrukken mede naai* eigen gemeente,
waai* hun hier, (blijkens hun getuige
nis) opgewekt enthousiasme allicht tot
institueering van soortgelijke diensten
zal leiden.
Onder de velerlei critiek, die natuur
lijk loskwam, was deze uiting wel de
meest-principieele, dat hier de cultus
de profetie vervangen zou. Deze cri
tiek is echter niet juist. In den ont
wikkelingsgang der Oud-Testamenti-
sche openbaring was er gedurig bot
sing tusschen de mannen van den cul
tus, den fijn-uitgewerkten eeredienst
in den tempel, en de dragers van het
profetische woord. De cultus was ver
vormd tot vormendienst; het hart was
er uit, de profetie, het levende getui
genis, was weg.
Indien nu in de Haarlemsche dien
sten symbolische handelingen waren
ingevlochten, dan zou dit nog niet on
reformatorisch of on-bijbelsch zijn.
Denk maar aan dergelijke verrich
tingen bij Doop en Avondmaal. Maar,
er zou gevaar voor de profetie, 't gees
telijk getuigenis ontstaan, wanneer
door een uitgewerkten cultus het zin
nelijke element in den eeredienst sterk
en eenzijdig werd geaccentueerd. Dit
is nu in het geheel niet het geval. Het
is hier een zuiver-geestelijke cultus,
alleen bestaande uit gebeden en lof
zangen, terwijl schriftlezing en predi
king in het centrum staan. Cultus en
Profetie vormen hier geen tegenstel
ling, maar heerlijke harmonie. Is er
iets schooners dan een biddende en
belijdende gemeente? Er waren ver
schillende bezoekers, die verklaarden,
dat zij het met den ouden, gerefor
meerden text der gebeden niet geheel
en al eens waren, maar het samenzijn
op zich zelf voerde hen op een hoo-
ger vlak en bracht hun wijding. „God
was in ons midden". En een orthodox
man, lid van een grooten kerkeraad,
op wiens oordeel in zijn gemeente
groote prijs wordt gesteld, verklaarde:
„Ik zou niet altijd zulke diensten be-
geeren, maar ik heb er geestelijken ze
gen ontvangen."
Het kan ook niet anders: het is echt
een aanbidden in geest en waarheid.
De opzet van den dienst is in den
zelfden stijl als van de liturgie die
Calvijn in Straatsburg vond. en ge
bruikte.
Hedenavond half negen wordt da
derde dienst gehouden.
JUBILEUM.
Heden herdenkt Ds. L. Boersma,
Ned. Herv. predikant te Oudega en
Sanfirden (Fr.) den dag waarop hij
voor 25 jaar te Haulerwijk het predik
ambt aanvaardde.
FEUILLETON.
Nials meisscheSijjks vreemd!
Een episode uit de geschiedenis van
de Christenen op het Sinaïtisch
Schiereiland omstreeks het jaar 300.
40. o
Toen zij ze» weder opsloeg zag zij,
hoe de Gallische met gloeiende wan
gen net aangezicht naar haren echt
genoot keerde. Zij was ongedeerd;
maar Hennas? „Dat is zijn bloed",
klonk het in hare gemartelde ziel,
„en ik moordenares, heb dat vergo
ten!"
Haar. handen lieten de luiken los;
haar weten betraden weder het pla
veisel van den hof en in vreeeselijken
zielsangst liep zij langs den weg dien
zij gekomen was, naar buiten den
berg op. Zij gevoelde lat zij eerder
aan verscheurende panteirs, aan de
nachtvorst, aan honger en dorst weer
stand zou kunnen bieden, dan dat zij,
met zulk een schuld op het geweten,
vrouw Dorothea, den senator en Mar-
thaiia onder de oogen zou hebben dur
ven komen. De vluchtende Mirjam
was een dei* spookgestalten, die Pau
lus zulk een schrik hadden aange
jaagd.
De geduldige Anachoreet zat we
der op de steenen bank en dacht: „De
vorst doet mij toch pijn. Zulk een
wollig schaapsvel is inderdaad een
heerlijke bezitting! Maar de Heiland
heeft gansch andere smarten dan de
ze gedragen, en waarom anders heb
ik de wereld vaarwel gezegd, dan om
Hem na te volgen en door hier alle
lijden geduldig te ondergaan, mij
voor te bereiden tot de zaligheid hier
namaals? Waar de engelen zweven
heeft men geen armzalige bokken-
huid meer noodig, en ditmaal heb ik
mij niet van zelfzucht te beschuldi
gen, want ik lijd waarachtig voor an
deren, ik bevries ter wille van Her-
mas, en om den ouden man smarten
te besparen. Ik wilde wel dat het nog
kouder was; ja ik zalik zal
zekér nooit nee'n nooit weer een
pels over mijn schouders hangen!"
Paulus bewoog het hoofd, als wilde
hij zichzelven een teeken van bijval
geven; doch weldra vertoonde zijn
gelaat hooger ernst, want hij meende
weder op een doolweg te zijn. „Daar
brengt men nu een handvol goeds tot
stand", dacht hij, „en tegelijk wordt
ons hart vervuld met een kemelsla
ding irots. Wat klapperen mij de tan
den; ik ben toch maar een ellendig
wezen! Hoe gevoelde ik mij te mid
den van al-mijn overdenkingen en
aarzelingen toch gestreeld( toen die
van Raïthoe kwamen, om mij de
waardigheid van presbyter aan te
bieden! Teen ik voor het eerst mot
een vierspan overwon, ja, toen heb ik
luide gejubeld; maar ik was zeker niet
opgeblazener dan bij deze jongste op
dracht. Hoe velen denken den Heiland
na te volgen, terwijl zij toch alleen
naar hunne eigene verheerlijking
streven
De vernedering besparen zij zich
liever. Gij, Allerhoogste, wees gij mijn
getuige! Ik "zoek u ernstig, maar zoo
dra de doornen mij verwonden, wor
de A alle bloeddruppels tot rozen; en
droog ik ze af, dan komen anderen
en werpen kransen voor mij op den
weg. Ik geloof, dat het even moei
lijk is op. aarde lijden te vinden zon
der vreugde, als blijdschap zonder
smart.
Zoo dacht liij, terwijl hij klapper
tandde van de koude. Doch hij werd
in zijn overpeinzingen gestoord,
want de honden begonnen luide te
blaffen. Phoebicius klopte juist aan
de poort van den senator.
Paulus stond op en liep naar de
poort van Petrus' hof. Geen woord
van hetgeen daar gesproken werd
ontging hem. De zware stem van den
senator, die scherpe hooge stem
moest wel van den centurio zijn. De
laatste verlangde van den eerste zijn
vrouw terug, die hij in zijn huis ver
borgen hield, terwijl Petrus ten stel
ligste verzekerde, dat Sirona sedert
gisterenmorgen zijn drempel niet be
treden had. Niettegenstaande zijn
huurder op lieftigen en verbolgen
loon tot hem sprak, bleef de senator
toch volkomen bedaarcl en verwij
derde zich weldra, om zijn vrouw te
vragen, of zij misschien ook, terwijl
sliep, voor cle ontvluchte het huis ge
opend had. Paulus hoorde hoe de
krijgsman in den hof onrustig op en
neder liep, doch haastig stilstond,
toen vrouw Dorothea met haren echt
genoot voor de deur kwam, en ook
van haar zijde bepaald verklaarde,
dat zij niets van Sirona wist.
„Des te beter", viel Phoebicius haar
in cle rede, „zal uw zoon Polycarpus
op de hoogte zijn van haar schuil
plaats".
„Mijn zoon is sedert gisteren voor
zaken te Raithoe", antwoordde Pe
trus op een toon, die geen twijfel
overliet, en deze verdenking onbe
paald afwees. „Wij verwachten hem
eerst heden terug".
„Dan schijnt hij zich toch gehaast
te hebben en vroeger teruggekeerd te
zijn", zei de Phoebicius. „Het was
geen geheim, dat wij ons gereed
maakten om het offerfeest op den
berg te vieren, en cle afwezigheid van
den heer cles huizes lokt de dieven
uit tot inbraak, vooral de verliefden,
die rozen werpen in de vensters hun
ner schoonen. Gij, christenen, be
roemt u, dat gij het huwelijk zoo hei
lig houdt; doch het komt mij voor,
dat gij dit alleen toepast op uw ge-
loofsgenooteA. Bij de vrouw van een
heiden mogen uwe zonen hun geluk
beproeven; het is maar de vraag, of
de heidensche echtgenoot met zich
laat spelen of niet. Wat mij betreft,
ik ben alles behalve genegen zulk een
grap te verdragen, en verklaar u, dat
ik het kleed des keizers niet draag,
om het te laten beschimpen; dat ik
voornemens ben uw huis te onderzoe
ken, en wanneer ik de vrouw, die zoo
schandelijk haar plicht vergat, en uw
zoon ten uwent vind, dat ik hem
en u voor den rechter zal dagen, om
met den verleider te handelen over
eenkomstig hetgeen ik recht heb te
vorderen/
„Gij zoudt vruchteloos zoeken",
antwoordde Petrus, terwijl hij zich
met moeite beheersclite.
„Mijn woord is „ja" of „neen", en
ik herhaal hier nog eens: Neen, wij
herbergen èn haar èn hem niet. Noch
Dorothea noch ik zijn geneigd ons in
uw aangelegenheden te mengen, maar
wij dulden ook niet, dat een ander, wie
hij ook zij, zich met onze aangelegen
heden bemoeit. Deze drempel wordt
alleen overschreden door hem aan
wien ik dit wil toestaan, of door den
rechter des keizers, voor wien ik wij
ken móet. LT verbiedt ik het, en ik zeg
het nog eens: Sirona is niet bij ons,
en gij zoudt beter doen haar elders te
zoeken, dan hier uw tijd te verspillen.
„Ik heb uw raad niet noodig", riep
de centurio driftig.
„En ik", hernam Petrus, „voel mij
allerminst geroepen, om uw huiselij
ke oneenigheden te beslechten. Ook
zonder onze hulp zult gij Sirona wel
terug krijgen, want het is altijd moei
lijker zijn vrouw aan huis te binden,
dan haar te vangen wanneer zij weg-
geloopen is".
(W.ardt Ysrvolgd.)
