Oil nummer bestaal uil TWEE Bladen. EERSTE BLAD. CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 8»'« JAARGANG DONDERDAG 23 JUNI 1927 NUMMER 2160 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 Den lsten Juli a.s. vangt het nieuwe kwartaal aan. Zij, die zich met ingang van het nieuwe kwartaal op ons blad abon- neeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende nummers gratis. DE ADMINISTRATIE. BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone adrertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Me de deelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine adrertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cenL Gevaarlijke beslissing. De beslissing die de Leidsche Ge meenteraad j.l. Maandag nam ten aan zien van het Openbaar bewaarschool- onderwijs, kan vérstrekkende gevol gen hebben. Op verdediging van den heer Ver- weij en Mevr. van Itallie heeft de Raad beslist dat in het Kooikwartier een Openbare bewaarschool zal komen. Eveneens heeft de Raad, na bestrij ding van het wijzigingsvoorstel van B. en W., vooral door Mevr. van Itallie, de leeftijdsgrens voor* toelating op 3 jaar gehandhaafd. In deze twee beslissingen ligt een aanwijzing, dat, onder den drang van Sociaal-democraten en Vrijzinnig-de mocraten, het openbaar bewaarschool- onderwijs voortaan van gemeentewege imet kracht ter hand genomen zal wor den. De ervaring elders heeft geleerd welke richting dat uitgaat. Leiden zal Utrecht volgen alwaar men zoover is, dat een bedrag van 300.000 met dit onderwijs gemoeid is. Maar de pacificatie-gedachte zal moeten doorwerken. Wordt het Open baar bewaarschoolonderwijs van ge meentewege goed verzorgd, dan zal ook het bijzonder onderwijs voor ge lijke voorziening aanspraak mogen maken op steun uit de publieke kas. Men kan dit niet op goede gronden be strijden. Onzerzijds zou dus kunnen gezegd worden dat het besluit van Maandag uiteindelijk nog zoo kwaad voor het bijzonder bewaarschoolonderwijs niet is. De nieuwe gemeenteraad zou straks een beslissing kunnen nemen, om wat het openbaar bewaarschoolonderwijs nu zal krijgen ook aan het bijzonder bewaarschoolonderwijs te geven. Bij voorbaat meenen wij er de aan dacht op te moeten vestigen dat, hoe wel billijk ten opzichte van de gelijk stelling, dit o.i. niet in overeenstem ming is met een voorzichtige finan- cieele politiek. Wij meenen dat dit on derwijs veilig geheel aan het particu lier initatief kan worden overgelaten, ook en vooral omdat de ervaring leert dat het openbaar bewaarschoolonder wijs veel duurder uitkomt. Daarom is de beslissing van Maan dag een gevaarlijke beslissing. 7 Rapport Commissie-Rutgers Het rapport der Commissie-Rutgers inzake het Middelbaar en Voorberei dend Hooger Onderwijs, vindt geen onverdeeld gunstig onthaal. De gemengde samenstelling der Commissie is ook in het rapport met bijlagen uitgekomen. Niet minder dan vier van de tien leden voegden een afzonderlijke nota toe. Het resultaat van het onderzoek geeft den schijn van een compromis, waartoe men eindelijk gekomen is. De Maasbode gaat in haar beoor deeling zoover dat zij zegt, dat naar haar inzicht het aan de commissie dan ook niet- gelukt is een weg aan te ge ven, waarlangs de destijds geuite be zwaren kunnen worden uit den weg geruimd. Zij betwijfelt zelfs, of de hier aanbevolen oplossing de Regeering wel tot richtsnoer zal kunnen strek ken, zooals destijds minister de Visser wenschte bij de instelling der com missie. Zij maakt er de Commissie een ver wijt van dat zij de vrijheid der ge meenten, om geheel voor eigen reke ning Middelbare scholen op te richten, niet heeft aangetast. Deze kwestie, zegt het blad, houdt ten nauwste verband met de autono mie der gemeenten. Dit kardinale vraagstuk, dat op zijn beurt weer vast zit aan de regeling van de financieele verhouding tusschen Rijk en gemeen te, is de commissie zorgvuldig uit den weg gegaan. Het denkbeeld, om ook de; uitbrei ding van niet gesubsidieerde gemeen telijke scholen te brengen onder de controle der Regeering, heeft de com missie, in plaats van dit staatsrechte lijke vraagstuk overeenkomstig de op dracht nu eens goed onder de oogen te zien, volgens haar eigen verklaring op pagina 26 van het rapport, slechts met schroom kunnen overwegen. Hoewel ook wv meenen dat de Com missie niet volledig geslaagd is om een bevredigende oplossing aan de hand te doen, gelooven wij toch dat het rapport een goeden weg inslaat. In het algemeen heeft de Commissie getracht den grooten toevloed tot de Middelbare scholen te temperen. Daar toe doet zij enkele waardevolle» mid delen aan de hand. Bovendien is de Commissie zeer sterk in haar advies omtrent de sub sidie aan de bijzondere scholen, waar door de pacificatie beter tot haar recht zal komen. Op enkele onderdeelen van het rap port komen wij nog nader terug. STADSNIEUWS. GEMEENTERAAD. Vergadering van den Gemeenteraad op Maandag 27 Juni a.s., nam. 2 uur. Te behandelen onderwerpen: 1. Benoeming van een Stadsgenees heer, voor hot tijdvak 1 Juni 1927 1 Januari 1928. 2. Benoeming van een Stads-genees- heer, voor het tijdvak 1 Juli 1927—1 Januari 1928. 3. Praeadvies op het verzoek van R. van Kammen, om eervol ontslag als onderwijzer aan de school Haverstraat B. 4. Voorstel tot verhuring van het perceel land gelegen achter „Pomona" kad. bekend Sectie P. No. 657, aan de Vereeniging „Ajax-Sportman-Corubi- natie". 5. Voorstel tot inbreng in het ge meentelijk grondbedrijf van den niet voor de centrale ïioleering benoodig- den grond benoorden den Maresingel, deel uitmakende van de perceelen Sec tie K Nis. 34, 25 en 2462. 6. Praeavies op het verzoek van J. H. Teeuwen en C. W. van Heel, om op heffing van de onbewoonbaarverkla ring van het hun toebehoorende per ceel Kamperpoort No. 1. 7. Voorstel om goed te keuren dat over het jaar 1926 wegens normale uitbreidingen der Gasfabriek 35.000 en der Electriciteitsfabriek 112.000 is besteed. 8. Voorstel tot wijziging van de be grooting, dienst 1926, in verband met de kosten van pensioenen, wachtgel den, ongevallenverzekering van amb tenaren, enz. 9." Voorstel tot verhooging van ver schillende posten der begrooting, dienst 1926, waarvan de raming te laag is gebleken en tot toevoeging van eeni- ge nieuwe posten aan die begrooting. 10. Voorstel: a. tot beschikbaarstelling van gelden ten behoeve van de verdere inrichting van het Zuidelijk gedeelte van het van de Provincie Zuid-Holland gehuurde land aan den Hoogen Rijndijk als speelterrein; b. tot vaststelling van een overeen komst met de afdeeling Leiden van den Ned. Bond voor Lichamelijke Op voeding, inzake de exploitatie van het sub a. bedoelde speelterrein. 11. Verordening, tot wijziging van de verordening van 15 Mei 1922 (Gem.- blad No. 38), houdende aanwijzing van de dagen, uren en plaatsen voor het houden van verschillende markten en veilingen van ooft. 12. Verordening, tot wijziging van de verordening van 17 Mei 1920 (Gem.hl. No. 23), regelende de heffing van eene belasting onder den naam van „Markt- geld in de gemeente Leiden. 13. Voortzetting van de behandeling van de interpellatie van den heer Van Stralen, in zake de intrekking van Je Huurwetten. PRINSES JULIANA TE KATWIJK. Naar we vernemen zullen in de vil la's Hoogcate en 't Waerle te Katwijk aan Zee, welke begin Juli door Prin ts Juliana met het oog op haar studie aan de Leidsche Universiteit zullen worden betrokken, ook eenige meisjes studenten, vriendinnen van de Prin ses, haar intrek nemen. Men is thans druk doende deze vil la's voor de bewoning door Prinses Juliana in orde te brengen. PROF. EINTHOVEN. Omtrent den gezondheidstoestand van Prof. Einthoven hoogleeraar in de physiologie en uitvinder van den snaargalvanometer, die, zooals wij on langs berichtten, wegens ongesteld heid geen colleges kan geven, verne men wij nader, dat de hoogleeraar nog steeds het bed moet houden. Vermoe delijk zal de hoogleeraar een operatie moeten ondergaan. PROF. KNAPPERT. Zaterdag 24 September zal het 25 jaar geleden zijn, dat prof. dr. L. Knappert Jzn. aan de Leidsche Universiteit het hoogleeraarsambt in de geschiedenis en de leerstellingen van de Ned. Herv. Kerk aanvaardde. FEESTAVOND OVERIJSELSCHE VEREENIGING. Gisteravond hield in de „Harmonie" de Overijselsclie Vereeniging een feest avond. Deze avond was georganiseerd om een nauwere band te krijgen tus schen de leden onderling en propagan da te maken voor de vereeniging. De Voorzitter, de heer J. Eshuis, sprak een kort openingswoord, waarin hij allen hartelijk welkom heette, spe ciaal de afgevaardigden van de zuster vereniging te Den Haag, en voorts hulde*bracht aan de feestcommissie voor het arrangeeren van dezen avond en aan de medeleden die dezen avond hun krachten zullen toonen. Daarna ging men over tot de afwer king van het programma, dat verschil lende attracties bevatte. Een heel aar dig nummertje was dat van „de be droefde recruut", voorgedragen in 't Overijselsch dialect door den heer Veldkamp. Een bijzondere attractie was zeker wel de Overijsselsche „Driekusdans". In Overijselsche dracht dansten een 8- tal dames en beeren de typische ouder- wetsche danS, een stukje folklore, dat niets heeft van de wufte moderne dan sen, maar voortkomt uit de vroolijke blijheid van bijna kinderlijke eenvoud. Na de pauze hield een der leden een declamatie over de Stormramp en daarna werd een mooie eikenhouten schemerlamp op tafeltje Amerikaansch verkocht en bracht 30 op ten bate van de Stormramp. De muziek onder leiding van den. heer v. Bellen, hield intusschen de stemming er goed in. 't Was een leuke avond van Over ijselsche gezelligheid, welke gezellig heid echter in de andere provincies van ons vaderland naar wij meenen precies dezelfde is. Echter was uit alles te merken, dat het altijd waar blijft, dat: Elk heeft een plekje op aarde Hem dierbaar bovenal. UITBREIDING ST. ELISABETH- GESTICHT. Dinsdag is door het Bestuur der St. Elisabeth-Stichting te Breda aan besteed: de bovenbouw van het St.- Elisabeth-Ziekenhuis alhier (eerste ge deelte) op de bestaande onderbouw aan de Middelstegracht, volgens ont werp van de architecten L. van der Laan en ir. Jan A. van der Laan al hier. Van de uitgenoodigde aannemers was laagste inschrijfster: N.V. Bernt- se'n en Braam's Aannemersbedrijf te Nijmegen voor de som van 456.900. N.V. „DE LEIDSCHE COURANT". In de vergadering van commissaris sen der N.V. „De Leidsche Courant" is tot voorzitter gekozen (in de vacature van wijlen den heer C. J. L. v. d. Meer) de heer dr. H. J. A. Walenkamp, die vice-voorzitter was, tot vice-voorzitter de heer J. Bots. Ter aanvulling van het College van Geü. Commissarissen, hetwelk uit vijf personen bestaat, heeft de Raad van Commissarissen gekozen den hoog- eerw. heer kanunnik prof. J. D. J. Aen- genent. STRAATZANG-COLLECTE STORMRAMP. Men meldt ons, dat de heer Anton H. Tierie door plotselinge ongesteld heid verhinderd zal zijn de leiding van den straatzang op zich te nemen. Het Koorbestuur heeft zich tot den heer Leo Mens gewend, die zich bereid verklaard heeft, de plaats van den heer Tierie in te nemen. DE GESCHIEDENIS VAN HET LEIDSCH STUDENTENCORPS. In opdracht van het Collegium van hetLeidsch Studentencorps, heeft, na dat reeds eerder een tweetal commis sies uit het L.S.C. niet erin geslaagd waren de lotgevallen van het Leidsch Studentencorps van zijn oprichting af tot heden te beschrijven, de student H. B. Wiardi Beekman, litt, docts., bij gestaan door Mr. L. Frank, de geheele geschiedenis van het L.S.C. te boek ge steld, met het resultaat, dat het nu gereed is om in een welverzorgde uit gaaf, versierd met een 25-tal typeeren- de afbeeldingen, bij den Leidschen uit gever Van Doesburgh in druk te ver schijnen. In het door den heer Wiardi Beek man samengesteld werk wordt ons het ontstaan van het corps, lang voor 1839 den stichtingsdatum, dien men ge woonlijk aanneemt, met tal van bij zonderheden geschetst. Sinds 1799, toen de voornaamste ontgroensenaten een „Collegium in Academia Lugduno Batavae Supremum" als opperste be stuur instelden, begint de ontwikke ling van het „Corps Studenten" te Lei den, en al moge dat Collegium in 1815 den titel „Collegium Omnium in Bel- gio Sengtuum Supremum" hebben aan genomen en het corps zich in 1839 als nieuwe vertegenwoordiging het „Coll. Civitatis Aeademicae Lugduno Bata vae Supremum" hebben ingesteld, te recht hebben de auteurs gemeend hun werk in 1799 te moeten beginnen. Zoo geeft het boek ons een beschrij ving van den veelbewogen tijd onder de Leidsche studenten in de eerste helft van de vorige eeuw. het tot stand komen van de eenheid, de aan matiging jegens de andere academiën de moeilijkheden met den Senaat enz'. We zien bekende mannen als Cobet, en Molewater aan het werk in 1839, maar ook alleraardigste beschrijvin gen van het studentenleven dier da gen, van de oude studentensociëteit Minerva, van de^compagnie vrijwillige jagers in den oorlog tegen België e.a. In het boek wordt verder geschetst hoe men in 't midden der vorige eeuw voor zijn erkenning, met of ondanks den Senaat te velde trekt tegen mis standen 'in het academisch onderwijs, we zien de ontwikkeling der lustrum feesten en maskerades, alsmede de groentijdsmoeilijkheden. Een belangrijk deel van het werk wordt verder gewijd aan de periode, welke nog bij velen in herinnering voortleeft, en uit welken tijd de toen bekende figuren als Koos, Van Woll, het koffievrouwtje, „professor" Dee en anderen worden beschreven. Voorts worden in het laatste deel tal van merkwaardigheden uit de laatste de cenniën van het Leidsch Studenten corps, het verenigingsleven, den in vloed van den oorlog' op het corps, de voorvallen uit den groentijd, zeden en gewoonten in het L.S.C. enz. op on derhoudende wijze geschetst. Het ligt in de bedoeling het werk te doen verschijnen in hetzelfde formaat als „Pallas Leidensis". BEROEPEN. Ds. J. G. W. Goedhard, predikant der Ned. Herv. Gem. alhier, heeft een be roep ontvangen naar de Ned. Herv. Gem. te Zeist. KINDERZENDINGSCOMITé. Evenals vorige jaren organiseert het Kinderzendingscomité weer een Kin- derzendingsfeest op Woensdag 3 ^Au- gustus a.s. op het landgoed „Oud Poel geest" dat door de eigenaressen weder welwillend is beschikbaar gesteld. Een ervaring van 8 jaren heeft ons geleerd, zoo schrijft het Bestuur, dat de belangstelling steeds stijgende is, zoodat we ook dit jaar een groot aan tal deelnemers(sters) uit Leiden en om streken verwachten. Zondagsschoolbe sturen gelieven er dan ook rekening mede te houden dat er heel wat te re gelen valt en we dus de opgave voor deelname liefst zoo spoedig mogelijk zouden ontvangen. En nu nog iets nieuws. Ons feest werd de laatste jaren steeds opgeluis terd door een kinderkoor. Nu stellen we ons voor een eigen kinderkoor op te richten, dat elk jaar opnieuw zijn medewerking verleent op ons feest, 'n Zeer goed bekend staand dirigent heeft zich reeds geheel belangeloos beschikbaar gesteld om de wekelijk- sche repetities te leiden. Ook zal voor of na de repetitie een of ander verhaal van de zending worden verteld. De contributie is zeer gering en be draagt maar 5 cent. Zaterdag 25 Juni des middags van 3—4 uur zal er ge legenheid zijn zich als lid, op te geven in het gebouw Nathanaël, Moriaan- steeg, alwaar ook in het vervolg de re petities zullen worden gehouden. Ouders, wekt uwe kinderen op lid van ons zendingskinderkoor te wor den, ze beoefenen daar de schoone zangkunst en stellen zich tevens in dienst van een goede zaak. Het doel van ons comité is immers belangstel ling en daadoor liefde voor de zending te wekken en dat reeds bij het kind. GEREF. MINNEHUIS. Zooals wij indertijd reeds hebben meegedeeld zal het Zondag 26 Juni 100 jaar geleden zijn, >flat het Geref. Minnebuis aan de Kaarsemakerstraat, uitgaande van de Diaconie der Ned. Hervormde Gem. alhier, werd opge*- richt. De herdenking van dit feit zal evenwel niet op Zondag doch op Dins dag 28 Juni a.s. plaats hebben. Des middags van 34 uur houden H.H. Regenten receptie in het gebouw, dat tevens voor de tot deze receptie genoodigden te bezichtigen zal zijn. Daarna zal des avonds om half 8 een feestelijke samenkomst plaats hebben, die bij goed weer in den tuin, bij on gunstig weer in de zaal gehouden wordt. Deze bijeenkomst, waartoe ver tegenwoordigers van verschillende in stellingen op bet gebied van weldadig heid zijn uitgenooctögd, zal door mu ziek en zang worden opgeluisterd, ter wijl tevens Dr. J. Riemens Jr. dan een feestelijke toespraak hoopt te houden. Den volgenden dag zal bet 100-jarig bestaan met de bewoners van het Min nebuis herdacht worden door een ex tra-maaltijd, etc., waarna de feestelijk heden met een passende toespraak van Ds. C. Hartwigsen zullen besloten worden. WATERPOLO. L.Z.C. Ned. Zevental 111. De opstelling van L.Z.C. was: doel: Goekoop; achter: v. Leyden, Elzb\ga, Binnenland* De herdenking van het 100-jarlg be staan van het Geref. Minnehuis te Leiden, De algemeene vergadering van het Chr. Nat. Vakverbond te Lanteren. Mr. J. A. de Wilde zal zich als wet houder van Den Haag niet meer her kiesbaar stellen. Het paspoortenwetje is door de Eer ste Kamer aangenomen. De F VII is uit Bagdad vertrokken. De Ned. regeering en de Int Econ. Conferentie. Buitenland. Onderhond tusschen den Ameri- kaanschen en den Japgnschen gedele geerde te Genève. De Poolsche president zal waar schijnlijk den Landdag ontbinden. Een verklaring van Labour tegen de politieke executies in Sovjet-Rusland. De jongste cholera-epidemie in Bombay heeit 9800 slachtoffers ge maakt v. Ingen Schenau; voor: de la Court, Buys, v. Leeuwen. De èp^telling van het Ned. Zevental: doel: Slop; achter: van Senus, Minnes, Kuyper; voor; v. d. Velden, Leenheer, Kohier. Deze wedstrijd, die een oefening voor het voorloopig Olympisch zeven tal bedoelde, werd voor de L.Z.C. een begrijpelijke nederlaag. Van een natio naal zevental bestaande uit zes snelle spelers plus een goeden keeper mocht eervol verloren worden. Het aantal goals, 1 tegen 11, was iets te veel. Het feit, dat de wedstrijd 3 minuten te lang duurde (zulks om meer Ausdauer bij het Ned. Zevental te kweeken) was hieraan zeer zeker niet vreemd. Opmerkelijk was het snelle vrijkomen en goed positie kie zen der Ned. voorhoede, de voornaam ste oorzaken van deze groote overwin ning. Het tegenpunt, door Buys gemaakt, gaf den Leidenaars toch wel eenige voldoening. De leiding in handen van den heer v. Olst was voortreffelijk. Een talrijk publiek woonde den wed strijd bij. ERNSTIG MOTORONGELUK. Hedennacht omstreeks half 1 heeft op den Haagweg ter hoogte van de houtzagerij der firma Noordman al hier, een ernstig motorongeluk plaats gehad. Zekere C. G., uit Den Haag reed met H. K. eveneens uit Den Haag doordat hij te veel rechts uit week, in volle vaart tegen een boom. G. werd van de motor geslingerd en bleef bloe dende uit mond en linkeroor liggen. Na ter plaatse verbonden te zijn door een dokter van den E. H. D. is hij naar het Diaconessenhuis overgebracht. Zijn toestand wérd als levensgevaar lijk beschouwd. Vanmorgen liet het zich evenwel eenigszins gunstiger aan zien. De heer in de zijspan kreeg en kele lichte ontvellingen. Ren auto uit Den Haag had door de lichten van een anderen auto die bij de plaats van het ongeluk stond, het dwars over den weg staande mo torrijwiel niet in de gaten en reed er boven op waardoor de auto gedeelte lijk werd ontzet. Door de politie is van IJmuiden naar hier overgebracht de minderjari ge J. v. E., die van hier weggeloopen was. UitMiet stadhuis is gisteren een rijwiel ontvreemd. Gistermiddag heeft een jongen zijn rechterpink afgekneld tusschen de afsluithoomen aan den Rijnsbur ger weg. Hij is in bet Acad. Ziekenhuis ver bonden. Hedenmorgen ontstond kortslui ting in het lichtsein aan de electri- sche bovenleiding bij de Hartebrugs- kerk, *bij het passeeren van een tram uit Den Haag, met het gevolg, dat in het transformatorhuisje waar dit licht sein op aangesloten is, eveneens een defect ontstond en een begin van brand zichtbaar werd, dat evenwel da delijk weër doofde. De brandweer die uitgerukt was, behoefde alzoo geen dienst t© doen. Van de remise in Was senaar was men er spoedig hij en be gon men direct met de herstelling van het defect. De bovenleiding van de Hartebrug tot aan de Blauwpoorts- brug is eenige oogenblikken stroom loos gemaakt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1