Oil nummer bestaal uil TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
8»'« JAARGANG
DONDERDAG 23 JUNI 1927
NUMMER 2160
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Den lsten Juli a.s. vangt het
nieuwe kwartaal aan.
Zij, die zich met ingang van het
nieuwe kwartaal op ons blad abon-
neeren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone adrertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Me de deelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine adrertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cenL
Gevaarlijke beslissing.
De beslissing die de Leidsche Ge
meenteraad j.l. Maandag nam ten aan
zien van het Openbaar bewaarschool-
onderwijs, kan vérstrekkende gevol
gen hebben.
Op verdediging van den heer Ver-
weij en Mevr. van Itallie heeft de Raad
beslist dat in het Kooikwartier een
Openbare bewaarschool zal komen.
Eveneens heeft de Raad, na bestrij
ding van het wijzigingsvoorstel van
B. en W., vooral door Mevr. van Itallie,
de leeftijdsgrens voor* toelating op 3
jaar gehandhaafd.
In deze twee beslissingen ligt een
aanwijzing, dat, onder den drang van
Sociaal-democraten en Vrijzinnig-de
mocraten, het openbaar bewaarschool-
onderwijs voortaan van gemeentewege
imet kracht ter hand genomen zal wor
den. De ervaring elders heeft geleerd
welke richting dat uitgaat. Leiden zal
Utrecht volgen alwaar men zoover is,
dat een bedrag van 300.000 met dit
onderwijs gemoeid is.
Maar de pacificatie-gedachte zal
moeten doorwerken. Wordt het Open
baar bewaarschoolonderwijs van ge
meentewege goed verzorgd, dan zal
ook het bijzonder onderwijs voor ge
lijke voorziening aanspraak mogen
maken op steun uit de publieke kas.
Men kan dit niet op goede gronden be
strijden.
Onzerzijds zou dus kunnen gezegd
worden dat het besluit van Maandag
uiteindelijk nog zoo kwaad voor het
bijzonder bewaarschoolonderwijs niet
is. De nieuwe gemeenteraad zou straks
een beslissing kunnen nemen, om wat
het openbaar bewaarschoolonderwijs
nu zal krijgen ook aan het bijzonder
bewaarschoolonderwijs te geven.
Bij voorbaat meenen wij er de aan
dacht op te moeten vestigen dat, hoe
wel billijk ten opzichte van de gelijk
stelling, dit o.i. niet in overeenstem
ming is met een voorzichtige finan-
cieele politiek. Wij meenen dat dit on
derwijs veilig geheel aan het particu
lier initatief kan worden overgelaten,
ook en vooral omdat de ervaring leert
dat het openbaar bewaarschoolonder
wijs veel duurder uitkomt.
Daarom is de beslissing van Maan
dag een gevaarlijke beslissing.
7 Rapport Commissie-Rutgers
Het rapport der Commissie-Rutgers
inzake het Middelbaar en Voorberei
dend Hooger Onderwijs, vindt geen
onverdeeld gunstig onthaal.
De gemengde samenstelling der
Commissie is ook in het rapport met
bijlagen uitgekomen. Niet minder dan
vier van de tien leden voegden een
afzonderlijke nota toe.
Het resultaat van het onderzoek
geeft den schijn van een compromis,
waartoe men eindelijk gekomen is.
De Maasbode gaat in haar beoor
deeling zoover dat zij zegt, dat naar
haar inzicht het aan de commissie dan
ook niet- gelukt is een weg aan te ge
ven, waarlangs de destijds geuite be
zwaren kunnen worden uit den weg
geruimd. Zij betwijfelt zelfs, of de hier
aanbevolen oplossing de Regeering
wel tot richtsnoer zal kunnen strek
ken, zooals destijds minister de Visser
wenschte bij de instelling der com
missie.
Zij maakt er de Commissie een ver
wijt van dat zij de vrijheid der ge
meenten, om geheel voor eigen reke
ning Middelbare scholen op te richten,
niet heeft aangetast.
Deze kwestie, zegt het blad, houdt
ten nauwste verband met de autono
mie der gemeenten. Dit kardinale
vraagstuk, dat op zijn beurt weer vast
zit aan de regeling van de financieele
verhouding tusschen Rijk en gemeen
te, is de commissie zorgvuldig uit den
weg gegaan.
Het denkbeeld, om ook de; uitbrei
ding van niet gesubsidieerde gemeen
telijke scholen te brengen onder de
controle der Regeering, heeft de com
missie, in plaats van dit staatsrechte
lijke vraagstuk overeenkomstig de op
dracht nu eens goed onder de oogen
te zien, volgens haar eigen verklaring
op pagina 26 van het rapport, slechts
met schroom kunnen overwegen.
Hoewel ook wv meenen dat de Com
missie niet volledig geslaagd is om
een bevredigende oplossing aan de
hand te doen, gelooven wij toch dat
het rapport een goeden weg inslaat.
In het algemeen heeft de Commissie
getracht den grooten toevloed tot de
Middelbare scholen te temperen. Daar
toe doet zij enkele waardevolle» mid
delen aan de hand.
Bovendien is de Commissie zeer
sterk in haar advies omtrent de sub
sidie aan de bijzondere scholen, waar
door de pacificatie beter tot haar
recht zal komen.
Op enkele onderdeelen van het rap
port komen wij nog nader terug.
STADSNIEUWS.
GEMEENTERAAD.
Vergadering van den Gemeenteraad
op Maandag 27 Juni a.s., nam. 2 uur.
Te behandelen onderwerpen:
1. Benoeming van een Stadsgenees
heer, voor hot tijdvak 1 Juni 1927
1 Januari 1928.
2. Benoeming van een Stads-genees-
heer, voor het tijdvak 1 Juli 1927—1
Januari 1928.
3. Praeadvies op het verzoek van R.
van Kammen, om eervol ontslag als
onderwijzer aan de school Haverstraat
B.
4. Voorstel tot verhuring van het
perceel land gelegen achter „Pomona"
kad. bekend Sectie P. No. 657, aan de
Vereeniging „Ajax-Sportman-Corubi-
natie".
5. Voorstel tot inbreng in het ge
meentelijk grondbedrijf van den niet
voor de centrale ïioleering benoodig-
den grond benoorden den Maresingel,
deel uitmakende van de perceelen Sec
tie K Nis. 34, 25 en 2462.
6. Praeavies op het verzoek van J. H.
Teeuwen en C. W. van Heel, om op
heffing van de onbewoonbaarverkla
ring van het hun toebehoorende per
ceel Kamperpoort No. 1.
7. Voorstel om goed te keuren dat
over het jaar 1926 wegens normale
uitbreidingen der Gasfabriek 35.000
en der Electriciteitsfabriek 112.000 is
besteed.
8. Voorstel tot wijziging van de be
grooting, dienst 1926, in verband met
de kosten van pensioenen, wachtgel
den, ongevallenverzekering van amb
tenaren, enz.
9." Voorstel tot verhooging van ver
schillende posten der begrooting,
dienst 1926, waarvan de raming te laag
is gebleken en tot toevoeging van eeni-
ge nieuwe posten aan die begrooting.
10. Voorstel:
a. tot beschikbaarstelling van gelden
ten behoeve van de verdere inrichting
van het Zuidelijk gedeelte van het van
de Provincie Zuid-Holland gehuurde
land aan den Hoogen Rijndijk als
speelterrein;
b. tot vaststelling van een overeen
komst met de afdeeling Leiden van
den Ned. Bond voor Lichamelijke Op
voeding, inzake de exploitatie van het
sub a. bedoelde speelterrein.
11. Verordening, tot wijziging van
de verordening van 15 Mei 1922 (Gem.-
blad No. 38), houdende aanwijzing van
de dagen, uren en plaatsen voor het
houden van verschillende markten en
veilingen van ooft.
12. Verordening, tot wijziging van de
verordening van 17 Mei 1920 (Gem.hl.
No. 23), regelende de heffing van eene
belasting onder den naam van „Markt-
geld in de gemeente Leiden.
13. Voortzetting van de behandeling
van de interpellatie van den heer Van
Stralen, in zake de intrekking van Je
Huurwetten.
PRINSES JULIANA TE KATWIJK.
Naar we vernemen zullen in de vil
la's Hoogcate en 't Waerle te Katwijk
aan Zee, welke begin Juli door Prin
ts Juliana met het oog op haar studie
aan de Leidsche Universiteit zullen
worden betrokken, ook eenige meisjes
studenten, vriendinnen van de Prin
ses, haar intrek nemen.
Men is thans druk doende deze vil
la's voor de bewoning door Prinses
Juliana in orde te brengen.
PROF. EINTHOVEN.
Omtrent den gezondheidstoestand
van Prof. Einthoven hoogleeraar in de
physiologie en uitvinder van den
snaargalvanometer, die, zooals wij on
langs berichtten, wegens ongesteld
heid geen colleges kan geven, verne
men wij nader, dat de hoogleeraar nog
steeds het bed moet houden. Vermoe
delijk zal de hoogleeraar een operatie
moeten ondergaan.
PROF. KNAPPERT.
Zaterdag 24 September zal het 25 jaar
geleden zijn, dat prof. dr. L. Knappert
Jzn. aan de Leidsche Universiteit het
hoogleeraarsambt in de geschiedenis
en de leerstellingen van de Ned. Herv.
Kerk aanvaardde.
FEESTAVOND OVERIJSELSCHE
VEREENIGING.
Gisteravond hield in de „Harmonie"
de Overijselsclie Vereeniging een feest
avond. Deze avond was georganiseerd
om een nauwere band te krijgen tus
schen de leden onderling en propagan
da te maken voor de vereeniging.
De Voorzitter, de heer J. Eshuis,
sprak een kort openingswoord, waarin
hij allen hartelijk welkom heette, spe
ciaal de afgevaardigden van de zuster
vereniging te Den Haag, en voorts
hulde*bracht aan de feestcommissie
voor het arrangeeren van dezen avond
en aan de medeleden die dezen avond
hun krachten zullen toonen.
Daarna ging men over tot de afwer
king van het programma, dat verschil
lende attracties bevatte. Een heel aar
dig nummertje was dat van „de be
droefde recruut", voorgedragen in 't
Overijselsch dialect door den heer
Veldkamp.
Een bijzondere attractie was zeker
wel de Overijsselsche „Driekusdans".
In Overijselsche dracht dansten een 8-
tal dames en beeren de typische ouder-
wetsche danS, een stukje folklore, dat
niets heeft van de wufte moderne dan
sen, maar voortkomt uit de vroolijke
blijheid van bijna kinderlijke eenvoud.
Na de pauze hield een der leden een
declamatie over de Stormramp en
daarna werd een mooie eikenhouten
schemerlamp op tafeltje Amerikaansch
verkocht en bracht 30 op ten bate
van de Stormramp.
De muziek onder leiding van den.
heer v. Bellen, hield intusschen de
stemming er goed in.
't Was een leuke avond van Over
ijselsche gezelligheid, welke gezellig
heid echter in de andere provincies
van ons vaderland naar wij meenen
precies dezelfde is.
Echter was uit alles te merken, dat
het altijd waar blijft, dat:
Elk heeft een plekje op aarde
Hem dierbaar bovenal.
UITBREIDING ST. ELISABETH-
GESTICHT.
Dinsdag is door het Bestuur der
St. Elisabeth-Stichting te Breda aan
besteed: de bovenbouw van het St.-
Elisabeth-Ziekenhuis alhier (eerste ge
deelte) op de bestaande onderbouw
aan de Middelstegracht, volgens ont
werp van de architecten L. van der
Laan en ir. Jan A. van der Laan al
hier.
Van de uitgenoodigde aannemers
was laagste inschrijfster: N.V. Bernt-
se'n en Braam's Aannemersbedrijf te
Nijmegen voor de som van 456.900.
N.V. „DE LEIDSCHE COURANT".
In de vergadering van commissaris
sen der N.V. „De Leidsche Courant" is
tot voorzitter gekozen (in de vacature
van wijlen den heer C. J. L. v. d. Meer)
de heer dr. H. J. A. Walenkamp, die
vice-voorzitter was, tot vice-voorzitter
de heer J. Bots.
Ter aanvulling van het College van
Geü. Commissarissen, hetwelk uit vijf
personen bestaat, heeft de Raad van
Commissarissen gekozen den hoog-
eerw. heer kanunnik prof. J. D. J. Aen-
genent.
STRAATZANG-COLLECTE
STORMRAMP.
Men meldt ons, dat de heer Anton
H. Tierie door plotselinge ongesteld
heid verhinderd zal zijn de leiding van
den straatzang op zich te nemen.
Het Koorbestuur heeft zich tot den
heer Leo Mens gewend, die zich bereid
verklaard heeft, de plaats van den
heer Tierie in te nemen.
DE GESCHIEDENIS VAN HET
LEIDSCH STUDENTENCORPS.
In opdracht van het Collegium van
hetLeidsch Studentencorps, heeft, na
dat reeds eerder een tweetal commis
sies uit het L.S.C. niet erin geslaagd
waren de lotgevallen van het Leidsch
Studentencorps van zijn oprichting af
tot heden te beschrijven, de student
H. B. Wiardi Beekman, litt, docts., bij
gestaan door Mr. L. Frank, de geheele
geschiedenis van het L.S.C. te boek ge
steld, met het resultaat, dat het nu
gereed is om in een welverzorgde uit
gaaf, versierd met een 25-tal typeeren-
de afbeeldingen, bij den Leidschen uit
gever Van Doesburgh in druk te ver
schijnen.
In het door den heer Wiardi Beek
man samengesteld werk wordt ons het
ontstaan van het corps, lang voor 1839
den stichtingsdatum, dien men ge
woonlijk aanneemt, met tal van bij
zonderheden geschetst. Sinds 1799,
toen de voornaamste ontgroensenaten
een „Collegium in Academia Lugduno
Batavae Supremum" als opperste be
stuur instelden, begint de ontwikke
ling van het „Corps Studenten" te Lei
den, en al moge dat Collegium in 1815
den titel „Collegium Omnium in Bel-
gio Sengtuum Supremum" hebben aan
genomen en het corps zich in 1839 als
nieuwe vertegenwoordiging het „Coll.
Civitatis Aeademicae Lugduno Bata
vae Supremum" hebben ingesteld, te
recht hebben de auteurs gemeend hun
werk in 1799 te moeten beginnen.
Zoo geeft het boek ons een beschrij
ving van den veelbewogen tijd onder
de Leidsche studenten in de eerste
helft van de vorige eeuw. het tot
stand komen van de eenheid, de aan
matiging jegens de andere academiën
de moeilijkheden met den Senaat enz'.
We zien bekende mannen als Cobet,
en Molewater aan het werk in 1839,
maar ook alleraardigste beschrijvin
gen van het studentenleven dier da
gen, van de oude studentensociëteit
Minerva, van de^compagnie vrijwillige
jagers in den oorlog tegen België e.a.
In het boek wordt verder geschetst
hoe men in 't midden der vorige eeuw
voor zijn erkenning, met of ondanks
den Senaat te velde trekt tegen mis
standen 'in het academisch onderwijs,
we zien de ontwikkeling der lustrum
feesten en maskerades, alsmede de
groentijdsmoeilijkheden.
Een belangrijk deel van het werk
wordt verder gewijd aan de periode,
welke nog bij velen in herinnering
voortleeft, en uit welken tijd de toen
bekende figuren als Koos, Van Woll,
het koffievrouwtje, „professor" Dee en
anderen worden beschreven. Voorts
worden in het laatste deel tal van
merkwaardigheden uit de laatste de
cenniën van het Leidsch Studenten
corps, het verenigingsleven, den in
vloed van den oorlog' op het corps,
de voorvallen uit den groentijd, zeden
en gewoonten in het L.S.C. enz. op on
derhoudende wijze geschetst.
Het ligt in de bedoeling het werk te
doen verschijnen in hetzelfde formaat
als „Pallas Leidensis".
BEROEPEN.
Ds. J. G. W. Goedhard, predikant der
Ned. Herv. Gem. alhier, heeft een be
roep ontvangen naar de Ned. Herv.
Gem. te Zeist.
KINDERZENDINGSCOMITé.
Evenals vorige jaren organiseert het
Kinderzendingscomité weer een Kin-
derzendingsfeest op Woensdag 3 ^Au-
gustus a.s. op het landgoed „Oud Poel
geest" dat door de eigenaressen weder
welwillend is beschikbaar gesteld.
Een ervaring van 8 jaren heeft ons
geleerd, zoo schrijft het Bestuur, dat
de belangstelling steeds stijgende is,
zoodat we ook dit jaar een groot aan
tal deelnemers(sters) uit Leiden en om
streken verwachten. Zondagsschoolbe
sturen gelieven er dan ook rekening
mede te houden dat er heel wat te re
gelen valt en we dus de opgave voor
deelname liefst zoo spoedig mogelijk
zouden ontvangen.
En nu nog iets nieuws. Ons feest
werd de laatste jaren steeds opgeluis
terd door een kinderkoor. Nu stellen
we ons voor een eigen kinderkoor op
te richten, dat elk jaar opnieuw zijn
medewerking verleent op ons feest, 'n
Zeer goed bekend staand dirigent
heeft zich reeds geheel belangeloos
beschikbaar gesteld om de wekelijk-
sche repetities te leiden. Ook zal voor
of na de repetitie een of ander verhaal
van de zending worden verteld.
De contributie is zeer gering en be
draagt maar 5 cent. Zaterdag 25 Juni
des middags van 3—4 uur zal er ge
legenheid zijn zich als lid, op te geven
in het gebouw Nathanaël, Moriaan-
steeg, alwaar ook in het vervolg de re
petities zullen worden gehouden.
Ouders, wekt uwe kinderen op lid
van ons zendingskinderkoor te wor
den, ze beoefenen daar de schoone
zangkunst en stellen zich tevens in
dienst van een goede zaak. Het doel
van ons comité is immers belangstel
ling en daadoor liefde voor de zending
te wekken en dat reeds bij het kind.
GEREF. MINNEHUIS.
Zooals wij indertijd reeds hebben
meegedeeld zal het Zondag 26 Juni
100 jaar geleden zijn, >flat het Geref.
Minnebuis aan de Kaarsemakerstraat,
uitgaande van de Diaconie der Ned.
Hervormde Gem. alhier, werd opge*-
richt. De herdenking van dit feit zal
evenwel niet op Zondag doch op Dins
dag 28 Juni a.s. plaats hebben.
Des middags van 34 uur houden
H.H. Regenten receptie in het gebouw,
dat tevens voor de tot deze receptie
genoodigden te bezichtigen zal zijn.
Daarna zal des avonds om half 8 een
feestelijke samenkomst plaats hebben,
die bij goed weer in den tuin, bij on
gunstig weer in de zaal gehouden
wordt. Deze bijeenkomst, waartoe ver
tegenwoordigers van verschillende in
stellingen op bet gebied van weldadig
heid zijn uitgenooctögd, zal door mu
ziek en zang worden opgeluisterd, ter
wijl tevens Dr. J. Riemens Jr. dan een
feestelijke toespraak hoopt te houden.
Den volgenden dag zal bet 100-jarig
bestaan met de bewoners van het Min
nebuis herdacht worden door een ex
tra-maaltijd, etc., waarna de feestelijk
heden met een passende toespraak
van Ds. C. Hartwigsen zullen besloten
worden.
WATERPOLO.
L.Z.C. Ned. Zevental 111.
De opstelling van L.Z.C. was: doel:
Goekoop; achter: v. Leyden, Elzb\ga,
Binnenland*
De herdenking van het 100-jarlg be
staan van het Geref. Minnehuis te
Leiden,
De algemeene vergadering van het
Chr. Nat. Vakverbond te Lanteren.
Mr. J. A. de Wilde zal zich als wet
houder van Den Haag niet meer her
kiesbaar stellen.
Het paspoortenwetje is door de Eer
ste Kamer aangenomen.
De F VII is uit Bagdad vertrokken.
De Ned. regeering en de Int Econ.
Conferentie.
Buitenland.
Onderhond tusschen den Ameri-
kaanschen en den Japgnschen gedele
geerde te Genève.
De Poolsche president zal waar
schijnlijk den Landdag ontbinden.
Een verklaring van Labour tegen de
politieke executies in Sovjet-Rusland.
De jongste cholera-epidemie in
Bombay heeit 9800 slachtoffers ge
maakt
v. Ingen Schenau; voor: de la Court,
Buys, v. Leeuwen. De èp^telling van
het Ned. Zevental: doel: Slop; achter:
van Senus, Minnes, Kuyper; voor; v.
d. Velden, Leenheer, Kohier.
Deze wedstrijd, die een oefening
voor het voorloopig Olympisch zeven
tal bedoelde, werd voor de L.Z.C. een
begrijpelijke nederlaag. Van een natio
naal zevental bestaande uit zes snelle
spelers plus een goeden keeper mocht
eervol verloren worden.
Het aantal goals, 1 tegen 11, was iets
te veel. Het feit, dat de wedstrijd 3
minuten te lang duurde (zulks om
meer Ausdauer bij het Ned. Zevental
te kweeken) was hieraan zeer zeker
niet vreemd. Opmerkelijk was het
snelle vrijkomen en goed positie kie
zen der Ned. voorhoede, de voornaam
ste oorzaken van deze groote overwin
ning.
Het tegenpunt, door Buys gemaakt,
gaf den Leidenaars toch wel eenige
voldoening. De leiding in handen van
den heer v. Olst was voortreffelijk.
Een talrijk publiek woonde den wed
strijd bij.
ERNSTIG MOTORONGELUK.
Hedennacht omstreeks half 1 heeft
op den Haagweg ter hoogte van de
houtzagerij der firma Noordman al
hier, een ernstig motorongeluk plaats
gehad. Zekere C. G., uit Den Haag
reed met H. K. eveneens uit Den Haag
doordat hij te veel rechts uit week,
in volle vaart tegen een boom. G. werd
van de motor geslingerd en bleef bloe
dende uit mond en linkeroor liggen.
Na ter plaatse verbonden te zijn door
een dokter van den E. H. D. is hij naar
het Diaconessenhuis overgebracht.
Zijn toestand wérd als levensgevaar
lijk beschouwd. Vanmorgen liet het
zich evenwel eenigszins gunstiger aan
zien. De heer in de zijspan kreeg en
kele lichte ontvellingen.
Ren auto uit Den Haag had door
de lichten van een anderen auto die
bij de plaats van het ongeluk stond,
het dwars over den weg staande mo
torrijwiel niet in de gaten en reed er
boven op waardoor de auto gedeelte
lijk werd ontzet.
Door de politie is van IJmuiden
naar hier overgebracht de minderjari
ge J. v. E., die van hier weggeloopen
was.
UitMiet stadhuis is gisteren een
rijwiel ontvreemd.
Gistermiddag heeft een jongen
zijn rechterpink afgekneld tusschen
de afsluithoomen aan den Rijnsbur
ger weg.
Hij is in bet Acad. Ziekenhuis ver
bonden.
Hedenmorgen ontstond kortslui
ting in het lichtsein aan de electri-
sche bovenleiding bij de Hartebrugs-
kerk, *bij het passeeren van een tram
uit Den Haag, met het gevolg, dat in
het transformatorhuisje waar dit licht
sein op aangesloten is, eveneens een
defect ontstond en een begin van
brand zichtbaar werd, dat evenwel da
delijk weër doofde. De brandweer die
uitgerukt was, behoefde alzoo geen
dienst t© doen. Van de remise in Was
senaar was men er spoedig hij en be
gon men direct met de herstelling van
het defect. De bovenleiding van de
Hartebrug tot aan de Blauwpoorts-
brug is eenige oogenblikken stroom
loos gemaakt.