CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 3*«« JAARGANG VRIJDAG 20 MÈI 1927 NUMMER 2133 COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal I 2.50 Per weekf 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 Cit nummer bestaat uil IWEE Btaiiea. EERSTE BLAD. S t r ij d k a s-Getneenteraadsverkiezing. Saldo 216.25. Ontvangen van D. 10.; van N. A. 1; van Gez. B. 5. Totaal 232.25. Hartelijk dankt Wie helpt de 250 v o 1 maken? J. KARSTENS. Bur Nieuw© Leidsche Courant V Aan den vooravond. Evenals bij vorige verkiezingen wordt a.s. Maandagavond, na afloop van d© Verkiezingsactie, door onze Prop.-Club een Opwekkingssamen komst belegd. Deze samenkomst wordt gehouden in de Nutszaal des avonds te 9 uur. Na afdoening der werkzaamheden zal door twee sprekers het woord wor den gevoerd. De club was zoo'gelukkig de predi kanten Beekenkamp en Tho mas bereid te vinden de vergadering toe te spreken. Voorts zal Gods zegen worden afge smeekt over de stembus van Dinsdag. Van een samenkomst als deze, dat eigenlijk een bidstond is, kan zulk een bezieling en geestdrift uitgaan. Na een periode van zwaren arbeid is het zoo nuttig als onze propagandisten elkander ontmoeten en over en weer elkander wenken geven en mededee- lingen doen. Maar het is ook zoo heerlijk als we in gebed en psalmgezang de eenheid van ons geloof kunnen belijden. Doch bovenal, laat er bij all© actie welke ontwikkeld is toch behoefte zijn tot gebed. Want indien God den zegen niet schenkt, tevergeefs zal onzen arbejd zijn. Moge dus a.s. Maandagavond, na af loop der actie, de Nutszaal stampvol zijn. Wij verwachten daar in de, eerste plaats natuurlijk allen, die op eeniger- lei wijze aan het verkiezingswerk heb ben deelgenomen. Voorts al onze can- didaten voor den Gemeenteraad; van no. 1 tot 12 toe. Het bestuur onzer Kiesvereeniging en voorts allen, man nen en vrouwen, die met ons den Heere wenschen aan te roepen in het gebed en Zijn Zegen willen afsmeeken. Moge het antirevolutionaire keur korps a.s. Maandagavond in de Nuts zaal een goede ure hebben. V Klassenstrijd. Als een der kenteekenen van de So ciaal-Democratische verkiezingskrant, die tér gelegenheid van de gemeente raadsverkiezingen wordt uitgegeven, valt onmiddellijk op dat zij slechts het woord voert tot een deel van de bur gerij. Van het eerste tot het laatste stukje geen woord dan alleen tot de arbei ders of tot de bezitlooze burgerij. Of ge leest de bijdragen van de hee- ren Van Stralen, Dubbeldeman of Verwij, dan wel ge leest die v. de on genoemde medewerkers het is alles de zelfde toon Voor de S.D.A.P. bestaat er slechts één tegenstelling. Wij vragen: Is dat reeds niet vol doende om nooit een stem op een So ciaal-Democraat uit te brengen? Ge lukkig zijn er nog verschillen- in onze Maatschappij. Naast armoede geeft God ook nog rijkdom. D© rijkdom mag aiet verteerd worden in overdaad, maar moet nuttig besteed tot voordeel van zichzelf en anderen. Dat is ons standpunt.. Dan roepen wij geen wee met gebal de vuist. Dan dreigen wij niet om door belasting-heffing te halen wat er te halen is. Neen dan laten wij Gods Woord spreken dat leert hoe ook het bezit tot een zegen kan zijn. Wij willen geen klassenstrijd en ver Klaren ons voor opheffing van te schrij oende tegenstellingen door den weg van gerechtigheid en liefde. V Ergerlijk en brutaal. De verkiezingskrant der Leidsche S.D.A.P, bevat ook een bijdrage van aen heer Dubbeldeman. Het is bekend dat de heer Dubbelde man den laatsten tijd (misschien vroe ger ook wel) behoort tot de meer reli gieus getinte Sociam-Lemocraten. De heer D. heeft ,jt motto voor een beschouwing over de Volkshuisves ting: en het tweede hieraan ge lijk i9 dit: Gij zult Uwen naaste liefhebben, als Uzelven. Daar is geen ander gebod grooter dan deze. Marcus 12 31' Reeds het feit dat een dergelijk dier baar woord van onzen Heiland wordt gebruikt tezamen met woorden als „krotten", „krotwoningen", „lappen- kroegen", toont dat de schrijver niet gevoelt de hooge beteekenis van dit woord van Christus. Dè bedoeling van Christus is niet om eenzijdig den na druk te leggen op het liefhebben van den naaste. Integendeel. Christus geeft hier antwoord aan iemand die scheiding maakte tusschen Gods gebo den en van Christus wil weten wat het hoogste is. Daarop antwoordt Jezus rlat het eerste en groote gebod is: God lief te hebben boven alles. Maar, zegt hij dan, daar is niet van los te maken dat tweede, den naasten als Uzelven; die twee zitten onlosmakelijk aan elk ander verbonden. Dezelfde drang die ons noopt tot God liefhebben gaat ook uit tot naastenliefde. Hier is geen scheiding rnaar innig verband. Daarom mogen wij dat tweede ook pooit banaal verbinden met een of an der maatschappelijk vraagstuk, maar moet het slaan op onze hooge liefde verhouding tot God en als gevolg daar van naastenliefde. Daarom is het gebruik van dezen tekst in dit verhand ergerlijk. Maar de heer Dubbeldeman maakt ook een tegenstelling en is daarin bru taal tegen beter weten in onjuist. „Arbeiders en abeidersvrouwen zegt hij laat u door de „politieke Christenen" bij de stembus straks weer niet verschalken. Zij die poli tieke Christenen hebben wel de naastenliefde op de lippen, maar in hun hart bespeurt men daar geen sprank ie van. Daar is gouddorst ko ning. Overdenkt dit, nu 't nog tijd is". Hier wordt op brutale wijze het goe de werk dat ook de Christenen, even als degenen die uit ander beginsel han delden, voor den v oningbouw hebben gedaan, uit gouddorst verklaard. Daartegenover willen wij ve' klaren dat juist de Christenen tegenover de Sociaal-Democraten, inzake woning bouw het gezonde standpunt innemen, dat de gemeenschap de handen moet ineenslaan om op het gebied van de volkshuisvesting tot verbetering te komen. De sociaal-democraten willen ook hier den veel gemakkelijker weg bewandelen en de gemeentelijke Overheid huizen doen bouwen. Als er dan van ecu licfdehandeling sprake mag zijn, dan toch zeker eerder in t streven naar partic woningbouw door vereenigingen dan in dat van de sociaal-democraten. Daarom is de aanval- brutaal onjuist. I STADSNIEUWS. DE TOEPASSING VAN DE ZONDAGS WET. Gistermiddag was in café „De Burcht" een vergadering, waartoe uit- genoodigd waren de houders van café's en vermakelijkhëidsbedrijven en de verschillende raadsleden. Van 'deze laatste waren aanwezig Mevr. Dietrich —'de Rooy, en de heeren Heemskerk, Kooistra, Groeneveld, Coster en Spen- del. De vergadering stond onder leiding van den heer D. Hamburger, voorzitter van den Ned. Bios» oopbond De bedoeling was een onder'inge be spreking te voeren over de mogelijk heid om een mildere toepassing van de Zondagswet te verkrijgen. Door eenige heeren wer I naar voren gebracht het na 'eel, dat de exploitan ten van bovengenoemde bedrijven beb ben door het feit dat de Zondagswet zoo streng wordt toegepast. Verschil lende Leidenaars gaan 's Zondagsmid dags naar Den Haag omdat er bier in Leiden niets te doen is. Ëesloten werd de besturen van de organisaties „Horepaf", „St. Jan" en „Ons Belang" uit te noodigen binnen kort een vergadering te beleggen waar een en ander zal worden besproken en waar overwogen zal worden welke stappen gedaan moeten worden om B. en W. te overtuigen dat een mildere toepassing van de Zondagswet nood zakelijk is. Wij verwijzen naar wat wij omtrent deze zaak reeds schreven.. Wij hopen dat op de tweede te hou den vergadering de door ons genoem de bezwaren tegen een mildere toepas sing ter sprake zullen komen. CKR. MIDDENSTANDS VEREEN. Gisterenavond vergaderde de Chr. Middeiistandsvereeniging onder lei ding van haar Voorzitter den heer J. v. d. Steen, in het Nutsgebouw. f Na de gebruikelijke opening werden de notulen door den secretaris, den heer M. Ziegelaar, gelezen en goedge keurd. Enkele ingekomen stukken werden behandeld, waaronder zeer belangrij ke. Wij noemen slechts het uitvoerige rapport van de commissie voor het on derzoek naar dp moseiiikheid tot op lichting van een adviesbureau voor beroepskeuze. Na een uitgebreide be spreking werd besloten aan verschei- denen der aanwezigen het rapport rond te zenden, welke dan hun opmer kingen aan den secretaris zullen inzen den. Ook werd nog voorgelezen een schrijven van het Bestuur der Christe- lijk-Historische Kiesvereeniging als antwoord op het door de vereeniging ingdiende voorstel betreffende het Ge meente-program. De vergadering ver klaarde zich erkentelijk voor dit ant woord, te meer daar dit de eenige kies vereeniging is, welke een antwoord zond. Hierna had een bestuursverkiezing plaats in de vacature J. Zandbergen voortbestaande door het bedanken van den heer W. Roodenburg. Gekozen werd de lieer Ml'. F. H. van der Tas, welke van de benoeming zal worden kennis gegeven. Vervolgens kwam in bespreking het afbetalingssysteem, waarover op een andere plaats in dit blad nader wordt bericht. In bespreking ko-mt dan een voorstel van de Vereeniging van Huisvrouwen. De heer Wiele^ga zet de bedoeling uit een en het blijkt dat de contact-com missie, die sedert kort bestaat, tus schen deze vereeniging en de drie Mid denstands-Vereenigingen reeds goed werk doet. Na de rondvraag sluit de Voorzitter deze belangrijke en gezellige vergade ring terwijl het intusschen half twaalf geworden was. HET AFBETALINGSSYSTEEM. In de gisterenavond gehouden ver gadering van de Christelijke Midden- standsvereeniging, afdeeling Leiden, werd de bespreking van het afbeta- lingssysteean voortgezet. In de vorige vergadering had de heer Ph. P. Deu- mer een inleiding gehouden en aan bet einde de volgende conclusies inge diend: 1. Het afbetalingssysteem is in zijn tegenwoordigen vorm als een maat schappelijk euvel te beschouwen; ver oorzaakt bij de minst draagkrachti- gen een onevenwichtigen toestand, doordat zij verplichtingen aangaan, welke boven hun draagkracht zijn. 2. Het afbetalingssysteem werkt den woeker in de hand en dient óf door de centrale regeering óf door gemeentelij ke verordening bestreden te worden. 3. De Handeldrijvende Middenstand ontneme het afbetalingssysteem haar object, door het bedingen van lage prij zen en levering der beste waren. Na een zeer uitvoerige bespreking, waarin de bezwaren tegen de voorge stelde conclusies naar voren werden gebracht en waaraan door de meeste der aanwezigen werd deelgenomen, werd met algemeen stemmen de vol gende door den heer van der Steen Jr. ingediende motie aangenomen: De Vereeniging .van den Christelij- ken Handeldrijvenden en Industrie© len Middenstand, afdeeling Leiden, kennis genomen hebbende van de door den heer Deumer ingediende conclusies bij de behandeling van het afbetalingssysteem en de naar aanleiding daarvan gehouden be spreking, concludeert, dat het afbetalingssysteem, wan neer dit betreft goederen met een vrij langen levensduur, waarvan de prijs niet boven de finantieele draagkracht van den kooper gaat, zijn goede zijde kan hebben, doch dat bij dit systeem zoowel het koo- pen boven de financieele draag kracht als het vragen van onmatige prijzen ernstig moet worden afge keurd. Zij spreekt als haar verwachting uit dat alle leden der Vereeniging er toe zullen medewerken dat het afbe talingssysteem geen regel, doch uit zondering zij en in zijn verkeerden vorm zooveel mogelijk wordt bestre den, besluit deze motie ter kennis te brengen van het Hoofdbestuur der Vereeniging, van de Centrale der drie plaatselijke Middenstands-Ver- eenigingen en der plaatselijke pers. COMMUNISTISCHE VERKIEZINGS VERGADERING. Gisteravond is in de Graanbeurs de verkiezingsvergadering van de C. P. H. (Communistische Partij Holland) ge houden, die slechts matig bezocht was. Sprekers waren de heeren Dr. J. A. N. Knuttel en H. van Weizen. De heer H. v. W e 1 z e n richtte zijn aanval op de S.D.A.P., die zich bereid heeft verklaard wethouderszetels te aanvaarden, alzoo met de bourgeoisie te regeeren en het wankelend kapita lisme te schragen. Daartegenover zijn de communisten degenen, die het meest consequent den strijd voeren te gen het kapitalisme in al zijn geledin gen, overtuigd als zij zijn dat de arbei dersklasse eii de bourgeoisie tegenover elkaar staan als water en vuur. Het kapitalisme ziet geen kans de wereld uit den chaos te halen waarin het haar gebracht heeft; het symptoom daar van is de werkloosheid. De rationali seering waarvan men te Genève spreekt, heeft weer nieuwe werkloos heid ten gevolge. De tweede spreker, Dr. J. A. N. Ivnu 11 e 1 begon met er den nadruk op te leggen, dat de communisten niet in den raad ziting hebben genomen om iets voor de arbeiders te bereiken, doch uit een oogpunt van propaganda: om den arbeiders te laten zien wat door ben zelf buiten den raad om bereikt moet worden. Spr. wees er op, dat de strijd der Nederlandsche communisten een on derdeel is van den grooten internatio nalen strijd; bet is een schande voor het Westersche proletariaat dat over het lot van het kapitalisme beslist wordt in China, in Ned.-Indië en Br.- Indië. De opstand in Ned.-Indië was volgens spr. wat onhandig opgezet en door een misverstand te vroeg uitge broken. Ten slotte behandelde spr. meer uit voerig het werkloosheidsvraagstuk, het groote vraagstuk van het kapita lisme. De werkloosheid zal onder dit maatschappelijk stelsel niet meer ver dwijnen. De eisch der communisten is: pro ductieve arbeid of uitkeering van vol loon. Dit laatste is financiëel in Leiden mogelijk; spr. heeft het den Raad in zijn begrootingsrede voorgerekend. En nu de klap op de vuurpijl: als de werkloozen vol loon moeten uitge keerd krijgen, dan is er tegelijk pro ductieve arbeid voor ben. Want dan zal de bourgeoisie zeggen: laten dan die sigarenmakers maar sigaren ma ken en die kleermakers kleeren maken enz., want alles wat ze dan nog doen, is winst. We zouden den he$r Knuttel den raad willen geven, dit denkbeeld aan den Raad van Volkscommissarissen der Sovjet-republiek voor te leggen. Want ook daar tobt men met het werkloosheidsvraagstuk: er zijn in Rusland meer dan een millioen werk loozen. Na de rede van den heer Knuttel' werd gedebatteerd door den heer Met- scher, partijgenoot van David Wijn koop, die betoogde, dat men de zaak ,van het communisme beter kan dienen door op lijst 1 dan op lijst 11 te stem men. CHR. ONDERWIJZERS. Morgen, 21 Mei a.s., vergadert de af deeling „Leiden en Omstreken" van de Vereeniging van Chr. Onderw. en On- derw.essen in het Nutsgebouw, zaalflO. Aanvang 6 uur. Ingeleid zal worden: „De vernieti ging van de Baaispriesters op den Kar- mel" door den heer C. H. van Ulden. (Naar aanleiding van de moeilijkheid bij de behandeling van z.g. wreedhe den in de H. S. voor de klas.) Tevens is een verzoek ingekomen tot medewer king bij de oprichting van een paeda- gogische bibliotheek, leeszaal en schoolmuseum. Ook belangstellenden worden uitgenoodigd. COÖPERATIEVE KEUKEN. In de bovenzalen van bet gebouw der Leidsche Coöperatieve Keuken had onder voorzitterschap van mevr. B. ReystVreeburg de jaarlijksche a'l- gemeene ledenvergadering dier ver eeniging plaats. Aan het verslag door den secretaris mr. Averbeck, uitgebracht, outleenen we het volgende: Ofschoon de balans doet zien, dat de winst in het afgeloopen jaar zeer ge ring is geweest, mag dit niet toege schreven worden aan achteruitgang. Immers bedroegen de totale ontvang sten 68057 d.i. ruim ƒ3500 meer dan het vorige jaar. Er werden bij de le den bezorgd 62955 maaltijden met 6327 extra porties soep, terwijl in het res taurant werden gebruikt 14276 diners, 7542 lunches, 4248 extra-porties soep en 3694 extra porties toespijs. Toch was de winst, die vorig jaar 1079.84 bedroeg nu 222.62 H. De oplossing van dit raadsel kunnen de leden gevon den hebben in de betere kwaliteit der maaltijden. Na goedkeuring van balans en winst en verliesrekening werden de aan de beurt van aftreding zijnde bestuursle den, de dames J. J. de Haas en M. Rijke met algemeene stemmen herkozen. REDDINGSBRIGADE. Woensdagochtend ongeveer 12 uur, toen de Blauwpoortsbrug vóór het ver keer was gesloten en de Turfmarkt dus overvol, werd dè jongeman B. per fiets te water gereden. Door bet ter stond halen van den reddingshaak van de Turfmarktbrug werd door den heer v. d. Meel de drenkeling naar zich toe gehaald en tegen den hoogen wal op getrokken. Wederom een bewijs hoe nuttig de haken zijn. Opnieuw vernield door de straat jeugd is de haak van de Nonnenbrug. ADVERTENTIE-PRIJS Gewoae advertentiën per regel 221/* cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine adyertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. Belangrijkste nieuws in dit Hummer. Binnenland. Doodelijk ongeluk bij den ont waakten overweg te Hoogkerk. Buitenland De Russen eischen van de economi sche conferentie erkenning van hnn maatschappelijk stelsel. Te Hankau is de staat van beleg afgekondigd. Donmergue en Criand zijn n!t Lon den te Parijs teruggekeerd. De rechtstreeksche onderhandel!** gen tusschen Joego-Slavié en ItaliS zijn nog niet begonnen. Verdwenen die van de brug Slachthuis en Geeregracbt. Wie geeft inlichtingen aan A. J. v. d. Lijke, Oude Singel 14, Telef. 889? HET ONGELUK BIJ DE FA. TIELEMAN EN DROS. Aangaande het ongeluk dat gisteren gebeurd is bij de fa. Tieleman en Dros deelen we nog mede, dat de ernstig ge wonden Mej. Wolters en Klauw en Klinkhamer in tegenstelling met de ernstige geruchten als zou hun toe stand zeer ernstig, zelfs levensgevaar lijk, zijn, het momenteel naar cfmstan- digheden vrij wel maken, zoodat er geen reden tot ongerustheid behoeft te zijn. De oorzaak van het ongeval ligt nog steeds in 't duister. Ir. A. M .Touw, di recteur der Kon. Ned. Grofsmederij al hier is benoemd tot deskundige voor het onderzoek van de machine, terwijl door de justitie te Den Haag twee des kundigen, w.o. een inspecteur der re cherche benoemd zijn tot het instellen van een onderzoek van de eventueel© verdere oorzaken. De gesprongen centrifuge was eerst korten tijd in gebruik, maar bezat naar het oordeel van deskundigen alle bedrijfszekerheid. Toen het ongeluk gebeurde was er een groot aantal arbeiders in het lo kaal aanwezig en het mag verwonde ring wekken, dat alles betrekkelijk zoo goed afgeloopen is, daar de scherven staal en ijzer overal door de fabriek lagen verspreid en een aanmerkelijke schade aan de wanden hebben aange richt. JEUGDWERK PATRIMONIUM. Het mooie evangeliserende jeugd werk van Patrmonium gaat prachtig. De belangstelling van jong en oud is er. Dat noopt ook om voortdurend dit werk nog meer aan zijn doel te doen beantwoorden. Daartoe is de commis sie steeds in de weer. Wij vernemen, dat nu weer op het program staat, oprichting van dam clubs. Op Vrijdag 27 Mei zal een ver gadering in het gebouw aan de Hoog landsche Kerkgracht worden gehou den waartoe alle Christenen, die voor dit deel van den arbeid roeping gevoe len worden uitgenoodigd. HANDIGE ACTIE. Een comité, waarin zitting hebber* de heeren: J. Dirkse, H. H. Hommes, Dr. L. P. Krantz, G. van der Lee, T. J. F. van der Meer, H. de Roode, Jd. Schots Jbz., H. Vink, Mevr. A. "Wer ner-Somerwil, Mevr. I. Zandvoort Kooreman en J. van Zijverden, heeft blijkbaar aan alle candidaten voor den Gemeenteraad een circulaire ver zonden, waarin zij het volgende onder de aandacht brengen: Gelijk bekend is, ondervinden om wonenden van de Leidsche Centxalo tot in wijden kring een bijna ondragle- liijken last en hinder van de massa'a stof en gruisj die deze Centrale dagj en nacht verspreidt. Reeds meermalen zijn autoriteiten op dezen overlast gewezen, tot nog} toe echter helaas zonder gevolg. Toch zou bedoeld euvel gemakkelijk gekeerd kunnen worden, wanneer aar» de Centrale geen kolengruis ot bries meer zou worden gestookt. Het schijnt echter, dat het geringe economische! voordeel, dat wellicht het stoken met bries voor de Centrale oplevert bij dd autoriteiten nog steeds zw aarder weegt dan het verschaffen van een weinig meer levensgenot aan eenige duizen den hunner medeburgers. Verder mag onzes inziens zo<* wordt gezegd vooral ook niet uit het oog worden verloren, dat het naau Igezondneidseischen bewonen van dier huizen ramen openen voor het toe treden van lucht vaak tot de on mogelijkheden behoort. Zij willen trachten autoriteiten van den ernst dezer brandende kwestie tel doordringen en hen te overtuigen, dat deze last en hinder, welke het stoken van gruis in de Centrale aan in wijdert kring omwonenden dagelijks bezorgt,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1