CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Dit nummer beslaat uit TWEE Bladen. Belangrijkste nieuws in dit Hummer. 3»<« JAARGANG WOENSDAG 18 MEI 1927 NUMMER 2131 COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal 2.90 BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. EERSTE BLAD. itrijdkas-Gemeenteraadsverkiezing. Saldo f 200. Ontvangen van R. bij het huisbezoek f 0.25; van B. f2.—; van N. N. f 1.— van N. N. f 1.van een bijna negen tigjarige Kiezeres f 1.van F. E. flO.—Totaal f 215.25. Een mooie stap vooruit naar de 1250.Nog f34.75 ontbreekt. Wie volgt? J! KARSTENS. Bur. Nieuwe Leidsche Courant V Zich melden. - Een der artikelen van de Kieswet die schromelijk worden misverstaan is art. 72. Het eerste lid van dit artikel zegt dat alleen hij of zij tot de stemming worden toegelaten die in het bezit is van een oproeping. Dit is duidelijk en geeft ook geen moeilijkheden. Het tweede lid echter regelende den z.g.n. stemplicht wordt niet goed be grepen. Met name in de kringen waar men principieel bezwaar heeft tegen dezen stem dwang en daar scha ren wij ons gaarne onder wordt nog al te vaak het voorgesteld alsof ieder verplicht is te stemmen. Dit is echter niet het geval. De wetgever heeft slechts den eer sten stap gedaan. Ieder kiezer is ver plicht1 zich te melden. Wanneer iemand en hier denken wij o.a. aan de vrouwen ernstig be zwaar heeft om te stemmen, dan is hij volstrekt daartoe niet verplicht. Alleen is hij verplicht dit aan het stembureau mede te deelen. Art. 76, tweede lid, zegt uitdrukke lijk dat het stembureau aanteekening houdt van de namen der kiezers die weigeren een stembiljet in ontvangst te nemen. Hieruit blijkt dat de houding van het stembureau niet anders dan neu traal kan zijn; het heeft slechts het feit te constateeren en hij proces-ver baal aan het einde der zitting vast te leggen. Het betreft hier een voorschrift, in wezen niets verschillend met een op roep van een of ander Ambtenaar of Overheidsorgaan aan een ingezetene om inlichtingen te geven. Het eenige critieke punt is of de Overheid vóór dit doel aldus dwingend mag optreden. Maar van eigenlijke stemdwang is in de wet geen sprake. Het kan nuttig zijn dat onze wer kers zich dit nog eens in het geheugen prenten om eventueel© onjuiste tegen werpingen af te slaan. V „Week-end". Tegenover de hand over hand toe nemende actie die het ongeloof in Duitschland laat zien, met een on- imiddellijken aanval op de Kerken en de positieve belijders, is het moedge vend dat ook de Kerken zich op krach tige organisatie toeleggen. Zoo lezen wij nu dat de Synode der Evang. Iverk van Pruisen in een brief aan de gemeenten gewezen heeft op de kansen, welke het steeds meer gebrui kelijk wordende z.g. /week-end" aan de gemeenten biedt. Zij ziet erin ook een. middel om het religieuse leven der groote stadsmenschen te bevorderen. De gemeenten moeten nagaan of mis schien godsdienstoefeningen in de week, godsdienstoefeningen ten beslui te van de week en vroegdiensten op Zondag gewenscht worden. Ook de ge meenten in de voorsteden en dorpen in de onmiddellijke nabijheid der groo te steden alsook die in de voor „week end" gezochte plaatsen moeten de grootste zorg aan hun godsdienstoefe ningen wijden. Zoo staat tegenover het brute onge loof en de vijandschap, een krachtig opleven van het geloofsleven en de be wustwording van het dragen van een ernstige verantwoordelijkheid. Maar de wijze waarop hier de actie der Kerken zich uit, heeft ook voor ons land beteekenis. Ook hier hebben sommige Kerken naar onze meening een vruchtbaar veld voor evangelisa tie onder de „week-end'ers". Het Duitsche voorbeeld vinde zoo (mogelijk navolging. V Rechts en links. Eergisteren is in Indië de voorjaars- zifting van den nieuwen Volksraad ge- cpend die door de inwerking-treding van de nieuwe staatsinrichting een «wetgevend en medebesturend college ïn^t verruimde bevoegdheid wordt. Naar aanleiding daarvan worden in Je Pers verschillende politieke be schouwingen gehouden. Ook beschou wingen over de politieke kleur van de verschillende leden. Daarbij worden wel eens heel eigenaardige vergissin gen gemaakt. De Standaard had Maan dag ook 'n bericht dat niet niet geheel vrij is van die fout. „De lijn tusschen „rechts" en links" valt in Indië anders dan in Nederland, zegt terecht ons A.-R. hoofdorgaan. In de Indische maatschappij overwegen meer andere belangen maar de gebrui kelijk onderscheiding volgende, vond de „Loc." eenigen tijd geleden: Euro- peesche leden 7 links, 23 rechts; Chi- neesche leden 1 links, 4 rechts; Inland sche leden 12 links, 13 rechts; tezamen 20 links en 40 rechts. Van deze 40 leden hal de landvoogd 15 Europeesche, 2 Chineesche en 5 (dit maal 6) inlandsche leden te benoemen, terwijl de overige representanten ge kozen zijn door een zeer begrensd kie zerscorps. De landvoogd hanteerde het benoemingsrecht door ongeveer even veel vertegenwoordigers van „politie ke minderheden" al§ van „economi sche belangen" te benoemen. Zoo werd o.m. benoemd voor d scheepvaart de heer Van Zalinge, voor de vakbewe ging de heer Van Lonkhuyzen, beiden lid van de Chr. Ethische partij, en daar ook de partijleider der C.E.P., de heer Van Helsdingen, benoemd werd, zitten van de partij, die ons het meest verwant is, drie Europeesche leden in den Volksraad, en bovendien een Protest.-Chr. inlander, Moelia. De Ind. Kath. Partij is eveneens door drie Europ. leden vertegenwoor dig, maar verkreeg daarbij geen Kath inlander, en de Ind. Soc. Dem. Partij door twee leden. Uit dit beknopte overzicht kan men eenigszins de huidige samenstelling van den Volksraad nagaan. Naar men weet, is te verwachten een voorstel tot wijziging van de Indische Staatsin richting, strekkende, om de Europee sche meerderheid uit den Volksraad te doen verdwijnen. Maar voorloopig wordt toch alles „geschoeid" op de nieuwe inwerking tredende wet op de Indische staatsinrichting. De partijen hebben o.m. ook hun candidaten aan gewezen voor het college van Gedele geerden van den Volksraad. Door de Chr. Ethische Partij werd daarvoor de volgende lijst ingediend: Van Helsdin gen, Moelia en Van Lonkhuizen. En verder wachten we nu de berichten uit Indië af, want deze zullen ons spoedig meer melden omtrent den nieuwen Volksraad, die een mijlpaal is in Indië's historie". Het is voor ieder, die de Indische toestanden kent, duidelijk dat de Lo comotief bedoelt het „Indisch" rechts en links, terwijl uit de ge volgtrekking van de Standaard het be ginsel van het Moederlandsche rechts en links valt af te leiden. Het kan daarom nuttig zijn mee te deelen, dat men in Indië onder rechts verstaat al diegenen die uiteindelijk algelieele zelfstandigwording van In dië beoogen en onder links al dege nen die Indië ook uiteindelijk als een Kolonie willen beschouwen. In dit rechts en links zitten voorts zooveel schakeeringen, terwijl ook vooral over het tempo van de toepas sing zoo verschillend gedacht wordt, dat in de practijk de ons zeer nauw verwante C.E.P. vertegenwoordigers nu eens links dan weer rechts handel den, ofschoon men algemeen de C.E.P. ook volgens haar program rechts indeelt. Intusschen teekenen zich ook in In dië meer en meer de komende tegen stellingen, zooals hier in Europa in srhier elk Parlement openbaar wer den, af en hebben wij reeds menig sa mentreffen en botsen van beginselen gezien. De beiangscheiding rechts en links zal daar ook'voor de beginsel scheiding rechts en links plaats ma ken. STADSNIEUWS. Mr. SCHOKKING BURGEMEESTER VAN KATWIJK? Voor eenigen tijd maakten wij mei ding van de hardnekkige geruchten, dat' dhr. van Boeyen burgemeester van Katwijk zou worden en dat zijn plaats in Ged. Staten dan zou worden ingenomen door Mr. Schokking. Thans 1* ebben verschillende bla den het bericht, dat niet dhr. van Boeyen, doch Mr. Schokking tot bur igemeester van Katwijk zal worden be noemd. Hoe dit zij, en welke dezer bericii ten juist is,^in elk dezer gevallen zal Mr. Schokking dus geen zitting kun nen nemen in den Leidschen raad. A. S. V. Vrijdag 20 dezer zal ;c l i de Studentensociëteit door de Al. meene Senaten Vergadering (A. S. V uit de senaten der studentencorpsen j te Leiden, Utrecht. Groningen, Delft en Amsterdam een vergadering wor den gehouden. Op de agenda staat o.m.: Verhouding van de A. S. V'. tot den pas opgerichten Bond van Vrou welijke Studentenvereenigingen. PROF. KAN. Zondag 22 dezer herdenkt prof. dr. P. Th. L. Kan, sinds 1 April 1920 ge woon hoogleeraar in de neus-, keel- en oorheelkunde aan de Leidsche univer siteit, den dag, waarop hij 20 j^ar ge leden het ambt van buitengewoon hoogleeraar in deze vakken aan de Leidsche Universiteit aanvaardde. TWEE COMPOSITIES FRED. DE NIE. Van onzen stadgenoot Fred, de Nie, zijn bij de firma Alsbach en Co. te Am sterdam verschenen twee composities n.l. Prelud. voor piano, en Christus sonnet op tekst van Albert Verweij. SCHIETWEDSTRIJDEN. De Schietwedstrijden voor de afdee- lingen Leiden, Leiderdorp, Zoeterwou- de, Oegstgeesc, Sassenheim, Lisse, Voorhout en Noordwijk van de Bijz. Vrijw.Landstorm op Zaterdagmiddag te Katwijk zijn uitnemend geslaagd. Vele landstormers hadden aan de oproeping gehoor gegeven; de Res. Ka pitein Juta gaf door zijn aanwezigheid blijk van zijn belangstelling; er viel een opgewekte stemming^te bespeuren Deze wedstrijd bood een nrooie gele genheid tot meerder contact met de afdeelingen onderling, waardoor onwil lekeurig een geest van saamhoorig- heid wordt gevormd. Een flink aantal prijzen, waaronder vele nuttige en practische, waren beschikbaar terwijl door een juiste prijsverdeeling zoowel beste als minder goede schutters de kans werd geboden met een prijs te te gaan strijken. Zaterdag 28 Mei a.s. te 4 uur nam. zal wederom te Katwijk een schiet wedstrijd plaats hebben, tot welke deelname elke Bijzondere Landstor- mer uit bovengenoemde afdeelingen dringend wordt opgewekt, terwijl zij, die nog niet toetraden tot het insti tuut van de B. V. L., zich alsnog aan melden bij de plaatselijke leiders (voor Leiden, Leiderdorp en Zoeterwoude bij den heer H. J. Lamers, Doeslaan, Lei derdorp). EEN VREESELIJK DRAMA. Gistermiddag heeft zich in een der kleine hotels aan de Wagenstraat in Den Haag een tragedie "afgespeeld. Sinds eergisteren logeerde daar de 23-jarige student U. van hier met een tot nog toe onbekend gebleven meisjü dat naar schatting eenige jaren jon ger was dan hij. Dat er oneenigheid bestond tus schen hen, bleek uit niets; integendeel de twee jonge menschen waren oogem scliijnlijk heel opgewekt. Gistermiddag is de jongeman hec liaatst gezien; hij vroeg toen om da icourant en men kon niets bijzondeiat aan -hem bemerken. Een half uur later hoorde men twee klappen, doch men schonk er geerv aandacht aan. Toen echter om half ivie.r alles nog ptilwas en de beide jonge menschen nog steeds niet aan. tafel waren verschenen, klopte men aan de deur van hun kamer. Alen kreeg echter geen gehoor en toen men de deur wilde openen bleek deze op slot te zijn. Met een reservesleutel werd zij ge lopend en toen za" men beiden te bed liggen in een bloedplas met door schoten hoofd. Het meisje had een- revolver in de hand. Onmiddellijk werden de politie cn den Gen. Dienst gewaarschuwd. Spoedig waren de hoofdcommissaris van politie, de heer van 't Sant, de commissaris, de heer Kramer, en de substituut-officier van justitie, de heer Enger, ter plaatse. De geneeskundige dienst constateer» de den dood en bracht de lijken naar het lijkenhuisje in de Delistraat. Naar nog gemeld wordt, verwerpen zoowel bloedverwanten als vrienden van den jongeman met stelligheid do veronderstelling, dat hij zelfmoord zou hebben gepleegd. Nader wordt gemeld: De beide jonge menschen hadden reeds meermalen samen in l^et hotel gelogeerd. De student had zich altijd» als koopman uit Rotterdam in het register ingeschreven en voorgegeven dat het meisje zijn echtgenoote was. Ook ditmaal stonden z?j~ als zoodanig in het register vermeld. Van te voren .haduen zn reeds een kamer besteld, waarbij werd opgegeven, dat zij Zon dagavond zouden aankomen. Zij kwa men echter pas Maandagavond en gini gen onmiddellijk naar hun kamer. TÓen vanmorgen oms.treeKs 12 uui Nu dienstmeisje thee ging brengen,- i de'jonge vrou» a lcen aan; zij' er haar nachtk ceding een man wtrokken. s opgewekt cn zeide glimla i t dienst meisje „Weet u. dat hier nog een japon van u hangt ;Neemt u die liever mee". Het dienstmeisje is daarop weer naar de keuken gegaan en even daar na kwam de jongeman bij haar en zei- de op vroolijken toon: „Geeft u mij; even een lucifer voor mijn cigaret" Ongeveer tien minuten later hoor de men de klappen. Het lijk van den jongen man is he dennacht naar het huis van zijn oudera vervoerd. VEILIGHEIDSWET. De Kantonrechter alhier heeft heden uitspraak gedaan in de zaak tegen de Gebr. D. W. en C. F. S., machinefa brikanten te Hengelo, die terecht ston den wegens het bij de uitvoering van een werk aan de Stedelijke Lichtfa brieken alhier niet voldoende in acht nemen van veiligheidsmaatregelen, tengevolge waarvan een arbeider van den steiger viel en aan de gevolgen daarvan overleed. De Kantonrechter achtte het ten las te gelegde deels niet bewezen en sprak de verdachten deswege vrij. Voorzoo- ver wel bewezen, achtte de Kanton rechter de Gebr. S. niet strafbaar en ontsloeg hun mitsdien van rechtsver volging. DE TENTOONSTELLING VAN EGYPTISCHE KUNST. De tentoonstelling van Egyptische kunst, welke vanaf half Maart door het Rijksmuseum van Oudheden al hier te Amsterdam werd gehouden, is verleden week geëindigd. Ze is een groot succes geweest. In de twee maanden tijds werd zij door on geveer 15.000 personen bezocht. Ook de vier lezingen, gekozen uit het cursusprogramma van het Leid sche Museum, trokken een zeer groot aantal toehoorders. Thans zijn alle voorwerpen weer be houden alhier teruggekeerd en hebben in het Rijksmuseum van Oudheden hun oude plaats weer ingenomen. ZENDINSSTEUN IN NATURA. Het Comité schrijft ons: "Verantwoording der giften: L. van privaatlessen f 16, O. S. te A. te Sassenheim f 2,50, H. S„ ta -Axel, namens 't Comité aldaar f 84,178 C. W. te W. f 17,60 van kalenderver koop, N. S. te OE. f 6,45, eveneens» van kalenderverkoop, A. E. te D. f9, van privaatlessen. Mevr. R. V. te T. f 10 eiergeld. Dames D. te OE. f 5. eveneens eiergeld. Zuster Y. B. te 's Gr. f 10, van reductie op het broodi verbruik. J. V. te N. f 25, opbrengst» schaap; van coupons f 52. G. de H. 5te k., f 35, opbrengst schaap. N. -d. O., te A., van bepaald sigarenmerlö f 39,57. Mej. J. S. te Z. f 7,o0, honor.* rium voor geschreven verhaal. H S L. van privaatles f 17.50 Het Comité voor Zendingssteun in natura vergaderde de laatste maanden twee maal. Het leed een gevoelig verlies door het overlijden van een zijher leden den heer A. Spruyt, die krachtens zijn functie van boekhouder bij het Zén- dengsbureau heel gemakkelijk voor 't verband tusschen dat bureau en ons icomité zorgde. Sprak het vorig verslag van een nieuwe wijze van Zendingssteun: nl. het bestemmen van het honorarium voor letterkundigen arbeid voor ons comité, het voorbeeld vond reeds na volging. Mej. J. S. te Z. stond n.l. haar ho norarium voor een verhaal af. De heer Joh. de Heer te Rijsenburg vroeg ons, er eens op te wijzen, hoe gemakkelijk de meeste heeren aan, Zendingssteun zouden kunnen doen, door het geld, dat anders aan een kerk 'sigaar bedoeld wordt een sigaar voor of na den kerkdienst opgestoken zou worden besteed, voor de Zen ding te bestemmen. We nemen deze gedachte gaarne van hem over. Geleidelijk breidt zich de kring v. medewerkenden uit; en dit stemt om? tot groote vreugde. Over 1926 werd f 404,76 V2 aan hec Zendingsbureau afgedragen, waaron- f 52 voor coupons. Dit is rente, gekweekt van het ka pitaal, dat we ons tot doel gesteld heb ben nog eens zoo groot te maken, dat- de rente er van de kosten der binnen- Itandsche actie van de Zendingseorpo raties dekt, zoodat alle giften dan di rect naar de terreinen gaan. AANBESTEDING. Voor de aanbesteding voor de le vering van vleesch en spek, benoo- digd "ten behoeve van de soldaten- ménages alhier, gedurende het tijd yak 1 Juli31 Dec. 1927 kwamen vijf biljetten in. De firma G. .W Zand voort alhier schreef in: rund vleesch 68 cent per K.G., gerookt en gezouten spek v. 69 cent per K.G.. De firma I. Zandvoort bedong voor bevroren rundvieesch 58 cent per K.G., v. versch rundvieesch 93 ct. p. K.G., voor spek 73 cent per K.G., Btonenlané. In een hotel te 's-Gravenhage zijn een jongevrouw en een jongeman dood gevonden. Koninklijk bezoek aan Amsterdam. Buitenland Op de economische conferentie is een resolutie betreffende de hoogte der tarieven en een inzake rationalisee ring der industrie aangenomen. De Universiteit van Oxford heeft Doumergue en Briand tot doctor in de rechten benoeond. De Britsche vertegenwoordiger te Hankau is teruggeroepen. MacDonald heeft de terugreis uit"1 Amerika aanvaard. De firma Ph. van Gelderen alhier schreef in voor bevroren rundvleescli 58.5 cent per K..G. voor versch rund vieesch 84 cent per K.G., De firma Aenmey schreef in voor bevroren (Argent.) rundvieesch 58.5 cent per K.G.. De fa. Th. M. W. Bergers schreef in voor de levering van gerookt en gezouten spek a 68 cent per K.G. De levering van het bevroren rund vleesch werd gegund aan de firma I. Zandvoort, die van het gerookt en gezouten spek aan de firma Th. M. W. Bergers alhier. BINNENLAND. PRINSES JULIANA ZWANE- BROEDER. De leden van ons Vorstelijk Huis zijn steeds zwanebroeder geweest in de Illustre Lieve Vrouwe Broeder schap te 's-Hertogenbosch. In 1918 werd Prinses Juliana benoemd tot can clidaat in de Koninklijke lijn en tlians is zij tot broeder bevorderd, welke be vestiging zij heeft aangenomen. Hee ren proosten en broeders zullen aan H. K.„H. het ordeteeken, zijnde een zil veren lelie tusschen doornen, aan een groen zijden lint en een oorkonde aan bieden. REIZEN NAAR EN VAN INDIë. Bij beschikking van den Minister van Koloniën van 13 dezer zijn de in 1921 vastgestelde bepalingen nopens de rangschikking in klassen van lands reizigers naar~ en van Indië, zooals die sedert zijn gewijzigd en aangevuld, met ingang van 1 Juli a.s ingetrokken en ter zake nieuwe bepalingen vastge steld. Deze onderscheiden zich van de oude in hoofdzaak door het volgende: De salarisgrenzen, bij welke burger lijke ambtenaren recht verkrijgen op overtocht in de eerste, resp. de tweede klasse, zijn gebracht van 650 op 750, en van 250 op 300 per maand. Voorts is de aanwijzing aan hen, die niimm'er in een hoogere dan de tweede klasse worden gerangschikt vervallen, en zijn eenige overgangsbepalingen vastgesteld. PAEDAG. TENTOONSTELLING. Te Dordrecht heeft de burgemeester Maandag geopend de eerste Paedago- gisi he Electriciteitstentoonstelling voor het onderricht op de scholen in de electriciteit. Deze expositie gaat uit van de Ver een. van Electr. Bedrijven in Neder land, in aansluiting op het theoretisch leermateriaal, dat reeds op de scholen gebezigd wordt. De bedoeling is de jeugd aanschou welijk te maken het nuttig gebruik van electrischen stroom. Voor volwas senen worden tijdens de week, dat de ion toonstelling geopend is 's avonds lezingen gehouden over diverse onder deelen der electrotechniek. De Dordtsche installateurs, de ge meentebesturen van Dordrecht en Am sterdam en diverse fabrikanten en pae dagogen in Nederland verleenden m^ dewerking. De leerlingen die reeds on derricht ontvingen in electriciteitslee* zoowel van hoogere als lagere scholen zullen 0111 beurten de tentoonstellng bezoeken. De bedoeling is deze ook in andere gemeenten van ons land te hou den. REKKENSCHE INRICHTINGEN. Dezer dagen is te Amsterdam de jaarlijksche vergadering der Rekken>- sche inrichtingen gehouden, ondei voorzitterschap van den heer E. René van Ouwenaller. Dr. W. L. Slot Jr., directeur der in richtingen, bracht het jaarverslag ui/- w aar in hij wees op de moeilijkheden aan den arbeid onder psychopaten en zwakzinnigen verbonden, doch ook op de voldoening, welke die arbeid schenkt. Het recreatiegebouw, tegelij-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1