\m DE BLADEN ZEGGEN.
NI EL'WE LEIDSCHE COURANT VAN VRIJDAG 29 APRIL 1927
TWEEDE BLAD.
Verpletterende kritiek.
Hot optreden van Mr. Rutgers aan de
Voo b roldercL Onfw&pènings?onfere>
tie te Geneve, schrijft de Rotterdammer
is pen griUikwensch waard.
Hii h^-rit door zijn buifengAmeen actio
ve deelname aan de behandeling van dr-
ze moti^ke technische problemen dg
eer van ons land in den vreemde hoog
gehouden.
Hii heeft ook verpletterende kritiek
geleverd op de voorstelling die zeker
slag van eenzijdige ontwapenaars ten
onzent zoo gaarne aan den man zoekt te
brengen.
Die voorstelling is deze. dat de inter-
nation" le vr^desoeweginq gcd'cht wordt
bemoeilijkt door het militriristiBch o*:-
treden van de Nederlandsche clericals
partijen.
Ah Nederland ma°r wilde meewerken
zoóals andere landen meewerken; dan
zou het vredeswerk heel wa.t minder
moeilijkheden ondervinden.
Koel en onbewogen staan de cleri-
calen tegen eiken triomf van de interna»-
tionale gedachte.
Het was inderird de verontwaardiging
van den heer Wibaut tegen de Neder
landsche regeering, die niet aanstonds
ja en amen zei op het „protocol van Ge-
nève", maar zich eenigen tijd wilde be
zinnen".
Die lauwheid meenen onze ontwape*
narent elkens weer bij de N da-landscl-
sche autoriteiten te ontwaren.
Nederland is voor hen een sta in den
weg voor den wereldvrede; Nederland
luistert veel te veel naar de militairisti
sche kliek.
Dat luisteren bestaat dan alleen in de
geachte 100de verbeelding van de „een
zijdige oniwapenaren".
De waarheid is dat Nederland con
amore en zonder reserve meewerkt aan
alles wat de gemeenschappelijke actie
tot vermindering van de krijgstoerustin
gen kan steunen.
Te Genève bij de voorbereiding der
oniwoa nmgsconferentie was niet de
Nederlandsche afgevaardiigde de man
die militair is üsch roet in het vrede*
eten wierp.
Veeleer was hij de stuwende kracht,
die telkens zocht te redden wat te red
den was.
Tegen hetgeen door andere mogendhe
den werd bedorven, zocht Mr. iiütgei'3
herhaaldelnk naar hetgeen kon saambm-
den in het bereiken van eenig practisch
resultaat in het streven om verminde
ring der bewapening.
erplett&renüe kxitiek leverde hij oj
het looze en booze fabeltje der eenzij
dige ontwapenaren.
Christelijke politiek.
Het Huisgezin 'driestart:
Herhaaldelijk en nog zeer onlangs
hebben wij aangedrongen op een el
kander verstaan, niet alleen nat.onaai,
maar internationaal van de christelijks
groepen, in de groote maatschappij.
Het Internationaal Christelijk vakver
bond vereenigt de vakorganisaties op
Katholieken en chris iriij ken grondslag.
Zoo behooren ook de wert.geversver-
een.gingen van Katholieken en christehj
ken iiuize zich te vereenigen
En in het algemeen ware hei wensche
lijk, dat overai ds chrisfceijjke groepen
op politiek, sociaal en economisch ter
rein naar overeenstemming trachtten,
ten einde, niet alleen gezamenlijk, ri
der is op zichzelf een minderheid een
macht te voi men tegen de groepen, di«_
door liberale of levoiutionnaire bo
ginselen worden gedreven, maar ook
positief naar een oplossing te streven
van het maatschappelijk vraag .tak, moe
ten we zoggen de maascliappelijke kwes
ties, die de samenleving beroeren.
indien de Katholieken allé ai die
vraagstukken konden oplossen op den
grondslag van hun begin _lon, behoef
den Zij naar bondgenooten niet uit te
zien.
Maar» overal hebben zij hulp noodig,
en de vraag is nu, van welke" zijde zij
die zullen aanvea den, waar zij het
meest en het best medewerking zullen
kunnen ontmoeten, waar zh een klink
vernemen, die op hun eigen geluid het
Zuiverst weerklank geeft.
Naar aanleiding van een woord van
Minister piotemaker de Bruine in de
eerste Kamer: dat hij niet staat op het
standpunt van den klassenstrijd, dat hij
een ander ideaal heeft dan zich te laten
leiden door werkgevers of arbeiders,
schrijft de christelijk-hietorisehe „Neder
lander" over het christelijk beginsel als
grondslag voor practische politiek.
Het kan gaan, zegt het blad o-m econo
mische berekeningen, waarbij elke groep
redeneert van het eigen standpunt uit;
maar het kan ook gaan om de eischen
van Gods gebod en Jezus' woord.
Het kan ook gaan om de begeerte, ook
in wetgeving en overheidsbeleid dat ge
bod te gehoorzamen eu dat woord te
eereo.
Dat is de christelijke politiek, waar
van wij voor ons volk hopen, dat zij den
klassenstrijd zal kunnen terugdringen en
de belangentegenstelling ojverwkfnmeta
Wij wenschen, vervolgt de „Nederlan
der", een politiek te volgen, welke staat
of valt met het eigen christelijk ideaal:
wij kunnen, gevraagd naar het beginsel
van onze politiek, slechts antwoorden,
ons beginsel is de gehoorzaamheid aan
het groote gebod van onzen Heiland:
„Gij zult uw naasten liefhebben als u
zei ven".
Kon ons christelijk ideaal voor het po
litieke leven slechts een leuze zjn, zjj
het een schoone leuze, dan moesten wij
-ophouden ons een christelijk politieke
groep te noemen; maar ons christelijk
ideaal is geen leuze, doch een beginsel
een grondslag, fundament van het ge
bouw onzer keuzen en beslissingen, ook
voor het politieke, zeker ook voor het
sociaal-politieke leven.
Met deze varklaringen zijn wij er niet,
maar zij geven toch mins.ens blijk van
een geex-llenis, die bij ons weerklank
moet vinden en de hoop verlevendigt,
dat bii zulk een mentaliteit, bij een. zoo
danig inzicht de hoop op overeenstem
ming omtrent het volgen van een sociale
po li lie k in chiisteLjicen geest niet be
hoeft te worden opgegeven.
KERK EN SCHOOL.
NED. HERV. KERK.
Beroepen, te Loosduinen: A. Al-
tena, te Rijnsburg.
Bedankt, voor Huizen (N.-H.)C.
J. v. d. Graaf, te Ameide en Tienhoven
GEREF. KERKEN.
Beroepen, te Meppel: J. H. Kui
per, te Drachten.
Ds. J. SPOELSTRA.
De classis Groningen der Geref. Ker
ken heeft in haar gisteren gehouden
vergadering eervol emeritaat ver
kend aan Ds. J. Spoelstra, te Sappe-
meer, met ingang van 1 Aug. a.s.
Ds. Spoelstra zal zich metterwoon
te Medum vestigen.
IN MEMORIAM D. v. d. EYKHOF.
Zaterdagmiddag 7 Mei zal op het
graf van den heer D. v. d. Eykhof te
Haarlem, in leven scriba der Geref.
Kerk en bestuurslid der Groen van
Prinstererschool aldaar, namens den
Kerkeraad der Geref. Kerk en het be
stuur van genoomde school 'n gedenk
steen worden onthuld.
BEROEPBAAR.
Door de classis Zwolle der Ned.
Herv. Kerk is met goed gevolg praepa-
ratoir geëxamineerd de heer P. N. van
Schouwenburg, cand. t. d. H. D. te Am
sterdam. De heer Van Schouwenburg
zal gaarne epn beroep bij de Ned.
Herv. Kerk in overweging nemen. Zijn
adres is: Bredeweg 34, Amsterdam
GEREF. KERK (BINNEN HERSTELD
KERKVERBAND).
Te Amersfoort, is Woensdag d: eerste
steen gelegd van ©en nieuw kerkge
bouw der Geref. Kerk in hersteld kerk
verband. Deze plechtigheid werd ver
richt door Dr. Geelkerken uit Amster
dam. Nadat de heer Germans als voor
zitter van den kerkeraad een overzicht
had gegeven van den gang van zaken
der kerkelijke gemeente sedert haar
vestiging aldaar, deelde hjj mele, hoe
men gekomen was tot het plan van de
slichting van een nieuw gebouw.
Daarna sprak Dr. Geelkerken een
rede uit, waarin hij er op wees, dat de
Gerefcrm. Kerk thans een historisch
moment beleeft. Wel zijn reeds verschil
lende hulpkerken in gebruik, doch
Amersfoort heeft het voorrecht om de
eerste gemeente in den kring te zijn
met een eigen nieuw gebouw.
Nadat hij den eersten steen gelegd
had, dankte de heer L. Onvlee uit Baarn
namens de zustergemeente aldaar en
wenschte de Amerfoortsche gemeente
geluk met het nieuwe gebouw. Ook Ds.
J. C. Aalders van Salvatorikerk uit Am
sterdam, bracht de groeten over zij nar
gemeente en sprak een gelukwensen uit
Nadat een gedeelte van Psalm u8
gezongen was (vs. 8 De steen die door
de tempelbouwers), ging Dr. Geelker
ken voor -in gebed.
PROV. DIACONALE CONFERENTIE.
De Provinciale Diaconale Conferentie
der Geref. Kerken in Zuid Holland, zal
D.V. gehouden worden te Delfshaven
(Rotterdam:), op Woensdag iS Mei '27,
des v.m. 10.30, in de Geref. Kerk, Tide-
manstraat.
Het agendum luidt als volgt:
1. Opening'der vergadering te 10.30
2. Notulen der vorige vergadering.
3. Vraag van de Diaconie van Char
lois: Is het gewenscht, dat de Diaconie
gebruik maakt van Artikel 63 der Ar
menwet, indien de onderhoudsplichtigen
geen of onvoldoenden steun hebben toe
gezegd en kan daarin samenwerking
met den Armenraad worden gezocht?
Artikel 63 der Armenwet luidt:
„Alle kos en van ve zorging van eea
arme, uitgezonderd loon voor ai boud,
kunnen wo.den verhaald op den onder
steunde, indien hij tot teruggave daar
van in siaau is, of op zijne nalatenschap,
alsmede op hein, die ingevolge de wet
tot zijn onaerhoud gehouden zijn".
4. Vraag van ae Diaconie van A.:
Is het gewenscht tegenover een werk
schuwe qwang te geb.uiken.' Zoo ja,
koe ver kan cue dwang gaan?
5. Vraag van ae uiaom a van N.
is de Diaconie gebonden, een doop.i l
der Kerk, welke met ten voLe toereken
baar is, doch wei cenig.11 arbeid .er ic^
ten kan, maar die weigert, te steunen?
6. Vr«*ag van up i^iaconie van „iaas
sluis:
Ve dent i.e. aanb ve mg dttd-' Dri0
nie zijn pubm.r -ajiuku^.r s.ei- voor
arbeidsbemiddeling
Pauze van 12.302 uur.
7. Referaat van den neer Th. H.- Ver
have, Den Haag. Onderwerp: „,Verza
melen en Li (doelen
8. V erkiezing \aii nieuwe Comitéleden
Niet Ijeikiosb1* z^n ae broeders O. Ai-
blas en H. bnfi|skamp.
9. .bepaling van oju en plaats der vol
gende Cionierentie.
10. hond vraag en sluiting:
PRAEPARATOIR EXAMEN.
De classis Groningen der Geref. Ker
ken heeft in haar gisteren gehouden
vergadering, na gehouden praepara-
toir examen tot den dienst des Woords
en der Sacramenten toegelaten den
heer J. Wiepkema, candidaat te Bedum
„BETSAJDA,
„Betsaïda" de vereeniging van
Geref. zeekerken zal ook dit jaar
weer predikanten uitzenden naar Ler
wick, om te voorzien in de geestelijke
verzorging der Hollandsche visschers,
wanneer die daar op de Haringvangst
vziin.
Ds. H. J. Heida, van Vlaardingen
zal in de maand Juli a.s. met zijn echt
genoote naar Lenvick vertrekken.
De Kerkeraad der Gereform. Kerk
van Vlaardingen, heeft Ds. Heida voor
dit doel bereids verlof verleend.
BINNENLAND.
OM EEN BRUG.
De Minister van Binnenlandscche
Zaken en Landbouw heeft, ten vervol
ge op de beantwoording van vragen
van den heer Weitkamp betreffende
het hooren van belanghebbenden ter
zake van het bouwen van een brug
over het bij Erm, gemeente Sleen, te
graven kanaal, medegedeeld:
De rijksinspecteur voor de steunver
leening in Drente handhaaft zijn me-
dedeeling, dat hij, vóór met het gra
ven van het kanaal werd begonnen,
te zijnen huiee met de volmachten
van de markt te Erm een onderhoud
heeft gehad en dat die volmachten
hem toen een opgave van belangheb
benden bij de tweede brug hebben toe
gezegd. Deze opgave, welke de namen
bevat van 18 personen, is eerst een de
zer dagen door den rijksinspecteur ont
vangen.
De inspecteur heeft de geheele zaak
nog eens nauwgezet met de kanaal
commissie nagegaan. Daarbij is geble
ken, dat de afstanu van het middel
punt van het dorp Erm uit naar het
kanaal langs bestaande wegen onge
veer even groot is naar de eerste brug,
welke reeds gelegd is, als naar de twee
de brug, welke gevraagd wordt, zoo-
dat alleen van belang1 is, welke van
de boven het kanaal gelegen gronden
dichter bij de tweede dan bij de eerste
brug liggen. Dit is 't geval met 70.25,60
H.A. Hiervan is 21.86.20 H.A. in eigen
dom of in gebruik bij ingezetenen van
Ejto. Ten opzichte van 6.08 HA. heeft
dé communicatie reeds volgens ver
klaring der leden van het kanaalco
mité plaats langs den weg, welke bij
de eerste brug uitkomt, zoodat over
blijft 15.78.20 H.A. In verband met de
ligging van de boerderij in het dorp
Enm behoeft van deze 15.78.20 H.A.
voor 3,78,70 H.A. slechts 400 M. meer
te worden afgelegd, als de tweede brug
er niet komt. De dan nog overblijven
de 12 H.A., verdeeld over zes eigena
ren, bestaat uit hooiland, waarvan
3.49.50 H.A. uitsluitend wordt gebruikt
voor hooi en voor weiden met liggend
vee, zoodat dit land slechts enkele kee
ren per jaar bezocht behoeft te wor
den. De overige drie eigenaren met 8,5
H.A. hebben inderdaad belang bij brug
2, hoewel ook dit land als hooi- en
weiland slechts gedurende een deel
van het jaar gebruikt wordt. De eene
eigenaar zal elke reis ongeveer 1000,
de tweede ongeveer 900 en de derde
ongeveer 400 M. meer moeten afleggen
waarbij nog in aanmerking dient te
worden genomen, dat de wegen langs
het nieuwe kanaal in veel beteren
staat komen dan de tot dusverre be
staande weg ter hoogte van het kanaal
(de z.g. Keuteldijk)1. De zorg voor de
uitvoering berust niet bij de regeering
doch bij de kanaalcommissie, welke
commissie in verband met het voren
staande ook thans nog van meening is,
dat de uitgaven, verbonden aan het
bouwen van een tweede brug met brug
wachterswoning en aan de bediening
van die brug, niet gewettigd kunnen
worden geacht.
EEN VRAAG.
Het Handelsblad schrijft:
De volgende week zal de koningin
haar dochter inleiden in den Raad van
State.
Slechts zeer weinigen zullen aanwe
zig kunnen zijn bij deze plechtigheid.
Bij ons rijst de vraag, of niet de tech
niek van de clraadlooze kan worden te
hulp geroepen, om van deze plechtig
heid duizenden Nederlanders oorge
tuigen te doen zijn. Een microphoon
vraagt niet veel plaats de stem der
koningin, waarvan ieder de bekoring
ondergaat, die het voorrecht had haar
te hooren spreken, zou door talloozen
kunnen worden gehoord.
Zou men deze mogelijkheid niet wil
len overwegen?
ECONOMISCHE VOORLICHTINGS
DIENST.
Het lid der Tweede Kamer, de heer
Van Wijnbergen, heeft aan den Minis
ter van Financiën de volgende vragen
gesteld:
Is de Minister bereid, de motieven
mede te deelen, die hem en zijn ambt-
genooten van Buiti. Zaken, van Kolo
niën, van Arbeid, Handel en Nijver
heid en van Binnenlandsche Zaken en
landbouw hebben doen afzien van
het aanvankelijk voornemen, om de
Commissie tot het instellen van een
onderzoek naar de meest wenschelijke
organisatie en inrichting van den eco
nomischen voorlichtingsdienst, niet
zoo eenzijdig samen te stellen als se
dert is geschied, nu daarin naast het
ambtelijk element uitsluitend de
groot-industrie vertegenwoordigd is?
Is de minister niet van oordeel, dat
veel meer dan de groot-industrie, die
desnoods de door haar noodig geachte
economische voorlichting zelf zou
kunnen bekostigen, andere takken van
bedrijf, met name de landbouw, de
klein-nijverheid en de handeldrijven
de middenstand, veel belang hebben
bij economische voorlichting, en zij
daaraan ook veel grooter behoefte heb
ben, terwijl de economische voorlich
ting voor die takken van bedrijf veel
al ook een ander karakter heeft dan
voor de groot-industrie?
Is de minister niet van oordeel, dat
AAN HET ZOEKLICHT.
Leiden, 29 April 1927
Van moderne zijde is steeds beweerd,
dat de Schriftcritiek de eeinige onbevoor
oordeelde houding ten opzichte van den
Bijbel is. De orthodoxen, zoo zegt men
dan, dringen hun inspiratie-theorie aan
den Bgbel op.
Wie zgn echter in werkelijkheid dege
nen," die de gegevens der Heilige Schrift
geweld aandoen en de feiten verwringen
naar hun vooropgezette denkbeelden: v
Laat een der meest gezaghebbende
moderne geleerden in ons land zelve op
deze vraag het antwoord geven.
Prof. Berdmans wees er op de vergar
dering van Moderne Theologen te Am*
sterdam op, dat Prof. Kuenen, de groot
meester der Oud-Testamentische critiek,
onder den invloed van het aan de Duit-
sche philosophie on'eRnde evolutia-d '-
ma zijn oorspronkelnk^ opvatting, die
de juiste was, gewijzigd heeft:
„Het is te betreuren dat Kuenen, on
der Duitschen invloed, ten onrechte zijn
inzicht uit den ien druk van zijn „His-
torisch-critisch onderzoek", dat de wet
de profeten vooraf ging, gewijzigd heeft
In i860 bepleitte hij den Mozafscnen oor
schen oorsprong van de 10 gebeden,
Onder d:n invloed van de evolutie ge
dachte gaf hij in 1869 (in zijn „Gods
dienst van Israël") ,-een geheel ander
beeld, pit is jammer.
De nieuwe vondsten dwingen ons den
dekaloog in den Mozaïschen tijd teplaa-
sen".
Ook van deze bestrijding van Gods
Woord gelde alzoo het woord van Voe-
tius: „ïNubiculum esc, transibit", ,,'t Is
maai' een wolkje, 'c zal voorbijgaan
OBSERVATOR.
gevaar bestaat, dat het advies der com
missie, zooals deze thans is samenge
steld, onvoldoende rekening zal hou
den met de wenschen en de belangen
van andere takken van bedrijf dan de
grootindustrie, bij een goede organi
satie en inrichting van den economi-
schen voorlichtingsdienst?
Is de minister bereid, alvorens aan
het rapport der commissie, zooals de
ze thans is samengesteld, eenig verder
gevolg te geven, daaromtrent het oor
deel in te winnen van deskundigen uit
andere takken van bedrijf dan de groot
industrie, respectievelijk van de orga
nisaties uit die andere takken van be
drijf?
AMERIKAAN SCHE BOSCHBOUW-
STUDENTEN.
Vorige week ontving ons land het
gewone jaarlijksche bezoek van een
aantal boschbouwstudenten van vijf
verschillende hoogescholen uit de Ver
eenigde Staten. Deze maken onder
leiding van een hoogleeraar geduren
de twee maanden een reis door ver
schillende Europeesche landen.
In ons land werd een bezoek ge
bracht aan Amsterdam en Den Haag
en cle bloemvelden, terwijl daarna met
de Nederlandsche Heidemaatschappij
bosschen en ontginningen op de Velu-
we werden bezichtigd.
Ook in het Openluchtmuseum te
Arnhem en in het Museum der Neder
landsche Heidemaatschappij werd een
kijkje genomen.
DE MOTIE-LüHRS.
Naar de „Voorw." verneemt, heb
ben Gedeputeerde Staten de beslissing
omtrent de wijziging der Rotterdam-
sche gemeentehegrooting ter uitvoe
ring van de motie-Lührs aangehouden
tot de raad beslist zal hebben over
deze factor.
AFSCHEID BURGEMEESTER VAN
GOUDA.
In de Woensdagmiddag onder voor
zitterschap van burgemeester Mijs ge
houden voltallige vergadering van den
gemeenteraad van Gouda nam burge
meester Mijs afscheid van den Raad.
In zijn afscheidsrede zeide hij dat het
steeds zijn verlangen is geweest in vre
de te leven en te arbeiden, hij wenscht
nu ook te gaan in vrede. Over de wij
ze waarop spr. gemeend heeft zijn
taak als burgemeester te moeten op
vatten wil hij niet spieken; met ge
rustheid wordt het oordeel aan den
tijd overgelaten, die zijn streven in het
feuilleton.
DORP3TOONEELEN.
22) o—
Adem Wegner echter klopte Frits
op den schouder: ,.N^i jongen, dat ging
geheel zonder de minste aarzeling."
Frits zeide met stralend gelaat goe
den nacht, waarna zijn moeder hem
naar bed bracht.
In de kamer heerschte eenige oogen
blikken volkomen zwijgen. Volker
stak een sigaar op en staafde in ge
dachten verdiept den rook na.
Op eens begon hij: „Het is mij zeer
welkom .dat ik u beiden, Esser en
Wegner. hier aantref. Ik zou gaarne
eens uw meening hooren. hoe het met
de noteboomhofstede gaan zal."
De drie mannen knikten veelbetee-
kenend.
„Ja, ja", zeide Esser met een zwaren
zucht.
Volker ging voort: ,.De hofstede mag
Jzaak Löb niet in handen vallen. Dat
zou een ongeluk zijn voor Ludwig
Lotz en een onheil voor het geheele
dorp.De woekeraar verbrokkelt later
de geheele boerderij, verkoopt ze bij
gedeelten en maakt een echte woeker
winst. Wat het ergste is, hii krijgt on
die manier wederom zoovele koopers
in zijn klauwen. Dat mag niet gebeu
ren."
„Ja, Ja", antwoordde Esser bekom
merd, „met JockeTs hofstede ging het
indertijd juist zoo toe. Sinds dien tijd
heeft de roodkop nog verschillenden
onder den duim gekregen en ik ge
loof, dat hij er nog meer dan een den
strot dicht zal knijpen."
„Maar dat schreit toch ten hemel,
als men dat zoo toelaat en er in 't
geheel niets tegen doet. Dat kunnen
wij nooit verantwoorden."
Met levendige verontwaardiging had
Volker die laatste woorden uitgespro
ken en met dreunende stappen liep hij
door de kamer op en neer.
Verwonderd zagen de drie boeren
hem aan, als wilden zij zeggen: „Als
gij maar eens wat langer hier zijt, zult
ge daar evenals wij wel aan gewen
nen. Zoo is hier te lande nu eenmaal
de loop der wereld."
Volker bleef nu voor Esser staan:
„Hoe groot is wel het door Izaak Löb
gerechtelijk opgeëischt bedrag?"
„Naar men vertelt", antwoordde Es
ser, „heeft de bloedzuiger zijn tweede
hypotheek van vijfduizend mark langs
gerechtelijken weg opgevorderd. De
eerste hypotheek van acht duizend
mark heeft de lands-bank. Bovendien
heeft hij nog een rekening betreffende
handelszaken ingediend van nog twee
duizend vijfhonderd mark."
,yHm maar het goed is op acht en
twintig duizend mark getaxeerd, zoo
als ik in de verkoop-aankondiging in
de krant gezien heb," ging Volker
voort.
„Ja, mijnheer de onderwijzer", nam
Adam Wegner het woord, „dat is wel
zoo, maar het gerecht taxeert gewoon
lijk nog al hoog."
„Om 't even, in elk geval is mij
nu zooveel duidelijk, dat de „noteboer
niet meer schuld dan goed heeft. De
man kan zich nog uit zijn moeilijk
heden redden. Hij moest zijn goederen
vrijwillig in veiling brengen."
„Maar daar zit 'm juist de kneep.
Met Ludwig Lotz is heelemaal niets
aan te vangen", ging Adam Wegner
voort. „Hij is zeer zwaarmoedig gewor
den. Men kan geen verstandig woord
met hem spreken. Hij meende, dat
Löb een veel grootere rekening zou
hebben. Hij heeft er onlangs mee gela-
chep en gezegd, dat die nietige zeven
duizend vijfhonderd mark toch geen
hofstede konden ten onder brengen,
welke voor liefhebbers toch graag der
tig duizend waard was."
„Ik weet het niet',, meende Rein-
hart, het hoofd schuddend. „Die Lud
wig was anders zqo'n verstandig man.
Het moet hem wel geheel verstokt
gemaakt hebben."
„Gij hebt gelijk", zeide George Es
ser, „er helpt in het geheel geen praten
aan. Ik ken hem heel niet terug. Hij
gaat er steeds groot op, dat bij den
inzet niemand gekomen is."
„Ge zult zien", riep Joost Reinhardt,
het gaat zooals het spreekwoord
zegt: Die zich niet laat raden, is ook
niet te helpen."
Terstond antwoordde de onderwij
zer: „Er moet geholpen worden. Zou
men 't niet zoo kunnen inkleeden, dat
de gemeente bij den verkoop inspringt
Op die wijze was voor Ludwig Lotz
zeker het huis en een gedeelte der
landerijen te redden, zonder dat de
gemeente eenig risico liep."
Wederom zagen de drie boeren den
onderwijzer verbaasd aan. Eindelijk
zeide George Esser: „Wij willen heel
openhartig met u spreken. Zoo iets
gaat in Hartenhausen niet. Daar zou
de geheele gemeente op den kop gaan
staan. -Wij drieën zouden het wel eens
durven wagen, maar de andere drie
van den gemeenteraad zijn er zeker te
gen. Adam Thomhöf, met hem is 't,
zooals 't is; gij tweeën verstaat me
wel, ik wil er niet meer van zeggen.
Frits Hodel, van hem en den rood
kop kan men zeggen: Gelijke monni
ken, gelijke kappen. Mijn neef Mowel
echter, de burgemeester, gunt zijn zwa
ger niets goeds, en de stem van den
burgemeester geeft den doorslag, als
er drie tegen drie zijn."
„Welnu", sprak Volker met nadruk,
„dan richten wij een Raiffeisen-Bank
op. Ik laat reeds morgen de statuten
en een paar verklarende boekjes van
Neuwied komen. Daarna zullen wij de
zaak grondig bespreken, opdat gij goed
begrijpt, waarover het gaat. 'Want op
uw drieën reken is vast."
„Ik doe mee, mijnheer de onderwij
zer, ik ken die zaak al", riep Adam
Wegner.
„Ik ook» ik ook," bevestigden de bei
de anderen.
„Dan aan 't werk", riep Volker. „Wij
zullen in alle stilte werken en volge
lingen trachten aan te werven."
De mannen schudden elkaar krach
tig de hand.
XIV.
Het was op denzelfden avond, den
avond van tweeden Kersidag, dat de
burgemeester en zijn lieve wederhelft
in een druk gesprek bij elkaar zaten.
Mowel had zijn oude pijp voor den
dag gehaald en rookte koud. Eerst
had hij gedacht eens van de tabak van
zijn zoon Christiaan te stoppen, want
deze mocht van zijn moeder, wier lie
veling hij was, dampen zooveel bij
wilde. Zij drukte dan beide oogen dicht
en bood slechts zeer zwak verzet. Doch
toen zij haar man een verlangenden
blik naar de op den schoorsteenman
tel liggenden tabaksbuil zag werpen,
vertrok zij het gezicht en zeide: „Gij
zut toch op uw ouden dag niet meer
zoo onnoozel worden."
Toen onderdrukte de heerscher van
Hartenhausen zijn rebellige feestdag
begeerte en rookte met diep neerhan
gende onderlip en krampachtige ver
beeldingskracht een koude pijp.
Mowel en zijn vrouw bespraken iets
zeer gewichtigs het huwelijk van
hun Christiaan.
(Wordt vervolgd)
