CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
Dil nummer bestaal uit MEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste nieuws in dil Hummer.
8"® JAARGANG
WOENSDAG 20 APRIL 1927
NUMMER 209 8
ABONNEMENTSPRIJS
In Leides es buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2J50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
AUTOMATISCH GIREEREN.
Enkele abonné's verzochten ons
de gelegenheid open te stellen
tot automatische overschrijving
der abonnementsgelden op onze
Postrekening.
Aan dit verzoek willen wij gaarne
voldoen, indien meerdere abon-
né's-postrekeninghouders zich
hiervoor willen aanmelden.
Daar wij reeds verschillende
aanvragen ontvingen, is het wen-
schelijk zich zoo spoedig mogelijk
op te geven.
ADMINISTRATIE.
V Onbegrijpelijk.
Er is reed9 heel wat te doen geweest
over het 7e leerjaar en de zevenjarige
leerplicht. De Sociaal-democraten mee-
nen dat dermate ons volksbestaan er
bij betrokken is, dat zij niet kunnen
wachten op de inlossing van zijn be
lofte door den Minister, om geleidelijk
die kwestie aan de orde te stellen.
Neen, een initiatief voorstel-Albarda
brengt deze zaak op een zeer buiten
gewone wijze aan de orde.
Het is dus wel hooge ernst!
Wanneer dan ook van de rechter
zijde maar een enkele bedenking daar
tegen gemaakt wordt, dan vliegt „Het
Volk" als een nijdige hond er op af
Verleden week durfde Friesch Dag
blad bet wagen om de ernst van de
S.D.A.P. in twijfel te trekken en om
aan te raden liever economische ver
beteringen in te voéren instede van
bet 7e leerjaar.
Geeft ze dat zijn de kinderen
liever meer te eten, dan meer té lee-
ren van dingen, die toch op zichzelf
al grootendeels poespas zijn, zoo
schreef ons A.R. Friesch Dagblad.
Laat men toch liever zijn aan
dacht schenken aan het werkloos
heidsprobleem; aan landontginning
en kolonisatie, dan.... in dezen
tijd te ijveren voor een' zevende leer
jaar.
Het Volk reageerde daarop als volgt:
Wij zijn zeker de vurigste ijve-
raars voor werkloosheidsbestrijdine,
maar van geschrijf als dit wenden
wij ons vol afkeer af. Welk een ont
stellend materialisme! Welk een
gruwelijke „stofvergoding"! Dat zijn
nu de lieden die als er stoffelijke
verbetering wordt nagestreefd, de
arbeiders daarvan pogen te weer
houden door hun te zeggen, dat zij
„het geestelijke voorop" moeten stel
len. In de praktijk zijn zij de afzich
telijkste stofaanbidders.
Zou men nu niet meenen dat de. S.
D.A.P. minstens dat 7e leerjaar brood-
noodig acht, dat geen dag en geen
nacht gewacht kan worden om de
kinderen 7 jaar lager onderwijs te
doen genieten.
Maar er is toch ook nog wel een
ander geluid te beluisteren.
Op het S.D.A.P.-congres, gedurende
de Paaschdagen gehouden, was o.m.
ook een onderwijsprógram aan de or
de. Dat program is ook vastgesteld.
Maar op voorstel van een partijgenoot
uit Utrecht werd er uitgelicht de kwes
tie van de 6 of 7-jarige grondschool en
werd deze kwestie naar de Commissie
teruggezonden. Zeer wijs wordt er aan
toegevoegd, dat het partijbestuur daar
mede accoord ging en dat men uit
sprak, dat het Congres geen overijlde
besluiten wilde nemen.
Nu toch van tweeën één, of de 7-
jarige school is niet gewenscht en dan
is het wetsvoorstel Albarda een over
ijlde daad, of ze is wel noodig, maar
dan is het congres bang zich aan koud
water te branden.
Zóó is het0 totaal onbegrijpelijk.
Of is misschien het ontwerp-Albar-
da inderdaad slechts socialistische
poes-pas?
V Ontzettend.
In de van Slingelandtstraat in Den
Haag heeft zich een vreeselijk drama
afgespeeld, zooals de couranten reeds
mededeelden.
Een dirigeerend officier van Gezond
heid dient in koelen bloede ten huize
van een vriend dezen een groote dosis
vergif toe. Toen het vergif niet de ge-
vvenschte uitwerkïhg had, geeft hij
als medicus het slachtoffer nog een
vergifinjectie ook.
En dat alles om de ongeoorloofde
betrekking tusschen hem en de echt-
genoote van het slachtoffer gemakke
lijker te maken.
Maar nog gruwelijker wordt het dra
ma. indien met let op de omstandig
heden. Zoo moet de vermoorde kapi
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
Gewon* edvertentiSn per regel 22'cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advert en tiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage»
lijlu geplaatst ad 40 cent.
tein Queck reeds eerder hebben uitge
sproken, dat hij vreesde nog eens ver
giftigd te zullen worden. Wat een ver
houding! Hij, de kapitein, was de min
dere van den Hoofdofficier-dokter.
Wellicht heeft deze verhouding hem
weerhouden van een openlijke breuk
Een poging om het echtpaar Q. te
doen scheiden stuitte af op den onwil
van beiden om afstand te doen van
hun eenigst kind een 7-jarig meisje.
Wat dan niet goedschiks kon geschie
den, clan maar door een moord.
Is het niet ontzettend, zooveel on
gerechtigheid op een punt vereenigd.
Het hart krimpt ineen bij de gedachte
aan het onschuldig kind. Maar ook
de weduwe, die toch zeker aanleiding
heeft gegeven, wat een wroeging moet
haar ziel thans kennen, indien zij nog
gevoel heeft.
Maar ook, naast misdadig, wat een
diep ongeluïckig wezen toch die moor
denaar! Zoo geraffineerd te werk gaan.
met zoo'n satanisch gebruik maken
van de medische wetenschap.
Wat een zee van ellende!
En toch, Christus zelf zegt het ons,
clie eeri vrouw aanziet om haar te be-
goeren heeft aireede overspel in zijn
hart met haar begaan.
In den wortel is elke zonde gelijk.
Worde ons elke zondige begeerte tot
een lcwaad voor God. Maar zij ook on
ze bede, dat God genade geve om het
zondépad te mijden.
Een voorbeeld als dit is ontzettend.
STADSNIEUWS.
LEDENVERGADERING VAN DE ON
DERLINGE VEREENIGING VOOR
ZIEKEN&UISVERPLEGING.
Gisteravond vergaderde in de foyer
van de Stadsgehoorzaal de Onderlinge
Vereeniging voor Ziekenhuisverple-
ging.
De Voorzitter, de heer Schoneveld,
opent de vergadering en spreekt een
woord fan welkom tot de aanwezigen,
waarvan het getal niet groot is, gezien
het ledental. Spr.'s openingswoord is
in dankbare toon gesteld. Het ledental
is verdubbeld en kwam van pl.m. 6000
leden op pl.m. 12000 leden. Daardoor
zijn grootere mogelijkheden geopend
en kan door de financieele reserve ge
dacht worden aan de Sanatoriumver-
pleging, wat zeer kostbaar is. Spr. be
treurt het, dat ook kleine vereenigin-
gen zich gaan interesseeren voor het
doel door de groote vereeniging zich
voorgesteld. Echter draagt de laatste
de palm weg, daar zij het initiatief
genomen heeft. Spr. hoopt, dat alle
aanwezigen zullen medewerken tot
meerderen bloei der vereeniging.
De notulen worden gelezen en vast
gesteld.
Daarna leest de secretaris zijn jaar
verslag voor.
Gezien de bloei der vereeniging deed
spr. dit met groote voldoening.
Op de jaarvergadering van 22 April,
werd in de vacature ontstaan door 't
bedanken van Dr. M. D. Horst als com
missariS, voorzien door de benoeming
daartoe, van Dr. V. C. M. Leesberg. De
aftredende 2de voorzitter de heer J.
Romanesko en de 1ste secretaris, de
heer P. P. de Koning, werden als zoo
danig herkozen. Het bestuur was op
dien datum als volgt te zamen ge
stéld:
A. J. Schoneveld, voorzitter; J. Ro
manesko, 2de voorzitter; P. P. de Ko
ning, secretaris; Mej. M. Fruit/man»
2de secretaresse; F. J. M. Gubbi, Pen
ningmeester; Ir. G. A. v. Klinkenberg,
commissaris; Dr. V. C. M. Leesberg,
commissaris.
Het ledental dat op 1 Januari 1926
5024 bedroeg, nam in den loop van het
jaar gestadig toe en bedroeg op 31
December d.a.v. 10490, inmiddels ge
stegen op 1 April j.l. 'tot 11923.
Voor rekening der vereeniging wer
den verpleegd in inrichtingen te Lei-
denr
Academisch ziekenhuis 118 leden;
St. Elisabeth Gesticht 96 leden; Diaco-
nessenhnis 45 leden; Gynaekologische
Kliniek 6 leden; Kliniek „Monica" 4
leden; Tropische Geneeskunde te 's-
Gravenhage. Kliniek Volharding, R.K.
Ziekenhuis, Neurologische Kliniek te
Utrecht, Homoepatisch Ziekenhuis, elk
1 lid. Tezamen 274 leden met 6681 ver-
pleegdagen.
Gerekend per kwartaal met een ge
middeld aantal leden is dit:
Eerste kwartaal 71 leden op een ge
middeld aantal van 6000 leden. Tweede
kwartaal 72 leden op een gemiddeld
aantal van 7180 leden. Derde kwar
taal 42 leden op een gemiddeld aantal
van 8500 leden. Vierde kwartaal 89 le
den op een gemiddeld aantal van 9809
leden.
Op het get-al van 274 verplegingen,
werden 112 operaties verricht, waar
van in het Academisch Ziekenhuis 61;
St. Elisabeth Gesticht 40; Diaconessen-
huis 8. en Gynaek. Kliniek 3.
Het slot van het verslag is in dank
bare toon gesteld. De verhouding tus
schen bestuur, commissarissen en
hoofden en directies der verschillende
inrichtingen hier ter stede is uitne
mend.
Nadat de voorzitter den secretaris
bedankt heeft voor dit interessante
verslag, brengt ook de penningmees
ter verslag uit. De rekening over het
afgeloopen jaar sluit met een totaal
bedrag van f 32.510,67.
De commissie tot nazien der reke
ning, bestaande uit de heeren W. van
Zanen en C. Dirkse, brengt verslag uit
en stelt voor den penningmeester te
dechargeeren. De voorzitter dankt den
penningmeester, die zijn ontslag geno
men heeft, voor al hetgeen hij voor de
vereeniging gedaan heeft en hoopt dat
hij met hetzelfde vuur zal mogen blij
ven werken.
Dé begrooting voor 1927 sluit met
een bedrag in ontvangst van f45.000,
jn uitgaaf met f37.300.
In de nieuwe controle-commissie
worden benoemd de heeren Smit en
Buis.
De 2de secretaresse, méj. Fruitman,
die aftredend is, wordt herkozen met
53 van de 58 stemmen.
Voor de vacature van penningmees
ter staan op de voordracht de heer H.
C. Smit en F. Pijnakker.. De eerste
wordt gekozen met 46 van de 60 stem
men.
Vervolgens werd een wijziging van
art. 4 van de Statuten voorgesteld
door den heer van Zanen, goedge
keurd.
Bij de rondvraag kwamen ter spra
ke de rustkuren. De heer Dr. Leesberg
zou de menschen daar zoo min moge
lijk van willen laten profiteeren, want
er zijn elk jaar bijzonder veel van deze
rustpatienten. De heer van Cittert
wilde wanneer iemand b.v. 3 jaar een
rustkuur genoten heeft op kosten der
vereeniging, hem of haar een jaar lang
weer gewoon contributie laten beta
len en hem eerst het volgende jaar
weer recht geven op een rustkuur.
Een en ander zal nader in overweging
worden genomen.
Verder kwamen ter sprake de han
delingen van het Alg. Ziekenfonds,
dat zich thans ook gaat bewegen op
het terrein van de Onderlinge Veree
niging voor Ziekenhuisverpleging.
Hoewel in een schrijven van den ad
ministrateur van het Alg. Ziekenfonds
gezegd wordt, dat niet getracht zal
worden, leden van de Onderlinge
over te halen, zoo bewijst toch de
practijk, dat dit wel gedaan wordt
en dikwijls op een niet geheel faire
manier.
In de discussie werden de leden van
de Onderlinge gewaarschuwd zich niet
met het Alg. Ziekenfonds in te laten
omdat ze bij lid worden daarvan weer
drie maanden moeten wachten voor
ze uitkeering krijgen.
Nadat op voorstel van het bestuur
de entreegelden verminderd worden
van 75 op 25 cent, sluit de voorzitter
de vergadering onder dank aan de aan
wezigen voor him tegenwoordigheid.
JAARVERSLAG 3-octobervereen.
Wij ontvingen heden het in druk
verschenen Jaarverslag der 3-October-
vereeniging, uitgebracht door den Se
cretaris in de Algemeene Leden-Ver
gadering, op Maandag 31 Januari 1927,
des avonds half 9 uur, in het Café-
Restaurant „In den Vergulden Turk".
Het is op keurige wijze gedrukt bij
de N. V. Boekdrukkerij v.h. L. van
Nifterik Hzn.
In ons verslag van bovengenoemde
vergadering hebben wij ook een uittrek
sel van het jaarverslag gegeven; daar
om willen wij thans volstaan met het
aanhangsel op te nemen.
Het aantal Leden der Vereeniging
bedraagt thans 5136 alsmede 149 Dona
teurs.
De ontvangsten hebben in totaal be
dragen 34.704.46; De uitgaven heb
ben bedragen in totaal 35.746.07;
Meer uitgaaf 1041.61.
De gemeentelijke subsidie ad 1000,
werd ook dit jaar weder verkregen, ter
wijl aan Publieke vermakelijkheidsbe
lasting werd betaald een bedrag van
2343.73.
emmabloem.
A.s. Zaterdag 23 April, zal evenals
vorige jaren, de bekende „Emma-
bloem" weder aan het Leidsche pu
bliek ten verkoop worden aangeboden.
Het doel van dezen verkoop is be
kend. De opbrengst is ten bate van
hen, welke door de zoo gevreesde ziek
te, de T.B.C., zijn aangetast.
Drage a.s. Zaterdag ieder een klein
steentje bij voor deze particuliere wel
dadigheid. Menig patient zal u hier
voor dankbaar zijn.
de verjaardag van prins
hendrik.
Door de Leidsche Christelijke Oran
je-Vereeniging is gisteren aan Z. K. H.
Prins Hendrik ter gelegenheid van
zijn 51sten verjaardag het volgende te-
legram verzonden:
„De Leidsche Christelijke Oranje-
Vereeniging wenscht Uwe Hoogheid
en het Koninklijk Huis van harte ge
luk inet dezen dag en hoopt dat nog
vele jaren Gods rijke zegen in alle op
zichten over Uwe Hoogheid zijn moge.
THOMAS, Voorzitter.
BOEKKOOI, secretaris".
gerh. morgensternemunthe. f
In het Diaconessenhuis alhier is, 51
jaar oud, overleden de kunstschilder
Gerhard Morgensternemunfhe.
Noor van afkomst, ontving hij zijn
opleiding aan de kunstacademie te
Dusseldorp, waarna hij zich in ons
land vestigde. Hij woonde te Warmond
en voelde zich bijzonder aangetrokken
tot de zee. Uren lang kon hij ronddo
len op het strand bij Katwijk of Noord-
wijk, om studies te maken. Een bij
zondere voorliefde had hij ook voor de
ouderwetsche bommen en pinken.
Op (ie begraafplaats nabij het Groe
ne kerkje te Oegstgeest is gistermid
dag in allen eenvoud het stoffelijk over
schot ter aarde besteld. Een bloem
stuk van „Pulchri Studio" uit Den
Haag dekte de baar.
de Leidsche winkelstand.
Aan de Mare, 'dicht bij de Haarlem
merstraat, hebben de Gebr. Koelman
een filiaal geopend voor hun zaak in
Oegstgeest in electriciteits- en radio
artikelen. Dit filiaal ïs speciaal voor
ornamenten en radio.
In den winkel was vroeger gevestigd!
de Amsterdamsche BoterhandeL
De zaak is thans geheel gerestau
reerd en keurig beschi'derd en be
timmerd. Achter den winkel bevindt
zich de show-room, waar de meest mo
derne radio-installaties te bezien zijn-
Het geheel is smaakvol ingericht.
Men vind" er het nieuwste op radio-
gebied, zooals de „Breu Punkt" loud
speaker, geheel in marmer ingebouwd
waardoor het gramofoonachtige van,
de hoorn-hrdspreker geheel verdwei
nen is en de hrdspreker een smaakvol'
ornament wordt in salon of huiskamer
De firma is vertegenwoordigster van
de Ducretet-toestellen, welbekend on
der radio-l;efhebbers en ook in het
meer goedkoope heeft ze een ruime
keus, terwijl ook alle radio-onderdee-
len verkrijgbaar zijn.
In electriciteitsartikelen is ze mede
ruim gesorteerd. In de toohkamer
vindt men ornamenten en toestellen
van al'erlet soort.
Dat deze Oegstgeestsche firma voor
haar Le'dsche clëntèle een filiaal heeft
opgericht in onze stad, bewijst wel,,
de groei van deze zaak. Ze is dan ook!
ieders vertrouwen ten volle waardig.
doodelijk ongeluk op den
stationsweg.
Gistermiddag te 5.30 uur ongeveer
had op den Stationsweg een ongeluk
plaats. De 55-jarige Joh. Weijll, van be
roep slagersknecht alhier, werd, toen
hij de straat wilde oversteken, aan
gereden door een auto van den Eersten
Hulpdienst,, bestuurd door W. V. De
ongelukkige kreeg een hersenschud
ding en een borstkasfractuur en werd
in levensgevaarlijken toestand naar
het Academisch Ziekenhuis overge
bracht, waar hij hedennacht is over
leden.
Naar wij van ooggetuigen vernamen
reed de auto veel te snel op dat drukke
punt, terwijl zij toch naar huis terug
keerde en haar snelheid, dus over
bodig was.
tram en autobus.
De Haarlemsche correspondent van
het Handelsblad meldt:
Wij hebben bericht, dat aan de Haar
lemsche Brockway-Bus Mij. te Heem
stede voor den tijd van 3 jaar door
Ged. Staten van N.-Holland concessie
is verleend tot het onderhouden van
een antobus-verbinding tusschen Haar
lem en Leiden (voor zoover het traject
in N.-Holland ligt). Ged. Staten van Z.-
Holland hebben hetzelfde beslist voor
zoover het het traject HillegomLisse
betreft.
Omdat over deze vergunning nog al
veel te doen is geweest en de directie
van de N.Z.'H.T.M. gedreigd heeft met
opheffing van de tramlijn, indien de
concessie voor een antobuslijn werd
verleend, komt het ons van belang
voor de overwegingen van de beslis
sing van Ged. Staten te vermelden.
Ged. Staten overwegen, wat de inge
diende bezwaren aangaat, dat volgens
het oordeel van hun college de tram
lijn Haarlem (Iïeemstede)-r-Leiden.
zooals deze op het oogenblik geëxploi
teerd wordt, d.w.z. over het gedeelte
HeemstedeLeiden als stoomtram, de
bestaande en zich ontwikkelende ver-
keersbehoeften in deze sterk bevolkte
streek geenszins kan voldoen, zoodat
niet ontkend kan worden, dat naast
Binnenland»
Vergadering van de Ud!c „Een
school met den Bijbel".
Weer een ongeluk bij den onbewaak-
ten overweg bij Keihel.
Beschrijving en teekeningen van het
ontwerp van architect A. T. Kraan te
Oegstgeest voor het Eigen Gebouw van
„Bloembollencultuur".
Buitenland
Tsjang Eai-sjek is als opperbevel-
hebben door Hankau afgezet; Feng is
zijn opvolger.
Rykof over de bnitenlamlschb poli
tiek der Sovjetrepubliek.
de tram, welker instandhouding met
het oog op het massaverkeer noodig
blijft, de autobussen niet gemist kun
nen worden; dat de toestand echter
geheel anders wordt, zoodra de gehee-
le tramlijn HaarlemLeiden geëlec-
trificeerd zal zijn en een frequente
dienst tusschen beide steden en de tus
schengelegen gemeenten in de bollen
streek mogelijk zal zijn; dat dan met
het oog èn op de groote kosten, aan
de electrificatie verbonden, èn op een
gezónde ontwikkeling van de electri-
sche tramlijn, opdat deze tenvolle in
de verkeersbehoeften kan voorzien,
iedere concurrentie van autobuslijnen,
waaraan dan ook geen behoefte meer
zal bestaan, moet worden geweerd.
Ged. Staten meenen dat het niet mo
gelijk is, zooals B. en W. der gemeen
ten Lisse, Sassenheim en Hillegom en
de raden der gemeenten Bennebroek
en Sassenheim wenschen, van de
Tramwegmaatschappij het afleggen
van een bindende verklaring inzake
de electrificatie en de verdere exploi
tatie harer lijn te vergen, aangezien
Ged. Staten de bevoegdheid daartoe
missen, doch dat het beoogde doel kan
worden bereikt, door de autobusver-
gunning in dit bijzondere geval voor
een bepaalden termijn te verleenen,
ten einde de Tramweg maatschappij in
de gelegenheid te stellen binnen dien
termijn de electrificatie der lijn tot
stand te brengen, met de bedoeling^
dat, waneer dit inderdaad is geschied
en de tramlijn daarna op behoorlijke
aan de eischen van het verkeer beant-,
woordende, wijze wordt geëxploiteerd,
na afloop van dien termijn geen ver
lenging van de vergunning voor den
autobusdienst voor het traject Noord-
hollandsche grens-Haarlem langs de
wegen die de tramlijn volgt, meer zal
worden toegestaan en geen nieuwe
vergunning voor die wegen zal wor
den verleend.
Een termijn van 3 jaar wordt voor
het beoogde doel redelijk geacht.
Hieruit blijkt, dat Ged. Staten de
concessie aan den autobus slechts ver
leenen om de Tram Mij. gelegenheid te
geven tot electrificatie van haar lijn
Heemstede-Leiden. Daarna zal „con
currentie van autobuslijnen moeten
worden geweerd".
Daarin schuilt o.i. een onbillijkheid.
De Brockway-Bus Mij. die dus het ge-
heele vervoer zal moeten op zich ne
men de stoomtram zal na ingang
van de autobus-concessie worden ge
staakt zal daardoor genoodzaakt
zijn veel materiaal aan te schaffen. De*
concessie-voorwaarden immers ver
plichten haar over voldoende materi
aal te beschikken, ter beoordeeling van
Ged. Staten, opdat het vervoer gere
geld kan plaats vinden. Maar na 3
jaar wordt zij met al haar materiaal
geweerd, omdat de Tram, die met
haar electrificatie 10 jaar te laat komt
dan gereed kan zijn!
Het ligt voor de hand, dat dc Brock
way-Bus Mij. van deze beschikking in
beroep gaat bij de Kroon.
Gistermiddag werd. de 4-jarige
L. B., wonende- aan de Lammermarkt,
toen hij uit het huis' van zijn ouders
kwam, aangereden door een vierwielig
voertuig, bestuurd door J. S., waarvavn
hij een paar busjes zand wilde halen.
Het kind kreeg het rechterachterwiel
over belde beentjes en werd ter ver
pleging opgenomen in het Academisch
Ziekenhuis. De beentjes zijn echter
niet gebroken, wat wel een wonder
genoemd mag worden.
De mandolineclub „Krebustlipo"
alhier, directeur de heer L. C. Veer
man, behaalde op het Nationaal Man
dolineconcours, gehouden 2den Paasch
dag, in den Dierentuin te Den Haag,
een eersten prijs in afd. Uitmuntend-.
heid.
Ir. IJ IJkema, voorheen werkzaam
bij de Siemens-Sehuckert Werke te
's-Gravenhage, is in dienst getreden
van de Stedelijke Fabrieken van Gas
en Electriciteii alhier. x
