CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
7<"»JAARGANG
DINSDAG 22 MAART 1927
NUMMER 2073
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
Oil nummer lieslaal uil TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Zelfstandigheid.
Het is Lekend, dat in de Anti-Revo
lutionaire partij zoowel voor- als te
genstanders van het Nederlandsch-
Belgisch verdrag gevonden worden.
In de Pers en op vergaderingen
kunnen heide dichtingen zich volko
men vrij uiten, mits men dat doe op
broederlijken toon en den anaer niet
verkettere.
Een uiting als van Prof. Visscher
kan natuurlijk niet door den beugel,
maar niemand onzer denkt er aan om
den heer Colijn of den heer Schouten
van afwijking van het beginsel der
partij te verdenken, omdat zij een ge
heel tegengesteld standpunt innemen.
Ook andere partijen kennen die
meenmgsverschillen. Zoowel de R.-K.
Staatspartij als de Sociaal-Democra
tie heeft fracties voor en tegen het
verdrag.
Zoowel bij ons als bij anderen wacht
unen zich van het nemen van een par
tij-conclusie. Dat zou ook onbestaan
baar zijn.
Maar zoo denken niet allen er over.
Althans de Leider der Vrijzinnig-de
mocraten heeft het reeds een en ander
maal uitgesproken, dat de Vrijzinnig-
Democraten zijn tegen het verdrag.
De Standaard' vestigde dezer dagen
de aandacht daarop, maar liet niet na
om ook op de, op zijn minst genomen,
zeer eigenaardige wijze van optreden
van den heer Marchant de aandacht
te doen vallen.
De dictator van de vrijzinnig-demo
cratische partij beval, zegt de Stand..
En toch was er weer iemand, die niet
gehoorzaamde.
De heer Marchant is een democraat.
Dat acht hij zijn eeretitel. Hij heeft
het ook steeds erg druk over de demo
cratie, die met en in hem zal zegevie
ren. Wij mogen dus uit zijn doen en
laten afleiden, wat men thans onder
democratie verstaat. Het schijnt hier
op neer te komen, dat de leider dei-
partij de stem van de partij volgt.
Maar dan heeft eerst de leider uitge
maakt hoe de stem van de partij zal
zijn. Raadpleging js niet noodig. Hij
weet het immers wel? Als hij het niet
wist, wie zou het dan weten? Zoo weet
hij nu ook dat de partij tegen het Bel
gisch Verdrag is. Zij sprak er zich nim
mier over uit. Zij kreeg geen gelegen
heid zelfs daartoe. Maar de leider pro
clameert dat de partij tegen is en nu
moeten de vertrouwensmannen van de
partij zich daaraan houden. Zoo sprak
dan de leider het rondweg uit, dat zijn
mannen in de Eerste Kamer zich te
gen het verdrag behoorden te verkla
ren. Hij kon het zich niet anders voor
stellen. En men zou zoo zeggen: hij wil
het ook niet dulden.
Het eigenaardige is, dat in de V.-D
partij steeds met de meening van den
Leider absoluut rekening moet wor
den gehouden. Tegenspraak brengt tp
den duur mede uit de partij gezet te
worden.
Men zou kunnen vragen was het
daarom dat de heer Van Embden ver
leden week Woensdag zoo met nadruk
liet uitkomen hoeveel moeite hij zich
gegeven had om zich een helder beeld
te vormen. „Voor mij persoonlijk",
zoo sprak hij. „komt er nog bij het
pijnlijke gevoel, dat mijn oordeel over
het verdrag in hoofdzaak afwijkt vali
dat mijner politieke vrienden in deze
en in de Tweede Kamer".
Maar de heer Van Embden zeide ook
dat „aanzegging van onherroepelijke
meeningen" het debat vrijwel nutte
loos maakt. Daar kan de heer Mar
chant het mee doen.
De heer Van Embden heeft niet ge
schroomd het geïsoleerd standpunt in
te nemen. Hij heeft het verdrag warm
verdedigd.
Wat zou hem boven het hoofd han
gen?
Moet'de vrees niet rijzen dat er weer
een voorman is die het veld zal moe
ten ruimen? Eigenaardig verschijnsel.
Zoo gauw de vrijzinnig-democratische
partij in aanraking komt met de po
litieke praktijk, komt nu deze, dan ge
ne der mannen, die op vertrouwens-
posten zijn geplaatst, in groot perikel.
En de insubordinatie liep tot nu steeds
op verdwijning uit de partij uit.
Dat moge vrijzinnig zijn, democra
tisch is het niet, dunkt ons.
STADSNIEUWS.
CHRISTEL. ORATOR .VEREEN.
„CON AMORE".
Op Vrijdag 29 April a.8. hoopt de
Chr. Orator. Vereen. „Con> Amore" in
de Hooglandsche Kerk haar jaarlijksch
Kerkconcert te geren, aan den voor
avond due van den lSen verjaardag
BUREAUHooigracht 35
Leiden -
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
van H.K.H. Prinses Juliana. Het pro
gramma, waarover we later nog na
dere mededeelingen hopen te doen,
draagt daarom, voornamelijk wat het
vocale gedeelte betreft, een feestelijk
karakter. De meeste nummers zullen
ditmaal gezongen worden met begelei-
iing van kerkorgel, waartoe een Sauer-
pijporgel in het koor der kerk zal wor
den geplaatst.
Als sopraan-soliste zal medewerken
Mevr. Greta de KnegtTer Haar, uit
Delft, een veelbelovende jonge zange
res. Verder verkreeg de vereeniging
de medewerking van 't Amsterdamsch
Instrumentaal Solisten-kwartet, be
staande uit de heeren D. Speets en D.
M. Tonnis (Trompet), R. Sell (Wald
hoorn) en E. Haagman (Bazuin), een
viertal solisten van het Concertge
bouworkest (Dir.; W. Mengelberg), wier
artistieke prestaties in de pers schitte
rend werden beoordeeld. Dit kwartet
zal ook zijn medewerking verleenen
bij het „Te Deum Laudamus" van
Haydh, het slotnummer van den avord
dat bewerkt werd voor koor, dubbel-
kwartet, orgel en koper.
HET NIEUWE ACAD. ZIEKENHUIS.
Aan het gebouw van den Rijksge
bouwendienst in Den Haag is gisteren
aanbesteed de, afbouw van het gebouw
voor interne ziekten epz., nieuw aca
demisch ziekenhuis alhier. Laagste in
schrijvers waren M. v. d. Velden en P.
G. de Jong, te Oegstgeest met f388.883.
FEESTVERGADORING CHRISTEL.
BESTURENBOND.
Onze Chr Besturenbond zal op Don
derdag 31 Maart a.s., voor de bestuurs
leden van de'aangesloten organisaties
een feestavond houden.
Afwisselend zullen voordrachten en
muziek ten gehoore worden gebracht,
terwijl consumptie zal worden aange
boden.
't Wordt in één woord een genotvol
le avond. Een avond van ontspan
ning voor onze werkers.
Opdat deze avond in alle deelen sla
gen kan, heeft het bestuur besloten
dat niemand toegang zal worden ver
leend zonder toegangsbewijs. Deze toe
gangsbewijzen moeten worden afge
haald. Verwacht wordt dat diegenen
die zich de moeite getroosten een
kaart te halen ook de vergadering zul
Ier bezoeken. Alleen op deze wijze is
het mogelijk, met zekerheid vast te
stellen, hoeveel personen verwacht
kunnen worden.
De kaarteru zijn verkrijgbaar vanaf
Maandag 21 tot en met Zaterdag 26
Maart a.s., aan onderstaande adressen:
J. B. H. Grotenhuis, Trompstraat 9;
Ph. J. de Leeuw, Schelpenkade 28; J.
Slegtenhorst, Koningstraat 16.
Ten slotte vestigen wij, om teleurstel
ling te voorkomen, de aandacht er op.
dat de bestuurder met één zijner huis-
genooten slechts toegang heeft. Zonder
kaart wordt niemand toegelaten, ter
wijl. op één kaart beslist niet meer dan
twee personen toegang wordt ver
leend.
GEREF. GEMEENTE.
Door den Kerkeraad der Geref. Gem.
alhier is ter vervulling van de vaca-
ture-Ds. W. den Hengst, het navolgen
de tweetal opgemaakt: M. Hofman te
Krabbendijke en J. Vreugdenhil te
Bruinisse.
POLITIE-JUBILEUM.
Heden herdacht de agent van poli
tie 1ste kl. A. J. C. Bourgonje den dag
waarop hij 25 jaar geleden benoemd
werd bij de politie alhier. Hij is een
man, die zoowel bij zijn superieuren
als bij zijn collega's goed aangeschre
ven staat. Sedert 1919 is hij bestuurs
lid der afdeeling Leiden van den Alg.
Bond van Politie-personeel in Neder
land; na eenigen tijd het secretariaat
te hebben waargenomen is hij thans
2de penningmeester der afdeeling.
De jubilaris werd ten stadhuize door
den burgemeester ontvangen, die hem
de gebruikelijke gratificatie uitreikte.
Ook werd hij op hartelijke wijze toe
gesproken door den Commissaris van
Politie, den heer P. Stapel.
Hedenmorgen werd de jubilaris
voorts door het personeel gehuldigl,
terwijl hem hedenmiddag half 4 een
aubade werd gebracht door het Poli-
tie-muziekgezelschap.
EEN 40-JARIG JUBILEUM.
Heden herdacht de heer D. Warners
lste haltechef aan het station Heeren
singel alhier, zijn 40-jarige dienstbe
trekking bij de Ned. Spoorwegen.
22 Maart '87 kwam de heer War
ners als arbeider aan het station al
hier; in '98 werd hij benoemd tot as
sistent te Overveen. daarna was hij als
zoodanig werkzaam te Voorschoten
en Vogelenzang. Na van 19031908
werkzaam geweest te zijn als stations
assistent te Winterswijk en van 1908
1918 te Apeldoorn, werd hij in 1918 be
noemd tot lste haltechef te Echteld,
als hoedanig hij in 1923 naar hier werd
overgeplaatst.
Het spreekt vanzelf, dat de dag van
vandaag niet onopgemerkt voorbij
ging, ook al worden door de Maat
schappij alleen 25-jarige en geen 40-
jarige jubilea erkend.
Vanmorgen werd de jubilaris na
mens het personeel van het Station en
van Weg en Werken op hartelijke wij
ze toegesproken door de heeren Polak
en Vogelenzang en werd hem een kap
stok met kleed en parapluiebak aan
geboden. Ook tal van particulieren
deden van hun belangstelling voor den
jubilaris die om zijn nauwgezetheid
en sympathieke persoonlijkheid zeer
gezien is, blijken. Tal van bloemstuk
ken waren gezonden, alsmede vele
schriftelijke en telegrafische geluk-
wenschen.
DIEREN-ASYL.
Het bestuur van het Leidsche Die-
renasyl bericht ons dat de, gelijk wij
gisteren reeds meldden. Zondagmid
dag door eenige jongens bij Dr. Hols-
neimer gebrachte wolfsgrauwe hel-
dershond, wiens rechtervoorpoot bloe
dend verwond was, door den heer Hols-
heimer verbonden is en per auto naar
het asyl vervoerd, waar de eigenaar
zich vervoegen kan.
Door J. W. is bij de politie aan
gifte gedaan dat hij zijn rijwiel, dat
een half uur voor een woning op de
Oude Vest onbeheerd heeft gestaan,
niet meer heeft teruggezien.
Door P. B.. van Leiderdorp, is bij
de politie alhier geklaagd, dat uit een
hem toebehoorend stuk weiland ach
ter de Alexanderstraat alhier twee
planken zijn ontvreemd van 5 M. leng
te, 15 c.M. breedte en 43-6 c.M. dikte.
Bij de politie zijn inlichtingen te
bekomen betreffende een rijwiel dat
onbeheerd aangetroffen is in de Kager
straat.
De heer J. C. Roelandse, oud-leer
ling en gedurende eenigen tijd leeraar
van de avondkweekschool van den R.K
Volksbond alhier, is benoemd tot lee
raar in machine^bank werken en auto
techniek aan de gemeentelijke am
bachtsschool te Breda.
De alhier tot arts bevorderde se-
mi-arts C. G. Martmans is bestemd tot
reserve-officier van gezondheid 2è klas
bij het leger hier te lande.
BINNENLAND.
RIJKSCOMMISSIE VOOR
BEROEPSOMVORMING.
De Minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid, de heer Slo tem aker de
Bruine, heeft Zaterdagavond in een der
zalen van zijn Departement de Rijks
commissie voor opleiding en beroeps
verandering van ongeschoolde en min
der geschoolde abeiders, van welker
samenstelling onlangs melding werd
gemaakt, geinstalleerd.
In zijn installatierede zeide de Mi
nister o.m.:
Sedert jaren doet zich op de arbeids
markt het verschijnsel voor (ook in
andere landen is het te constateeren)
dat eenerzijds groote groepen arbei
ders veel met werkloosheid te kampen
hebben, anderzijds in verschillende
vakken een tekort aan geschoolde ar
beiders valt waar te nemen. Zoo kan
den laatsten tijd worden vastgesteld,
dat er een groote vraag is naar in hun
vak bekwame metaalbewerkers (klin
kers, ijzerwerkers e.d.) terwijl einde
Januari 1927 bij de arbeidsbeurzen en
correspondentschappen der arbeids
bemiddeling nog als werkzoekenden
7800 metaalbewerkers, meerendeels on
geschoolden, stonden ingeschreven'.
Geleidelijk komt inen dan ook tot de
overtuiging, dat de overheid, welke
zich groote offers heeft te getroosten,
om de werkloozen te helpen, een doel
matige wijze van werkloosheidsbesfcrij
ding toepast, door, waar zulks moge
lijk is, er toe bij te dragen, dat zij,
die minder goed hun vak verstaan,
en daardoor veel werkloos zijn, meer
bekwaamheid in hun werk verkrijgen,
waardoor zij weerbaarder worden in
de maatschappij en meer kans hebben
op werk. Verder wordt daardoor iet
wat voorzien in het tekort aan ge
schoolden. Aldus wordt voor de on
dernemingen tevens de gelegenheid om
orders te aanvaarden en ongeschool
den» te plaatsen, grooter. Ook kan hier
toe medewerken de beroepsverande
ring in dien zin, dat getracht wordt
arbeiders uit een bepaald vak, waar
in een overcompleet is, en die eeniger-
mate vertrouwd zijn met bepaalde
vaardigheden, welke hen geschikt ma
ken» voor een verwant vak, waarin be
trekkelijk groote vraag naar werk
kracht is, te brengen naar dat andere
vak.
'Waar reeds plaatselijk (t© Utrecht
en Leiden) getracht wordt, in de goe
de richting werkzaam te zijn, heb ik
gemeend, dat 's Lands Overheid niet
mocht achterblijven integendeel door
samenwerking met en zoo noodig door
leiding te geven aan di© pogingen,
moest trachten, in deze den goeden
weg op te zoeken.
Aan u, mijn© heeren, nu moge ik
verzoeken, te willen nagaan of ten
deze de eischen, welke de Nijverheid
stelt, de wenschen van de arbeiders
en het verlangen van de overheid, om
ten» opzichte van het vraagstuk der
werkloosheid op dit punt iets goeds te
doen, zijn samen te brengen.
Niet zoozeer rapporten, getuigende
van diepgaande studie zijn het, di© ik
u vraag, clan wel voorstellen, die aan
sluiten aan hetgeen liet leven van den
dag eischt. Waar gij allen in het da-
gelijksche practische leven uw taak
vindt, zullen ook ongetwijfeld uwe ad
viezen ten deze daarvan de sporen
dragen.
De rede van den minister werd door
den vo^r iiter van de commissie, de
heer Anth. Folmer, directeur van den
Rijksdienst der Werkloosheidsverzeke
ring en Arbeidsbemiddeling beant
woord.
Het secretariaat der commissie is op
gedragen aan den heer Meijer de
Vries', hoofdcommies bij den rijks
dienst der Werkloosheidsverzekering
en Arbeidsbemiddeling, Bezuidenhout-
scheweg 30, te 's-Gravenhage.
Ph. D. BARON VAN PALLANDT
VAN EERDE.
De heer Ph. D. Baron van Pallandt
van Eerde, die zitting in den Raad van
Ommen heeft voor de Christ. Hist,
partij, heeft als raadslid bedankt, om
dat hij zich heeft aangesloten bij den
Vrijz. Dem. Bond.
„De ster uit het Oosten" oefent blijk
baar een vreemden invloed uit.
WERKLOOZEN NAAR DRENTE.
Naar Het Volk verneemt, wordt in
den officieelen brief, waarin de Regee
ring den gemeentebesturen kennis
geeft van de opschorting der uitzen
ding van arbeiders uit de groote steden
naar Drente, als reden opgegeven, dat
de uitzending vorloopig is uitgesteld,
met het oog op zaken, die moeten wor
den besproken tusschen de verschillen
de ministers met betrekking tot de
werkloosheid in het algemeen. Uitvoe
ring van de proefneming in Drente
zou op deze besprekingen ongewenscht
vooruitloopen.
PROVINCIALE WET.
Nu een wijziging van de zooge
naamde Provinciale wet is aangekon
digd, is het misschien tijd, tevens den
naam dier wet te veranderen. Taal
kundig is die niet juist.
Er zijn geen provinciale wetten, wel
verordeningen. De souvereiniteit der
Provinciën bestaat niet meer. Alle wet
ten zijn nu Rijkswetten. Bedoeld wordt
natuurlijk de wet, die het recht regelt,
voor de Provinciën, zooals de ge
meentewet het recht regelt voor de ge
meenten, maar dan is de juiste uit
drukking Provincie-wet of Provin
ciën-wet.
Dan is de fout vermeden, die nu
wordt aangewezen.
Wij spreken toch ook niet van de
gemeente 1 ij k e wet aldus besluit
de heer V(erkouteren) een stukje in de
Nederlander.
HET KEET- EN PUTBAZENSTELSEL
Het Tweede Kamerlid de heer Hiem
stra heeft de volgende schriftelijke
vragen gericht tot den minister van
Waterstaat:
Is het juist, dat thans aan de Zui
derzeewerken te Den Oever uitsluitend
ongehuwde arbeiders te werk worden
gesteld, op grond, dat de personen,
met de aanneming der arbeiders be
last, de z.g. keethazen bij de tewerk
stelling van ongehuwden belang zou
den hebben^ omdat dezen in de keten
van genoemde bazen hun intrek ne
men?
Indien inderdaad bij de tewerkstel
ling van arbeiders bij de Zuiderzee
werken de gehuwden bij de ongehuw
den worden ten achter gesteld, omdat
daarmee de belangen der z.g. keetba
zen worden gediend, wil de minister
dan pogingen in het werk stellen, om
aan dezen misstand een einde te ma
ken.
HET KAMPEERTERREIN TE HOEK
VAN HOLLAND.
Door den Commissaris van Hoek
van Holland is een rapport uitgebracht
aan het gemeentebestuur van Rotter
dam in zake verbetering van het kam
peerterrein aldaar. De commissaris
acht geen enkelen redelijken grond
aanwezig om de kampeerders vrij te
stellen van de verplichting, welke
voor ieder bestaat, om bij plaatsing
van een tent aan het strand daarvoor
vergunning te vragen en de kosten,
aan die vergunning verbonden, te beta
len.
Ten opzichte van de drinkwatervoor
ziening en de electrische verlichting
Gewone edvertenftiën per regel 227» cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel t&rieL
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
▼an ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Belangrijkste nieuws in dit Bummer.
Buitenland
Jhr. Loudon opende de derde zitting
van de voorbereidingscommissie voor
de ontwapeningsconferentie. Lori
Cecil diende het Engelsche vaorsiel in.
In de Servische Skoepsjtina belee-
digde een lid van de oppositie den
Italiaanschen gezant.
De toestand te Sjanghai.
van hei kampeerterrein zijn nog nade
re voorstellen van de- gemeentelijke
strandcommissie te verwachten.
Indien het -advies dezer commissie
het college daartoe aanleiding mocht
geven, zullen B. en W. niet nalaten,
de vereischte voorstellen betreffende
verbetering van de drinkwatervoor
ziening en de electrische verlichting
van het kampeerterrein te ïloek van
Holland in den raad aanhangig le ma
ken.
TELEFONISCH VERKEER MET
BELGIë.
De werkzaamheden voor het leggen
van een telefoonkabel Brussel-Neder
land zullen weldra beëindigd zijn. De
nieuwe kabel is zeer belangrijk.. Te
Roosendaal zal deze verbonden wor
den met de telefoonlijnen Roosendaal
Rotterdam en Amsterdam. Zoo zal
in de telefonische verbinding tusschen
België en Nederland worden voorzien
meer dan de behoeften van handel en
industrie vergen. Men heeft er op ge
rekend, «dat de nieuwe lijn ook zal kun
nen dienst do envoor een belangrijk
doorgaand telefonisch verkeer van Ne
derland met Italië en Spanje.
DE SCHOOLKWESTIE TE
MUIDERBERG.
Naar wij vernemen, hebben B. en W.
van Muiden nu bij K. B. een bijzonde
re school te Muiderberg is toegestaan,
een schrijven gericht tot het bestuur
der schoolvereeniging, waarin zij mel
den, dat zij het overleg met voornoemd,
bestuur, bedoeld in art. 77 der L.-O.-
wet 1920. schriftelijk weiischen te doen
plaats hebben.
Het schoolbestuur heeft thans ge
antwoord, dat het B. en W. in overwe
ging geeft, om de openbare lagere
school te Muiderberg geheel of wel ge
deeltelijk, «1 dan niet verbouwd, aan de
schoolvereeniging aan te bieden, ten
einde aldaar de bijzondere school te
vestigen, onder voorbehoud gelijk
in het straks genoemde artikel der
Onderwijswet ook gezegd wordt dat
de inspecteur van liet L. O. een derge
lijke regeling goedkeurt. Het schoolbe
stuur is van meening. dat alvorens
bouwplannen voor een nieuw school
gebouw worden ingediend, het aanbe
veling verdient, na te gaan of in voren
genoemden geest een oplossing is te
vinden
Uit het Sociale Leven.
DE MAASTRICHTSCHE INDUSTRIE.
God. Staten van Limburg hebben be
sloten bij de regeering aan te dringen
in te grijpen in verband met de be-
kende moeilijkheden in de glas- en
aardewerk-industrie te Maastricht.
UIT DE MEUBEL-INDUSTRIE.
Terwijl de Behangers Patroonsbond
de vorige week in een algemeen© ver
gadering te Amersfoort het nieuwe col
lectieve contract, 'waarover tusschen
een commissie uit de werkgevers- en
de arbeidersorganisaties overeenstem
ming was bereikt, heeft verworpen,
kwam thans hij de besturen der arbei
dersbonden de mededeeling in. dat 'de
afdeeling Den Haag van genoemden
Patroonsbond besloten heeft, de nieu
we overeenkomst te aanvaarden.
FUSIE TUSSCHEN NEUTRALE
BONDEN VAN OVERHEIDS
PERSONEEL.
Naar gemeld wordt, zijn op voorstel
en onder leiding van het D. B. van het
Alg. >{ed. Vakverbond, besprekingen
gevoerd tusschen de besturen van den
Alg. Bond van Overheidspersoneel en
den Alg. Bond van Overheids- en semi-
Overheidspersoneel, ten einde te ko
men tot samensmelting dezer heide
bonden tot één organisatie van over-
lieids- en semi-overheidspersoneel.
Beide besturen1 verklaarden zich in be
ginsel bereid tot medewerking aan het
bevorderen van het fusie-denkbeeld en
tot terugneming van de wederzijds ge
uite beschuldigingen. De onderlinge
strijd zal worden gestaakt gedurende
den loop van de fusiebesprekingen, on
der wederzijdsche verplichting gedu
rende dien tijd in de organen geen ar
tikelen op te nemen, welke zouden
kunnen leiden tot nieuwe geschillen
