Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. CHRISTELIJK DAGBLAD voorLEIDEN EN OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Hommer. 7& JAARGANG DINSDAG 15 MAART 1927 NUMMER 2069 COURANT ABONNEMENTSPRIJS Is Leiden es buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 V De nieuwe kiezerslijst. Nog vóór de stemming voor de Prov. Staten heeft plaats gehad, moe ten wij in verband met de spoedig daai op plaats hebbende verkiezing van den Gemeenteraad op enkele Belang rijke datums de aandacht vestigen. Het betreft de nieuwe kiezerslijst 19271928, welke op 15 Mei a s. van kracht wordt en van kracht b 1 ij tr tot 15 Mei 1928. Volgens deze kiezerslijst wordt, uitzonderingen daargelaten in bijna alle gemeenten de verkiezing voor den Gemeenteraad gehouden. En nu is het van belang, dat men. wete, of men op deze lijst als kiezer staat ingeschreven. Daarvan kan zich ieder belangheb bende, dat zijn zij, die op 1 Fe bruari van dit jaaringezete ne der gemeente zijn en vóói of op 15 Mei a.s. den leeft ij di van 25 jaar hebben bereikt, overtuigen. Aan de saamstelling van de nieuwe Kiezerslijst 19271928, wordt op dit oogenblik aan alle Gemeentesecreta- riën gewerkt. Op 22 Maart a.s. moet zij gereed zijn, en wordt alsdan voor- lóopig vastgesteld. Reeds den vo.genden dag, 23 Maart, tot en met 21 April dus juist viei volle weken wordt deze voorloopige. kiezerslijst ten Raadhuize, voor allo be.anghèbbenden ter inzage gelegd. Maar en daar worde goed op ge.et slecnts tot 15 April is de ge.egenheid opengesteld, hetzij mon de.ing, hetzij schriftelijk, bij tiet Ge meentebestuur verbetering der kiezers lijst te vragen op grond, dat men zelf of een ander daarop niet voorkjmi, of niet benoonijk voorkomt, of ten onrechte voorkomt. Vanaf 23 Maart tot en met 15 April moeten wij dus waakzaam zijn. ieder, die dus vermeent kiezer ic zijn, kan zich hiervan in bovengenoemd tijdvak ter gemeentesecretarie over tuigen. Onze Kiesvereen. en Prop. Club3 moeten vooral atient zijn op den tijd der reclame en maatrege.en nemen, dat geen enice.e van onze vaste A. R. kiezers op de nieuwe kxezers.ijst ont- breke. net is meerma.en gebeurd, dal ijvo rige propagandisten, tieniaden van kie zers voor de A. K. .ijst met succes be werkten, eii op den dag% der stemming ze f geen «.ieore<_iit uaUueu omdat nun naam daarop niet voorkwam. /Lij had aen den tijd der rec.ame xaten voorbij gaan en zich niet op de noogte gesie.d of nun naam op de kiezersajot vooi- kwam. Laten we dus vanaf 23 Maart tot en met lb April a.s. mooiel zijn. Du moet oe eerste acne zijn voor den ko menden stemousstrijd. V fcenheid bovenal. Nog eenmaal komen wij terug op de Candidaatstelling en de kwesties die daarbij voorkomen. Gisteren zeiden wij dat de wil tot liet brengen van een offer om de een heid te bewaren, als een gelukkig ver schijnsel mocht worden begroet. Het wil ons voorkomen, dat het nog ster ker moet worden uitgedrukt, dat het plicht is. Een plicht om ons beginsel en een plicht om de practische waarde Toonuen wij reeds aan dat de onder linge verschillen die in elke partij voorkomen, juist door de evenredige vertegenwoordiging en het kiesstelsel dat men daarbij heeft gevolgd zoo spoedig tot uitdrukking dreigen te ko men, aan de andere zijde mogen wij niet vergeten dat dè gekozenen straks in aansluiting bij anderen hun kracht moeten zoeken. Wanneer dan de ver schillende stroomingcu hun in de Col leges hebben gebracht is het vaak moeilijk om die aansluiting te verkrij gen. Onder het vroegere kiesstelsel heb ben wij meermalen zoogenaamde wil de groepen gehad wier vertegenwoor digers zich ook menigmaal uitermate wild gedroegen. En ook nu nog zien wij menig vertegenwoordiger wiens be ginsel maar luttel verschil aantoont, maar wiens uitingen soms een veel grootere afstand zouden doen vermoe den. Deze karaktertrek van ons volk, om de verschillen te laten spreken, mogen wij niet botvieren. Dit gebrek (om liet voor een oogenblik zoo te nomen, al er kennen wij in de oorzaak daarvan ook soms een zegen) moeten wij in de ge boorte tegen staan God roept ons tot daden. Tot die daden kunnen wij niet komen indien wij alleen blijven staan of groepsgewijze optrekken. Wij moe ten een eenheid vormen. Daarom zijn wij uit beginsel ver plicht om de eenheid te bewaren. BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRUS Gewone edvertenÜSn per regel 227» cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine adrertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. Maar ook practisch legt de nood ons het op. De Anti-Revolutionarie partij is niet zoo g. oot dafr zij in twee kam pen zou kunnen optrekken. Willen wij wat beteekenen dan hebben wij iedere stem noodig. Wij zien het aan de Staatkundig Geref. hoe weinig deze nog kunnen doen. Nauwelijks worden een of enkele vertegenwoordigers ge kozen. Maar als ze eenmaal gekozen zijn hoe weinig wordt practisch van hun beginsel in daden omgezet. Wanneer zich ttn onzent een groep zou terug Lekken en zou pogen afzon derlijk een candidaat verkozen te krij gen dan loopt dit vast en zeker uit op het wegwerpen van een groot aantal stemmen. Daarom is het om het beginsel en dat bovenal maar ook om de practi sche gevolgen, noodzakelijk om steeds de eenheid te bewaien, ook dan wan neer een beslissing gevallen is die een groep van personen pijn doet, of die laten wij dat ergste noemen aan be paalde rechtmatige wenscuen geen recht doet wedervaren. J\u niet maar later. Maar in verkiezingsdagen stil zijn en eenheid bewaren ook dan wanneer innerlijke onvoldaanheid ons nopen zou weg te gaan, beteekeht niet daar na slechts lijdelijk toezien, integen deel. Iemand die overtuigd is dat het recht aan zijn zijde is, zwijge een tijd, opdat zijn recht beproefd worde, maai daarna moet het helder te voorschijn komen. Een vierjarige periode, wij hebben hier op het oog de verkiezingen van dit jaar, is Iteuekkelijk kort. In die periode is de gelegenheid open om van de rechten, die men heeft te doen blij ken. Maar ook iets anders willen wij niet vergeten. Hoe goed en nuttig of het ook is om ook in de besturende Colleges de ver schillende stroomingen in ont, partij leven een plaats te bieden, wij mogen nooit vergeten, dat elk vertegenwoor diger de g eheel e partij in alle hare be langen vertegenwoordigt. Daarom kE.n nooit het niet verkiezen van een bepaalde helangen-candidaat een be- ginselverlies beteekenen. Het is slechts ven tactische beteekenis. Het gevolg hiervan is natuurlijk ook dat men gerust de komende tijden kan afwachten. Maar afwachten worde geen morren en mokken tegen de leiding. Wat nu niet verkregen werd volgt later wel. Juist in het trouw meeleven open- haart zich de ware partijvriend. Men vergete niet dat een groot aan tal onzer oud-hollandsche spreekwoor den ons herinneren aan het taaie ge duld, en geloofsgehoorzaamheid waar uit het voorkwam, van onze vaderen. Welnu toonen wij ons hunne waardi ge zonen. Bovenal volgen wij door Gods gena de den regel door Christus zelf en zijn apostelen ons geleerd dat wij den an der uitnemender a'.hten dan ons zelf. Dat is altijd goed. Dan geeft God ons te Zijner tijd ook ons recht. STADSNIEUWS. HAARLEMSCHE ORKEST VEREEN. Gisteravond gaf de H. O. V. onder leiding van den heer Nico Gerharz, een uitvoering in de Stadsgehoorzaal. Het geheel e programma werd op verzoek gespeeld. Het bestond uitslui tend uit Russische werken. De zaal was slechts matig bezet, wat ons verwonderde, daar nummers, dia op verzoek gespeeld worden, toch vaak de minste niet zijn. Bij de opkomst van den heer Ger harz, die met applaus werd begroet, had deze eerst een groote lauwerkrans in ontvangst te nemen, waarin de aan wezigen zich met hem verblijdden. Daarna werd met de voor ons im het begin vreemd aandoende Russi sche muziek begonnen. Doch eerst nog een woordje over de Russische muziek. De kunst-theoretici in Sovjet-Rus land houden er een eigenaardige be schouwing omtrent aard en roeping} der kunst op na. Overeenkomstig hun meening, dat de toekomst der cultuur rust in handen van het Wereldprole- tariaat, waaruit al het bijzonder natio nale verdwenen is. Het behoeft weinig betoog, dat wij het met deze opvatting niet eens kun nen zijn. Gelijk elke streek met eigen klimaat haar eigen bijzondere bloemenweelde heeft, die onder allerlei ander klimaat slechts door kunstmatige zorg kan ge kweekt worden, zonder tot volle, rijke, natuurlijke ontplooiing te kunnen ko men, zoo heeft elk ras zijn eigen kunst, die elders slechts kunstmaiig kan wor den nagevolgd. De kunst is een der schoonste bloe men van het geestelijk leven der vol keren, maar zij behoort ook speciaaii bij die volkeren. In zooverre zij edelste uitdrukking van het algemeen menscheiijke is, is zij internationaal, Maar het internatio nale krijgt pas zijn beteekenis door de bijzonder nationale schakeeringen en eigenscnappen, waardoor het leelt en g.oeit en zich dienstbaar maakt aam liet algemeen mensche.ijxe. Het is met de Kussucne muziek een eigenaardige geschiedenis. Voor de ibdè eeuw had zij haar bijzondere Pia^ts nog niet ingenomen in de mu- zieKgescniedeniS, ■bóriniansxy, de Ra.estrina der Rus siscne kerkmuziek trad met op in da wereld. Eerst Michail Glinka, 18041857, kan a.s de vader van de Russische muzika.e kanst worden uescnouivd. Natuur.ijK zong het vo.k sinds eeuwen zijn Jiederen en had net zijn vOiKsoansen. Maar evenais in Polei» en Ho nemen en u'iniand moest uit da vo.i-skunsi ue groote national ras- Kunst geooren worden. En daarvan is G.inna de vader. Even na net midden der li/de eeuw krijgen we aan „de groep der vijf", be staande uit: Moussorgsxi, Ba.ak.rew, Horoüine, Cm en Kimsicy-Korsakow, die ernstig streven de Kussiscne kunst vrij te maken van vreemde invloeden en ze een eigen, zuiver S.aviscii karak ter te geven. Piet spreekt toch vanze.t, dat Ghn- ka, en ve.en na hem, waaronder ook iscuaikOwsky, tax van invloeden van jbeetnoven, achu^ert/ocuuuiann, Yve- uer en andere Romantici, moesten on dergaan om zich te kunnen uitdruk ken. ueen kunstenaar vulde zijn eigen SU]., zonaer z.cn eerst omnoog te wer ken aan anderen. ï/atze.fue v erscnijnsei ziet men in t groot, waar de ziet van een volk. zien zoo uit gaat spreken in de kunst, dat zij dee. gaat nemen aan de a±ge- nieene cu. tuur- escn.eüenis. En nu is het zoo eigenaardig, dat juist de Russen van dezen tijd voor een. üee. vvii.en naar net a-nauohaie. in wezen is, wat zij wenscnen o.i. een ach teruitgang. ik keer tot mijn bee.d terug: de Vic toria Regia drijft in koimikujke praait op de stroomen van net Oosten; ook m aen .Leidscnen Hortus kan men za oew onderen, maar nooit zal zij zich aansiUiien bij ons kumaat. Zij wordt ïniernauonaa. genuidigd als een bloe- inenvorstm, maar zij noort in net Oos ten. Het Edenveiss iioort aan'de hoo- ge A.pentoppen, maar niet in hec vlak je tand, al kun men net daar kweeken. icussisci.e kunst in Houand uitge voerd, ieerc ons de ziet van net Kussi scue vont. aanvoeien, dat is haar bij zondere beteekenis; haar aigemeene beteekenis is, dat zij door de ziei van net ras het algemeen menscneiijke weergeeft, dat ten Siocte overal en al tijd netze.fde is. Overal de mensch, met zijn leed, zijn strijd, zijn vreugde, zijn hoop, zijn gemot, rechts de uitingl is verschillend. Als eerste nummer gat' de H. O. V. „Danses Russes", van Borodine. Alexander Borodine werd in 1834 geboren. Hij was eigenlijk scheikunde aige en arts, Hoogieeraar aan de Ge neeskundige Academie te St. Peters burg en keizerlijk Russisch Staatsraad in werkelijken dienst. Dit nam niet weg, dat hij een musicus vol toewijding» was. Hij is geweest de vertegenwoor diger van de jong-Russische school in de toonkunst, welke zich in vele op zichten aansloot bij de strekking van de nieuw-Romaansche Duitsche school! Twee zijner symphonieën en zijn- kamermuziek getuigen daarvan. Verder dan" Tscnaikowsky dwaalt* Borodine af in de richting van het! onbeteugeld hartstochtelijke, doch overtreft dezen in genialiteit en in dei beheersching der instrumentale poly- phonie. Daarvan troffen ons bijzonder som mige cromatische thema's, afgewisseld door paukenslagen en de hartstochte lijk oplaaiende en weer neersmakken- de fragmenten, die het geheel tot eeni bruiscnende compositie maken. Alles was in actie. Hoog schetterde het ba- v.uingeklank op, afgewisseld door ju belende klarinetfiguraties. Het eerste stuk werd prachtig ver tolkt. Als tweede nummer hoorden we des Vijfde Symphonie ekl. t. van Tschai- kowsky. Peter Tschaikowskv werd in 1840i feboren in het gouvernement Perm,, lij was een leerling van Rubinstein's conservatoire. Van 18681877 was hij hoogieeraar in de composite aan deze inrichting. Hij schreef verscheidend opera's,' symphonieën, enz. Hij geeft eigenlijk de minst speciaal) Russische muziek. Wel verwerkt hij) Russische melodieën, maar hij doec dit op de wijze der groote Romantici. Hij geeft niet de diepste zielsemotiesi van het Slavische ras in eigen Slavi sche vormen. Daardoor is zijn mu ziek nog al uiterlijk. Maar zij bekoort' bovenmate door haar ongemeenen glans. Zijn zin voor coloriet, voor e^erk sprekend kleureffect, is speciaal' Rus sisch. Door hem is het mogelijk gewor den, dat er een overgang kwam, waar door West Europa plotseling voor een .probleem werd gesteld. Tschaikowsky is in historischen An de inleider geweest, om 'de muziek der latere Russen te begrijpen. De inzet van genoemde symphonie was prachtig. Hij werd zeer tragisch ingezet door de fagot, begeleid door zware mineuraccoorden van het strijk orkest. Hoe schitterend werden de motieven in deze symphonie verwerkt. Zij waren als paarlen met kwistige hand rondgestrooid. Zij werden als mee een meesterhand her- en derwaarts geslingerd. Van de hoogste hoogte naar ae diepte, van links naar rechts, zij jaagden elkander na en verzoenden zich, om verder samen voort te gaan. Het eene instrument na het andere speelde met de motieven, om eindelijk in het Andante maestoso in statig rhythme naar het einde te schrijden, waar het in ai grooter jubel met krach tige accoorden eindigt. Machtig was de indruk, die de/:e symphonie op de hoorders maakte. Zij; vertolkten hun dankoaarheid door eer* narteijk applaus. Na de pauze werden zeven Russi sche Volkswijzen van Liadow gespeeld! Liadow is geen talent in g rooi ei» stiji, maar bepaalde zich tot het schep, pen van kleinere werken, die evenwel! uitnemend verzorgd zijn, want hoe schoon kiOnk Ö.v. de Geistiiche Suo- phe. En no. 4: Scherziied, dat grooter» dee.s pizzicato werd gespee.d. Schitte rend was no. 5: YV legemiedchen, innig) teer. Hoe fijn spee.de onze H. O. V. ook deze k.eine stukjes. ïensiOtie hoorden wij „Capncio Ea pagnoi" van Rimsky-Rorsakow, een componist, die zich ook met kracht' boven de invloeden van Wagner, den aueenneerscner van het midden der 19ae eeuw heeft uiigeworsVeM ei* mooie me^odieen schreef in prikke- .ende, expressieve rhythmen. Het was eenre karak.ermuziek, mèö de vreemdste en onverwachtste wen dingen. Ook weer geen gemakkelijke muziek. Ongeveer ade soorten triliersi waren er in verwerkt. Alle instrumen ten wedijverden met eikander om de moeilijkste passages te doorworstelen, die zij" evenwei met gians overwonnen. Wat kan de H, O. V. met zulk een instrumentatie veel bereiken. AY'eikó prachtige kiankefiecien kregen: wij tei beluisteren. Hier hoorden wij nu eenS goed net karakier en de combi natie der versciüiiende instrumenten. Aan het slot had de eminente diri gent eca warm applaus in ontvangst te nemen, waarin liij zijn mannen net deepen, die door hunne prestaties, ons/ weer een genotvoilen avond hebben, doen smaken. DE BETEEKENIS DER INTERN. ARBEIDERSBEWEGING. Gisteravond sprak in Patrimonium de heer H. Amelink, Secr. Chr. Nat. Vakverbond over bovengenoemd on derwerp. De voorzitter, de heer Grotenhuis, opent de vergadering op de gebruike lijke wijze, spreekt een kort openings woord en geeft daarna het woord aan den heer Amelink. Deze begint met een kort overzicht te geven van de geschiedenis van de internationale Chr. Vakbeweging. Ze dateert nog van betrekkelijk jongen datum. In 1907 kwam eigenlijk het eerste internationaal Christelijk Vak verbond Van veel invloed was dit ver bond echter nog niet. omdat de in- t-enationale vakbeweging nog niet tot ontwikkeling was gekomen. Toch is door haar waardevolle arbeid verricht doordat zij als leerschool opgetreden is van de vakbeweging in de verschil lende landen. Engeland wordt genoemd de baker mat der vakbeweging. Toch staat ze daar niet op bijzonder hoog peil. Er is daar geen centralisatie. Dat i£ in Duitschland en in ons land veel beter Toen de internationale e.erst goed begon te worden, brak de wereldoor log uit en met dien oorlog de oorlogs- haat, waardoor de internationale ver bindingen werden verbroken. Toen in 1918 de oorlog echter beëindigd werd kwam «weer de behoefte naar boven, om te komen tot een internationale Christelijke vakbeweging, mede in ver band met het verdrag van Versailles. In 1919 zijn dan ook twee internatio nale Chr. congressen gehouden, waar op alle landen waren genoodigd, waar evenwel niet allen verschenen. Een gedeelte hield een eigen congres in Pa rijs, zoodat een scheuring tot stand kwam. In 1920 zijn pogingen gedaan door ons land om de twee gedeelten samen te brengen, waarvan het resul taat goed te noemen is en waarna een congres gehouden; is in Den Haag en daar is opgericht het internationaal Chr. Vakverbond. Spr. komt thans tot de vraag: Waar om is de Chr. Nat. Vakbeweging nood zakelijk? Er heerscht daaromtrent veel misverstand. De hoofdreden is Binnenland. Het 25-jarig jubileum van „De Faams Kleedingmagazijn' te Leiden. Mr. V. H. Rutgers benoemd tot Ne- derl. gedelegeerde in de Ontwapenings conferentie van den Volkenbond, Buitenland. De nieuwe aanval der Ncordelijken in China duurt voort. Ontevredenheid in Duitschland over de laatste Volkenbondsraadszitting. wel de noodzakelijkheid van centrali satie. precies zooals dat noodig was. in de vakbeweging nationaal, opdat de concurrentie op de ruggen der ar beiders uitgeschakel wedr. Deze fac toren werken ook op internationaal gebied. Wanneer het verschil in Ico nen groot is tvsschen de landen, dan zal de industrie in het land, dat de lagere loonen betaald, en langer laat werken, veel voor hebben op landen waar het tegenovergestelde- het geval is. Daarom moet men trachten te ko men tot een internationale arbeids- en loonregeling. Bat geldt ooi; voor ':1e sociale wetgeving. Ook deze moet zoo gelijkmatig mogelijk worden geregel?! in de verschillende landen. Dat was ook de gedachte in het verdrag van Versailles. Deze twee factoren zijn de voornaamste waardoor de internatio nale noodzakelijk is. De Internationale Chr. Vakbewe ging is nog van betrekkelijk weinig invloed. Er zijn een twaalftal landen aangesloten met pl.m. 1.791.000 leden, maar als men daartegenover stelt do algemcene vakbeweging, die pl.m. 13.000.000 lc-den telt dan is liet nog maar becl weinig. Daarom hebben wij zoo ii groote taak ook op dit gebied, vooral wij protestanten, die nog zoo weinig invloed hebben. In Engeland waar het protestantisme ovorlïeer- sehend is vindt men nog geen spoor van Chr. Vakorganisatie <»n zoo zijn er meer landen waar 's Zondags de kerken nog vol zijn en waar geen an dere organisatie is dan de >.f ode. Naast het Internationaal Vakver bond zijn de verschillende vak-orga nisaties, die in hun eigen vak trachten te komen tot homogeniteit der arbeids voorwaarden in bepaalde vakken. Elk jaar komen de delegaties der verschillende landen :'n conferentie bijeen, waar'de belangen der arbei ders worden besproken. Negen van die conferenties zijn nu al gehouden en veel is tot stand gekomen. Verschil lende concept-verdragen zijn reeds aangenomen. Gearbeid moet worden op do publie ke opinie, op de Regeering, opdat deze ontwerp-verdragen geratificeerd wor den. Op den weg van de Internationale Chr. organisatie vordert men lang zaam. Wij moeten zorgen dat wij als Christelijke organisatie meer invloed krijgen, want daar ontbreekt nog al wat aan. Wij hebben nog geen plaats in den Raad van Beheer van het In tern. arbeidsbureau en zoo worden we nog genegeerd omdat we de min derheid zijn .Dat moet anders worden. We moeien opkomen voor ons recht. We moeten trachten evenredige ver tegenwoordiging te krijgen in den. Raad van Beheer. Vervolgens gaat spr. na de resulta ten die bereikt zijn door de Intern. Chr. congressen. Op hot congres van Innsbrück is vastgesteld een econo misch wereldprogram, waarin gestipu leerd zijn de sociale wenschen. Uit deze dingen blijkt dat wij, aldus spr., als Christelijke internationale een groote taak hebben. Spr. eindigt met een woord van opwekking om te werken ook op dit gebied en hoopt dat ook de aanwezigen de taak zullen vervullen die God hen hierin op de schouders heeft gelegd. De voorzitter stelt thans de gelegen heid open om vragen te stellen, waar van door verschillende aanwezigen wordt gebruik gemaakt. Allen worden door den heer Amelink bevredigend beantwoord waarna de voorzitter sluit met dankzegging. ROEMEENSCHE STUDIEREIS. In de maand December 1920 ont ving Prof. Dr. M. Meyers, Rector Mag nificus der Universiteit alhier, van den Minister van Onderwijs in Roeme nië de uitnoodiging om Nederland- sche professoren, doctoren, juristen en andere intellectueeien tot een be perkt aantal in de gelegenheid te stel len Roemenië te bezoeken. Deze stu diereis, waarvoor zich reeds verschil lende deelneemsters en deelnemers hebben aangemeld, begint eind April en zal ongeveer vier weken duren. Wegens de faciliteiten, w&t betreft

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1