CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 7d« JAARGANG MAANDAG 14 MAART 1927 NUMMER 206? IDSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en bulten Leiden waai agenten gevestigd rijn Pei kwartaal f 2.50 Pe> week i 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 Oil nummer bestaat uil TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V Candidatenlijsten. Een der gevolgen van ons tegen woordig stelsel van evenredige verte genwoordiging is dat men bij de ver kiezing zooveel candidaten moet stel len, dat men in de vierjarige perio de voldoende invallers heeft. Wij spreken thans niet over het goede of verkeerde van ons kiesstel sel, dat ook hierin uitkomt. Wij wil len thans even wijzen op een prac- tisch gevolg dat onaangenaamheden brengt. In ons vroegere kiesstelsel stelde iedere partij en ook wij slechts zooveel candidaten als men redelijk verwach ten kon dat verkozen zouden worden. Bovendien had men nog te rekenen met de omstandigheid dat van de meer of mindere populariteit van een candi- daat afhing of hij nog stemmen zou ontvangen van kiezers die tot ande re partijen behooren. Daardoor was de keuze in meer dan een opzicht be perkt. Dat is thans geheel anders. Hoewel ook nu nog voorkomt dat een kiezer cp een ander© lijst dan die welke over eenkomt met zijn beginsel stemt op een bepaalde candidaat omdat hij de zen bijzonder hoog acht, toch behoort dat tot de uitzonderingen. De partij scheiding is scherper geworden. Maar ook nog andere gevolgen heeft dit stelsel. Meer dan vroeger komen de stroo mingen in eigen partij nu tot uiting omdat men kans ziet die strooming in een nummer op de can.tidatenlijst tot zijn recht te doen komen. Vroeger kwamen in de Kiesvereenigingen on derlinge verschillen niet tot openba ring omdat het partijbelang meebracht te zwijgen. Een wassende minderheid openbaarde zich niet eerder dan wan neer zij kans had op volledige erken ning. Thans is dat anders. De minste ver schillen geven vaak aanleiding dit te demonstreeren in een naam op de groslijst. Kan men het zoover brengen dat mien een nummer op de candida- tenlijst krijgt dan is dat de ladder waarlangs men opklimt tot een kans- biedende plaats. Dit zijn practische overwegingen die met beginselen maar zeer weinig te maken hebben doch die in partijen als de onze waar men de pluriformi teit (de veelzijdigheid) eert, veel kwaad kunnen doen. V De trekkracht. Uit ons oude stelsel hebben wij dit behouden dat wij spreken van de trek kracht. Door alle partijen wordt bij voorkeur op no. 1 gesteld een man wiens populariteit algemeen erkend wordt. Het stelsel zelf dikt dit nog aan doordat alle stemmen op de lijst uit gebracht worden samengesteld en niet een waarde ontvangen aan den per soon ontleend. Van deze trekkracht hangt dan ook zeer veel af. Opmerkelijk is nu dat wel bij Twee de Kamerverkiezingen en vooral bij Staten-verkiezingen er nog eenig ver schil is over deze trekkracht. Hier ko men de verschillen tusschen de 'ge meenten nog even aan de orde. Maar bij de gemeenteraadsverkiezingen hoort men weinig van kwesties over deze trekkracht. Is eenmaal een trek kracht genoemd dan worden te zijnen aanzien alle onderlinge verschillen op zij gezet. Doorgaans wordt deze met een groote meerderheid uit de groslijst gekozen. Doch de sluimerende verschillen komen daarna, bij de nummers twee en volgenden, doorgaans met des lemeer heftigheid naar voren. Dat is jammer want dat bederft zoo vaak de gezonde hartelijke stemming die bij nummer e -n gewekt was. Het is voor de besturen van onze kiesvereenigingen soms een uiterst moeilijke bezigheid om de sluimeren de verschillen op haar vplle diepte te peilen en daarmede zooveel mogelijk rekening te houden maar ook tus schen al die klippen doorzeilende de juiste koers te houden. Gelukkig de vereeniging waar on danks de verschillen bij alle leden de •eenheid boven alles gaat en waar men tot het brengen van een offer bereid V Tijdig en gepast. Is men bereid tot het brengen van een offer dan is reeds veel gewonnen. Dan toch zullen verschillen niet op de spits gedreven worden. Dan ook zal men niet tot het uiterste volhouden, maar zal men gewillig zich neerleg gen bij de meerderheid. BUREAU: Hooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 Dat neemt niet weg dat er verschil len kunnen zijn die inderdaad diep- gaan. Nu is het steeds noodig om die be zwaren ernstig te nemen. «Veel kwaad doet het een bezwaarde te behandelen alsof zijn bezwaar niets beteekent. El ke uiting in die richting moet onvoor waardelijk worden neergedrukt. Daarentegen moet de bezwaarde ter juister tijd komen met zijn bezwaren. Het gebeurt nog al eens, dat men be zwaar heeft tegen een zittend lid en dit bezwaar eerst uit zoodra er een verkiezing in zicht is Dat is onjuist. In de eerste plaats moeten wij steeds van onze vertegenwoordiging het bes te denken. Het zijn ook slechts zondi ge menschen dat is waar, maar toch ook vertrouwensmannen. Nu kweekt men trouw met vertrouwen, dat is een gulden regel. Elke leider moet dat vertrouwen gevoelen. Daar beginnen wij mee. Maar dan mag ook critiek gehoord worden. Critiek. waardig en gepast. Doch ook en dat vooral op den tijd die daarvoor het meest is aange wezen. Zoodra een vertegenwoordiger iets doet dat niet goed is, kome men met de bezwaren, liefst onder vier oogen en aanstonds. Worden deze bezwaren gedragen door ^le Uiting van volle ver trouwen, dan zal de trouw wel blijken Critiek die men opzamelt totdat het aftreden is aangebroken, is uit den booze, dan zal zelfs de beste critiek het gevaar loopen verdacht te worden het vertrouwen te hebben opgezegd. Daarom, critiek, goed, maar dan tij dig en gepast. Wij komen morgen op dit onder werp nog terug. STADSNIEUWS. VRAGEN VAN xtAADSLIii SGüONEVED. Naar wij vernemen heeft de heer Schoneveld, lid van den Gemeente raad, bij dit College het volgende ver zoek ingediend: „Ondergeteekende verzoekt hem in de gelegenheid te stellen, onderstaan de viaag te mogen richten aan Bur gemeester en Wethouders: in de ver gadering van Maandag 14 Maart 1927, na behandeling van de gedrukte agen da: Kunnen Burgemeester en Wethou ders een verklaring geven van het op treden van den hoofdambtenaar, den heer Vriend, bij de behandeling van bet hooger beroep, ingesteld door den heer Kooistra tegen het besluit van den Gemeenteraad, genomen in de verga dering van 17 Mei 1926, om medewer king te verleenen aan het Bestuur der Vereeniging tot oprichting en instand houding van scholen voor lager- en m.u.l.o. op Gereformeerden grondslag, tot stichting van een schoolgebouw, bestemd voor gewoon lager onderwijs aan de Javastraat, hoek Driftstraat? ADRES VAN DEN HEER VAN THIEL. Aan den Gemeenteraad is door den heer F. J. van Thiei, bouwkundige te Leiden verzocht om vrijstelling van betaling van een bedrag van t 360, hem opgelegd, door B. en W., in hun schrijven van 21 Jan. 1927, betreffende de bouw woonhuis Hooge Rijndijk, voor het maken van een straat, aldaar geprojecteerd, om later te worden aai» ge.egd, uits'uitend langs den voorge- gevel van het te bouwen woonhuis, bo venbedoeld. In de toelichting merkt hij op: 't Verwondert ondergeteekende zeer, dat aan den heer C. van Citeert op 14 Febr. 1927, dus twee dagen te voren, wel vergunning werd verleend, om zonder bijbetaling voor dei bestrating langs den voorgeven een woonhuis aan den tioogen Rijndijk te mogen boüwen en ook omdat, als hij wei is ingelicht, de Commissie van Fabricage jB. en W. had geadviseerd! ook gunstig op het verzoek van onder geteeicende te beschikken. Ondergeteekende vraagt zich ln allen ernst af, waaraan hec toch is ge legen, waarom in zoo'n kort tijdsbes.ekj bij twee zoo geheei overeenaomstige ge vailen, door het college van B. en W. met twee maten wordt gemeten. DE NEDERLANDSC&E TAAL EN DE MIDDENSTAND. Men schrijft ons van Chr. Midden standszijde: In Uw blad maakte „Observator" vorige week de opmerking:, dat er zoo vaak vreemde woorden worden ge bruikt, waarvoor dan veel betere in de plaats konden treden en gaf als voor beeld, dat men de Redactie in een brief had genoemd: den heer Hoof dop steller der Nieuwe Leidsche Courant. Wij geven hem hierin gelijk, al is dit toch nog niet zoo erg als de zucht naar het maken van eigen woorden die den laatsten tijd meer veld schijnt te win nen. Bladerende in het verslag van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rijnland te Leiden over 1925 la zen wij, dat iemand van meening was: „Er moeten nog veel meer zaken kra ken dan er reeds gekraakt zijn, wat tengevolge zal hebben dat wij eens op een punt komen, dat de goede zaken blijven bestaan en het nog beter zul len krijgen door die „opschooning". Ziet U, dit laatste woord klinkt toch wel erg vreemd. Het is maar een voor beeld en het kost geen moeite voor aanvulling zorg te dragen. Wat wij met dit alles bedoelen? Al maakt men het dan niet altijd zoo bont, toch is een „opschooning" onder die zelfgemaakte woorden zeer gewenscht willen wij onze taal zuiver houden. Wij meenen, dat het noodig is, dat de zakenman meer aandacüt gaat schenken aan zijn taal. Dat kan zijn zaak niet anders dan ten goede komen Wanneer wij bijvoorbeeld in een eta lage een aanprijzing van een artikel zien en er is een taalfout in gemaakt, dan moge dit door velen niet worden opgemerkt, er toch ook een gedeelte van het publiek dat zich er aan stoot. En dat moet een winkelier altijd zien te voorkomen. Doch ook in de correspondentie van den zakenman met zijn afnemers moeten geen fouten staan. Het uiter lijk van den brief- moet wel verzorgd zijn maar ook de taal en de stijl moet goed wezen en het geheel een aangena men indruk maken. Slordigheid in Drieven is niet te verdedigen en ver- ooxzaaüfc zeker schade. De brief toch is de vertegenwoordiger der zaak, die spreekt tot den klant of den toekom- stigen Klant en het hangt er voor een groot gedeelte van af, hoe deze ver tegenwoordiger er uitziet. Zoo is het ook met de reclame door middel van de advertentie. Ontzaglij ke sommen worden jaarlijks door de zaken uitgegeven aan advertenties en, wil men die kosten niet als weggegooid geld.-beschouwen, dan zal de adverten tie dus uitwerking moeten hebben. Op dit gebied is nog zoo enorm veel te doen en wij meenen dat ook hier alweer een taak ligt voor de Midden- standsvereeniging. Waarom zou deze haar leden niet leeren, hoe met succes reclame moet worden gemaakt en hoe een brief behoort te worden opgesteld. Doch daarnaast zal dan ook meer aandacht er op gevestigd moeten wor den de vreemde woorden zooveel mo gelijk uit onze taal te houden. En dan bedoelen wij hiermede niet die woor den, die, hoewel van vreemden oor sprong, toch in onze taal zijn opgeno men, maar dan betreft dit vooral die woorden, die op de Nederlandsche lij ken, maar verbasterd zijn en meestal overgenomen zijn uit het Duitsch. De heer Idenburg heeft eens gezegd: Ik beschouw de aaneensluiting en samen werking van onze Christelijke Midden standers in dezen tijd als een natio naal belang. Een krachtige, goed natio nale Middenstand F één der hechte pijlers van ons zelfstandig volksbe staan". De Middenstand is over het al gemeen erg ti'otsch één der hechte pij lers van ons zelfstandig volksbestaan te zijn, maar men toone dan ook dat ons zelfstandig volksbestaan dezen stand zoo zeer ter harte gaat, dat de taal als uiting daarvan zooveel moge lijk zuiver wprdt gehouden. GENOOTSCHAP „KENNIS IS MACHT" In de d^zer dagen door het bestuur van het Genootschap „Kennis is Macht" gehouden algemeene leden vergadering werden de volgende hee ren in hunne functies herkozen: G W. Zandvoort Jr., Voorzitter; J. A. Mooy, 2de Secretaris; H. J. W. Pee- ters, 1ste Penningmeester; F. G. Mas tenbroek, E. S. Offringa, J. F. J. Sqliampér, Commissarissen, terwijl Mej. J. Dullemond ook in voornoem de funcüe werd herbenoemd. Uit de rekening en verantwoording van den penningmeester bleek, dat de eindtellingen over 1926 een totaal van 25.233.35 te zien gaven. Voornoemde functionaris werd voor zijn richtig gehouden beheer door de vergade ring gedechargeerd. De financieele controle geschiedde door de heeren J. Boehmer en E. Liese. Uit het jaarverslag van den direc teur bleek, dat het totaal aantal leer lingen per 31 December 1.1. 370 be droeg, dat is 11 meer dan op dien da tum in 1925. In het afgeloopen jaar gaven zich op, om zich aan de prac- tijk-examens te onderwerpen voor Boekhouden 8, voor Duitsch 6, voor Engelsch 8 en voor Fransch 3 leerlin gen. Hiervan slaagden voor Boekhou den 0, voor Duitsch 5, voor Engelsch 7 en voor Fransch 2 leerlingen. Zeer ze ker een resultaat, waarmede de Han delsavondschool is geluk te wenschen Hieronder volgen de namen van de leerlingen, die slaagden voor de ver schillende practijk-examens: Boekhouden: P. J. Eikerbout, J. Ken- beek, W. F. Maas, W. de Nie, P. van Weeren, P. H. J. Winkel Duitsche Handelscorrespondentie: Th. Admiraal, Mej. E. Bernard, A. H. Kroon, J. W. Schneider, A. Teljeur. Engelsch© Handelscorrespondentie: Th. Admiraal, W. C. Lourens, W. Mul der, G. E. Poortman, A. J. van der Pompe, E. van der Veen, Mej. J. M. Weyermans. Fransche Handelscorrespondentie Mej. C. C. Bink, Mej. J. M. Weyermans „LEIDEN VOORUIT Dat Leiden zaken bezit die de stad tot grooten bloei helpen bewijst zeker wel het „A'damsche Couponmagazijn" Donkersteeg 1315. Na binnen weinige jaren drie maal verbouwd te hebben, zat de fa. J. v. d. Wijk spoedig met haar handen in het haar, daar er geen gelegenheid tot uit breiding meer bestond. Toen echter de nood het hoogst ge stegen was, was ook de hulp nabij, want na vele besprekingen met de fa. Taverne, kwam de fa. v. d. Wijk eindelijk in het bezit van een gebouw, gelegen achter haar huis, eigenares genoemde fa. Taverne. Nu was de rest spoedig voor elkaar. De aannemer de heer P. Verbeek, wist van de heide panden een fraai geheel te maken, zoodat het algemeen beken de „Donker Couponmagazijn" vanaf heden zeker het „Lichte Couponmaga zijn" genoemd zal worden, daar het volle daglicht van alle kanten naar binnen schijnt. De verkoopoppervlakte bestaat uit 240 M2., zoodat men nu in de geheele zaak rustig kan koopen. Ook in de zaak zelf is flink geëtaleerd. Het schilderwerk, dat uitgevoerd is door den heer v. de Broek, de groote spiegels en de goede verlichting, gele verd door den heer vr Rijn, geven een zeer gezellig aanzien. Wat de sorteering in Dames- en Heerenstoffen, zijden, mousselines en katoenen 'betreft, daarvan stonden wij versteld. Wij zagen diverse artikelen van 19 ct. (of van het goedkoopste tot het duurste) tot zelfs 15 per el. Dat de fa. v. d. Wijk steeds zeer goed koop was heeft zij wel bewezen. Dat zij dit ook b 1 ij v e n zal toonde zij ons, «ioor hetgeen midden in de zaak ge schilderd staat, n.l.: Ons doel is en blijft: „Steeds grootere omzet, Steeds kleinere winst". POSTERIJEN. Lijst van onbestelbare Brieven en Briefkaarten van welke de afzenders onbekend zijn. Terugontvangen in de 2e helft van d© maand Februari 1927. Brieven Binnenland: Bakker, Lei den; Bureau van dit blad, Co- hen, Diemen; J. van Deventer, Leiden; Departemtnt v. Oorlog, Den Haag; Mej. van Kuits, Den Haag; Leidsche Cou rant, Leiden; B. Lommerse, Ilillegom; Dr. R. Offringa, alhier; S. Osinga, Haar lem; Rang Zn., Wormerveer; Frl. Scheugenflug, Amsterdam; Speel, Lei den. Briefkaarten Binnenland: Heer en Mevrouw Alberts, Apeldoorn; Mej. N. Beurer, Amsterdam; J. Brandon, Haag Jan Duijvig .Amsterdam; A. Groene- veld, Vlaardingen; Mej. G. Kruider, Hil versum; M. Ouwerkerk, den Helder; J. van Velzen, Leiden; Jongejuffrouw G. Vergouwen, Meppel; Verwijk, Haag; Mevr. A. Wassenaar, Amsterdam; C. d© Wit, Oegstgeest. Brieven Buitenland: Baarslag, Belle- wien U.S.A.; R. Filbri, Nice; D. B. Gaij- kema, Havana (Cuba); Miss. G. Knö- ber, New York. Briefkaarten Buitenland: Paul Ke- gan, Frenck, Trubner &Co., Broadway House. 1 Briefkaart zonder adres. Zekere wielrijder, de G., is Zater dagmiddag in de Kraaierstraat door een auto aangereden, waardoor zijn rij wiel gedeeltelijk werd vernield. Hij zelf bekwam geen letsel. In de Sted. Werkinrichting zijn de vorige week opgenomen 269 volwas sen personen en 17 kinderen totaal 286 personen. BURGERLIJKE STAND. Ondertrouwd: A. W. Christiaan se, jm., 35 j. en J. F. M. Kooistra, jd., 31 j.; A. Corbijn van Willemswaard, jm., 35 j. en C. C. Carree, jd., 31 j.; A. Wempe, jm., 23 j. en M. H. Eijsvogel, jd., 21 j.; J. P. Buis, jm., 28 j. en J. M, den Oude, jd. 21 j.; P. Homborg, jm. 25 j. en C. v. d. Mee, jd. 23 j. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertenUëa per regel 22'/, cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel tariei Bi) contract, belangrijke redactie. Kleine advertenties bi) vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage* lifka geplaatst ad 40 cent. Belangrijkste nieuws in ili! Summer Binnenland. De burgemeester van Antwerpen over het Ned.-Belgisck Verdrag. Buitenland. In den Volkenbondsraad is overeen stemming bereikt inzake de kwestie van het Saargebied. De Amerikaansche ontwapenings conferentie zal op den eersien geschik- ten datum na 1 Juni te Genève ge houden worden. Hevige sneeuwstormen in Japan. De Poolsche regearing bemiddelt in de textielstaking. BINNENLAND. BE BURGEMEESTER VAN ANTWERPEN OVER HET VERDRAG. Op het diner, dat in aansluiting op den voetbalwedstrijd BelgiëNeder land plaats vond, werd o.m. het woord gevoerd door den burgemees :er van Antwerpen, Van Cauwclaert. De heer Van Cauwelaert, die rapporteur in de Belgische Kamer is voor het Neder- landsch-Belgisch verdrag, betoogde, dat verbroedering tusschen Nederland en België noodig is en door verschil lende aanraking tot stand kan komen. Sprekende over lietverdrag, zeide hij dat in de toekomst deze toenade ring in de betrekkingen tüsschen N- en Zuid-Nederland op handel- en scheepvaartgebied meer en meer zal blijken en de aanneming van het thans nog aanhangige Belgisch-Nederland- sche verdrag zal daartoe in ruime ma te bijdragen. Sommigen vreezen, dat dit verdrag op het laatste oogenblik nog schip breuk zou kunnen lijden. Mijne nee- ren, ik kan niet gelooven. dat de Ne derlandsche Eerste Kamer met één of twee stemmen een werk van twee jaar te niet zal doen, waarin de beste staats lieden van Nederland, drie of v:er op eenvolgende regeeringen van verschil lende samenstelling, de meest vooraan staande leiders der groote partijen hun beste krachten hebben besteed, of hun zegel hebben gehecht. Het Nederland van 1927 zal het Ne derland van 1920 niet verloochenen. Van een land, dat. als voorbeeld pleegt t© worden gesteld om zijn politiek van bezonnenheid en wegens de bijzondere zorg, waarmede het 'zijn prestige op in ternationaal gebied steeds heeft om-« ringd, is zulks niet te verwachten. Het is echter, niet met de bedoeling den nadruk te leggen, dat ik dit punt thans aanraak, maar om nog eens te bevestigen, dat de aanstaande bekracb tiging van het Verdrag van hier uit met ongeduld wordt tegemoet gezien-, niet als een eenzijdige overwinning want dat is het niet maar als de definitieve beslechting van alle histo rische geschillen tusschen onze beide landen, en als de gemeenschappelijke grondslag voor een duurzame politiek van voortschrijdende toenadering en; vrierischappelijke samenwerking op za kelijk en economisch gebied, van in nige saamhoorigheid op cultureel ge bied en van eensgezindheid op interna tionaal gebied. Men heeft zich in Nederland geër gerd en ik zeg niet, dat het geheel ten onrecht© was over bepaalde tendenzen of uitlatingen, die onmiddel lijk na den oorlog uit zekere Belgische kringen werden vernomen. Maar, de gezonde koopmanszin. van onze Noord Nederlandsche burgers weet, aldus spr. dat een contract niet moet worden be oordeeld naar hetgeen bij de eerste onderhandelingen werd gezegd, maar naar zijn uitein-delijken inhoud. Welnu, uit de onweerlegbare verkla ringen, die door onze regeering in -ver band met zekere verdragsbepalingen werden gedaan, en uit de tegemoetko mingen, die buiten het verdrag om in verschillende aangelegenheden door ons gereedelijk werden betoond, is nu voldoende duidelijk geworden, dat het verdrag door ons niet wordt be schouwd als een overwinning ten kos te van een benijden buurstaat, maar als een pand van vrede en vriendschap met een stamverwant volk Dat zijn, mijn© heeren, de gronden van mijn hoop. en van mijn innigen Trtmsch. dat het verdrag tusschen Ne derland en België door de Nederland sche Eerst© Kamer zal worden bekrach tigd. In 1839 was het België, dat aar zelde om de instemming, die het in 1831 met het toenmalig verdrag had gegeven, te vernieuwen. Thans moet Nederland denzelfden gemoedstoe stand doormaken, nadat het in 1920 gaarne bereid was gevonden om het toen hangende verdrag te aanvaarden. De zorg om verdere inmenging van het buitenland te vermijden, heeft de Belgische Kamer in 1839 tot d© be krachtiging doen besluiten, en het zal niet gezegd worden van Nederland, en België uit de 20ste eeuw, dat zij niet in staat zouden zijn hun onder linge belangen zelf te regelen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1