Dit nummer bestaat uit ÏWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belanorijksie nieuws in dit Hummer.
7<" JAARGANG
MAANDAG 14 FEBRUARI 1927
NUMMER 2044
ABONNEMENTSPRIJS
Is Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Y Innerlijke atkeer en spot.
Godsdienst is privaa.z&ak, geen par
tijzaak, dat is liet stanupunt van iiet
Socialisme. Men mag gelooven wat
men wil buiten de partij. In de partij
kan de ware godsdienst niet geduld
worden.
Tocli beweert Het Volk: „Wij zijn
naar liet uiterlijk ©en politieke partij'
Maar bet innerlijk: de groot© cultuur-
krachi dezer eeuw", bat is uan dus een
cultuur kracht die met bet Christen
dom niet rekent.
Omdat nu het Christendom ook een
cultuurkracht is de cultuurkracht
naar ons belijden moet dat botsen.
Zoo zien wij dan ook als overkeer
sellende trek iji het Socialisme een bit
tere haat tegen het Christendom.
Wij zullen dit met enkele aanhalin
gen trachten te bewijzen.
De heer Vliegen sprak op het Arn-
hemsche Congres in 1921 ongeveer als
volgt:Het vrede op aarde is altijd een
woord gebleven. Het is niet tot waar
heid gemaakt. Wij'alleen kunnen het
en wij zullen het. Het is de taak den ar
beiders een woord te spreken, dat wel
v 1 ee s c h zal worden.
Toen in Jan. 1922 een partijgenoot in
Het Volk opkwam voor zijn godsdien
stig gevoel en de ongenoegzaamheid
van het Socialisme daarvoor aantoon
de, diende Het Volk hem ongeveer als
volgt van antwoord. „Ieder Christen,
Jood, of Heiden kan in ons blad volko
men bevrediging vinden. Mét wie dit
niet het geval is, die zijn eerst Christen
of Jood en daarna Socialist en dezul
ken dienen zich te verbeteren". Is er
pertinenter uitsluiting mogelijk, waar
juist het Christendom overal eerste
moet zijn?
Is men in ons land nog al gematigd
in zijn uitlatingen, in Duitschland b.v.
beluisteren wij bittere haat en spot.
Zoo komt in de Stuttgarter „Sozial-
democraat" van Jan 1922 een stuk voor
waarin gezegd wordt dat Stuttgart
wordt overstroomd met verlossers,
apostelen en zieleartsen. maar ze heb
ben genoeg van die zwakhoofdige zwet
sers. We hebben er nu genoeg van en
zijn beu van dat 2000 jarig oude geba
zel. We weten wel dat alle Chr. goden
en hun aardsche verkondigers en ge-
loovige schapen ons geen schot kruit
waard zijn.
Mr. Troelstra zeide in Nov. 1919 in
de Tweede Kamer, dat bet Christen
dom goed mag zijn voor liet sterfbed
maar als men den bijbel neemt voor
de praktijk der dingen, dan heeft het
verleden de onmogelijkheid van de ver
vulling van verwachtingen aangetoond
het Christendom heeft bewezen, dat
het als element dat in realiteit de
maatschappelijke verhoudingen be
heersebt, niet kan gelden.
Moeten wij nog aanhalen wat „De
Arbeid" het blad van de Geldersche
Socialisten in Mei 1922 durfde schrij
ven over het A.R." Kamerlid Smeenk?
Moeten wij wijzen op de Notenkra
ker die ook in Mei 1922 met een' plaat
voorstelde een bezoek van den Duivel
bij Colijn? Of wat Het Volk van Maart
1922 spottend schreef over de volle ver
zekerdheid des geloofs?
Mij herinneren alleen nog aan het
geen Het Volk in 1923 schreef over het
vloeken en het vloekverbod. aan de
Kerstverhalen van den heer Meijer en
aan de uitlatingen van verschillende
lokale blaadjes waarin op grove wijze
met God en godsdienst wordt gespot.
Genoeg, naar wij meenen, om over
tuigend te hebben aangetoond, dat het
Socialisme ook practisch vijandig staat
en staan moet tegen het positieve
Christendom.
STADSNIEUWS.
A..R. CONCEPT-PROGRAM VAN
ACTIE.
Onderstaand Concept-program komt
a.s. Woensdagavond in de vergadering
der Kiesvereeniging aan de orde. Le
den der Kiesvereeniging, welke die
vergadering denken bij te wonen zul-
ien verstandig doen met deze courant
mede te nemen of het concept-program
uit te knippen.
De Anti-Revolutionaire Kiesvereeni
ging „Nederland en Oranje" te Leiden
Overwegende, dat het gewenscht
moet worden geacht ook thans weer
voor de a.s. verkiezingen voor den
gemeente.aad op te stellen een pro-
giam van actie als richtsnoer voor de
anti-rev. raadsfractie in de e.v. 4-jari-
ge periode;
Overwegende, dat het ter tafel lig
gende concept door het Bestuur is sa
mengesteld na bespreking met de zit
tende a.-r. raadsleden en na kennis-
BUREAUHooigracht 35
Leiden
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
neming van de wenschen van den Chr.
Besturenbond en de Chr. Midden
standsorganisatie,
Besluit:
I. vast te stellen het navolgende
Program van Actie:
De A.-R. Kiesvereeniging „Neder
land en Oranje" spreekt zich met het
oog op de komende verkiezing van
den gemeenteraad uit, als volgt.
Artikel 1.
Zondagsrust enz.
De gemeentelijke overheid bevorde-
re met alle haar ten dienste staande
middelen de Zondagsrust.
a. door wering op het publiek ter
rein van alles wat de heiliging van
den dag des Heeren zou kunnen be
iemmeren,
b. door den Zondagsarbeid van alle
in haren dienst zijnde personen en op
de voor haar rekening uit te voeren
werken te beperken tot het aller
noodzakelijkste en daarbij dien arbeid
zoodanig te regelen of te doen rege
len dat niemand vaker dan éénmaal
per 14 dagen van een vrijen Zondag
verstoken zij.
Artikel 2.
De gemeentelijke overheid were ab
soluut alle kermisvermakelijkheden.
Zij bevordere de waardige viering on
zer nationale feestdagen.
Artikel 3.
Onderwijs.
Ten aanzien van het onderwijs
spreekt de partij zich uit voor:
a. Onpartijdige en loyale toepassing
van de Lager Onderwijswet en stipte
naleving van het beginsel der rechts
gelijkheid van openbaar en bijzonder
onderwijs neergelegd in de Grondwet.
b. Krachtige bevordering van de uit
voering der Nijverheidsonderwijswet;
c. de bestaande gelegenheid voor on-
en minvermogenden om met bijzonde-
deren steun der gemeente verschillen
de onderwijsinrichtingen te volgen
worde uitgebreid tot christelijke onder
wasinrichtingen.
d. de opheffing van alle niet verplich
te openbare onderwijsinstellingen;
e. meerdere tegemoetkoming van
gemeentewege in de stichtings- en ex
ploitatiekosten der bijzondere bewaar
scholen.
Artikel 4.
Werkloosheid.
De gemeentelijke overheid bestrijde
krachtig de werkloosheid door:
a. productieve werkverschaffing;
b. aanmoediging der werkloosheids
verzekering;
c. bevordering van de plaatselijke en
nationale industrie bij het geven van
opdrachten en het doen van bestellin
gen;
d. door het steunen van vereenigin-
gen of instellingen die de bestrijding
der werkloosheid ten doel hebben.
Bij steun aan werkloozen worde re
kening gehouden met het gezins-in-
komen en werkschuwheid bestreden.
Artikel 5.
Armenzorg.
De gemeentelijke overheid handha-
vg het subsidair karakter der burger
lijke armenzorg en late de uitoefening
aaarvan zooveel mogelijk aan het bur
gerlijk Armbestuur.
Artikel 6.
Volkshuisvesting.
Bevordering der Volkshuisvesting
noor krachtigen steun van de parti
culiere bouwnijverheid, o.a. door be
schikbaar stellen van bouwgrond te
gen matigen prijs, Stopzetting van al
le gemeentelijke woningbouw. Steun
aan vereenigingen, die de woongele-
legenheid wenschen te verruimen of
die door opruiming van krotwonin
gen aan de verbetering der Volkshuis
vesting wenschen te arbeiden. Oprui
ming van sloppen, stegen enz. en
demping van wateren, die de volks
gezondheid bedreigen.
Artikel 7.
Gem. Bedrijven.
Opheffing van alle gemeentelijke
nering en hanteering, welke concur
rentie aandoet aan de ingezetenen.
Het maken van winst sta bij de
door de gemeente geexploiteerde be
drijven niet op den voorgrond. Deze
kome na behoorlijke afschrijving en
reserveering zooveel mogelijk denver
bruiker ten goede door tariefsverla
ging.
Artikel 8.
Gemeenfepersoneel.
De gemeentelijke overheid trede op
als een goede werkgeefster, die ande
ren ten voorbeeld kan worden gesteld
Zij bevorderej een stipte naleving van
alle in het belang harer werknemers
getroffen maatregelen, veronachtza-
me niet het ethisch element in de
loonsbepalingen en trachte door hand
having en uitbouw van het georgani
seerd overleg in goede harmonie met
hare werknemers hunne sociale be
langen te behartigen.
Bij verleenen van concessies en het
aanbesteden van werken, wake de ge
meente voor de godsdienstige, zede
lijke en sociale belangen van de ar
beiders en rekene daarbij met be
staande collectieve arbeidsovereen
komsten.
Artikel 9.
Belastingen.
Ten einde zoo spoedig mogelijk te
komen tot verlaging der drukkende
gemeentelijke belasting worde door
energieke bezuiniging op alle daar
voor in aanmerking komende uitga
ven gestreefd naar een aanzienlijk la
ger peil van het gemeentelijk budget
Bij het heffen van belastingen, en
schoolgelden, enz, worde sterk reke
ning gehouden met het kindertal.
Artikel 10.
Benoemingen.
De benoeming van ambtenaren, van
commissies van toezicht op de ver
schillende takken van onderwijs en
van alle overige door den raad saam
te stellen: commissies of colleges ge
schiede onpartijdig, waardoor ook
aan mannen of vrouwen van christe
lijke levensopvatting plaats en in
vloed worde gegeven.
II. Van hare candidaten bij de a.s.
verkiezingen voor den gemeenteraad
instemming met dit program te ver
langen.
DE A.S. GEMEENTERAADSVER
KIEZINGEN.
Het bestuur van de afd. Leiden der
S.D.A.P. heeft voor de gemeenteraads
verkiezingen de volgende candidaten
lijst opgemaakt: 1. Mr. D. A. van Eek
(aftr.); 2. J. J. v. Stralen (aftr.); 3. T.
Groeneveld (aftr.); 4. Mevr. Braggaar
De Does; 5. T. Kooistra (aftr);
6 M. G. Verweij (aftr.); 7. H. J. Baart
(aftr.); 8. J. H. Schullfer (aftr.); 9. J.
Yallentgoed; 10. J. Burgerjon; 11. C.
Koole; 12. G. de Mey; 13. J. de Waal.
BAZAAR KWEEKSCHOOL BEWAAR
SCHOOLHOUDERESSEN.
Een stadgenoot schrijft ons:
Eergisternamiddag kwamen er, op
uitnoodiging, in de gastvrije woning
Burggravenlaan 1 van Mevr. S. Ver-
hey van Wijk,Roem, 26 dames en hee
ren bijeen ;een 9-tal had bericht van
verhindering gezonden, doch zich be
reid verklaard, ten einde een comité te
stichten voor een bazaar ten behoeve
van bovengenoemde inrichting. Als
het gebquw eerstdaags, na 60 jaren in
denzelfden staat te zijn gebleven, ver-
het gebouw waarin de school is geves
tigd, Rapenburg 131,eerstdaags na 60
jaren in dertzelfden staat te pijn geble
ven, verbouwd zal zijn, zou de oude
inventaris slecht aandoen tegen den
modernen achtergrond en hiervoor is
geen fords, dus moet hiervoor geld,
veel geld vezameld worden. Een ba
zaar zou het middel zijn.
Bij afwezigheid van de gastvrodw,
leidde Mevr. T. VerwerAkkerman de
vergadering. Onder haar flink presi
dium konden er spijkers met koppen
geslagen worden. Het comité kwam tot
stand; het bestaat uit 35 jper$onen, al
len geestdriftig gestemd voor de Frö-
bel-Haanstra-gedachte. De twee b,gs
dames werden bij acclamatie benoemd
resp. tot le en 2e voorzitster; op dezelf
de wijze werden in het bestuur gekozen
tot le en 2e secr. Mevr. C. M. Huibregt-
senJaksveld en de heer Ch. L. Wald-
kötter en tot le en 2e penringm. Mej.
D. Voltman, directrice en de heer C.
Bader, Stadhouders la an 6.
Even kwam ter sprake of er niet een
andere minder banale naam aan de
zaak kon worden gegeven dan „ba
zaar", een> Perzisch woord, dat over
dekte markt beteekent, doch de overw©
ging, dat de naam «er minder op aan
komt als 't doel maar goed Is en dat
een betere naam maar niet zoo uit de
mouw te schudden is, gaf den doorslag
Een bazaar zal er dus gehouden wor
den, waar, gelet op het hooge paeda-
gogische doel, gewaakt zal worden te
gen excessen. De bazaar zal gehouden
worden in de zalen van' de Kweek
school, van 10 tot en met 13 M&i a.s.,
van 26 en van 711 uur.
Behalve verkocht en gekocht te
gen den gewonen prijs de vele artike
len. die ten geschenke worden ver
wacht zal er worden gezongen, ge-
gymnastiseerd, geacteerd, gemusi
ceerd, door de kweekelingen en an
dere medewerkers, gegrabbeld, gesjoel
bakt, gedraaid aan een rad van avont
uren, geraden, alles tegen een dub
beltje.... en wat dies meer zij. Hard
zal er gewerkt worden zonder eenlge
belooning of eerbejag, alles om voor
't mooie doel van de sympathieke in-
richtiDg geld, veel geld te verzamelen.
Veel stugge werkers hebben hun schou
ders reeds gezet onder 1t mooie werk.
Steunt hen, stadgenooten; 't gaat hier
om een hoog belang, vreugde te bren
gen in 't kleuterleven, 't gaat om de
eer van van den grooten paedagoog
Fröbel en die van. zijn al te bescheiden
opvolger, in onze stad, ja geneel ons
land, onzen twee jaren geleden ter
ruste gel egden medeburger Haanstra.
Het gunstige moment is er; de vel
den zijn wit om te oogsten. Wist ge
wel, lezer, dat onze tijd meer dan ooit
staat in Fröbel's teeken? Dat Haanstra
voor geheel ons vaderland den stoot
heeft gegeven aan de doorwerking van
Fröbel's geest, door kostbare sprankels
te vergaren, aan te vullen en aan te
wakkeren? Dat onze eeuw de Nieuwe
School heeft ingeluid en dat vooraan
staanden de ^Fröbel]ijn scherper wen
schen uitgestippeld en doorgetrokken
tot althans de eerste helft van wat de
lagere school heet. Doch over dit al
les later misschien nog meer, met goed
vinden van den Redacteur.
EEN DUITSCH PROFESSOR OVER
LEIDEN.
Een Duitsch hoogleeraar, de direc
teur van het Pelizaeusmuseum te Hil-
desheim, prof. dr. Roeder, heeft in een
feuilleton' in het Berlijnsche dagblad
Der Tag geschreven, dat hij. na een
studiereis in Egypte volbracht te heb
ben, bezoeken is gaan brengen aan de
voornaamste musea van West-Europa,
waar belangrijke Egyptische afdeelin-
gen zijn.
Na Parijs en Brussel bezocht te heb
ben, kwam hij ook hier te lande.
Prof. Roeder maakte met groot ge
noegen kennis met de schatten van het
Museum Scheurleer in de Gamegielaan
le 's-Gravenhage en ging vervolgens
naar Leiden, dat hij beschrijft els een
behaaglijke Hollandsche universiteits
stad, welke een ©enigszins ouder-
wetsch voorkomen heeft en, bij verge
lijking met het overige Nederland, dat
een land van industrie en modern le
ven is, een achterlijken indruk te weeg
brengt.
De heer Roeder verwachtte dan ook,
hoewel de Egyptische verzamelingen
van Leiden wijd en zijn beroemd zijn,
hier een museum aan te treffen van
hetzelfde karakter als de stad.
Doch wat kreeg hij er te z,ien? Egyp
tische oudheden, voortreffelijk tentoon'
gesteld volgens de eischen van onzen
modernen tijd! Hij stond verbluft van
do vernuftige wijze v. opstelling. Door
dien men het daglicht op de juiste wij
ze laat binnenvallen en ook door toe
passing van electrische verlichting, ko
men zelfs de minder belangrijke voor
werpen geheel tot hun recht.
Prof. Roeder heeft* met greote "vol
doening geconstateerd, dat door de sa
menwerking van den directeur Dr.
Holwerda met de vroegere en tegen
woordige beheerders van de Egypti
sche oudheden. Dir. Boeser en Dr. van
Wijngaarden1, het museum te Leiden
in alle opzichten voorbeeldig is inge
richt.
CHR. ZANGVEREEN. „EX ANIMO".
Bovengenoemde Vereen, zal de 10e
Maart a.s. een invitatie a Capella Uit
voering geven in de Stadsgehoorzaal,
met medewerking van een mannen-
kwartet. De leiding edr avond berust
bij Dr. J. Riemens, eerelid der Vereen.
26 Mei (Hemelvaartsdag) .hoopt de
Vereen, ook deel te nemen aan de zang-
wedstrijd te Voorschoten, uitgeschre
ven door den Ring Leiden en Omstre
ken van Chr. Zangvereenigingen.
De vereen, zal uitkomen in de af-
deeling „Uitmuntendheid".
PESTALOZZI.
Prof. Dr. R. Casimir heeft vanmid
dag op verzoek van het Pestalozzi-
comité een college gegeven over Pes-
talozzi.
DE OUDSTE INWONER.
Mevr. de Wed. L. Driessen heeft
voor den aanleg van het wandelbosch
„Leidsche Hout" ter gelegenheid van
haar 96sten verjaardag een bijdrage
van 1000 geschonken.
Mevr. Emma Amalie Marie Dries
sen geb. Forckenbeek werd 14 Februari
1831 geboren en viert dus heden haar
96sten verjaardag. Zij is de oudste in
woner van Leiden.
GONGRESVOORSTELLEN VAN DE
AFDEELING LEIDEN DER S. D. A. P.
Op de dezer dagèn te houden leden
vergadering van de afd. Leiden der
S.D.A.P. zal in behandeling komen een
voorstel van het bestuur op het a.s.
congres der S.DA.P., waarin wordt ge
zegd, dat de bijwoning van de Kamer
opening door de soc.-dem. Kamerle
den slechts dan aanbeveling verdient,
indien de S.D.A.P. de macht bezit, de
doen plaats hebben op de wijze zooals
zij wenschelijk oordeelt. Waar deze
voorwaarde thans niet aanwezig is,
wordt voorgesteld te besluiten, de soc.
dem. Kamerleden te verzoeken, terug
te komen op# hun besluit om de Ka
meropening bij te wonen;.
Verder wordt voorgesteld, dat het
Congres besluite, den partijgenoote^
te verzoeken, zich zooveel mogelijk te
onthouden van steun aan de burger-
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentlen per regel 22'/i cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief
Bij contract belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage-;
lijk» geplaatst ad 40 cent.
Binnenland.
Het concept-program van actie der
A,-R, Kiesvereeniging te Leiden in
verband met de a.s. Gemeenteraads
verkiezingen.
Buitenland.
Hevige bcschbranden in Australië.
Coolidges voorstel inzake de ontwa
pening ter zee is dé or Frankrijk ver
worpen en door Japan in beginsel aan
vaard.
lijke pers, hetzij door het inzenden
van bijdragen, hetzij door bet verstrek
ken van mededeelingen of het doen
van uitlatingen en in liet hijzonder
vooral die gedragslijn in acht te ne
men ten opzichte van „Do Telegraaf"
en „De Courant".
GEMEENTEZAKEN.
Hoofd-opzich^r Gemeentewerken.
B. en W. deelen mede, dat een op
roeping van sollicitanten voor Hoofd
opzichter van Gemeentewerken voor
de bestratingen geen voldoende aan
bieding van geschikte krachten heeft
gebracht.
Daarom stellen zijn voor de organi
satie bij dien dienst nogmaals zooda
nig te wijzigen dat deze Hoofdopzich
ters rechtstreeks onder den Directeur
komen te staan. Een ontwerp-verorde-
ning daartoe, wordt den Raad ter vast
stelling aangeboden.
Woningbouw Werkmanswoningen.
B. en W. deelen mede, dat de voor
bereidingen voor cle ontvangst van een
rijksvoorschot voor den bouw van
werkmanswoningen op een terrein be
noorden den Morsoliweg ter vervan
ging van krotwoningen, met gunsti-
gen uitslag zijn bekroond.
Zij stellen nu voor aan de Vereeni-
ging tot Bevordering van den Bouw
van Werkmanswoningen een stuk
grond te verkoopen groot 7500 M\ k
J 3.17 per M2, en aan die vereeniging
een voorschot te verleenen groot
470.975 en een jaarlijksche bijdrage
van ten hoogste 25 per woning te
verleenen in te betalen annuïteiten
voor rente en aflossing.
Daarvoor moet de vereeniging bou
wen 30 ernsgezinswoningeii, 71 bene
den en 73 bovenwoningen.
Voorts worden enkele bepalingen
verbonden aan dat voorschot, zooals:
terugbetaling met rente in jaarl. an
nuïteiten, het vestigen van hypotheek
ten behoeve van de gemeente, jaar
lijks indienen van exploitatie-begroo
tingen en rekeningen, bevoegdheid tot
inspectie van de gemeente, goedkeu
ring cler huurvoorwaarde en tarieven
door B. en W.
Dit voorstel houdt tevens in een
voorste! tot afwijzende beschikking op
het verzoek van de woningbouwver-
ceniging „Eensgezindheid" voor houw
aan de Munnikenstraat.
Volgens de bijgevoegde raming %zal
de gemid lelde huur dezer woningen
zijn 3.30 per week.
Zaterdagavond had'op den Hoo-
gen Rijndijk om ongeveer 9 uur een
ernstig ongeval plaats. De wielrijder P.
cle G. van Koudekerk kwam per rijwiel
van uit de richting Leiden in de rich
ting Zoeterwoude, toen vanaf Zoeter-
woude een auto zonder gedempte lich
ten kwam aanrijden. De G. kon niets
meer zien en vloog- eerst tegen een
boom en vervolgens tuimelde hij over
den weg. Hij bekwam een ernstige
bloedige wond aan de linkerzijde op
zijn hoofd. Ten slotte keerde hij, na
eerst van de schrik te zijn bekomen,
per rijwiel naar zijn' woonplaats terug.
Zaterdagmiddag had 'n zekere P.
v. 't H. het ongeluk, loopendo langs het
in verbouwing zijnde perceel 57 aan de
Oude Rijn, een steen or liet hoofd to
krijgen, zoodat hij bloedend werd ver
wond en, verbonden moest worden. Er
was niemand op het karwei aanwezig-
op dien tijd.
Het 12-jarige meisje A. B. heeft
bij de politie aangifte gedaan dat ze
Zaterdag op de Hoogstraat een porte-
monnaie vermiste, inhoudende 7 gul
den, waarvan' zij vermoedde dat ze ge
rold i9.
Bij de politie is aangifte gedaan
van mishandeling en vernieling van
zijn rijwiel door J. M. alhier, door een'
onbekend persoon. In verband daarme
de is aangehouden J. H„ los werkman
alhier.
Gistermiddag is de 2 -jarige N.
v. d. O. achter de Warmonderweg door
het ijs gezakt. Het kind werd door J.
J. H. er uit gehaald en naar de .woning
zijner ouders teruggebracht.
Zaterdagmiddag 3 uur had op het
Kort Rapenburg een aanrijding plaats
