CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Dii nummer bestaat uil TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. DONDERDAG 23 DECEMBER f9261 NUMMER 2ÖTO CIS COURANT BUREAUHooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 - Postbox 20 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden wam agenten gevestigd rijn Per kwartaal i 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 V Wat nu? De Tweede learner heeft deze week een Jx slissing genomen, die naar men meent vérstrekkende gevolgen heeft. Gevolgen die voor de vrijheid van ons onderwijs noodlottig zouden kunnen zijn. Vooral van socialistische zijde strijdt men voor de eenheidsschool. Een soort lagere school voor alle standen en voor alle plaatsen van het land. In die gedachte kunnen wij inkomen. Het moet voor het socialisme begeer lijk zijn reeds in het onderwijs op de lagere school de scheiding tusschen de standen te zien weggevaagd. Maar ook voor ons heeft hetgeen die eenheidsschool brengt iets aanlokke lijks. Niet op'zichzelf. Do gelijkheid brengt men niet met de school. De gelijkheid zooals men die daarmede forceeren wil, kan nooit het ideaal* zijn bij het onderwijs te stellen. Wel echter brengt deze school ons weer nader tot deze gedachte, dat de lagere school een afgeronde hoeveel heid kennis moet brengen. Een zooda nige hoeveelheid elementaire kennis als ieder noodig heeft om in het le ven een plaats te kunnen innemen. Meer en meer was echter het Lager Onderwijs op sommige scholen gewor den tot voorbereidend Middelbaar On derwijs. Het doel van sommige scho len was niet meer op te leiden voor het eenvoudige leven, maar op te leiden voor Hoogere B.S. Gymnasium e.d. Daarmede dreigde zich een schei ding te voltrekken tusschen de lagere scholen. Men moest aan de eene zijde scholen hebben voor de kinderen van ouders die hun zoons timmerman, metselaar, smid of iets dergelijks wil den doen worden. Daarnaast scholen, waar reeds vroeg die vakken onder wezen werden, welke straks op deMia delbare scholen vooral van belang zouden zijn. De-ze scheiding zou voor onze scho len treurige gevolgen kunnen hebben. Niet zoozeer omdat ze een scheiding brengen zou tusschen de standen, want dat zou in onze kringen geen beroering brengen. Maar wel zou het treurige gevolgen ook voor onze men- schen kunnen hebben in dien zin dat de ouders veel te vroeg een keuze moeten doen omtrent de bestemming van de kinderen. Een keuze op een tijdstip waarop moedertrots en vader- hoop een veel grooter aandeel neemt in de keuzebepaling, rlan weloverwo gen belangen van het kind. Een tijd stip waarop nog met geen mogelijk heid over den aanleg van het kind kan worden geoordeeld. Men heeft het pti terecht in on ze Lycea toegejuicht, dat men de toekopistkeuze twee jaar kon ver schuiven, dat pas met de 3e klasse de richting behoefde te worden bepaald. Welnu, dat zelfde beginsel moet ons nopen het Lager Onderwijs op datzelf de breede plan te houden als de eer ste twee jaren lyceumonderwijs. Men moge dan al betreuren dat de Tweede Kamer het eenvoudige wetje dat alleen bedoelde het knellende juk van 1920. dat de eenheid teveel for ceerde. af te werpen, er zit toch meer in Wij zijn het van harte eens met de woordvoerders onzer Partij, dat de vrijheid gerust aan de Gemeentebe sturen' en de Schoolbesturen gelaten kan worden. Wij zijn het vooral eens met hen wanneer zij bestrijden, de so cialistische gedachte in die eenheids- school. Maar wij meenen dat het werk nu pas begint. Wij zien ook hierin een stukje nieuwe schoolstrijd naar bin nen. In de vervlogen jaren hadden we ook een schoolstrijd naar buiten en naar binnen. Naar buiten doordat wij moesten vechten om het bestaan var on7e scholen en door er groote finan- cieele offers voor te brengen. Maar ook naar binnen door dat onderwiis te maken tot een voorbeeld. Dat is de onvergankelijke eere onzer voortrek kers, dat zij in de moeilijke jaren met een karig bestaan keurig onderwijs wis'en te geven. Onderwijs dat uit blonk. Zoo moeten wij ook nu komen tot een strijd voor de juiste wijze van on derwijs. Voor een zoodanige verdee ling van leerstof, die voldoende is voor de kinderen die verder moeten render een teveel voor de kinderen, die met de lagere school de schoolop- vceding besluiten. Zijn wij daarmee klaar, dan komt de wettelijke vriihe'*d van?elf wel A' schijnt ook nu die vrijheid verre IV orderwijs zelf moet er om roepen. STADSNIEUWS. CANDIDATEN PROV. STATEN. De uitslag van de in de verschillen de ki-esvereenigingen in den Staten- kieskring Leiden gehouden stemmin gen voor de candidatenlijst der Prov. Stalen is als volgt: pnt. 1. W. Warnaar (aftr.) Sassenh.) 4733 2. J. van der Steen, Leiden 3140 3. Dr. G. A. d. Bruyne Leiderdorp 2391 4. J. P. Segers, Lisse 1983 5. F. Eikerbout, Leiden 1923 6. Dr. J. G. van Es, Leiden 1875 7. R. Ouwehand. Katwijk 1583 8. T. S. Goslinga, Leiden 1549 9. H. van Zonneveld, Sassenheim 1477 10. J. B. H. Grotenhuis, Leiden 1343 11. C. Eggink Jr., Voorschoten 1131 12. A. Warnaar Jz., Sassenheim 821 13. J. Noorlandt, Lisse 740 14. S. Schoneveld, Rijnsburg 651 15. A, Bergman, Sassenheim 499 16. J. Veldh. v. Zanten, Hillegom 480 17. J. O. Vermeer, Hillegom 475 18. T. van Egmond, Oegstgeest 429 19. T. Kralt, Rijnsburg 390 20. Mr. F. H. v. d. Tas, Leiden 292 AFSCHEIBSTHEE AAN MEVROUW DE GIJSELAAR. Naar aanleiding van het aanstaand vertrek van onzen Burgemeester had zich hier ter stede een dames-comité gevormd, dat naa^t de algemeene hulde aan den Burgemeester, in het bijzonder van vrouwelijke zijde erken telijkheid wilde betuigen aan Mevr. de Gijselaar voor de voortreffelijke wijze, waarop ook zij haar taak ver vulde. Dit Comité heeft zeer veel mede werking ontvangen, zoodat hedenmid dag door een groot aantal Leidsche dames, die of tot de goede bekenden behooren of door haar werk.ten alge- meenen nutte in nauwere relatie tot Mevrouw de Gijselaar staan, aan haar een afscheidsthee werd aangeboden. Daar werden bij monde van de voor zitster van het Comité haar groote ver diensten in het licht gesteld en werd zij met eenige hartelijke woorden be dankt voor alles, wat zij in het alge meen belang gedaan heeft. Als souve nir werd haar een schouw met vuur-' korf aangeboden voor haar nieuwe woning, met een album met de hand- teekeningen der geefsters, dat op fraaie wijze door den echtgenoot van een der Comitéleden is versierd. DE ACTIE TEGEN HET BELGISCH VERDRAG. Zooals wij indertijd meedeelden, is door een 100-tal antirevolutionairen em stuk aan de Eerste Kamer gezon den, waarin wordt aangedrongen op verwerping van het Nedenanrlsch- Bo.gipch Verdrag. Tot de onderteekenaars behooren ook een 5-tal Leidenaars, o.w. de heer F. Eikerbout, die het stuk heeft getee- kend als Lid van den Raad en als Voorzitter van den Chr. Metaalbe werkersbond. In het voorlaatste nummer van „De Metaalbewerker'' heeft de heer J. B. H. Grotenhuis, secretaris-penningmeester van de^en bond, een artikè! geschre ven, waarin hij eenige bezwaren daar tegen opnoemt. Vooreerst heeft hij er bezwaar tegen Tal het stuk door den heer Eikerbout in zijn kwaliteit als Voorzitter van den Cfir. Metaal be werkersbond is on- dar eekend. Als alle bestuurders zich zelf het recht zouden toekennon in hun kwaliteit stukkan te teekenen, die met het, directe werk van den Bond niets te maken hebben, zou dit de grootst mogelijke verwarring stich ten. Aan zoo'n onderteekend stuk wordt toch de beteekenis toegekeno, dat de Bcnd. waarvoor men in kwali teit Teekent, zich over dat bepaalde punt Leeft uitgesproken, zooals in het stuk is neergelegd. Een tweede bezwaar is dat het stuk den indruk vestigt, dat de Bond anti revolutionair is. Immers het stuk is gericht tot de Anti-revolutionaire le den der Eerste Kamer, met de aan spraak: Hoogedelgestrenge heeren en Partijvrienden. Voorts: Wij, on'derge- teekenden, allen leden van de Antir revolutionaire partij. Het derde bezwaar is, dat noch be stuur noch de Alg. Raad, noch de Alg. Vergadering, de instanties in den Chr. Metaalbewerkersbond, ten opzichte van het Ned.-Belgische Verdrag een standpunt hebben bepaald. En tóch wordt in een stuk, geteekend door der voorzitter van den Bond de Anti-revo lutionaire leden van de Eerste Kamer \or?ocht tegen het verdrag te stem men. In hof he'en verschenen nummer van „De Mrtnafbe verker" treffen wij !o vokvn. o v klaring van het Hoofd bestuur aan: ,.Het Hocf.i'bes'uur van den Christ Metaalbewerkersbond in Nederland, in vergadering bijeen op Donderdag 16 December 1926, besprekende het feit dat een. aan de Anti-Revolutionaire leden van de Eerste Kamer der Sta- tent-Generaal gezonden adres, betref fende het Ned.-Belgische Verdrag, is onderteekend door F. Eikerhout als Voorzitter en H. Wetselaar als Hoofd bestuurder van den Bond, keurt met algemeene stemmen deze onderteeke- ning af, op de gronden genoemd in het artikel in ons orgaan van Zater dag 18 December 1926, Nr. 51 en ver klaart, dat in deze is gehandeld bui ten bevoegdheid. Spreekt uit, dat de onderteekening in kwaliteit van stukken, anders dan die voortvloeien uit den aard der func tie, nie' anders kan noch mag geschie den, dan na verkregen machtiging van de daartoe bevoegde instanties." Daarna volgt een verklaring van den heer F. Eikerbout, dat door hem als persoon het adres aan de Anti- Revolutionaire leden der Eerste Ka mer is onderteekend met bijvoeging van, lid van den Raad. doch dat door misverstand, door derde daaraan is toegevoegd: „Voorzitter van den Chr. Metaalbewerkersbond in Nederland." Persoonlijk is hij dus hiervoor niet aansprakelijk. Ook de heer H. Wetselaar deelt mede, dat door hem geen opdracht was verstrekt om bij zijn naam. onder het adres aan de A.R. leden der Eer ste Kamer te voegen de aanduiding: „Hoofdbestuurder van den Chr. Me taalbewerkersbond." ALWEER TEGENSPRAAK. In verband met een bericht, dat het oud-lid der Tweede Kamer, Jhr. Rut gers van Rozenburg, burgemeester van Baarn, in aanmerkipg zou komen voor de vervulling van het burgemees terschao alhier, deelt men aan ^5 Tel. uit Baarn mede. dat daarvan ter plaatse niets bekend is. DUCANOLA-AVOND. De foyer der Stadsgehoorzaal was Dinsdagavond weer geheel gevuld met belangstellenden, die luisteren kwa men naar een uitvoering op de Feu- rich Ducanola-vleugel, begeleid door cello-muziek en zang. Deze* avond ging van de bekende firma Van der Does uit, ten bewijze van de geschiktheid van de Ducanola als. begeleidingsinstrument. De heer Waisvisz, solo-cellist aan de Italiaansche opera, die als cellist zou optreden, was wegens ziekte ver hinderd en werd nu vervangen door een zijner leerlingen, mej. Fresco, ter wijl als zangeres optrad Mej. Marie v. Campen uit Rijswijk Allereerst kregen de aanwezigen een drietal stukken te hooren op de Ducanola-vleugel, die bespeeld werd door den heer A. van der Does. Het waren een prelude van Rach maninoff en twee stukken van Cho pin, „Scherzo" en een „Valse" uit op. 34. Daarna speelde Mej. Fresco „Ele gie" van Fauré en „I-a Cinquantaine" van Gabriel Marie, waarbij de capa citeiten van den vleugel zeer goed naar voren kwamen. Mej. Marie van Campen zong ver volgens een drietal liederen „Aufen- halt" van Schubert, „Das Veilchen" van Mozart en „Nur wer die Schu-- siicht kennt" van Tschaikowsky. Deze zangeres heeft een sterk tem perament en de volledige uiting hier van komt bij deze begeleiding ten goede aan den naam der Feurich Du canola-vleugel. Na de pauze werd eenzelfde pro gramma afgewerkt. Drie solo's op de vleugel, drie liederen van Mej. van Campen en twee stukken van de cel liste Mej. Fresco, allen begeleid met de Ducanola. Deze avond mag als propaganda van de capaciteiten der Ducanola ten volle geslaagd heeten. EXAMEN APOTHEKERSASSISTENT. Opgeroepen 4 candidaten; geslaagd de dames J. L. Brouwer te Rotterdam J. M. van Senus te Rotterdam, E. Hertzberger te Groningen en H. J. W. van der Schalk te Rotterdam. Voor het examen van costumière zijn geslaagd de dames W. Langecaal en C. Juffermans, leerlingen van het gesticht de „Voorzienigheid" aan de Hoogewoerd alhier. BINNENLAND. HOFHOUDING. De Koningin heeft met ingang van 1 Januari benoemd tot jagermeester in buitengewonen dienst, de jachtjonker Jhr. M. J. Th. van de Poll; tot kamer heer in buitengewonen dienst Jhr. mr. F. Bcelaerts van Blokland en tot ka merjonker Pli. J. graaf van Zuylen van Nyevelt. DE NIEUWE ROUTE VAN DE „ZEELAND"-BOOTEN. Nu met ingang van 1 Januari a.s. de booten van de „Zeeland"-lijn naar en van Harwich gaan varen, zal de aankomst en het vertrek der boottrei nen te Londen niet meer aan het Vic- toriastreet-station plaats hebben, maar evenals voor de Hoek van Holland route, aan het Liverpool-station. De dienstregeling wordt nu als volgt: Vlissingen: vertrek: 12.35 nam., aan komst te Harwich 5.40 nam.; vertrek 6.10 nam., aankomst Liverpoolstreet- station 7.45 nam. en voor de terugreis: Liverpoolstreet-station: vertrek: 10.00 voorm., aankomst Harwich 11.25 v.m., vetrek 11.30 voorm., aankomst te Vlis singen 5.30 nam. De loop van de aan sluitende treinen in ons land blijft ongewijzigd. A. VOOGD, f Dinsdagavond is geheel onverwacht te zijnen huize te Rotterdam op ruim 60-jarigen leeftijd overleden de heer A. Voogd, de bekende redacteur van het „Rotterdamsche Weekblad", die veie jaren ook correspondent van het „Alg. Handelsblad" was en laatstelijk me dewerker van ,De Telegraaf". HET NEDERLANDSCH GESCHENK. Bij den terugkeer van den hertog en de hertogin van Brabant zal een Ne- clerlandsche delegatie hun het Delftsch bord aanbieden, dat speciaal ter gele genheid van hun huwelijk in een eenig exemplaar werd vervaardigd, als ge schenk van de in België verblijvende Nederlanders. SOCIALISTISCHE JEUGDORGA NISATIE. Het vraagstuk der jeugdorganisatie, schrijft De Standaard, is in de socia- de orde dan bij ons. Dat is ook begrij- listische beweging in sterker mate aan pelijk. In onzen Christelijken kring gaat de arbeid onder de jeugd langs oude, beproefde banen. En al worden mfet het getijverloop de bakens verzet, dat gebeurt niet zoo, dat het de aan dacht van Jan en alleman trekt. De A(rbeiders) J(eugd) C(entrale), waar sommigen onder ons wel eens hang voor waren, bevredigt niet. Die gaat het is merkwaardig geheel in de lijn van de steilste Geref. Jonge- lingsvereenigingen. Alleen ietwat an ders georiënteerd. Maar zelfs met dan sen en muziek vermocht zij niet, de massa te trekken. Zij legt zich nu toe op elite-, op kernvorming. En de socia listische vakbeweging, die via de jeugd organisatie grooten ledentoevloed ver wachtte, zit verlegen. Nu wil men weer zelf gaan doen. Op de vergadering van den Vereeni- gingsraad van de (moderne) Ned. Ver. van Fabrieksarbeiders heeft Zaterdag j.l. de heer van den Berg gesproken over „de organisatie der jeugdige fa brieksarbeiders." Hij ving aan, met in 't zonnetje te zetten de Koos Vorrinks e.d., die altijd van nieuwe cultuur, enz. spreken. Het Volk geeft dat als volgt weer: „Hij kan, als hij over dit onderwerp spreekt niet zulke groote woorden ge bruiken, als wel gebeurt, hij brengt geen „nieuwe kuituur", maar bekijkt de zaak slechts van den nuchteren praktischen kant." Voorts stelde spr. vast, dat de A. J. C. zich omvormtvan een jeugdorgani satie van vakbeweging en partij, tot een zuivere socialistische jeugdorgani satie en niet geschikt is gebleken om de schakel te zijn tusschen de fabrieks jGugd en de vakvereenïging". „Spr. betoogde, dat de A. J. C. zich van de aspiranten-groepen niets heeft aangetrokken zij heeft zich meer en meer van haar uitgangspunt verwij derd. De A. J. C. vormt een kern-orga nisatie, die vooral op onze jeugdige ar beiders onvoldoenden invloed heeft." Met algemeene stemmen werden ten slotte de conclusies van den spr. aan genomen. Of 'thelpen zal? Men stelle onze Christelijke jeugd veilig in Christelijke Jeugd- en Christelijke Vakorganisa ties! WAAROM GOUDA's BURGEMEESTER HEENGAAT. In een schrijven aan den raad, waar in de burgemeester van Gouda, de heer U. J. Mijs, kennis geeft van zijn voor nemen, met ingang van een nader te bepalen datum eervol ontslag te vra gen, deelt hij mede, dat de zijns in ziens geleidelijke ondermijning van alle gezag, het hem onmogelijk maakt, de verantwoordelijkheid voor deh gang- van zaken te blijven dragen. Ook zijn gezondheidstoestand, is, volgens het schrijven op den duur niet bestand tegen Me emoties van onder scheiden raadsvergaderingen. In ver band hiermede heeft hij zooals reeds gemeld op medisch advies voorloopig voor den tijd van een maand, verlof gevraagd. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone edvertentiën per regel 2#/» cent Ingezonden Mededeellngen, dnbbel tarlei Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij ▼ooroitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage- lij ka geplaatst ad 40 cent Binnenland. De uitslag van de verkiezing vooï candidaten der Prov. Staten in den! kieskring Leiden. Buitenland. Een groot immigratie- en kolonisa- tieplan in Canada. Een debat in de Belgische Kamer over de houding van België ten opzich te van Ghina. Stresemann's bezoek aan Rome. In de raadsvergadering is over dit bedanken langdurig gesproken. De loco-burgemeester, de heer Muyl wijk (A.-R.) zeide, dat dit plotselinge besluit ot vertrek zeer onverwacht is gekomen. Do burgemeester was den wethouders zeer sympathiek, zij had den hem gaarne een beter afscheid ge-* gund. Dr. Hoffman (R.-K.) merkte op, bet besluit van den burgemeester ten vol le te moeten afwijzen, wat betreft dat bij niet langer de verantwoordelijk heid wenscht te dragen, ten opzichte van de handelwijze van enkele meer derheidspartijen De heer Van Staal (S.D.A.P.) protes-' teerde eveneens tegen de clausule ia zake de meerderheidspartijen. Kenne lijk was daarmede z.i. sprekers fractie bedoeld. Als mensch wordt de heer Mijs zeer gunsitg beoordeeld, voor zijn taak was hij, volgens hem, niet opgewassen. Ook de heeren Potharst (R.-K.) en v. d. Brug (C.-H.) protesteerden tegen, het gezegde over de meerderheidspar tijen. Mevr. Riesz—Noothoven van Goor (V.B.) hoopte, dat dit vertrek de raads leden tot nadenken zal stemmen. WEER TERUG. De Minister van Buitenlandsche Za ken Jhr Van Karnebeek, die de verga deringen van den Raad van den Vol kenbond heeft bijgewoond, i9 gister middag te 's-Gravenhage teruggekeerd en heeft korten ijd daarna zijn ambts bezigheden hervat. VERDUISTERING BIJ EEN BOEREN LEENBANK. Dinsdagavond is te Doodewaard aau gehouden en gevankelijk naar Tiel overgebracht de kassier van de Boe renleenbank aldaar. Hij wordt ver dacht aanzienlijke verduisteringen te hebben gepleegd, voornamelijk door, vervalschingen in de door die bank uitgegeven spaarbankboekjes. 'Het be drag is nog niet vastgesteld. De be scheiden en boeken zijn nqar de Cen trale Bank te Utrecht opgezonden tot nader onderzoek. RIJKSTUCHT- EN OPVOEDINGS^ WEZEN. De Bijzondere Commissie voor Ge organiseerd Overleg, in zaken, raken de de ambtenaren van bet Rijkstucht- Opvoedings-, Gevangenis- en RdcJas- seeringswezen, kwam onlangs bijeen. Besloten werd den Minister van Justi tie te adviseeren in de arbeidsvoor waarden der hulpbewaarders meerde re gelijkheid te brengen, mede door eene uniforme toepassing van de ter zake betrekkelijke bepalingen. Een sub-commissie werd benoemd ter over weging van de vraag of ook werk meesters bij andere vakken dan de be reids daarvoor aangewezen voor een toelage in aanmerking zouden verdie nen te komen. De ingekoipen nadero ontwerpen eener dienstregeling voor het personeel van enkele gestichten werden in handen geseld van de daar voor bestaande commissie. DE OVERWERKVERGUNNINGEN IN DE METAALINDUSTRIE. Gistermiddag heeft in Den Haag een conferentie plaats gevonden tusschen den Alg. Nederl. Metaalbewerkersbond, den Chr. en Katholieken Metaalbewer kersbond en den directeur van den Arbeid, den heer Zaalberg, waar de overwerkvergunningen in de metaal industrie voor het volgend jaar be sproken zijn. PAUSELIJK SCHRIJVEN OVER DE ONZEDIGE MODE. De paus heeft d'.d. 26 November j.l. een eigenhandig schrijven aan kardi- naaj Schulte, aartsbisschop van Keu len, gericht, waarin hij de actie van den katholieken vrouwenbond in Duitschland bespreekt, naar aanlei ding van het jaarverslag van dien bond, dat den paus tegelijk met een aanbevelingsschrijven van den kardi naal werd toegezonden. Hij prijst den ijver, waarmee de bond den strijd tegen de tegenwoordige vrouwenmode heeft aangebonden. Zoo vele vrouwen vergeten haar vrouwe-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1