CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Dii nummer bestaat uit TWEE Bladen. Belangrijkste nieuws in dit Hommer. 7<f* JAARGANG VRIJDAG 17 DECEMBER 1926 NLTMMÏR 2ÖÜS ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per week .......i 0.19 Franco per post per kwartaal t 2.90 BUREAUHooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiSn per regel 227» eent Ingezonden Mede deeling en, dubbel Uriel Bij contract, belangrijke reductie» Kleine advert en tiën bij roorultbe taling ▼aa tan hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent EERSTE BLAD. V Een onhoudbaar standpunt. Als de kok met de keukenmeid kijft, hoort men waar de boter blijft. Aldus het oud-Hollandsche spreekwoord, welks waarheid we ook zien bevestigd in den vrij heftigen pennestrijd die tihans in den boezem der Belgische socialistische partij wordt gevoerd over de kwestie van al of niet deelne ming aan de regeering. Zoo pakt de Antwerpsche „Volksga zet" het Kamerlid Brunfaut aan, die van geen deelneming hoegenaanid hoor^n wil, nu niet. morgen niet, nooit! Het blad schrijft: „Begrijpt men het onhoudbare van die stelling? Zij beteekent toch, dat wij nog voor lange, lange laren de macht uitsluitend in handen van de burgerij moeten l^ten. Zou dat niet onzinnig zijn? Klassenstrijd, geen samenwerking, niet met de vijanden van onze klasse in de regeering, zegt Brunfaut. Goed! Maar dan op alle gebied. Dan geen verzoeningsraden, maar klassenstrijd, Geen paritaire kommissies, maar klas senstrijd. Geen kollektieve contracten, maar klassenstrijd. En geen samenwerking in de Be stendige Deputaties, maar klassen strijd; geen samenwerking in de sche pencolleges. maar klassenstrijd. Dat standpunt is onhoudbaar." Hier worden door het socialistische blad zeer rake dingen gezegd. Is liet Marxistische dogma van den klassen strijd juist, dan volgt daaruit, dat er van samenwerking in staat en maat schappij geen sprake kan zijn. Dan weg met de collectieve con tracten, die immers bij uitstek het instituut zijn om den bedrijfsvrede !e bevorderen. Dan een onverzoenlijk? strijd gevoerd tegen de bourgeoisie, een strijd die eindigen moet met den ondergang dezer klasse. Dan ook geen zitting nemen in 1e regeering van stad en land jnet de vertegenwoordigers der bezitten de vklasse. Hoe zou een compromis kun nen gevonden worden tussolicn twee klassen, wier belangen lijnrecht tegen over elkaar staan? Het consequente socialistische stand punt in dezen is dan ook het stan *- punt, zooals dat steeds door Mr van Eek werd ingenomen, die evenwel vrijwel alleen stond in de S.D.A.P Zelfs werd voor korten tijd ook door de Leidsche afdeeling dezer partij be sloten, in den vervolge Onder zekere voorwaarden wethouderszetels te aan vaarden en het schijnt, dat de heer Van Eek zich aan deze beslissing ge conformeerd heeft. Doch daarmede heeft men dan ook de klassenstrijdtheorie practisch over boord gegooid en is aldus een der grondzuilen van het Socialisme geval len. Dit bewijst de onhoudbaarheid van het Socialisme: een beginsel dat men in de practijk niet ten uitvoer kan brengen, heeft daarmede getoond met de werkelijkheid in flagranten strijd en dus onjuist te zijn. STADSNIEUWS. NED. CHRISTENVROUWEN BOND. Voor de afd. Leiden van den Ned. Christenvrouwen Bond hield gister avond Mevr. Hakkenberg een lezing over Selma Lagerlöf. De presidente Mevr. van Nes opende de samenkomst met het laten zingen van Gez. 229:1 en 5, het lezen vaneen gedeelte van Jesaja 9 en gebed. Ver volgens gaf zij, na de spreekster met een ensel woord te hebben ingeleid, deze het woord. Mevr. Hakkenberg begon met er op te wijzen, dat de door haar vereerde Zweedsche schrijfster in haar werken niet slechts helden, maar ook eenvou dige en afgedwaalde menschen met groote liefde en medelijden teekrnt. Dat de officieele wetenschap haar ge nie waardeerde, blijkt wel daaruit.dat zij door de universiteit te Upsala be vorderd werd tot doctor honoris causa in de philosophie. In 1910 verwierf zij den Nobelprijs, welk geld zij besteedde om haar ouderlijk huis teruig te koo- pen en daarin haar moeder weer te laten wonen. In 1914 werd zij tot lid der Zweedsche Academie voor weten schappen benoemd. Selma Lagerlöf was een predikants dochter en in de voorrede harer ..Christuslegenden" spreekt zij van de herinnering aan haar grootmoeder, die zoo mooi vertellen kon. Een van haar eerste en mooiste boeken is Gös- ta Berling, waarin een ongerepte ziel haar maagdelijke schoonheid ont plooit. Uitvoerig bespreekt spr. de ka rakters die ons in dit boek geschetst worden, in 't bijzonder dat van den hoofdpersoon Gösta Berling, aan de teekening waaTvan een historisch per soon ten grondslag ligt: een predikant waarvan Selma in haar jeugd, door haar tante veel had hooren vertellen: een talentvol man, die veel edele ^ijgenschapren had, maar die dronk De hoofdgedachte van dit boek zou den we aldus kunnen weergeven: de liefde overwint; een Christelijke ge dachte wordt ons hier in fantastische vormen naderbij gebracht. De schrijfster weet zoo goed ons den kern van het leven voor oogen te voe ren in haar verschillende hoofdperso nen. Zij laat ons zien. hoe een der voornaamste dingen, die God ons lee- ren wil is dat Hij ons zuivert van on ze karakterzonden en ons door dezen donkeren tunnel voert tot het licht. Zooals de natuur in Scandinavië grootscber en machtiger is dan bij ons zoo is het ook met de verhalen en legenden die Selma Lagerlöf ons in haar boeken navertelt. Geweldig bruist daarin het leven en de deugden en ondeugden nemen groove afmetin gen aan. doch wie innerliik ondere sche'dings vermogen bezit, vindt daar in zijn eigen leven terug. Hij begrijpt dat het ten slo'te gaat om de liefde. Christus in Zijn goddelijke liefde breekt de banden onzer zonden en dan moeten wij on onze beurt liefhebben. Meer dan ooit roept thans na den vreeseMiben oorlog de menschheid om naastenliefde. Spr. eindigt haar inte ressante lezing met het hoofdstuk der liefde (1 Cor. 13). De presidente dankte de spreekster voor haar lezing, die juist in dezen üj-d gehouden wordt, nu we ons voor bereiden op de viering van het feest der hoogste orenbaring van Gods lief de. NaVlat gedongen was Ps. 98:1 en 2, ging Mej. Koekkoek in dankgebed voor. OUDERAVOND SCHOOL LUSTHOF LAAN. Gisteravond was in de school aan de Lusthoflaan een ouderavond geor ganiseerd. Namens het Bestuur der Gereform. Sohoolvereeniiging opende de heer T. S. Goslinga deze vergadering, die bij zonder druk bezocht was; het ruime gymnastieklokaal was geheel gevuld. Nadat gezongen was Ps. 25 vs 6, las de voorzitter een gedeelte van 1 Sam. 2. Vervolgens sprak hij een woord van welkom en sprak er zijn vreugde over uit dat nu weer in zoo grooten getale de ouders zijn opgekomen om het con tract met de school te vernieuwen. De ze avonden zijn een voorrecht en be wijzen zoo met recht de noodzakelijk heid van ons Ohristeliik onderwijs. Nadat een kop koffie was aangebo den, sprak de heer Bakema, Hoofd der school, over: Een groot voorrecht. Spr. wijst er op dat <er een groot verschil is tusschen de Chr. school van nu en den tijd toen de aanwezi gen school gingen voor wat de uiter lijke omstandigheden betreft. Toen ka rig, nu keurig, zelfs rijk en weelderig Maar er is ook een innerlijke kant. Spr. vreest wel eens dat nu, nu we het zoo ruim hebben, de liefde zal vermin deren. Zoodra we de dingen gewoon gaan vinden, verliezen we den zegen. De grootste zegen is, dat we liefde hebben voor ons Christelijk Onderwijs Gelukkig is er nog een groote scha re die uit volle overtuiging voor de school met den bijbel kiest. Spr. heeft het onderwerp van zijn spreken ontleend aan het tegeltableau uit het schoolportaal: Jezus temidden van de schare en de kinderen zege nende. Spr. verhaalt in het kort de geschiedenis waarvan dit tableau spreekt. Jezus de kinderen zegenende. Hoe Jezus handelde over echtschei ding en hoe toen moeders met kinde ren tot Hem kwamen. De discipelen de moeders bestraffende en hoe Jezus de kinderen tot zich roept. Hoe Jezus deze kinderen als voorbeelden stelt en hen zegent. Zoo moeten ook de ou ders doen als de moeders met de kin deren naar Jezus gaan. De kinderen naar de Qhr. school zenden. Dat is niet aanmatigend. De school moet het huisgezin steunen. Dat is de ernstige schoolstrijd geweest van onze ouders en grootouders. Ten stond het in het toeken van het lijden en strijden van het bidden en danken. Te meenen dat, zooals een jaar ge leden, op een ouderavond hier in Lei den gezegd is, de openbare school de eenige ware Chr. school is, berust op totale onkunde of op misleiding. Spr. neemt het eerste aan. Hoe vindt gij den toestand in het gezin zegt hij, waar de kinderen den naam van vader niet mogen noemen? Daar is de toestand gespannen. Zoo ook de openbare school. Het onderwijs kan daar goed zijn, daar niet van, maar de vadernaam mag niet worden genoemd: Het getuigt van verregaande onwe tendheid te meenen dat het bijbelsch onderwijs onheteekenend zou zijn. Dat bijbelsch onderwijs moet weerklank vinden in de huisgezinnen; daar moet nagevraagd worden hij de kinderen wat meester op school behandelde. Wie een groot voorrecht geniet moet ook dankbaar zijn. Aanvaarden wij deze zegeningen soms ook als gewone dingen? Door gaans gevoelen wij pas het voorrecht als wij de zegeningen missen. Ja, wij zouden er ook nu nog voor vechten, ouden nog weer met de schalen langs de huizen gaan voor de Uniecollecte. Maar wij moeten ook nu danken. De school moet staan in hoofd en hart als een groot vooorecht. De Voorzitter dankt den heer Bake ma voor het principieele woord. In de pauze wordt gelegenheid ge geven om de school te bezichtigen en het werk van de leerlingen te zien. Na de pauze neemt de heer Goslin- ga het woord om te spreken over: Een stukje schoolstrijd in Leiden. In 1923 deed het feit zich voor dat er voor 5 kinderen op deze school ab soluut geen plaats was. Men heeft toen 5 kinderen verwijderd. In 1924 meldden zich 12 hoven het aantal aan. 'Toen is een parallelklasse gevormd. In 1925 was dit aantal 23. Toen moest een oplossing gezocht wor den. net Bestuur heeft toen alles over wogen en kwam tot de slotsom dat een nieuwe scnool, meer oostelijk van ueze, moest gebouwd worden. Tot die slotsom kwam men door voor elke leenmg ue woonplaats op een kaart te meraen. Hieruoor verkreeg men een overzieni, waarhij bleea, dat de mees te irinueien uit die buurt, het Kooi- kwaruer, avvamen. 'Toen is gezoem naar grond en zijn bouwplannen overwogen. Spr. wijst op de wet van 1923, de z.,g.n. slotwet. Deze wet bedoelt niet in nieuwe woonwijken .e werken. Aan den Weuli. van Onderwijs is toen ge vraagd of hij meende dat in deze wijk belangrijk werd gebouwd, in den zin der wet. Het antwoord kwam, na 2 maanden, in Jan. 1920 en was beves tigend. Toen dus mochten ook de ou ders, die reeds kinderen op schooi had den meerekenen en rekende ook ban handteekening mee voor de benoodig- de 80. Spr. noemt enkele gemiddelden, waaruit blijkt, dat het gemiddelde aan Lal leerlingen van thans is 314>a (wer kelijk aantal 321) terwijl het aantal waarvoor de school gebouwd is be draagt 270. Het leermiddelen lokaal mag maar voor één jaar als leslokaal worden gebruikt. Het gemeentebestuur wilde geen nieuwe school, maar verbouw van de ze school. Daarvoor zou noodig zijn de bouw van een dubbele schooi, een school voor 500 leerlingen met 15 on derwijzers. Van deze 15 onderwijzers worden er maar 11 vergoed. De over- talhge moet dè gemeente betalen. Dat gaal echter moeilijk. Voor het Be stuur was het onmogelijk. Voor twee scholen in één gebouw, z< oals de gemeente heeft, gevoelt het Bestuur heelemaal niet. De verhou ding op zulke scholen is doorgaans ongewenscht. Maar, het Bestuur had een ander motief. Aan de Driftstraat is een ter rein voor school gereserveerd. Wan neer deze vereeniging daar niet bouwt dan kan er een andere Chr» school ko men. Daarmede zou de Lusthoflaan- school niet ontlast kunnen worden. Dan was de kans voor een nieuwe Geref. school in dit kwartier zeifis weg. Een nieuwe school in het Kooikwar- tier voorloopig klein (met 4 lokalen) is de uitkomst. Daarom werd aan de gemeente ge vraagd om medewerking voor dit plan Die medewerking is verkregen, maar is niet van harte gegeven. B. en W. wilden nog steeds verhouw. Omdat echter aan de letter van de wet vol daan werd, was hun advies de mede werking te verleenen. Dat halfslach tige standpunt heeft een geweldige te genactie ontketend, waarvan spr. en kele voorbeelden aanhaalt. Maar ook nog na de beslissing van den Gemeenteraad bleef het vertzet. De heer Kooistra kwam in beroep b|j Ged. Staten. Nadat hij aldaar geen succes had, i9 hij tihans in beroep ge gaan bij de Kroon. Dat duurt nu nog weer eenige maanden. Kostbare maan den voor ons. Intusschen zijn de bouwplannen in gediend bij B. en W. Hierover is nog niets vernomen. Wel wordt uit alles duidelijk dat op tegenwerking moet gerekend worden. Mocht de bouw worden afgewezen, dan moet bij den Minister in beroep gegaan worden, die binnen 2 maanden beslist. Bouw aanstaand voorjaar zal dus wel niet gaan. Er zal naar een hulp middel moeten gezocht worden. Spr. verzekert: er zullen geen kinderen af gewezen worden. Het stemt verheugend, dat in dit kwartier zooveel ouders Geref. onder wijs willen. Spr. hoopt dat die liefde nimmer zal verflauwen. Ook straks niet als de tweede school er is. De beslissing van nieuwbouw is, naar spr. meent de beste belissing. Voorts heeft de Vereen, nog meer schoolplannen. Aan den Haagweg, in het Morschkwartier en aan de Oegst- geesterzijde, overal is nog plaats. Bouw van scholen i9 noodig ^als een dam tegen, den stroom van socialisme en communisme en andere ongeloofs- uitingen. Laar ieder onzer daaaran meewerken. Geen moeilijkheden bij de bevolking straks van de nieuwe school en steeds sympathie voor het onder wijs toonen, bovenal het onderwijs steeds in het gebed gedenken. Namens de aanwezigen brengt daar na de Voorzitter dank aan hoofd en verder personeel voor de toewijding bij het onderwijs en bidt hun verder des Heer en zegen toe. Verwelkomd worden nog de dames Veenendaal en Schreuder, vdie nu voor het eerst in deze oudervergade ring aanwezig zijn. Na het zingen van Ps. 72 vs. 11 gaat de heer Bakema voor in dankgebed, waarmede deze bijzonder geslaagde ouderavond wordt besloten. AFSCHEID JHR. DE GIJSELAAR. In de vergadering van den gemeen teraad a,s. Maandag, zal Jbr. de Gij- selaar afscheid nemen als burgemees ter. Waarschijnlijk den 3östen Dec. te 3 uur in den Foyer der Stadsgehoor zaal, zal de heer De Gijselaar door 'n commissie uit de burgerij wrorden ge huldigd, waarbij hem als aandenken een huldeblijk zal worden aangebo den. PROMOTIE. Onze stadgenoot, de heer K. J. Boei j inga, Controleur in Ned.-Indië (met verlof), promoveerde hedenmid dag aan de Universiteit alhier,tot doc tor in de rechtgeleerdheid, na verde diging van een proefschrift, getiteld: „Arbeidswetgeving in Ned.-Indië" en een veertiental stellingen. Onder deze stellingen troffen we o. a. de volgende aan: „Het steeds verleenen van gratie door een Gouverneur-Generaal van opgelegde doodstraffen, is een staats rechtelijk onrecht. „De theorie, om het Volkenrecht te doen rusten op de practijk der Staten, is een principieele fout. „In den Boerenoorlog had Engeland geen recht zich de rechten van een oorlogvoerenden Staat aan te mati gen". WELDADIGHEIDSZEGELS. Om meer bekendheid te geven aan en propaganda te maken voor den ver koop der weldadigheidszegels, is in 't postkantoor alhier op initiatief van den voogdijraad, die te Leiden den verkoop regelt, een kiosk geplaatst, waarin dames dagelijks van 's mor gens 10 tot 's middags 5 uur welda digheidszegels zullen verkoopen. De kiosk ziet er aardig uit en trekt met haar kerstversiering van sneeuw en hulst terstond de aandacht der be zoekers van het postkantoor. Bovendien zijn opschriften aange bracht, die met sierlijke letters het woord weldadigheidszegels vermelden De verkoop duurt tot 1 Jan. a.s., maar de zegels blijven ook na dien datum geldig. Het is nu de tweede helft der maand December, een tijd, waarin veel post zegels gekocht wordeii; we hopen, dat men door het koopen van weldadig- heidszegels ook zal medewerken tot de bereiking van het schoone doel, dat met den verkoop dezer zegels be oogd wordt. R. K. KIESVEREENIGING Woensdagavond hield de R. K. kies vereeniging alhier een vergadering in het gebouw van den N. R. K. Volks bond, onder voorzitterschap van den heer Th. Wilmer. Aan de orde was o.in. de candidaat stelling voor de verkiezing van leden voor de Prov. Staten. De Voorzitter deelde mede, dat het bestuur de vergadering adviseerde, te candideeren de heeren Balvers, af tredend, en Mr. Bolsius, voorz. der Leidsche kiesvereeniging. Het bestuur had hierbij de bedoeling den heer Bal vers aan te bevelen voor no 1 en den heer Bolsius voor No. 2. Nu er een va cature is in de Prov. Staten, ontstaan door het bedanken van een der candi- daten uit den Kieskring Leiden, den heer v. d. Meer, mag, aldus meende het bestuur, de stad Leiden wel aan spraak maken op het bezetten van dezen zetel. Opdat deze wensch van Binnenland. Mr. Dresselhuys is overleden. Buitenland De val van het kabinet-Mar* schijnt aanstaande. Pilsoedski licht In den Poolschen Landdag de Oorlogsbegrooting toe. Een opstand In Znld-Portngal? Motta ls tot bondspresident van Zwitserland gekozen. Leiden duidelijk ook naar buiten blij- ke, heeft het bestuur gemeend, niet meer dan twee candidaten te moeten stellen. Een andere reeds in eenige ge meenten gestelde candidaat uit Lei den, aldus spr. heeft zich terugge trokken. Bij de stemming (er waren 40 le den aanwezig) bleken de heeren Bol sius en Balvers het vereischte 1/3 te behalen, niet de heer De Ruyter, de door Noordwijk gestelde candidaat. De voorzitter deed voorts nog mode- el eeling van door het bestuur getrof fen voorbereidende maatregelen om te komen tot oprichting van een R.K. Be volkingsbureau; spoedig kan er een voorstel in deze worden verwacht. BEGRAFENIS PROF. M. JOSSON. Onder zeer groote belangstelling heeft vanmiddag op de begraafplaats Rhijnhof te Oegstgeest de teraardebe stelling plaats gehad van het stoffelijk overschot van prof. Maurits Josson, tijdens de Duitsche bezetting hoog leeraar in het burgerlijk recht aan de universiteit te Gent, lid van den Raad v van Vlaandereh en directeur van het Vlaamsche ministerie voor Schoone Kunsten. Voordat het stoffelijk over schot naar de begraafplaats werd over gebracht, verzamelden volgens het VTaamsch gebruik een groot aantal vrienden'zich in het sterfhuis om ee nige woorden van troost tot de wedu we en de kinderen te spreken. Op de begraafplaats waren o.m. aanwezig prof. Speleers uit Eindhoven tijdens de Duitsche bezetting in Vlaan deren rector van de Gentsche Hooge- school, die met den heer R. Anger- mille uit Rotterdam tevens de veree niging „Het Vlaamsche Heil" vertegen woordigde; verder Prof. Mr. C. M. A. R. van Roy uit Leiden namens de Vlaamsche vereeniging „Houw en Trouw" talrijke Vlamingen, vertegen woordigers van het Alg. Ned. Verbond en van het Dietsch Studenteniverbond enz. De kist was bedekt met deVlaam sche vlag: geel met een zwarten leeuw Aan de groeve sprak allereerst prof. Mr. van Roy, Harde Slagen, aldus spr. hebben reeds de in het gastvrije Hol land uitgeweken Vlamingen getroffen. Eerst ontviel ons de stoere Vlaamsche werker pref. Schönfeld, daarna de grij ze en wijze nestor der Vlaamsche ge dachte Dr. Dopla en kort daarop de stoere Hippoliet Meert, de stichter van het Alg. Ned. Verbond. Bij het graf van onzen vriend Josson wil ik. aldus spr. de gevoelens verdringen, die mij bestormen, wanneer ik denk aan het smadelijk en onwaardig optreden van de Belgische overheid bij de srroot- sohe begrafenis, die de Gentsche be volking haren grooten medeburger had voorbereid. Uw trouw© hart, Josson, dat is het wat uw Vlaamsche en Hollandsche vrienden in de eerste plaats door uw afscheiden zullen moeten missen. Spr. schetste verder de groote bezieling, welke van Josson voor de Vlaamscho zaak uitging, in woorden en daden, ten dienste van recht en vrijheid. Ook als geleerde diende hij de Vlaamsche zaak, wat uit verschillende door hem geschreven werken blijkt. Maai* boven zijn geleerdheid uit straalde steeds als een licht, dat al zijn doen en laten bestraalde, zijn Vlaamsche hart, dat de vernedering van het Vlaamsche volk had gevoeld en ruim genoeg was om niet alleen het Vlaamsche volk, doch de geheele Dietsche stam in zijn liefde te omvatten. In Vlaanderen hebt gij voor Vlaanderen geleden en gestreden. Ale soldaat hebt gij mee gestreden met onze Transvaalsche stambroeders tegen de Engelschen. In den strijd voor de zelfstandigheid van Vlaanderen hebt gij Nederland nooit van Vlaanderen gescheiden en gij zijt een van degenen geweest, die openlijk heeft durven zeggen, dat 1830 'n ramp voor Vlaanderen is geweest. Als grijs aard hebt gij de beklemming gekend van de Belgische gevanseniscel; een verdrukkende Staat heeft u uw ver mogen en gezondheid ontnomen. In Nederland, dat kendet en liefhad t, hebt gij een toevlucht gevonden, en al waart gij arm gew orden en ziek.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1