CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen,
t EERSTE BLAD.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
7<i® JAARGANG
DINSDAG 16 NOVEMBER 1926
NUMMER 1978
CUE COURANT
BUREAU: Hooigracht 35 jflQGfa TeL 1278, Postgiro 58936
Leiden I-BwGK Postbox 20
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
V Veelzeggende berichten.
Met betrekking tot de op Java uit
gebroken onlusten moeten een tweetal
berichten van groot gewicht genoemd
worden.
in de eerste plaats het bericht, dat
•iet Nationaal Arbeidssecretariaat en
de Communistischs Partij Holland in
gecombineerde vergadering bijeen een
telegram hebben verzonden aan den
Gouverneur Generaal van Ned. Indië.
waarin zij verklaren den opstand, op
West-Java te beschouwen als een ge
volg van het wanbeleid van den afge
treden gouverneur-generaal Fock. Het
provoceerend optreden der autoriteiten
bereidde h.i. deze uiting van wanhopig
verzet voor. De ware 'schuldigen zijn
de afgetreden gouverneur-generaal en
zijn raadgevers.
D© besturen protesteeren voorts te
gen de talrijke arrestaties gedurende
de laatste periode en verlangen eene
algemeen© amnestie voor de politiek
veroordeelden, vervolgden en verban-
nenen.
Met deze daad, zoo besluit het tele
gram, had het begin van den nieuwen
koers op zichtbare wijze gedemon
streerd kunnen worden.
Het telegram was onderteekend door
Me heeren Sneevliet en Dissel voor het
N.A.S. en L. de Visser en Bergsma
voor de C.P.H.
Aan den minister van koloniën is
een telegram van soortgelijken inhoud
verzonden.
Nu moge het Volk het al stuntelig
vinden dat men den afgetreden Land
voogd een trap achterna geeft, opmer
kelijk is toch wel dat men het aan
durft om zoo openlijk partij te kiezen
voor de oproermakers.
Maar het tweede bericht is nog
merkwaardiger.
„L'Echo de Paris" ontving een tele
gram uit Stockholm', mededeelende
dat het communistische complot op
Java een rechtstreeksch gevolg zou
zijn van de beslissing, genomen op het
congers der derde Internationale.
Daar hebben de heeren Wijnkoop en
De Visser openlijk verklaard, dat het
programma der Nederlandsohe com
munistische part'ij het beginsel omvat
van de absolute onafhankelijkheid van
Nederlandsch Indië, er aan toevoegen
de dat de Nederlandsche bolsjewisten
alle krachten inspanden om de bolsje-
wiseering van de koloniën te verze
keren."
Hier hebben we goed gelezen een
draad in handen waaruit blijkt dat
vooraanstaande Nederlandsche Com
munisten rechtstreeks op den gang
van zaken in Indië als nu openbaar
werd aansturen.
In Indiië waren het indertijd Snee
vliet ën diens echtgenoot© die dezelfde
tactiek voerden. Daar had de Regee#
ring nog te harer beschikking de zoo
genaamde exorbitante reohten; zij kon
idoor uitzetting het land behoeden voor
het gevaar. Hier staat de Regeering
machteloos tegenover mannen als
Wijnkoop en de Visser.
Het groote gevaar voor Indië dreigt
niet van de zijde der Inlandsche be
volking, maar van de zijde van bet
Westen.
Moge het oog der Regeering daar
steeds voor open zijn.
i STADSNIEUWS. 1
LaSÊ
HET TEVEEL VAN MEDISCHE
STUDENTEN."
In aansluiting met hetgeen wij reeds
hebben medegedeeld omtrent wat prof.
P. C. T. van der Hoeven op een zijner
laatste colleges heeft betoogd, name
lijk dat met het oog op de maatschap
pelijke toekomst van hen, die in de
geneeskunde willen gaan studeeren,
niet wenöchelijk is, dat een zoo groot
aantal studenten, als de laatste jaren
het geval is, de geneeskunde als hun
toekomstig beroep kiezen en dat der
halve het aantal nieuw-aankomende
studenten sterk dient te worden ver
minderd, deelde de hoogleeraar ons
nader mede, dat hij ree*ds eerder tegen
het groot aantal studenten in de ge
neeskunde heeft gewaarschuwd.
fHüj heeft daarbij geen andere bedoe-
ling gehaid dan deze, de studenten, als
zij zich eenmaal als arts zullen vesti
gen, voor een desillusie te willen spa
ren. Reeds zijn er in ons land veel te
veel pmetiseerende artsen. Dit blijkt
■uit een vergelijking met andere landen
Wanneer men het oog richt naar bijv.
Argentinië, dan blijkt dat daar 1 arts
Is op de 6000 zielen. In ons land echter
is deze verhouding 1 op de 3000.
Nu reeds ziet men. dat op verschil
lende plaatsen in ons land er een te
veel aan doctoren ds, waardoor sommi
gen zich niet een behoorlijk bestaan
jvveten te verschaffen. En het is luist
idoor de groote toeneming van het aan
tal studenten, dat in de geneeskunde
is gaan studeeren, dat de vrees niet
ongewettigd is dat de onzekerheid, dat
de afgestudeerde artsen zich een be
hoorlijk bestaan zullen kunnen verze
keren, steeds grooter wordt.
De oorzaak van deze groote toene
ming van het aantal studenten in de
geneeskunde meende prof. van der Ho©
ven voor eên belangrijk deel te moeten
zoeken in de omstandigheid, dat de
Technische Hoogeschool te Delft, een
surplus van ingenieurs heeft afgele
verd. Voor tal van ingenieurs is het
moeilijk, zoo niet onmogelijk, hun pas
sende betrekking te bekomen en met
dit voor oogen is het begrijpelijk, dat
velen, die anders naar de Techn. Hoo
geschool zouden zijn gegaan, met het
oog op de groote bestaansonzekerheid
welke 't ingenieursdiploma biedt, zich
in de toekomst een behoorlijke maat
schappelijke positie trachten te ver
schaffen door zich nu op de studie van
de geneeskunde toe te leggen. Dat dit
op teleurstelling moet uitloopen, dat is
het waartegen de hoogleeraar de jon
gelui tijdig wil waarschuwen.
Bij wat de medische faculteit der
studenten doet, zal liet waarschijnlijk
niet blijven. Ook de medische faculteit
der hoogleeraren zal deze aangelegen
heid in een der volgende vergaderin
gen onder de oogen zien. Wat deze fa
culteit échter zal besluiten is op het
oogenblik echter nog niet te zeggen.
POTEMKINFILM.
iHét bioscoopbezoekende publiek in
onze stad zal weldra, indien de bur
gemeester, hiervoor toestemming geeft
worden „vergast" op bovengenoemde
film.
Gistermiddag is in Casino aan de
Hoogewoerd, voor de keuringscommis
sie deze film afgedraaid. De burge
meester en wethouder Reimeringer wa
ren mede aanwezig.
Wij vernemen, dat de Keuringscom
missie, welke aan den burgemeester
advies beeft uit te brengen, omtrent
het al of niet toelaatbare van deze
film, die een zeer revolutionair karak
ter draagt, en een episode voorstelt
uit den Russisch-Japanschen zeeoor
log, niet eenstemmig is in haar oor
deel.
Vandaag zal de burgemeester een
beslissing nemen.
MACHINISTEN EXAMEN.
Heden slaagde te Den Haag voor het
machinisten-examen diploma A (ma
chinist ter koopvaardij) de heer T. P.
de Konink, leerling van den machinis
tencursus, verbonden aan de Am
bachtschool te Leiden.
Door den lO'-jarigen J. H. S. wer
den gisteren drie bankbiljetten van
f 10 uit een gracht opgevischt.
Door J. B. een varkensdrijver uit
de Korte Scheistraat is gisteren bij de
politie aangifte gedaan, dat hij door
A. Z. met een hondenzweep zoodanig
op het hoofd is geslagen, dat hij zich
onder geneeskundige behandeling stel
len moest.
Op den hoek van Haarlemmers ti\
•ep Koestraat haJd gisteren een aanrij
ding plaats tusschen een luxe auto,
bestuurd door C. W. L. en een vracht
auto, bestuurd door A. F. W. H. uit
Haarlemmermeer. De carosserie van
de vrachtauto werd beschadigd.
BINNENLAND.
AFSCHEIDSCOLLEGE MINISTER
PROF. SLOTEMAKER DE BRUINE.
Gistermorgen heeft Z.Exc. Prof. Dr.
J. R. Slotemaker de Bruine, in de aula
der Utrechtsche universiteit, een af
scheidscollege gegeven als kerkelijk
hoogleeraar, in tegenwoordigheid van
talrijke professoren en studenten.
Het is voornamelijk de politieke ver
antwoording die daarin opvalt.
Bij de ovcerdracht van het recto
raat, zoo sprak Z.Exc., heeft, de rector
magnificus ook aan mijn vertrek en
kele woorden gewijd. Daarbij is een
woord gesproken, waarbij ik even den
vinger moet leggen. Namelijk, dat de
politiek, onder wier bekoring ik sinds
jaren verkeerde, het ten slotte defini-
tef gewonnen heeft van de aantrek
kingskracht, die de universiteit op
mij vermocht uit te oefenen.
Deze uiting is met de feiten niet in
overeenstemming. Ik ben lid der Eer-
stjp Kamer geworden op het alleron
verwachtst en geheel ongezocht, door
een telefonische vraag, nadat de eigen
lijk bedoelde candidaat zich moest te
rugtrekken. Toen heb ik ja gezegd. En
wie mij in Februari en Maart van
vlakbij heeft kunnen gadeslaan, weet,
dat ik zeer beslist het tegendeel ge
daan heb van de nieuwe kans te zoe
ken. Maar ten slotte moesten er enke
le mannen zijn, die bereid waren om
ter wille van onze Koningin, de Sta-
ten-Generaal en ons volk zich beschik
baar te stellen voor een weinig dank"
baar en ditmaal een extra moeilijk
ambt.
Waarom ik dit in mijn afscheids
uur zeg? Hierom: Ik neem niemand
kwalijk, dat hij politieke ambitie heeft
en zelfs niet, dat hij minister wil wor
den. Maar als dit van mij gegolden
had, dan zou er voor mijn gevoel een
valsche toon geklonken hebben in
mijn colleges en al mijn arbeid onder
u. Ik ben twintig jaar predikant ge
weest en heb'tien jaar aan de oplei
ding van predikanten mogen mede
werken. Ik heb dat laatste met mijn
ziel kunnen doen, omdat ik het pre
dikambt het schoonste acht. Gij hebt
dat ook wel gevoeld. Wat zoudt ge
van al die toewijding moeten denken,
wanneer ik achter den katheder staan
de, eigenlijk met schuinseheu blik had
staan te turen naar het Binnenhof of
naar een departementsgebouw? Ik
wil het u bij het afscheid nemen zeg
gen: mijn plotseling verdwijnen op
clen 8en Maart geschiedde niet, omdat
ik toen kans zag, iets beters te krij
gen. Het is niet het betere en gij
moogt bij uw academische studie en
straks in uw pastorie weten, dat ook
volgens mijn bijvende overtuiging gij
naar het betere op weg zijt.
In zijn rede «prak de Minister ver
der over het Kerkrecht, de practische
theologie de sociale ethiek en de dog
matiek.
Na deze rede werd de Minister nog
door verschillende professoren harte
lijk toegesproken.
GASTEN TEN PALEIZE.
De Koningin heeft gisteravond om
kwart over zeven ten paleize Het Loo
in afscheidgehoor ontvangen den Brit
schen gezant bij haar Hof, Sir Charles
Marling.
Na de audiëntie hebben de afgetre
den gezant en Lady Marling deelge
nomen aan den maaltijd van de Ko
ningin. Zij zijn ten Koninklijke palei
ze blijven overnachten,
EERSTE EAME.F EN HET NED.—
BELGISCH VERDRAG.
Naar aanleiding van de geruchten,
die de ronde doen over het tijdstip
van in behandeling komen van het
Nederlandsch-Belgisch verdrag in de
Eerste Kamer heeft de „Tel." zich om
inlichtingen gewend tot den voorzit
ter der Kamer, den heer J. J. Baron
van Voorst tot Voorst. Deze verklaar
de, dat het nog niet mogelijk is vast
te stellen, wanneer de Eerste Kamer
het voorstel behandelen zal. Uiterlijk
veertien dagen, nadat de wet bij de
Kamer is ingekomen, zal deze het in
de afdeelingen behandelen. Men dient
echter daarna af te wachten wanneer
de commissie van rapporteurs haar
rapport zal uitbrengen en het ant
woord van den minister zal binnenko
men, al zal dit niet lang duren. Daar
na zal de Kamer tot openbare behan
deling kunnen overgaan. Zij zal hier
bij zoo groot mogelijken spoed be
trachten.
De Minister van Buitenlandsche Za
ken, verklaarde de,heer Van Voorst
tot Voorst heeft reeds in Maart van
dit jaar verzocht, cm, wanneer het ver
drag door de Tweede Kamer mocht
worden aanvaard, het ten spoedigste
bij de Eerste Kamer in behandeling te
nemen, teneinde den tijd van beroe
ring, waarin door pers en publiek het
verdrag wordt besproken, zoo snel
mogelijk te doen voorbijgaan, Aan dit
verzoek zal hij gaarne voldoen. Ik kan
echter thans nog niet zeggen, of de
behandeling in de Kamer in Decem
ber, Januari of Februari zal plaats
hebben, zoo besloot de Voorzitter zijn
mededeelingen.
INRUILING BRIEFKAARTEN.
Van rijkswege uitgegeven bripfkaar
ten met zegelafdruk van 7 Ys cent,
welke voor het gebiuik ongeschikt
zijn geworden, kunnei tegen bijbeta
ling van 3 Ya cent per kaart, worden in
geruild tegen 2 briefkaarten met ze
gelafdruk van 5 cent Desgewenscht
kupnen voor elke 2 briefkaarten met
zegelafdruk van 7J4 c«nt als evenbe-
doeld, tegen bijbetaling van 1 cent per
kaart 3 briefkaarten vaa 5 cent wor
den verstrekt.
NIET AANGEVEN VAN MIJN-
ONGEVALLIN.
Wegens het niet aangeven van mijn
ongevallen is, zooals mei weet, tegen
de betrokken mijnondernemingen pro
ces-verbaal opgemaakt.
Binnenkort zullen dezt zaken voor
de kantongerechten te Sittard ën
Heerlen behandeld worden.
In totaal zijn in 1926 t»t dusver 27
doodelijke ongevallen voorgekomen.
Het totaalcijfer voor 1925 vas 43.
In 1925 bedroeg het aantal zware
ongevallen 1115. Hoewel dt juiste cij
fers nog niet vaststaan, maj men ver
trouwen, dat dit aantal over 1926 cir
ca 10 pet, lager zal zün. Di< resultaat
is te opmerkelijker, wanneer rekening
gehouden wordt met het feit, dat het
aantal arbeiders met ruim 800 is ge
stegen en de productie bijna ander
half millioen. ton grooter werd.
DE TABAKSWET.
In een nota naar aanleiding van het
verslag der Tweede Kamer over het
wetsonwerp tot verlenging van den
termijn genoemd in artikel 88a der Ta
bakswet, deelt de minister van Finan
ciën, in antwoord op de vraag, in zake
de bereidwilligheid van de regeering
tot het verstrekken van voorschotten,
mede, dat het niet in de bedoeling
heeft gelegen, degenen, die in het ge
not zijn vdn 'n ontheffing naar artikel
88a voor het verleenen van voorschot
ten, in staat te stellen hun werkplaat
sen in overeenstemming te brengen
met de eischen der wet. Wel is er
sprake van geweest, zulke voorschot
ten te verleenen aan hen, wier werk
plaatsen niet voldeden aan den eisch
van artikel 23, eerste lid der wet, of
die, in strijd met artikel 24 in hun
woonvertrek werkten.
Intusschen schijnt het den minister
toe, de voorkeur te verdienen, thans
te wachten op het rapport van de com
missie, welke in onderzoek heeft, de
mogelijkheid van een belasting op de
ruwe tabak. Aan de bedoelde voor
schotten zouden trouwens groote be
zwaren verbonden zijn.
DE DRENTSCHE TURF.
Naar wij reeds eerder, in navolging
van andere bladen hebben gemeld,
zal over 1927 niet meer de bijslag
van 25 cent per kub. meter Drentsche'
fabrieksturf worden toegekend.
Wij kunnen echter mededcelen, zoo
bericht de „Tel." thans, dat ten aan
zien van de kanaalrechten, de tege
moetkoming van 5 cent per kub. me
ter blijft gehandhaafd.
EEN RADIO-GEVECHT.
't Gebeurde volgens de Stahd. Zater
dagmiddag te Lisse dat twee Radio-
luistervinken (levens Radiohandelaars
„draadloos" twist kregen. Zekere D.
liet z'n draden zoo laag zakken, dat
de draden van luisteraar G. geraakt
werden en deze niets meer kon opvan
gen. G. hierover begijpelijkerwijze ont
stemd, trok de draden van* D. omlaag
op zijn erf en zette er stroom op, zoo
dat de stoppen bij D. defect werden.
Juist kwam echter de dienstbode van
G. buiten en wilde voelen of de stroom
sterk was. Ze vatte den draad, doch
viel terstond neer en was bijna een
half uur buiten bewustzijn. Ze kwam
echter toen weer hij.
De politie heeft de zaak. onderhan
den genomen.
't Allernieuwste: draadlooze gevech
ten!
EMIGRATIE NAAR CANADA
Van oordeel, dat emigratie mede
werkt tot bestrijding der werkloosheid,
heeft de Regeering besloten, voor het
komende seizoen aan een grooter aan
tal gemeenten gelegenheid te gevers
om, als zij zelf bereid zijn, een voor
schot te verstrekken aan emigranten,
van Rijkswege een aanvulling van dit
voorschot te verkrijgen. D© bedoeling
is, dat die voorschotten worden gege
ven aan voor emigratie geschikt ge
oordeelde landarbeiders, die in het
voorjaar van 1927 naar Canada emi-
greeren, doch niet in staat zijn om de
kosten van overtocht daarheen zelf ge
heel te betalen.
De voorschotten van Rijkswege zul
len worden verleend door bemiddeling
van de Emigratie-Centrale Holland,
welke instelling te dien aanzien zal
handelen in overleg met den Directeur
van den Rijksdienst d. werkloosheids
verzekering en Arbeidsbemiddeling.
Het Rijksvoorschot zal slechts kun
nen worden verleend indien de gem.
een deel van het voorschot voor hare
rekening neemt; dit deel van het voor
schot moet door de gemeente aan de
Emigratie-Centrale Holland worden
uitbetaald.
De op deze wijze van gemeente- en
rijkswege beschikbaar gestelde gelden
zullen door den emigrant in een tijd
perk van uiterlijk vijf jaren moeten
worden terugbetaald.
De voorschotten worden verleend te
gen een rente van 5 pet. De kosten
van overtocht, met inbegrip van 25 dol
lar landingsgeld, welk bedrag het ei
gendom blijft van den emigrant en de
overige onkosten gedurende de reis
tot aan de plaats van bestemming be
dragen tezamen -ongeveer lf 460 a 475.
Natuurlijk is het noodzakelijk, dat
de emigrant zooveel mogelijk zelf bij
draagt in de kosten van overtocht;
reeds in zijn eigen belang is dit noo-
dig, omdat hij dan minder met aflos
sing van schuld heeft te maken. Als
minste bedrag zou moeten worden ge-
eischt, dat de arbeiders zelf f 100 be
talen, terwijl slechts bij uitzondering
een voorschot zou moeten worden ver
leend, indien hij zelf minder dan f100
kan bijdragen. In elk geval zou de
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22V» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bi) contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentifin bij vooruitbetaling
▼an tan koogste 30 woorden, worden dege
lijk» geplaatat ad 40 cent
Buitenland.
De communisten-troebelen op West-
Java; de autoriteiten beheerschen den
toestand. Het aantal arrestaties neemt
voortdurend toe.
Dreigende revolutie in Mexico.
De stemmingen in de mijncUstricten
in Engeland.
De Cataleensche samenzweerders
uitgezet.
eigen bijdrage niet beneden f50 moeten
dal-en.
UITKEERÏNGEN AAN MOBILISATIE
SLACHTOFFERS.
In een nota van Wijzigingen vraagt
de Minister f 10.000 meer aan vooruit-
keeringen aan de z.g. mobilisatie
slachtoffers, welk bedrag wordt ver
kregen door vermindering van een an
deren post.
MINISTERIEELS CIRCULAIRE IN
ZAKE WERKLOOZSïSJKASSEN.
De minister van Arbeid, Hlandel en
Nijverheid heeft een circulaire gezon
den aan de vereenigingen met gesub
sidieerde werkloozenkas, met verzoek,
in al de afdeelingen 'goed na te gaan,
of de leden der werklooz-enkassen
daarin wel thuisbehooren. met het oog
op het beroep, dat zij uitoefenen. Wel
is in de laatste jaren verbetering inge
treden, maar het blijkt nog herhaal
delijk. dat 'de toestand bij alle werk-
loozenksssen noc lang niet voldoende
is, hetgeen dikwijls tot aanmerkin
gen en bezwaren van de zijde der ge
meentebesturen aanleiding geeft.
BUITENLAND.
HET BRITSCKE MIJNCONFLICT.
De stemming in de districten.
Dethans begonnen week zal, naarl
algemeen verwacht wordt, het emdej
van het kolenconflict brengen.
De districtsvereenigingen der mijn
werkers zullen beslissen, ot nnen de
voorstellen voor de regeling, door de
regeering aangeboden, zal aanvaardeni
zooals door de conferentie der gedele
geerden op .Vrijdag worden voorge
legd.
In Zuid-Wales, Blacknavon, Aber-
tillery en Garndiftarth hebben de mijn
werkers reeds ten gunste van het aan
vaarden der voorstellen gestemd en
de overige districten zullen, naar men
verwacht, ten mihste een meerderheid'
opleveren.
Het trekt de aandacht, dat in Zuid-
[Wales de mijnwerkers een meer aan
eengesloten front hebben bewaard: dan
In eenig ander kolendistrict en dat
Ide vertegenwoordigiers van Zuid-Wa
les voor het verwerpen der regeermgs-
voorstellen hebben gestemd o-p een
conferentie der gedelegeerden, welke'
Zaterdag j.I. te Londen is gehouden.
De gunstige besluiten, die thans uit
de bovengenoemde districten van Zuid
(Wales worden gemeld, mogen daaromi
zonder overdreven optimisme als een
aanwijzing worden beschouwd, dat de
regeling waarschijnlijk niet alleen ïni
Zuid-Wales, doch algemeen door het
geheele land aanvaard zal worden.
Intusschen blijft het aantal mijnwer
kers, dat het werk hervat, dagelijks toel
nemen. De toeneming bedroeg van
daag 7:442, waardoor het totale aan
tal mijnwerkers, dat aan het wcik is,
tot 336.153 is gestegen.
DE DREIGENDE REVOLUTIE IN
MEXICO.
Aanval op eenstad.
In weprwil van de nadrukkelijke of- -
ficieele tegenspraak houden te JuareZ
geruchten aan, dat zich een ernstige
revolutionaire beweging in Chihuahai
en langs de Noordelijke grens van
'Mexioo ontwikkelt.
Gemeld wordt n.l., dat generaal Ni-
colaas Fernandez, een vroeger lid van
den stat van generaal Rancho .Villa, dei
leider is van een kleine bende re
bellen.
Men verwacht, dat Fernandez van
plan is, zich de hulp van de vroegere;
volgelingen van Villa voor zijn bewe
ging te verschaften.
Een troep bandieten is Zondag het;
(Mexicaansche stadje Banderilla bij Ja-
lapa binnengedrongen. Zij dodden 12
soldaten van het garnizoen, wondden
tal van burgers en vertrokken weer, na|
een aantal ziekenhuizen geplunuderd]
te hebben. Een sterke troepenmacht
achtervolgt de roovers.
HET CATALAANSCH COMPLOT.
De Catalan enzijn niet ontmoedigd.
Na omtrent hun identiteit te zijn vet
hoorö, zijn de te Parijs aangekomen
Catalaansohe separatisten achter slot
en grendel gezet. Intusschen konden
