Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Hummer. 7d* JAARGANG MAANDAG 15 NOVEMBER 1926 WÜMMER 1077 NIEUWE LEIDSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Lelden en buiten Lelden waar agenten gevestigd zijn Por kwartaal i 2.50 Per week 0.19 Franco per "poet per kwartaal i 2.90 Het communisme in Indië. Zoo oppervlakkig gezien onverwacht werden we Zaterdagavond opgeschrikt door de berichten omtrent communis tische opstootjes in West Java. Nog verleden week deden in de Pers verhalen de ronde van het inleveren bij duizendtallen van z.g.n. „roode kaarten", de contributiebewijz,en van de P.K.I. Wie met de toestanden beter op de hoogte is, kon weten dat te avond of morgen een poging gewaagd zou wor den om een opstand uit te lokken. Een opstand, niet met de bedoeling, om de macht in handen te krijgen, maar alleen een middel om onrust te wekken. Nog sterker dan in Europa zijn de communistische leiders in Indië ge dwongen om af en toe „een opstandje te geven." Zouden ze dat niet doen dan is het zeker dat na korten tijd de actie zou verloopen. Zoo moeten wij ook dezen opstand niet beschouwen als een ernstige po: ging om revolutie op groote schaal te maken. Aan de andere zijde getuigt de opzet van een organisatie, die ons wat te zeggen heeft. Hier toch valt op te meu ken dat op verschillende punten van West Java gelijktijdig de opstand uit- orak. In de eerste plaats werd daar voor gekozen West Bantam de van ouds roerige hoek. In de tweede plaats jp groote schaal ingezet de actie in de jmgeving van Bandoeng, waar de spoorlijn werd vernield en ook een aan »lag op de andere communicatiemid delen, radio ontvangdraden en tele graafdraden, werd in elkaar gezet. Daarnaast een, blijkbaar grootscher op ,ezette actie, dan per slot gevoerd werd, om in Batavia het bestuur bezig te houden. Voorts valt op te merken, dat de aanslag te Batavia allereerst ,©richt was op de gevangenis, alwaar waarschijnlijk ,de onlangs gearresteer de voormannen gevangen zaten. Met behulp van deze leiders zou de actie een bétere kans van slagen hebben en bovéndien zou dat den moed versterkt hebben. Van al de aanslagen en relltejes van de laatste jaren is dit wel de meest goeddoordachte. Dat juist stempelt hem tot een ernstig verschijnsel. Toch is hier ook weer gebleken, dat gelukkig de Inlandsche Maatschappij nog niet rijp is voor dergelijke revo- lutiepogingen. Het zijn slechts de en kelen die zich gewillig laten meesle pen. Wij vermoeden zelfs dat het inle veren van kaarten op groote schaal het 'gevolg is geweest van de plannen voor 'dezen opstand. Onder de Inland sche bevolking ontvangt het zaad van ontevredenheid een willigen bodem, maar zoodra de daad van den opstand moet komen trekt de Inlander terug. Bangheid heeft hem gedreven om de roodé kaart maar in te leveren. J De bende was goed gewapend met gestolen of gekochte wapens waarme de de doorsnee Inlander niet pleegt om te gaan. Ook hieruit blijkt organisatie. Het is dan ook vooral deze organi satie, die de ernst van het verzet op den voorgrond dringt. Volgens het „Nieuws van den Dag voor N.-I." is het een groot geluk, dat de organisatie van de inlandsche com munisten zoo klungelig en onbeholpen, dus vrijwel ongevaarlijk was. Wat van nacht vertoond is, zegt het blad, was brutaal, maar anderzijds om medelij den mee te krijgen. Het was stumper achtig van opzet. Voor wat de uitvoering aangaat stemmen wij dat toe. Maar niet toegeven mogen wij dat het onbeteekenend zou zijn. Neen .he laas het is een voorval van hoogst ernstigen aard. Ongebonden toon. Heel anders dan het N. v d. D. voor N I. spreekt de „Javabode." Deze merkt op. dat op bet moment, dat in het Paleis van den Landvoogd dansmuziek weerklinkt, op vijf of zes plaatsen een oproer losbreekt, waar van de details zoodanig kloppen, dat men aan een zorgvuldige voorberei ding geiooven mag. Het blad vreest voor een verwaterden langen termijn van behandeling van deze zaak, even als bij de beruchte Tangerangzaak, nu de booswichten niet op de plaats zelf tegen den muur zijn gezet. Of zal hier afschrikwekkend voorbeeld wor- 'en gesteld van krachtig, snel recht, raagt het blad. Het psychologisch noihent is aangebroken voor inlossing an jhr. De Graeff in zijn intreerede .edaan, dat met onverbiddelijke ge strengheid tegen extremistische ele menten zal worden opgetreden. Met de vraag naar snel recht en BUREAU: Hooigracht 35 Leiden ToL 1278, Postgiro 58935 i i Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advert entiën per regel 22y« cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel Uriel Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertenties bij vooruitbetaling van ten hoogete 30 woorden, worden dage- Bjkj geplaaUt ad 40 cent rechtvaardige straf stemmen wij gaar ne in. Maar niet met de wraakgevoelens, die spreken uit de woorden „de boos wichten op de plaats zelf tegen den muur gezet." Ook mogen wij niet meegaan met de verwijtende woorden van het Handels blad. Wie Indië en den Inlander goed kent, zegt dit blad, zal zich de laatste weken herhaaldelijk de ietwat penibele vraag hebben gesteld: broeit er iets? Aanleiding tot die vraag zal steeds ge weest zijn: het ontbreken van berich ten omtrent een verdere communisti sche actie. En het was volstrekt geen toeval dat ons Vrijdag over het tele gram betreffende een simpel spoorweg ongelukje in de Preanger deed schrij ven: „Sabotage?" Gaarne hadden wij zelfs nog het vraagteeken achterwege gelaten. Er waren te vele teekenen, wijzende op een wroeten in het verborgene van de „Sana"-partij! De bommen ,te Djokja en Soerabaja verworpen, zonder dat veel schade werd veroorzaakt, zijn thans gespron genDe adviseur voor inlandsche aangelegenheden eri zijn staf, de In- landche bestuursambtenaren en hunne onderhebbenden, de politie en hare ve le spionnen, wisten iets misschien, dpch konden niets verhinderen .Is met klem van woorden gewaarschuwd, toen dat „iets" uitlekte, en heeft de waarschuwing ter bevoegder plaatse de aandacht gehad welke zij verdien de? Dat is onvoorzichtige taal. Laat men de woorden van Minister Koningsber ger over het hanteeren van de „sapoe lidi" niet op deze wijze verstaan. Dat kan onze positie op den duur slechts schaden. Laat ons toch ook hier niet in het Vaderland, waar zoo uiterst weinigen zich de toestanden in Indië goed kun nen indenken op de wijze, zooals het Handelsblad doet, een absoluut ver keerde voorstelling geven van onze verdedigingsmethode. Benden in het wit gekleed© ,dus ten doode gedoemde opstandelingen, zoo schrijft het blad, rukten in Indië's hoofdstad op, komende van alle zij den, gehoorzamend aan gegeven heve len, zieh ter dege van hun doel be wust, wel bewapend. Met parabellum pistolen ,bij honderden in de kolonie ingevoerd door schepelingen der Euro peesche stoomers, door emissarii uit China, En tegenover die strijders staan onze agenten, met oude model-revol vers, die altijd ketsen, met, pieken, met voorlaadgeweren .enmet bet bevel om niet te schieten. Terwijl een ieder weet het sen half dozijn, welbewapende, niet weife lende lieden een geheele bende Inlan ders in bedwang kunnen houden. Te Tjimareme onderhandelde «en compagnie militairen een geheelen dag met in een woning terugge trokken opstandelingen, tot. te laat de resident ,vuur" commandeerde. Te Tangerang trokken politie en so1 daten een ganschen dag rond niet een troep verzetslieden, tot.... de laatste attacrueerden. En nu Batavia! Laten wij het erkennen: weer heb ben wij het afgelegd. In de oogen der Inlanders, in de kampongs, in de oogen der loyale Europeanen ook. die ondanks alles de regeering blijven steu nen. Neen. wij hebben het niet afgelegd. Onze politie in Indië is goed gewapend De wacht van 'de gevangenis te Glodok (Batavia) heeft het Vrijdagnacht nog weer bewezen. Maar de taak van de politie is niet, mag niet zijn, de menschen neer te schieten. De Justitie doe hier recht, zoo mogelijk snel recht en geve een gerechte straf. STADSNIEUWS. VEREENIGING VAN CHRIST. ONDERW.(ESSEN). Zaterdag vergaderde in het „Nut" de afd. Leiden en Omstr. der Vereen, van Chr. Onderwijzers(essen). Na de gebruikelijke opening deed de voorzitter, dhr. P. Z ij 1 s t r a, voorle zing van Ps. 75, waaraan hij een enkel woord toevoegde, er op wijzende dat deze afdeeling thans ook in de stem ming van dezen psalm mag wezen, nu in ideze maand haar lid. dhr. J. Schaap Hz. zijn veertigjarig jubileum mocht vieren en twee andere leden, de heeren Brederveld en Kroeskamp 'respectieve lijk candidaat in de wijsbegeerte en in de geschiedenis werden. Hij wenschte die leden en de afdeeling daarmee ge luk, waarvoor dhr. Schaap op de hem ügen wijze dankte. Daarna was het woord aan Mej. F. J. Moene, die een inleiding gaf over derv „De Steen der Wijzen" van Ark"'* Larsen. De Steen der Wijzen" heeft grooten opKo-ug gemaakt. In 1923 bekroond, els de beste Deensch-Noorsche roman, heeft hij duizenden lezers gevonden, en is in alle moderne talen vertaald. Het boek is actueel, waar het uiting geeft aan het zoeken van den moder nen rnensch naar harmonie en geluk. De inleidster gaat na de' levensontwik- keling van enkele der hoofdpersonen. Gevangen in het net der zonde, zoeken zij verlossing, ieder op zijn wijze. De schrijver stelt tegenover elkaar de ver lossing, die enkelen denken te vinden in zelfontwikkeling, en de verlossing uit genade. De weg der zelfverlossing laat hij een zijner hoofdfiguren tot het einde toe bewandelen. Eerst door de pantheïstische mystiek, later door de intellectueel© en occulte- stroomingen der theosophie. De schrijver laat hem den steen der wijzen niet vinden, maar laat hem ondergaan in duisternis en verwarring. Zijn zoeken typeert hij als verfijnd egoisme, hij veroordeelt het scherp. De andere hoofdpersonen ko men langs verschillende wegen tot het zoeken van behoud, buiten zichzelven en vinden ten slotte God ini de over gave van het eigen leven in den dood. Zoo is het boek een prediking tegen de hoogmoedige inbeelding van den hiensch, die tot God wil opklimmen, en een aanprb'^n van den weg, die door de diepte der vernedering tot God leidt De inleidster de bedoeling waardeeren- de, kan het boek niet zonder voorbe houd aanbevelen. Het sterk erotisch element maakt, dat het door ve len niet zonder schade kan wor den gelezen. Het lijdt aan on evenwichtigheid, waardoor de voorbe reiding. dat is het leven der zonde, te sterk geaccentueerd is in vergelijking van de oplossing, waardoor het denk baar is, dat de indruk van het kwade die van het goede overtreft. Aan de bespreking werd deelgeno men door de heeren Plooy, Lettink, De Boer (Noordwijk) en Zijlstra, waaruit wel bleek, dat gevoeld werd, dat een prediking van het zoeken naar 'tware geluk, als van dit hoek uitgaat, onmo gelijk met de rechte Christelijke opvat ting is overeen te brengen. In zijn strekking is het een prediking van het pantheism© en modernisme en gaat al- zoo rechtstreeks tegen het ware Chris tendom in. Daarom en ook om de wij ze van behandeling der stof is het een hoogst gevaarlijk hoek. De voorzitter dankte de inleidster hartelijk voor de uitnemende wijze, waarop zij dit boek de vergadering, deed zien. en waarmee zij een wel niet altijd aangename, maar toph zeer nut tigen arbeid heeft verricht. Na de pauze werden ©enige huishou delijke onderwerpen besproken. Dhr. Noy van Noord wijkerh out be val de zendingskist van Midden-Cele bes aan, welke bij hem kan worden aangevraagd, 't Bezwaar, dat men er niet genoeg van zou kunnen zeggen, wordt reeds weggenomen door de zeer goede handleiding, terwijl lezing van het boek „Posso" van Dr. Adriani of ook hulp van de Zendingsschool te Oegstgeest de behandeling ten volle tot zijn recht kan doen komen. In denzelfden zin werd gesproken over de zendingskist van Midden-Java die binnenkort bij dhr. Offringa te Ha- zerswoude kan aangevraagd worden. De stemming voor een lid van bet Hoofdbestuur gaf aan het verdienste lijke oud-hoofdbestuurslid, dhr. Hob- ma het leeuwendeel der stemmen, 24 stern-men, terwijl 10 ander© stemmen aan de heide andere candidaten samen ten deel vielen. De vaststelling van den iaarrooster gaf een keur van onder werpen voor het nieu,we vereenigings- jaar en doet vermoeden, dat het steeds toenemend bezoek dezer afdeeling, die een der bloeiendste van ons land is, zich nog wel zal uitbreiden, De tijd van vergaderen bleef, na ee- nige bespreking op zes uur bepaald, zulks vooral om de buitenleden, diè aan autobus-tijd gebonden zijn. Nadat nog als cómmissie voor het nazien der boeken van de penningm.es Zijn aangewezen de heeren Plooy, Ba- kema en Van Kapel, sluit de beer Noy deze zeer geslaagde vergadering met dankgebed. Aanwezig waren ook eeni- ge leden van den Chr. Letterkundige Kring, waarvan ook Mej. Moen© deel uitmaakt. JUBILEUM P. BUITENDIJK. Onze stadgenoot, de heer P. Buiten dijk, oudste gasfitter der N.V. vil. de Vries en Stevens vierde Zaterdag 13 dezer zijn veertigjarig jubileum. Om half een werd de jubilaris met zijn gezin per auto van zijn woning af gehaald en aan de zaak door de Direc tie, het voltallige personeel en eenige belangstellenden verwelkomd. Nadat de jubilaris in, het versierde kantoor de eereplaats heeft ingenomen neemt de Directeur, de heer Eeltjes, het woord en schetst in een kernach tige toespraak Buitendijks verdienste lijk leven en zijn hoedanigheid als vak man. Wij hebben, zegt spreker, o.m. samengewerkt onder allerlei omstan digheden an- vermoedelijk zijn onze ge dachten wel eens niet vriendelijk ge weest tegenover elkander, zooals dat onder rechtgeaarde werknemers en -ge vers betaamt. Maar steeds heeft spreker de rustige en solide werkwijze van den jubilaris weten te tvaardeeren en altijd moeten getuigen, dat hij met zeldzaam plichts gevoel en onverdroten ij-Ver zijn taak heeft vervuld. Het bedrijf der fit ter ij. is in den ïaat- sfcen tijd door den aanleg van Centrale Verwarming overvleugeld, doch ook in dit vak heeft Buitendijk getoond, uitstekend te kunnen meewerken. De groote tevredenheid, die hij wek te bij de medewerking aan de vele Werken voor Rijk, Gemeente en Open bare instellingen, die in den loop der jaren door de firma zijn uitgevoerd, toont, dat Buitendijk ook hierin zijn sporen heeft verdiend. Met den wensch, dat de jubilaris, die zich nog steeds kranig weert en zich flink en krachtig toont, ook zijn gou den jubileum aan de zaak zal mogen vieren, overhandigt de heer Eeltjes hem een gouden medaille. Verder deelt hij mede, dat de Maat schappij van Nijverheid ook hare be langstelling heeft willen toonen en reikt den jubilaris, namens' deze instel ling, een keurig uitgevoerd diploma uit. Met eenige hartelijke woorden overhandigt de onderdirecteur, Ir. v. d. Stok, namens de Directie een barome ter, symbool, zooals spreker opmerkt, van den wensch der Directie,, dat de jubilaris nog jaren getuige mag zijn van alle wedervaren der zaak. De procuratiehouder neemt thans 't woord, om namens de" employé's den heer Buitendijk te complimenteeren en hem een stel Amphora Faience aan te bieden. Spreker herinnert er aan, dat Buiten dijk niet alleen als fitter, doch ook in andere functies zich verdienstelijk ge maakt heeft en brengt hein lof voor de zorgzaamheid, waarmede hij steeds zijn taak waarnam. Namens Kameraden en Collega's werd den jubilaris een prachtige huis kamerlamp vereerd, die hem bij monde van zijn Collega^ den heer Hemerik, werd overgedragen. In gevoelige woorden brengt Heme rik de gelukwenschen van het perso neel over en hoopt dat Buitendijk nog vele jaren in den gezelligen schijn van deze lamp aan dit mooie uur mag terugdenken. De jubilaris, zeer onder den indruk dezer hulde, spreekt thans de aanwe zigen toe. In de eerste plaats zijn Directeur, wiens woorden hij gaarne onderschrijft en die hij in het bijzonder voor zijne steeds gemoedelijke en loyale houding dankzegt. Hij is ten zeerète verrast door het diploma en de medaille, die door hem als eereteekenen hoog geschat worden. Als hij het voorrecht genieten mag na 10 jaren zijn gouden jubileum te vieren, dan hoopt hij, dat dit mag plaats hebben onder dezelfde Directie van heden. Verder brengt hij zijn' dank aan elk der huldigers en schenkers afzonder lijk en eindigt met een heilwensch voor de Maatschappij. Onder het rondgaan van de eerewijn, wordt den jubilaris nog een huldi gingslied toegezongen. Pas laat in den middag kwam aan het vroolijk samenzijn, dat op de plech tigheid volgde een einde en werd den jubilaris met vrouw en dochters uitge leide gedaan, om per auto\ huiswaarts te keeren. ZENDING. Dinsdag 16 November wordt door de Zendingscommissie der Geref. Kerk alhier een samenkomst gehouden in het kerkgebouw Heerengracht, des avonds te 8 uur, waarin als spreker hoopt op te treden Ds. K. Schilder. BUURT VEREENIGING „EENSGE ZINDHEID". Zaterdag j.l. is, door de welwillende medewerking van den heer Henri ter Hall en door de bereidwilligheid van den Directeur van het Revue-gezel schap, den heer Johan Kohier, aan 125 kinderen boven 6 jaar van leden van bovengenoemde vereeniging een aan- genamen middag verschaft, door het bijwonen van de Kinder-revue „Jan Klaassen op reis". Zonder over dit wellicht ongevaar lijk stuk een oordeel te vellen, kunnen we niet nalaten er onze afkeuring over uit te drukken,, dat uien de kin deren reeds zoo jong met het tooneel in aanraking brengt. LEIDSCHE PLUIMVEEVER. LENIGING. Zooals wij reeds eerder hebben ver meld, houdt de LP.V. haar jaarlijk- sche groot© nationale pluinrveetentoon stelling op 4, 5 en 6 Febr. a.s. in alle zalen der Stadsgehoorzaal. Wij hebben bij het Bestuur eens poolhoogte geno- i men over .den gang van zaken Hat, be- Binnenland. De storm van Zondagnacht. Een communistisch complot op West-Java ontdekt. De vermoedelijke oorzaak van het spoorwegongeluk bij J3e Vink". Buitenland. De Britsche mijnwerkersconferentie heeft besloten, de regeeringsvoarstel- len ter oplossing van het kolenconflict naar de districten te verwijzen, met de aanbeveling, die voorstellen aan te nemen. Het verluidt, dat president Hinden burg volgend jaar zijn ambt zal neer leggen. Een verklaring van Minister Van- dervelde over de aanneming van het Nederlandsch-Belgisch Verdrag. stuur is reeds druk in de weer voor de voorbereidende maatregelen. Naar wij' vernemen zal deze tentoonstel ling zeer mooi en goed bezet zijn,door inzendin gen. Reeds zijn inzendingen toegezegd door vooraanstaande fokkers. O.a. lieb-i hen de volgende vereenigingen hun toe zegging bij het Bestuur voor daadwer kelijke medewerking gedaan: de Nederl. Dwerghoendersfokkersver. de Postduivenvereen. „het Oosten" de Postduivenvereen. „de Blauwband" de Postduivenvereen. „Bonte duif' de Postduivenvereen. „Blauwkras de Postduivenvereen. „de Reisduif" de Leidsch© Postduivenclub. de Postduivenvereen. „de Zwaluw de Postduivenvereen. „de Snèlvlieger" de Postduivenvereen. „Steeds Sneller'' Noordwijk. de Postduivenvereen. „Roodkras." Ook de Haagsche Postduivenclub, die verscheidene vereenigingen omvat, heeft zich voor deze tentoonstelling op gegeven. Het Bestuur is nog in onder handeling met de Delftsche Postdui venclub. Daar ieder jaar de vraag bij het Be stuur binnenkomt om te komen tot" een speciale Kanaide-zangwedstrijdj) heeft het Bestuur van de L.P.V. ge meend dit jaar een proef hiermede te nemen en heeft zich hiervoor reeds op-, gegeven de „Leidsche bond van kana- riefokkers" zoodat detze tentoonstel ling ook de kanarievogel en sicraa lvo»- gels in groote getalen aanwezig zullen zijn, vooral in onze stad. daar hier de kanarieteelt zoo veelvufldig wordt be-* oefend. Wat de Eereprijzen betreft, reeds zeer vele zijn bij den secretaris binnen gekomen. Vele stadgenooten, die iets voelen voor de pluimveeteelt, zenden den secretaris een Eeréjprijs in deij vorm van een madaill© of geld. Wij' j doen ©en greep uit de veie: een groote med. van H.M. de Koningin* een groote med. van den Commissaris11, van Z.H.; een verguld zilveren van de»; „Leidsche Courant", het Nederl. Mer-: kenbureau vele eereprijzen, het geifr iustreerd Weekblad „Panorama ver-; scheidene vooraanstaande graanlian^'i delaren, enz. Het Bestuur houdt zich gaarne aan bevolen voor het in ontvangst; nemen van Eereprijzen en wij wil km dan ooE gaarne de Pluimveeliefhebbers opwek ken hun uit te loven prijs in te zeiT- den hij den secretaris den beer T. F» Vlieland Jr. Nieuwe Rijn -30 vóór 10' December a.s. BINNENLAND. DE SPOORWEGRAMP BIJ V>E VINK. Grove stukkeifii grint. Bij het Vrijdag voortgezet «etuigen- verhoor inzake het spoorwegongeluk bij „De Vink" werd o.a. gebioord de hoofdbouwkundige van den dienst van weg en werken, J. S. A. L e i t h, uit Rotterdam, die tijdens het verlof van zijn collega op dit baanv:*ik dienst heeft gedaan. Hij deelde mede. dat het regel is, dat grove stukken grint, die weieens in de ballast voorkomen, er, uit gehaald worden, althans, -dat ge zorgd wordt, dat zij niet onrier de dwarsliggers geraken^ Het wordt, volgens getuige, bedenkelijk, wtmneer tusschen de beide rails een gedeelte van de baan nog verder wordt uitge graven, zóódat de koppen vajn de dwarsliggers als 't ware op dial urnen komen te liggen. Dit is door get. geconstateerd <j p het opgaande spoor (naar Rotterdam) op 1 September j.l. en hiertegen heeft spr. onmiddellijk zijn stem verhieven. Dit was tusschen K.M.-paaJ 48 ei49. (Het ongeval had plaats op 48-8) GetuiOB zei vorder, dei de arbefldeca

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1