CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN NUMMER 1973 ABONNEMENTSPRIJS BUREAUHooigracht 35 Tet 1278, Postgiro 58936 T,pitten - Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per week 1 0.19 Franco per poat per kwartaal 1 2.90 Gewone advertcntlën per regel 22ty» cent» Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie* Kleine adrertentiëa bij vooruitbetaling ▼an ten hoogste 30 woorden, worden dege lijke geplaatst ad 40 cent. Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Overheidsconcurrentie. In tien distributietijd is de gemeen telijke Overheid genoodzaakt geweest om verschillende terreinen te betreden die zij in normale gevallen niet be treden zou hebben. Met name moesten verschillende win kels geopend waar de distributie-arti kelen konden worden uitgegeven. .Pe meeste zoo niet alle van deze inrichtingen zullen wel weer ver dwenen zijn. 'Maar ook de gemeentelijke bedrijven zijn er toe gekomen om aan de bedrij ven te verbinden toonkamers en win kels. Zooiets is begrijpelijk. Een gemeen telijke lichtfabriek heeft er belang bij dat veel en doelmatig gebruik wordt gemaakt van gas- en electriciteit. De monstratie van goede gebruiksartike len is daartoe bevorderlijk. Het gaat daarbij niet alleen om een grooter aan tal kub. M. gas of een grooter aantal K.W.U. electriciteit aan den man te orengen, maar ook om dat zoo econo misch mogelijk te doen.- De concurren tie met andere licht- en warmtebron nen brengt dit mee. Toch heeft dat streven een ernstig gevaar voor onzen winkelstand: Het is niet bij demonstratie van de jeste hulpmiddelen gebleven. Men xieeft ook de winkels opgericht om die te verkoopen. In sommige .gemeenten is het zelfs zoo, dat de verkoop van deze artikelen een belangrijk deel is geworden van de rentabiliteit van het bedrijf. 'Wanneer het zoover gekomen is, düidt dit op een ernstige misstand. Hier betreedt de Overheid het terrein Jat zij aan de vrije gemeenschap moet laten. Demonstratie, leiding geven, accoord maai* geen concurrentie Hét was goed gezien van de Haar- lemsche Middenstandscentrale om daarover in de Maandag gehouden ver gadering in het gemeentelijk Concert gebouw een bespreking te houden. De Secretaris van de Kamer van Koop handel en Fabrieken te Haarlem, Jhr. J. C. Mollerus, leidde die bespreking m. Naar spr.'s meening kunnen in Overheidshanden blijven de bedrijven met natuurlijk", monopolie tgas, elec triciteit. trams, enz.) maar niet de win kels. Dat is het terrein waar de Over heid zich niet moet indringen. De overheid, zegt spr. heeft een al gemeen regelende taak en moét niet in finesses afdalen. Tot die finesses behooren de geheimen van het drijven van een winkel. Op het oogenblik, zoo eindigde spr. vormt de middenstand het middelpunt van een beginselstrijd en al moge die middenstand fouten hebben, men dient te bedenken, dat de verzwakking van den schakel, dien de middenstand vormt, het ondergraven beteekent van een hecht bolwerk in onze samen le- ving. Wij zijn hei daarmede volkomen eens. Verband Departement en gemeenten. In het feit dat de Staatscommissie, voor de financteele verhouding tus- schen rijk en gemeenten een publica tie deed uitgaan en daarin een adres opgaf aan het Departement van Fi nanciën in den Haag, meent de N.R.C. aanleiding te vinden om te pleiten voor de vestiging van een definitief bureau. Het blad acht zoo'n bureau noodig om het Departement voor te lichten in zaken die de gemeenten aangaan. Het meent dat herhaaldelijk is gebleken, dat men op de Departementen (speci aal wordt gedoeld op het Departement van Financiën), zeer slecht op de hoog te is van de behoeften en zelfs van de inrichting der gemeentefinanciën. Het is een vaak gehoorde klacht. De oprichting van de Vereenigingen van gemeenten had mede dit tot oor zaak. Niet alleen toch de taak der ge meenten op sociaal economisch terein maakte gemeenschappelijk handelen gewenscht, ook het contact met de Re geering meende men op deze wijze ge meenschappelijk beter te kunnen on derhouden. (Het is gebleken, dat dit contact al leen bereikt wordt in groote lijnen. Zoodra ingrijpende wijzigingen wor den aangebracht, krijgen de gemeen ten daar wel kennis van. Maar voor het geregeld contact dat als het ware dagelijks gevoeld zou moeten worden, deugt deze organisatie niet.. Toch moeten wij ook niet teveel ver- wachten van de instelling zooals de N. R.C. zich die denkt. Een officieel bu reau aan het Departement. Dit zal óf lich spoedig oplossen in de andere departementsbureaux en het zal dan even onbekend blijven met de gemeen- tenooden als die bureaux óf het zal zoodanig los komen te staan dat het met het departementale leven onbe kend wordt. Hetzelfde is gezien met het Bureau voor de Decentralisatie in Indië. Ook daar was4 de grief, dat dit bureau eer een bureau tegen de Decentralisatie dan voor de Decentralisatie was. Het meest praetisehe zou zijn uit wissel1'^- van Ambtenaren. Vooral tus- schen de groote gemeenten en de De partementen zou dit zeer wel mogelijk zijn. Het zou voor de steden wat waard zijn, om eens, via de ambtena ren, in de Departementale keuken te kunnen zien. Omgekeerd zou het niet meer voorkomen dat voorstellen het Departement verlaten die een totaal gemis aaii kennis van het gemeente- lijk leven verraden. Het ware te overwegen. STADSNIEUWS. JUBILEUM BIJ DE VRIES EN STEVENS. Naar wij vernemen herdenkt 'le lieer P. Buitendijk op 13 November den dag, waarop hij voor 40 jaren aan de vennootschap Electriciteit- en Gasmaatschappij voorheen De Vries en Stevens als fittersleerling in dienst trad. Gedurende deze 40 jaren is de heer Buitendijk onafgebroken aan deze vennootschap werkzaam geweest in het fittersbedriji, waarin hij zich tot een bekwaam vakman heeft ontwik keld en zich heeft onderscheiden door buitengewone plichtsbetrachting en ijver. De Directie is voornemens dezen dag voor den jubilaris tot een waren feestdag te maken en liem zullen on getwijfeld door de vele kennissen en cliënten der Vennootschap, bij wie Bui.mdijk geen onbekende is, blijken van belangstelling gegeven worden. HERDENKING WAPENSaTL- STANJJSDAG. In verband met het het sluiten van den wapenstilstand in 1918, welke dag op morgen, Donderdag 11 Nov., zoowel in Leiden als in talrijke ande re plaatsen in Nederland en buiten land wordt herdacht en tqt een Vredesdag wordt gemaakt, speelde heden de stadsklokkenist, de heer van Leeuwen, op het carillon van het stadhuis het „Nooit-Meer-Oorlog"-lied van Ds. M. Beversluis. PATRIMONIUM. Naar wij vernemen zal de afdeeling Leiden van Patrimonium op Vrijdag 3 December in het gebouw „Prediker Jan Vossensteeg een openbare propa ganda-vergadering houden. Als spreker zal dan optreden de voorzitter van de provinciale organi satie, de heer Hollander. Ds. Beekenkamp zal een openings woord en Ds. Thomas een slotwoord spreken. RIJKS MUSEUM VAN NATUUR LIJKE HISTORIE. Verschenen is het jaarverslag van het Rijksmuseum van Natuurlijke Historie alhier, uitgebracht door den directeur prof. dr. E. D. van Oort, welk verslag loopt over het ttjjdvak van 1 September 1925 tot 1 Sep'tember 1926. In de samenstelling van het perso neel, aldus het verslag, kwam geen verandering. De conservatrice, mej. di*. C. M L. Pop ta "bereikte in het afge- loopen jaar den pensioengerechtigden leeftijd. De Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen heeft haar op verzoek voor een jaar in hai*e be trekking gecontinueerd. De oud-conservatoren Dr. Horst en Dr. Lidth de Jeude gaven ook dit jaar belangeloos hun krachten aan de vroeger onder hun zorg staande af- deelingen. Op de verzoekschriften door een ge deelte van het personeel naar aanlei ding van de.nieuwe salarisregeling en rangindeeling van den minister in Mei 1925 toegezonden, is nog geen ant woord ontvangen. Het gebouw verkeert over het ge heel in gunstigén toestand. Het kapot- springen van glasruiten in de magazij nen door werking van de ijzeren sponningen blijft voortgaan. Ook de toestand van het meubilair is over het geheel gunstig. Het meubilair tot berging van het materiaal werd o.m. aangevuld met 50 insectenladen. De verzamelingen verkeeren in gun stigen toestand. De bewaring en huisvesting van het materiaal laat thans niet meer te wen scben over. Dit kan echter niet ge zegd worden van de bewerking van het materiaal, daar de wetenschappe lijke staf van het Museum te klein is om naar behooren bewerking en cata logiseering van de uitgebreide ver zamelingen te verrichten. Te betreuren is het dat de verzame lingen van 's Rijks Museum van Na tuurlijke Historie nog steeds niet voor het Nederlandsche volk toegan kelijk kunnen gesteld worden. De voltooiing van het bestaande ge bouw door bijbouwing van het vroe ger in uitzicht gestelde gebouw voor publieke tentoonstelling heeft reeds lang genoeg op zich laten wachten. Een tentoonstellingsgebouw, waarin een overzichtscollectie van het gehee- le dierenrijk is opgesteld, is voor het publiek en, niet het minst, voor het Museum zelf een dringende eisch. In het afgeloopen tijdvak zijn de ver zamelingen weder met.vele, waaron der zeer belangrijke aanwinsten, zoo wel door geschenk, als door aankoop, vermeerderd; verliezen zijn niet te vermelden. In de lijst der geschenken zijn weder de namen van een aantal oude be gunstigers van het Museum te vinden. Van mevrouw de wed. C. J. Vosmaer Roëll te Leiden ontving het Mu seum in bruikleen een uitgebreide collectie sponsen met bijbehoorende praeparaten, die bijeengebracht werd door wijlen haren echtgenoot prof. dr. G. C. J. Vosmaer. Mevrouw de wed. Bresse van HeerdtBleeker te Den Haag schonk aan het museum het olieverfportret van wijlen haren va der, den ichthyoloog dr. P. Bleeker. Het verslag maakt verder melding van een groot aantal schenkingen. Van de gelegenheid om in de collec ties te kunnen werken maakten vele geleerden en beoefenaars der dieikun- de alsmede een aantal studenten in de biologie gebruik. Het gebruik, dat van de bibliotheek van het museum gemaakt werd, was ooK" dit jaar weer groot. Colleges over een bepaald onderdeel der zoölogie werden gegeven door prof. dr. E. D. van Oort en door den conservator dr. G Itiasny, terwijl de andere conservatoren herhaaldelijk studenten bij humie studie behulp zaam waren. Van het tijdschrift Zoölogische Mbde deelingen, uitgegeven door 's Rijks Museum van Natuurlijk© Historie ver schenen de afleveringen 1, 2 en 3 van deel IX. Het tentoonstellingszaaltje, waarin een overzicht der Nederlandsche die renwereld is opgesteld, werd door 1192 personen bezocht. DE A. S. VERKIEZINGEN. De Prop. Club „Dr. A. Kuyper", roept per advertentie in dit nummer de A.- R. mannen en vrouwen op, tot bijwo ning van een vergadering op Donder dag 11 Nov. des avonds tè 8 uur in „huize Feenstra" Rapenburg 13. Zal de geriefelijke vergaderzaal morgenavond geheel gevuld zijn met geestverwanten, die aan de a.s. ver kiezingswerkzaamheden naar de ma te der gave hunner krachten zullen deelnemen? Of laat men het over aan enkele ge trouwen, die den ontzaglijken arbeid aan ©en verkiezing verbonden alleen zullen te verrichten hebben? Denk het U maar eens in! In Apri1 1927 verkiezing van de Staten-Provin- ciaal; in Mei 1927 verkiezing voor den Gemeenteraad. Een berg administra tief werk wacht ons. Een krachtige strijdkas, onontbeer lijk voor een flinke actie, moet worden gevormd. Propaganda-arbeid moet worden verricht op velerlei wijze en in verschillenden vorm. Daarvoor zijn menschen noodig. En moeten wij nog wijzen op het groote belang der a.s. verkiezingen? Men weet toch, dat indien niet alle krachten» Worden ingespannen, de rechtsche meerderheid in de Prov. Staten en in den Gemeenteraad zal verdwijnen en een socialistisch-libera- listisch regiem in de toekomst het be wind zal voeren. Dat kan toch een goed anti-revolu tionair niet onverschillig laten? Denk er aan, door Uw wegblijven ontmoedigt ge den kleinen kring ge trouwen en doodt ge hun activiteit. Zij zoeken in hun politieken arbeid zich zelf niet, maar dienen het begin sel er hiede. Dat hebben we te waardeeren en die waardeering kan worden getoond door morgenavond de vergadering der club met een bezoek te vereeren. Ga er van deze eerste vergadering der wintercampagne krachtige bezie ling uit, en zij er in onzen kring geen flauwheid en slapte, maar geest, geest drift en geestkracht. VER. TOT BEVORDERING DER BELANGEN VAN SLECHT- HO OREN DEN. Reeds met een enkel woord, maak- ten wij melding van het feit, üat op 'Woensdag, Donderdag, Vrijdag en Za terdag 17, 18, 19 en 20 November a.s. in den Foyer van de Stadsgehoorzaal de tentoonstelling der Vereeniging tot Bevordering der Belangen van Slecht- hoorenden zal gehouden worden. Thans kunnen wij berichten, dat de tentoonstelling Woensdag 17 Novem ber te half vier door den voorzitter ge opend zal worden. Behalve vele inte ressante voorwerpen voor een goed deel door dooven vervaardigd, zullen er verschillende geluidversterkende toestellen te zien zijn. Een gruwelkast zal u laten zien wait er op kwakzal- versgebied te koop L voor veel geld en zonder eenig nuv Een denkbeeld zult u kunnen krijgen van hetgeen de vereeniging voor de slechthoorenden doet. Mejuffrouw M. Driessen zal een openbare les houden in het leeren le zen, van de lippen. Vele attracties van anderen aard zullen er zijn. De man doline Club „OMEC." uit Oude Wete ring zeide reeds belangeloos haar wel willende medewerking toe. Mejuffr. J. C. van de Velde uit Den Haag zal Vrijdag om kwart na vieren haar ma rionetten theatre laten zien. De pro gramma's zulen de bezoekers verder op de hoogte brengen van een en ander. KAMER VAN KOOPHANDEL. De Kamer van Koophandel en Fa brieken voor Rijnland te Leiden, zal vergaderen op Dinsdag 16 November 1926, 's middags 2.30 uur in de ver gaderzaal der Kamer, Stationsweg. 1. Opening. 2. Notulen. 3. Ingekomen stukken. 4. Mededeelingen. 5. Electiïciteitsvoorziening. 6. Vaststelling lijst van subsidies voor 1927. 7. Vaststelling tarief voor verhu ring der vergaderzaal. 8. Bespreking district9belangen. 9. Rondvraag. 10. Huishoudelijke vergadering. 11. Sluiting. Door de politie is op verzoek van de politie te Driebergen aangehouden en derwaarts getransporteerd M. A. fabrieksarbeider, zonder vaste woon plaats en gedomicilieerd te Scheverun- gen, verdacht van verduistering vaf> een rijwiel. Eveneens is aangehouden J. P. gebo ren te Den Ham, 56 jaar, koopman, zonder vaste woonplaats en gedomicili eerd te Alkmaar, wiens opsporing ver zocht was door de politie te Alkmaar, verdacht van het verduisteren van een nieuwe Singer-naaimachine. BURGERLIJKE STAND. Geboren: Teunis Jacobus, z v-P. Heeren en J. van Zanten; Maria, d v J. P. van der Blom eh H. van Strater; Hendrik, z v J. B. Hekkema en B. Meijer; Gijsbertus Marinus, z v H. T. Steenbergen en M. P. C. de Brabander Catharina, dvPL, van der Walle en C. Smit; Wilhelmus, z v W. v. d. Klaauw en J. M. Fisser, Wilhelmina, d v J. C. Klink en J. Lancel; Johanna Elisabeth, d v O. A. M. Bik en S. J. C, M. Breedeveld; Maria Grietje, d v J. W. de Wekker en G. Hetebry; Lamber tus Clement, z v G. van Putten en N. Landkroon; Andries Johan Nicolaas, z v P. Willemse en C. P. Franke; Aalt jen Johanna, d v G. W. Inklaar en J. F. van Dreven; Jacomina, d v L. Jan sen en J. Schroef; Sara Marie, d v I. P. Poeliejoe en C. Pracht; Cornells 'Pieter, z v G. Groenendijk en K. Ver- kley; Pieter Cornelis, z v id. en id.; Willem, z v P. Filemon .en J. P. W. Slierings; Maria, d v T. van der Burgh en J. M. E. Stokhuijzen; Anna Clara, d v J. Berkhout en M. A. Diemei; Maria Catha. Thera., d v F. H. Bentz en G. de Bruijn; Johanna Sophia, d v W. Breedeveld en M. M. A. Maréchal. Gehuwd: P. Mulder, jm en C. H. Eradus, jd; W. Schaft, jm en E. J. van Leeuwen, jd; P. Korenhof, jm en J. C. Lardé, jd; O. P. Versteegen, jm, en E. M Juta, gesch. Overleden: H. E. van Gelder, m 72 j; L. P. Gordijn, zn 36 j; T. Blaake— Tol, wed. 56 j; J. W, Klinkhamerde Keur, vr 63 j; K. Kooijmans—de Geus, vr 71 j; A. T. Staal, wedr 81 j; H. C. Seijn, wedr 53 j; J. A. Heisterenburg, zn 61 j; U. Hülters—Clauw, vr 41 j. Donderdag 11 Nov., 's av. 8 uur. Hui ze „Feenstra", Rapenburg 13: Jaarver gadering der Prop. Club „Dr. A. Kuy per". BINNENLAND. DE KONINGIN-MOEDER. De Kon.-Moeder beeft den wensch te kennen gegeven, morgenmiddag de vergadering van het Congres der Ned. Ver. voor Armenzorg en Weldadig heid, dat op 11 en 12 Nov. in de Rid derzaal te Den Haag gehouden wordt, bij te wonen. De Koningin-Moeder zal de rede van mr. P. Droogleever Fortuyn over „Het systeem der controle-woningen" aan- h o oren. Belangrijkste nieuws in dit Hummer. Buitenland. Mussolini in de Italiaansche Kamer gehuldigd. Een rede van Baldwin over den toe- stand in Enropa. Be Italiaansche Kamer heeit een motie aangenomen tot ontzetting van de leden der oppositie van hnn lid maatschap. Heden had te Brussel de kerkelijke inzegening van het huwelijk van Prins Leopold en Prinses Astrid plaats. PRINS HENDRIK. De Prins wordt hedenavond van Hei Loo te 's-Gravenhage verwacht in verband met aangelegenheden 't Roo- d© Kruis betreffende. R. K. STAATSPARTIJ. Naai* „De'Rsb." verneemt beeft prof. dr. A. Steger ontslag genomen als. voorzitter van den Rijkskieskring 'o- Gravenhage en tevens als lid van den Centralen Raad. Drukke werkzaamheden zouden de oorzaak zijn, dat prof. Steger zich uit de actieve politiek te 's-Gravenhago moet terugtrekken. DE OPSCHORTINGSMOTIE. Naar de „Tel." verneemt is door ver, schillende Kamerleden een motie ont worpen, waarin wordt aangedrongen op schorsing der beraadslagingen over bet Nederlandscb-Belgisch trac- taat. Vermoedelijk zal mr. Marchant daarvan de eerste onderteekenaar zijn BURGEMEESTER H. POLLEMA. De heer H. Pollema, burgemeester van Lemsterland, die Maandag zijn 75sten geboortedag herdacht, mocht van vele zijden en uit alle oorden des lands gelukwenschen ontvangen, in het bijzonder van autoriteiten op on derwijs- en wetenschapsgebied. De raadzaal was voor deze gelegen heid feestelijk ingericht en van de ge legenheid den jubilaris te complimen teeren, werd een druk gebruik ge maakt, terwijl door het plaatselijk mu ziekkorps een serenade werd gebracht IR. J. A. RINGERS. Naar wij vernemen is de heer J. A. Ringers, hoofdingenieur van den Rijks waterstaat te IJmuiden, benoemd tot directeur der N.V. Maatschappij tot uitvoering van Zuiderzeewerken. Zijn wij wel ingelicht, dan aanvaardt de heer Ringers deze betrekking niet in gang van 1 Januari, doch blijft tot 1 Augustus te IJmuiden wonen en met de leiding van den sluisbouw belast. Na dezen datum treedt hij Op als ad viseur bij den sluisbouw. De heer Ringers krijgt tot stand plaats Wielingen, waar een huis vo >c hem zal worden gebouwd. WEG DELFT—ZEGWAART. Ingediend is een onteigenings-ont- werp voor de verbetering van den weg van Delft naar Zegwaart. O.m. wordt medegedeeld, dat de verharding 5 M. breed wordt. WERKLOCZEN IN LIMBURG's HOOFDSTAD. Bij den Raad der gemeente Maas-! tricht was ingekomen een schrijvem van de Ned. Transportarbeiders, om de werkloozen dezen winter nog te werk te stellen. Naai* aanleiding van dit schrijven werd er op gewezen, dat aldaar nog een groot aantal werkloozen rondloo- pen, terwijl aan de groote werken, welke te Maastricht uitgevoerd wor den in hoofdzaak Belgische werklie den te werk worden gesteld Zelfs bij de werken' van den Rijkswaterstaat schijnt dit bet geval te zijn. Door een der raadsleden werd zelfs beweerd, dat de aannemer over ds grens die werklieden in Belgisch geld uitbetaalt. De wethouder van sociale aangele genheden deelde mede, dat herhaal-* delijk getracht is om de werkloozen aan den gang te helpen, maar zelfs de directeur der arbeidsbeurs ondei> vindt daarvoor geen medewerking. Als argument wordt opgegeven, dat de werklieden van Maastricht daai* voor niet te gebruiken zijn. ARBEIDERS NAAR HET BUITEN LAND. De commissaris der koningin in de provincie Zuiid-tHollahd beeft aan de burgemeesters in zijn provincie be richt, dat den Minister van Binnen- landsche Zaken, in overleg inert rija ambtgenoot van Arbeid, „de wenschen lijkheid is gebleken, om werkloozé Nederlandsche arbeiders, die naar het buitenland willen vertrekken, om aL daar tijdeldk tot be* verrichten van

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1