Geschiedenis der muziek
NIEUWE LEÏDSCHE
COURANT VAN WOENSDAG 12 OCTOBER 1926
berg. Neeltie, d.v. T. van Rhijn en A.
Feeman. Klaas, z.v. H. Mol en C. van
Leeuwen.
Ondertrouwd: C. Knjjt en P. Brou-
wer. W. P. Caspers en G. C. v. A
Kamp.
Getrouwd: J. Ouwehand en J. v. Rijn
OverledenDiewertje Maria Korepls
hoek, i d., d.v. J. Korpebhoek en L.
A. Minnee. Arie van Duijvenbodo, "8
jaar, wedr. van C. Remmeizwaal.
LEIDERDORP.
Burgerlijke stand. Geboren. Leen-
dert Cornells, z.v. L. C. Snel en A. van
Houwelingen.
Overleden: Maria Frank, 89 j., overl.
te Oegstgeest.
NOORDWIJE AAN ZEE.
Een Noordvfksche visseher. wel
ke een Katwjjksche logger bestuurde,
is gister binnen gekomen te IJmuiden,
met gemis van een man, welke over
boord is geslagen tjjdens den storm.
Dit slachtoffer was iemand uit Eg-
mond.
In de collecten in de Ned. Herv.
Kerk werden als extra giften gevon
den: voor de diaconie ftvee bankbil
jetten van f 25 en voor de Kerk een
van f 10.
OEQSTOEEST.
Toen bjj de wijziging van de L.
0. wet het geven van vervolgonderwijs
door het Rjjk niet meer werd vergoed,
besloot destijds de gemeenteraad toch
gelegenheid te geven tot het volgen
van oen cursus, welks kosten dan voor
rekening der gemeente kwamen.
Thans is er ook weer gelegenheid zich
bü de hoofden der Lagere scholen aan
te melden voor den cursus 1926'27 en
wel tot 25 dezer.
Het destijds genomen raadsbesluit is
zeer toe te juichen, en de ouders dienen
dit te waardeeren, door hun kinderen
te doen inschrijven.
Er zal onderwijs worden gegeven in
Ned. taal, rekenen, aardi'ijks- en natuur
kunde en voor meisjes bovendien hand
werken.
Het lesgeld is gering en voor inko
mens beneden f 800 geheel vrij.
Bjj den veehouder S. is in de weide
gelegen in de Broekpolder een koe door
Eet hemelvuur doodelijk getroffen. Het
kadaver is onder toezicht van keurmees-
te rde Boer vernietigd.
Op 1 October telde de burger
wacht 103 leden en in het derde kwar
taal werden 13 oefeningen gehouden m.
een gemiddeld aantal deelnemers van
14.
De storm heeft ook hier wat niet
buigen wilde gebroken. Een wiekn.l.
van het watermolentje op het erf van
Kooymans is weggevlogen, het stee-
nen beeld bij de Hofdijk is vernield,
terwijl verder nog enkele boomen het
moeeten ontgelden.
De leden der Ned. Herv. Kerk
worden allen op kaarten beschreven
(kaartsysteem) in verband waarmede
aan allen ter invulling is toegezonden
een kaart waarin opgave wordt ge
vraagd van naam, voornamen, adres,
of men al of niet lidmaat is, al of niet
kerkelijk gehuwd en of de kinderen
zijn gedoopt, en de Zondagsschool of
catechisatie bezoeken.
Het is een heel werk, vandaar dat
enkele leden zich groepsgewijze hebben
verdeeld om een gedeelte te bewerken.
In het verslag van de Burgerwacht
in ons nummer van Maandag stond,
dat f 125 sub^die was veirleenid, doch
we rijn gelukkeg te kunnen melden, dat
dit f 1250 moet zijiu
OUDE WETERING.
In den nacht van Vrijdag op Za
terdag j.L is ingebroken in de schuur
van den rijwielhandelaar M. Meyer al
hier.
De dieven hebben uit een aldaar ge
stalde auto een partij manufacturen,
toebehooreüde aan den heer A. S., al
hier, meegenomen, terwijl zn van een
eveneens gestalde auto), welke eigen
dom is van den heer van der Veer,
twee complete auto-wielen hebben ont
vreemd.
Het is zeer waarschijnlijk, dat de die
ven per auto zijn aangekomen, daar
gedurende ruim een uur een auto niet
volle lichten in d® buurt van de schuur
met volle lichten midden op den weg
heeft gestaan.
De politie stelt een uitgebreid onder
zoek in.
RIJNSBURG.
In een der lokalen van de 0. L.
school alhier zjjn de lessen van de Rijks
Tüinbouw-wintercursus weder hervat.
Het onderwijs wordt op Dinsdag- en
Vrijdagavond gegeven.
GEMENGD NIEUWS.
Overreden en gedood. Bij
het oversteken van de straat is de 3-
jarige H. Wittenberg, te Os? door een
vraóntauto overreden en gedood. Dei
auto is -door de politie in beslag ge
nomen.
Maandagavond te half elf uur is
de 23-jarige W. A. de B. te Haarlem
die op het klinkerpad naast den geas-
phalteerden Rijksstraatweg te Schoten
wandelde, door een autobus, komen
de uit ITmuiden, aangereden. In zorg
wekkender! toestand, werd hij is per
ceel 94 aldaar binnengedragen, waar
een dokter hem de eerste hulp ver
leende. De geneesheer achtte opne
ming in de Mariastichting' alhier dade
lijk noodig. D*e jonge man bloedde
uit vele wonden. In den afgeJoopen;
nacht is hij aan de gevolgen overleden.
De politie stelt'een onderzoek in.
Trap van een paard. Te
Kerkraae kreeg het 5-jarig zoontje van
den landbouwer V., dat met zijn vader
in een weide liep, een trap van een
paard tegen het hoofd. Met hersen
schudding werd het ventje naar het
hospitaal gebracht.
Meteen mes ges token. Gis
ternacht om een uur, na het sluitenl
van de kermis te Nijmegen, welke
zeil zeer kalm verloopen is, werd del
24-jarige koopman A. Mogendorf na
bij zijïi woning in de Houtstraat door
den eveneens 24--jarig>en bankwerker J
J. van Leth, onverhoeds met een mèsi
in den rug gestoken. Ernstig gewond'
werd de jongeman zijn woning binnen
gedragen, waar hij om 5 uur heden
ochtend aan de verwondingen is over
leden. De dader bevindt zich in arrest.
Het slachtoffer is de oudste zoon
van den eigenaar van „Het Witte Huia
het heerenklee'dingmagazijn in de Hout
straat aldaar. Hij was deelgenoot in do
zaak van zijn vader en niet gehuwd.
Inbraak. Te Enschedé"hebbeni
inbrekers zich Maandagnacht door for
ceeren van het paneel in de achterdeur
toegang verschaft tot de kruideniers
zaak „De Toko". Na' in het kantoor
alles omver gehaald te hebben, zijn zei
met een bedrag van ongeveer f30 ver
trokken.
T y p h u s. Te Assen zijn twee ge
vallen van typhus geconstateerd.
De typhus 'in Breda en omge
ving is met geen nieuwe gevallen ver
meerderd. Twee patiënten, te Breda
zijn als genezen ontslagen.
Te Maastricht zim in de afgeloo-
pen week twee gevallen van paraty
phi^ gecombineerd met typhus, gecon
stateerd.
Ingebroken. Zaterdagavond isl
te Vlaardingen ingebroken in de sitoqmi
kuiperij van' C. van Toor in de Blik*
straat. Met behulp van een valscheq
sleutel heeft men ziöh toegang -ver
schaft. De brandkast wlerd omverge
worpen en aan den achterkant openge
sneden. Een bedrag van f123 wordt
vermist. ,Van de daders is geen spoot
gevonden.
Branden. Te Emmer Compas-
cuum is door onbekende oorzaak de
winkelbehuizing, bewoond en toebe
hoorende aan den heer R. van Hansen,v
tot den grond toe afgebrand. .Verze
kering dekt de scliade.
Te Haps (N.-B.) is totaal afge
brand de woning van den landbouw©*
van Wanrov. Oorzaak onbekend.
Verzekering dekt de schade.
Te Èeerta is gisteravond afge
brand de boerderij van J. H. Ha«rm©iei*
met den geheel-en ocgfstze-ven paarden
en tien varkens verbrandden mede. Er
wordt aan kwaadwilligheid gedacht.
Gisteravond is te Appelscha het
^Compagnons Hotel afgebrand. Oor
zaak is vermoedelijk een schoorsteen
brand.
Een jongen d Oi o d g, c r e d e n.
Zaterdagavond ging een 14-jarige jon
gen per fiets van Maartensdijk te Dei
Bilt een boodschap doen. Bij de boer
derij Larenstein van den heer v. d.
Grift gekomen, kwam van tegenoverge
stelde richting de veekoopèr Van Soest
met een slingerende hittewagen aan
rijden. Van SV die, naar het „U.D."
meldt, in beschonken toestand verkeer
de, had de geheele- breedte van deiï
weg noodig. Met 'den boom van het
wagentje werd de borstkas van het
jongetje ingedrukt, die aan den kant)
van den weg werd geslingerd en- on
middellijk do.oci "is geweest. Na even
te hebben gekeken, is de veekooper
direct doorgereden, zonder zich verder
om het slachtoffer te bekommeren.
Pseud a-beroof de. Een 17-ja-
rige loopknecht te Hilversum kwam
's avonds van zijn ronde bij zijn baasl
terug met opengekrabd gelaat en ge
havende- kleeren, plus een avontuurlijk
verhaai van een roofaanval, die hij op
den Taludwe-g zou hebben doorstaan.
Vijftig gulden had men hem ontsto
len, en hij haci zich krachtig geweerd,
getuige zijn bebloed aangezicht.
D-e zaak werd- in handen der politie!
gesteld, die bij haar onderzoek ont
dekte, dat het jonge menscli niet wasl
aangevallen, doch zelf zich had toegeta;
keld en het verhaal had bedacht oml
zich de vijftig gulden te kunnen toe-
eigenen. Met dit geld hoopte hij vroë-
gere gepleegde kleine diefstallen te
kunnen aanzuiveren.
Mijnongeluk. In de in aan
bouw zijnde mijn „Julia" te Eygels-
hoven is de mijnwerker T., door val
lend gesteente getroffen.
Ernstig .gekwetst werd hij naar bo-
veh gebracht, waar hij kort daarop
overleed.
Inbraakte Rotterdam. Gia
teravond omstreeks 6 uur viel het een)
surveill-eerend agent van politie op, dat
de jalouzie van een winkel in kruide
nierswaren van den heer P. K. in de
Zwaanshals te Rotterdam geheel defect
was.
De politieman, die onraad- vermoed
de, stelde zich in de nabijheid verdekt)
op en inderdaad zag hij even later tweel
'mannen naar buiten komen, die dd
Zwaanshals ingingen. Hij slaagde er in|
lee-n hunner te arresteeren, dien hij over
bracht naar het politiebureau aan jdö
Wickstraat. 9
Het bleekste zijn de 41-jarige be
ruchte inbreker B. T. G. L. Hij werd)
in het bezit gevonden van een oom-
klein bedrag aan geld. Hij bekende, in
pleet stel inbrekerswerktuigen en een
den winke-l te hebben ingebroken en
het geld uit een linnenkast te hebben
gestolen.
De andere dader is ontkomen.
*J.W!g
RECHTZAKEN.
KANTONGERECHT LEIDEN.
Er stonden Maandag 78 zaken voor
de zitting van het Kantongerecht op
de rol, waarvan 72 bestemd voor open
bare behandeling.
De in de vorige zitting terecht ge
staan hebbende A. van den B. te Lei
den, die gedagvaard was terzake oat
hij een kalf op de veemarkt had aan
gevoerd, dat lijdende was aan mond
en klauwzeer, kwam nu weer voor.
Als getuige werd de adj.directeur
van het Openbaar Slachthuis gehoord,
die tegenover de ontkenning van be
klaagde n-u het pro ces-verbaal beves
tigde, waarna de Ambtenaar f5 of 5
dagen eischte.
Tegen J. C. en W. Hl. te Leiden werd
inzake dezelfde overtreding ook f5 of
5 dagen geëischt.
C. C. te Leiden stond de vorige week
terecht, terzake dat hij in Noordwijk
met een vrachtauto had gereden waar
van de nummerplaat niet Üe vereisch-
te blauwe kleur droeg, wat verdachte
toen ontkende. De plaat was wel iet
wat verkleurd. De kantonrechter vond
het echter niet zoo erg. Nadat als ge
tuige was gehoord de verbalisant Par-
levliet, eischte de Ambtenaar f 4 subs.
4 dagen, wat de verdachte onbillijk
vond. De Kantonrechter zeide, dat bij
de uitspraak maar eens moest afwach
ten.
P. van B. koetsier te Leiden, stond
terecht wegens het aanrijden van een
auto met een rijtuig op de Breestraat
Hij beweerde, dat de autobestuurder
geen sein had gegeven. De gehoorde
getuigen, de heer De Koning, koop
man alhier, en de stalhouder Van
Vliet hadden ook niet gezien of ge
hoord, dat de chauffeur een sein heeft
gegeven.
De Ambtenaar vroeg nu bij gebrek
aan bewijs vrijspraak.
J. J. de Gr. te Noord wijk, beeft ge-
loopen op verboden grond. Door een
bord was aangegeven dat dit verboden
terrein was, terwijl ook bet heli geslo
ten was. Verdachte had den vorigen
keer gezegd, dat het bord er biet
stond en het hek open was.
De verbalisant Parlevliet bevestigde
het proces-verbaal en verklaarde, dat
's morgens het bord er nog stond en
het hek op slot was. Verdachte had
het dus moeten hebben opengemaakt.
Eiscb f 3 of 3 dagen.
H. C. v d V. bakker te Katwijk bad
een knecht in dienst gehad, zonder
daarvan kennis te geven aan d. Raad
van Arbeid, waarvoor de Ambtenaar
f 10 subs. 5 dagen eischte.
G'. D. los werkman te Leiden, was
ten laste gelegd in verboden water,
de Spoorsloot, te hebben gebaggerd.
Verdachte zeide, dat hij niet gebag
gerd had, maar daarin gevallen steen
kolen gevischt. havl
Eisch f0.50 subs. 1 dag. De Kanton
rechter liet hem zonder straf gaan.
P. A. W. te Leiden zou hebben ge
reden bij avond met een rijwiel zonder
licht. Verdachte beweerde, dat het
licht had gebrand, maar hij had, om
dat het warm was, zijn stroohoed af
gezet en die over den lantaarn ge
hangen.
Dit achtte de Ambtenaar geen ver
ontschuldiging en eischte daarom fl
subs. 1 dag.
C. L. te 's-Gravenhage, bad volgens
het proces-verbaal gevischt met een
kruisnet in de Vliet.
Verdachte ontkende. Hij vlschte met
een hengel. Er waren nog meer vis-
schers en daaronder die wel een kruis
net hij zich hadden.
De zaak werd nu uitgesteld tot de
volgende week om den verbalisant te
hooren.
P. van H. smid te Leiden, heeft niet
voldaan aan den last van een politie
beambte om voor de spoorbrug aan
den Haagweg te blijven staan totdat
de trein was gepasseerd.
De verdachte verdedigde zich met er
op te wijzen, dat hij in verband met
het spoorwegongeluk, dat pas was ge
beurd, een zuurstofapparaat moest ver
voeren.
De Ambtenaar zeide, dat' hij in ieder
geval bad moeten voldoen aan den last
van den agent van politie en eischte
daarom f 3 subs. 3 dagen.
H. J. S. chauffeur te Leiden, beeft
op 20 Sept. met een vierwielig motor
rijtuig gereden zonder in het bezit te
zijn van een geldig rijbewijs, Hem is
door den Kantorechter te Woerden bet
recht om met een motorvoertuig te
rijden voor den tijd van 3 maanden
Verdachte had gratie gevraagd en
was persoonlijk aan het Kabinet der,
Koningin geweest, waar men een af-;
schrift van een brief had gegeven,!
waarop hij meende te mogen rijden.
De verdere behandeling werd aan
gehouden.
M. Z. 21 jaar, dienstmeisje, en Ma->
rie 18 j. zonder beroep, beiden te;
Leiden, waren bij avond' aangetroffen'
op een berm van den weg in gezel
schap van leden der andere sexe.
De Ambtenaar vroeg tegen elk f 3i
suhs. 3 dagen, terwijl de Kantonrech-
ter de meisjes wees op het gevaar en
haar ernstig waarschuwde het niet.
weer te doen.
Pieter P. schipper te Warmond zou,;
volgens de dagvaarding, met veel te
groote snelheid in* de Warmonderleede
hebben gevaren. i
Verdachte vroeg naar de toegelaten
snelheid, aangezien daarvan niets op
de waarschuwingsborden vermeld
stond. De Kantonrechter zeide, dat dit
ook niet noodig was. Het staat om-'
schreven in een verordening van het)
jaar 1917, welke de schipper toch had
moeten kennen.
Eisch f 10 snbs. 10 dagen.
De 63-jarige N. Zw. te AlkemaJde,,
heeft in de Warmonderleede gepeurd,,
wat hij ontkende. Hij had wel een Béér
bij zich die had gepeurd, doch deze;
had eenigen tijd te voren het schuitje'
verlaten. Er waren twee mannen ge-J
komen di$ hij voor bandieten aanzag,
doch later bleken rijksveldwachters te
7,ijn. Hij heeft van schrik toen maar,
wat gezegd. De Ambt. geloofde het ver-;
haal niet en eischte een boete van f21
subs. 2 dagen.
J. van D. en J. v d A. schilders te
Leidèn, waren bij avond te Zoeterwou-'.
de aangetroffen, rijdende op rijwielen
zonder liëlit. Zij waren om werk uiti
geweest en door den harden wind was';
het licht uitgewaaid. Eisch f3 subs. 3:
dagen.
De Kantonrechter sprak hen vrij,;
toen hij van den verbalisant hoorde.
dat het dien avond inderdaad hard
v/oei.
W. Spr. student te Leiden had in de
Hoofdstraat te Noordwijk aan Zee «en1
auto eenigen tijd onbeheerd laten
staan, terwijl de motor werkte.
Eisch f 3 subs. 3 dagen.
G. N. B. broodbakker te Katwijk had?
zijn zoontje van 13 jaar brood laten,
rondbrengen bij de klanten.
Eisob f5 subs. 5 dagen, wat verdach-.
te f5 te veel achtte.
Uitspraak over twee weken1.
Scheepstijdingen.
STOOMV. MIJ. NEDERLAND.
JOHAN DE WITT, uitreis, 12 Oot.
te Port Said.
KARIMATA, 12 Oct. van Java, Lv,
Londen, Amsterdam.
KONINGIN DER NEDERLANDEN,
12 Oct. van Amsterdam naar Batavia,
PRINS DEN NEDERLANDEN, thuis
reis, 11 Oct. van Sabang.
ROTTERDAMSUHE LLOYD. I
MEDAAN, uitreis, 12 Oct van Qi-
braltar.
PATRIA, uitreis, 12 Oct te Gibraltar.
SITOEBONDO, thuisreis, 11 Oot. van
ICblombo.
MA AD 10 EN, 12 Oct, van Rotterdam
te Batavia.
HOLLAND-AMERIKA LIJN.
DINTELDIJK, van de N. Pacifiokuet
naar Rotterdam, 12 Oct. te Londen.
BLIJDÉNDIJK, van Philadelphia n.
Rotterdam, wordt 12 Oct. voor den N.
Waterweg verwacht.
SPAAKNDAM, 12 Oct. van Rotter
naar N. Orleans.
HOLLAND-AFRIKA-LIJN.
MELISKERK, thuisr., pass. 11 Oct.
(Gibraltar.
HOLLAND WEST-AFRIKA LIJN.
JAVA, 12 Oct. van Amsterdam naar
Rotterdam.
X
VI.
BEETHOVEN.
De muzikale kunst der 17de en 18 de
eeuw is in wezen het product van den
Latjjnschen geest. Alleen b(j die muziek
van Bach, naar den vorm nog geschoold
aan de Italiaansfihe traditie, bemerken
we de wondere clair-obscuur, welke in
de Noordelijke schilderkunst is opgeval
len en waarva/i Rembrandt de visioe
naire vertolker is. Toch bezit Bach een
groote mate varn strakheid en klaarheid
Baeh kunnen -ive noemen de Palestrina
van de ErotejS tantsche kerkmuziek.
De muziek van de 17de en 18de eeuw
streeft naai; plastische en uiterlijke
vormsohoon'nejid. Deze uiterlijkheid sluit
daarom innerlijk beleven niet uit. Er is
evenwicht tusschen de drie elementen:
rhythmua, melodie en harmonie. Er is
een rusMg beiheerschte architectonische
Orde iii die ï'assions van Bach, in de
sonaten en syimphonieën van Haydn en
Mozart.
Er is een sobere vastheid van tonali
teit. Deee nruziek maakt rustig. Ze kan
weemoedig zijn, maar niet de schrijnen
de dissonanten van het verscheurde ge»
'moedsleven.
De klassici denken er niet aan, hun
haat, hun drift hun persoonlijke smart
of liefde In dje mimiek om te zetten.
Zij blijven, voorzoover dat kan, ob
jectief tegenover zichzelven.
Maar nu kpmt Beethoven.
Als hü optreedt is Europa aan ge
weldige beroeringen ten prooi.
In Frankrijk woedt de revolutie; in
Duifechland heerscht een omkeering op
het gebied der gedachte en slaat de
romantiek de verzenen van het rationa
lisme der liufklarung kapot. Engeland,
dat in u, a8de eeuw met zijn nuchtere
wijsbegeerte is voorgegaan, doet een
omwenteling in zijn litteratuur aanschou
wen.
In Frankrijk een keten van schrijvers
die zich atpant van Rousseau over Cha
teaubriand naar Victor Hugo.
In Duitschland Goethe en Schiller en
de Romantici; aan de overzijde der
Noordzee de stormvogel van Albion,
Byron, en Walter Scott en Shelley en
Keats.
Zij wilden het persoonlijk gemoeds
leven, het persoonlek levensgevoel uiten
in hun geschriften; zij schreven over
zeer persoonlijke levenservaringen, in
hooge mate zelfs Goethe, dien men klas-
sicus noemt
Maar wat deze allen in verschillende
landen, in verschillende talen, op aller
lei wijzen voor de litteratuur deden, het
recht opeischen voor de persoonlijkheid
pm zichzelf te openbaren in nieuwe vor
men, het eigen gemoedsleven te ma
ken tot voorwerp van kunst, dat wordt
door één man met oer-geniale kracht
van uiting gedaan voor de muziek; één,
die alles samenvat, wat leeft en woelt
in de hevig bewogen wereld der eeuw
wenteling, die alles doorgrondt en phan-
taseert in zijn kunst: Ludwig von Beet
hoven.
„Tot aan Beethoven had de muziek
God gediend en de menschen. God had
zij verheerljjkt door vijftien eeuwen.
Sinds weinige eeuwen was zfi daar
naast begonnen, ook de menschen te die
nen, hun leven te sieren met melodie.
Weinig evenwel had zij nog getracht
de gelijkenis der menschen te scheppen,
hun innerlijk leven te vertolken".
Aldus weer Diepenbrock.
Maar met Beethoven wordt alles an
ders.
Beethoven schijnt te vragen: hoe druk
ik door muziek het best mijn gevoelens
uit, en de vorm wordt ondergeschikt
gemaakt aan den inhoud van het leven.
Beethoven wil geven „Ausdruck der
Empfindung".
De uitdrukking van het persoonlijk
levensgevoel wordt met en na hem het
doel der muziek; bij de klassici was
het meer gevolg.
Bij Beethoven de storm en de strijd
der menschelijke hartstochten in hevig
kampende thema's; maar hoor hoe hij
ze bezweert in zijn aangrijpende andan
te's en adagio's; hoor, hoe hfl in zijn
finale's in machtige aceoorden de be
vrijding en de zege uitjubelt.
BÜ Beethoveu de mensch, de per
soonlijkheid, die in de prachtigste lyriek
zijn innerlijkste droomen onthult; de
mensch, die kampt en kreunt onder den
zweepslag van het lot, de mensch die
vertwijfelt en in de vertwijfeling de
rust vindt van het gebed; die in het
machtige slotkoor van de 9de symphonie
het heilige rijk der vreugde bezingt en
verklaart:
Brüder, üben Sternenwelt,
Musz die grosze Gottheit wohnen.
die in de „Missa Soleninis" bidt:
„Dona nobis pacem" geef ons vrede
Het is zooals een Fransch schrijver
verklaart: „Voor Beethoven zong de mu
ziek rondom ons, met en na Beethoven
zingt zjj in ons".
Het is merkwaardig hoeveel er nog
bij Beethoven's leven in het tijdvak der
Romantiek over muziek geschreven is
en hoe men vooral de melodie verheer
lijkt.
Men weet wat Gezelle zegt:
Als de ziele luistert,
Spreekt het al een taal dat leeft.
Voor de ziel die luistert hebbeu alle
dingen hun eigen melodie.
Ik kan mij niet weerhouden, hier een
paar gedachten van den genialen Sotch,
Thomas Carlyle, af te schrijven:
„Een muzikale gedachte is een ge
dachte, uitgesproken door een geest,
die doorgedrongen is tot de diepte kern
van het ding; die het innerlijk mysterie
er van doorgrond heeft, namelijk de
melodie, welke er in ligt opgesloten.
Het wezen van alle dingen kunnen wij
zeggen, is melodieus, wat zich vanzei!
uit in een lied".
En elders zegt Carlyle: „Alle diepe
dingen zijn een lied. 'Een lied schijnt
onze innerlijke kern te zün, alsof al het
overige slechts omhulsel en windsel
ware
Prachtige dingen kan men vinden
over het universeele en tevens allerper
soonlijkste der muziek van Beethoven
bij den wonderlijken spokenphantast
Amadeüs Hoffmann, in de geschriften
van Carl. M. von Weber, en in de ge
schriften van Robert Schumann.
In Beethoven's symphonieën men
Ipefft ze „Reden an die Menschheit"
genoemd spreekt de mensch van zijn
leed en strijd en liefde en boven de duis
ter roffelende accoorden van smart en
opstandigheid, breeks soms plotseling
de melodie uit als een goudstralende
vreugdehymne.
In Beethovens muziek zien wij den
mensch voor ons: maar meer dan de
mensch Beethoven. Heel een wereld,
die zich aan tuchtlooze vrijheidsrazernij
had overgegeven, heel een wereld, die
snakte naar rust en orde en die uit een
chaos van werkelijkheid droomen van
vrede schiep. In Beethoven's muziek
schalt met grooten roep de leuze der
democratie, maar een democratie, die
in de eerste plaats recht opeiseht voor
.den adel des geestes, ongeacht of deze
woont onder een koningsmantel, dan on
der een dagloonersbuis. God weegt de
zielen der menschen, en niet hun staat
en voor de ziel kan de staat een bezwaar
zün.
Met Beethoven is de muziek vrij.
Hoe zü ook mag toegepast worden
bij den eeredienst aer verschiUende ge
zindten, hoe zjj moge medewerken ih
tempels en bedehuizen, het hart te ver
teederen voor den Almaohtigen God,
zij is buiten de Kerk getreden, is onaf
hankelijk geworden van de opdrachten
en paleizen der vormen, onafhankelijk
van de klassieke vormen der comjoositie
leer, zij is in de wereld getreden, om,
het leven der menschen te sieren, om1
in de concertzaal den mensch aan zich-'
zelf te ontdekken, de mensch met zün
moeiten en strijd, zün liefde en geheim
ste verlangens, zü'n worsteling om het
te bereiken.
Zü heeft, 2egt Dr. de Hartog, „een,
kosmisch karakter" en verder: ,,De
kosmische beteekenis der muziek in de
organische al-uiting van het mensche-,
lfjk geestesleven lijkt ons deze, dat zij.
in h a a r sfeer gelden kan als Theodicee,'
als „rechtvaardiging Gods" van Zijn
wereldgangen in wereldzangen".
Ziet men af van de „lagere" muziek,
die alleeu voor amusementsdoeleinden,
werd gecomponeerd, let men uitsluitend'
op de hoogere muziek, op die, welke,
door genieen werd gecomponeerd, onl!
hun levensgevoel, hun levenshouding ia,
tonen te verklanken, dan kunnen sonate,)
symphonie, kwartet of oratorium- ona
voeren op hooger levensplan, om met'
grooter geloof en gr00ter liefde den,
strijd des levens te doen aanvaarden.
Want dg kunst is meer dan vluohtige,
verpoozing. Zij is het herscheppen eener
geïdealiseerde werkelijkheid. En wie de
gave bezit, kunst te kunnen scheppen,
is een begenadigde, die de plicht op
zich voelt rusten, zooals Beethoven, in
het leven der menschen „een straal
te werpen uit de eeuwigheid".
Zoo komt de genade van God in
de kunst door den mensch tot den
mehsch.
S.
