Geschiedenis der muziek-
NIEUWE LEIDSCHE COURANT VAN WOENSDAG 29 SEPTEMBER 1926
Hierna is het woord aan 'Mr. Bour-
l'ier, om beid. deft G. te verdédigen.
iWat spr.'s confrère zei was mooi1
gezegd, maar niet waar. Het ia juist»
(heel anders.
De Leidsche bladen achtten het ver
schil onder de tuinders van genoeg;
belang om voor hun lezers de situa
tie uiteen* te zetten. Er volgde leen:
debat over en weer. Béide partijen wil-»
den de zaak openlijk bespreken, 'dat/
geeft recht, zijn meening te uiten, mitsi
jn behoorlijke termen. En nu dit schrijj
ven van den heer de G. Dat is absoluut:
zakelijk. Men had eenmaal dezen weg!
gekozen. Ook de heer B. deed eiraanj
mee, en wie kaatst moet den bal' ver
wachten. De heer de G. had volkomen
het recht en was bevoegd zijn meeningl
te uiten. Er was geen reden die fe)
verdoezelen.
Hoewel de Houtmarkt-veiling met
de schuld der L.T.P.V. niets te maken
heeft, waren de leden toch zoo fatsoen
lijk een moreelen plicht te erkennen enl
hun advocaat een accoord te laten
aanbieden. Deze gebruikte de formule!
ponder alle voorbehoud". Dat doen.
wij advocaten allemaal. Maar volgens!
iden heer Bink (zie ingez. st. 1 Febr.
L. Crt.j beteekende dit- dat de G. door
draaierij een schijn aanbod wilde doen
Daarop heeft deze zich natuurlijk
krachtig verweerd, en o.a. gezegd dat
wanneer tijdig de heele voorraad der
[Coöperatie verkocht was, er geen
öschuld zou zijn. De heer Bink is als;
leider zijn plichten niet nagekomen.
Hij mag zich niet beleedigd achten*.
Er is alleen critiek op zijn beleid. Hijl
heeft zijn vooraad verkocht. Dat is er
kend. Het verhaal als zou de Yereeni-
ging met den resL hebben willen spe-
iculeeren is: larie. Alle zouterijen dreig-'
den op dat moment te failleeren» Dei
heer B. heeft eerst nooit van 'n spe
culatie door hel' béstuur gerept. Hijl
zei: ik mocht 't doen. Als 'twaar is,
dat het bestuur meedeed, heeft hec
niet gespeculeerd, maar geld wegge
gooid.
De toestand was zóó erg, en dei
Houtmarkters ivaren zóó blij, toén zij:
dachten dat de heele voorraad ver
kocht was, dat zij met z'n honderdei»
zelf 'de schuit door 'tijs hebben ge
trokken, jom de groenten tijdig in Rot
terdam te krijgen. Later bleek dat zij':
aan den voorraad van den heer B.
hadden getrokken. Wik" u zeg,gen, dat
■de vereen.^ ervan heeft geweien? Alsi
idat waar "is, had.de heer B. .in del
krant moeten zetten: ik mocht hei: doem
iMaar hij wenschte zelf niet te spe
culeer en.
Bekl.: Neen....
Pres.: Houdt u er zich buiten, a.u.b.
Mr. Bouriier: De heer B. schreef
in de L. Crt.: misleiding, verleuge-
ning, opzettelijke verkeerde voorstel
ling, dit zijn de middelen van de G....
En loopt deze man naar den rechten
met 'n: ik ben beleedigd? Iemand
die 'n ander openlijk uitmaakt voor op
hitser?
Zoo noodig .zal spr. met getuigen be
wijzen, dat de critiek van den heer;
de G. volkomen juist was, en terwijl
hij voor zijn cliënt vrijspraak vraagt'
légt hij aaii de rechtbank over het in
gez. stuk van den heer Bink, een ver
klaring van de 100 tuinders die de
motorboot hebben getrokken en nog
een van verschillende andere tuinders.
Mr, rit: Als ik ook getuigen op
riep, zou het betoog van mijn con
frère onwaar blijken te zijn. Het be
stuur der Coöp. heeft wel degelijk ge
speculeerd op prijsstijging en de heer,
B. had geen-grooteren invloed dan del
anderen. De schulden der L.T.P.V,
zijn eerst later ontstaan. Men is eerst,
zelfs doorgegaan met zouten in de
hoop op prijsstijging. Spr. is er hedlig,
van overtuigd, dat de beschuldiging
onjuist is, maar al was zij juist, dan»
mocht de héér de G. haar niet zoo nu
de krant zetten.
Mr. B our,li er: ,Uit het „trekken"
yan die 100 tuinders blijkt wel hoe blij!
ze waren dat de heele voorraad weg]
zou gaan. Het bestuur had geen recht
te blijven speculeeren. De neer Bink'
verschool' zich achter de Leenbank om
allerlei gemeene "leelijke dingen té zég
gen. Had hij zich dan eerder op heti
bestuur der Coöp. Zouterij beroepen,,
dan had men het bestuur kunnen aan
vallen. Maar hij zei: ik mocht.
Pres. tot bekl.: Heeft u nog iet9l
te zeggen
Bekl.: Na het pleidooi van mijn ver-
Idediger niet meer, Ed.
De ambtenaar bleef bij den edsoh.
lUitspraak over 14 dagen
UIT DEN PRUIKENTIJD.
In het Tijdschrift der Ned. Maatsch.
voor Nijv. en Handel, waarin mr. J.
Bierens de Haan met het oog op het
naderende 150-jarig bestaan Oer Maat
schappij telkens mede deelingen „Uit
ons Verleden" doet, vinden wij dit
maal vermakelijke staaltjes van de on
belangrijkheid en even groote plechtig
heid, waardoor de handelingen van
het college en zijn jaavlijksche verga
dering zich in den pruikentijd, om
streeks 1800, kenmerkten. Deze bijeen
komst werd steeds gehouden Mn de
zaal vafi het Proveniershuis (het Oude
mannenhuis) te Haarlem.
„Er was een prijsvraag uitgeschre
ven nnaar een kijker, om voorwerpen
onder water duidelijk te kunnen zien,
wat toentertijd blijkbaar voor een zeer
nuttig en begeerlijk instrument werd
gehouden.
Er was op deze prijsvraag inderdaad
een antwoord ingekomen: een onder
nemend uitvinder had een kijker met
gebruiksaanwijzing ingezonden. Bij
genomen proefnemingen bad echter
noch de een, noch de ander -voldaan,
zoodat de inzender verzocht werd na
dere inlichtingen omtrent het richtige
gebruik te geven.
Nodat het volgend jaar bij herbaal
de proefnemingen de kijker weer niet
aan de verwachtingen heeft voldaan,
wordt besloten den uitvinder zelf uit
te noodigen om aan een commissie
uit de direteuren het gebruik ervan
duidelijk te maken.
Het daarop volgend jaar worden
ter vergadering eenige bedenkingen
voorgelezen, die de uitvinder had .inge
zonden tegen het besluit van het vori
ge jaar, waarop andermaal lesloten
wordt den uitvinder uit ti no xtigen
voor directeuren een demonstratie te
geven.
Het daarop volgend jaar wordt ein
delijk door een commissie uit de di
recteuren aan de vergadering over
deze zaak een uitvoerig rapport uitge
bracht, waarin wordt vermeld, dat
drie directeuren met den alg. secreta
ris zich ter bestem deer plaatse hebben
begeven .om met den kijker onder wa
ter te zien. Daartoe bad de uitvinder
naar het logement „de Halve Maan"
behalve den kijker, twee vaten water
gezonden, en nog een derde, waar mon
met een trap tegen op moest klimmen.
Hiernin werd een bedrukt papier neer
gelaten, waarop de directeuren om
beurten met den kijker in het water
vat tuurden om dit papier en de letters
te bespeuren. Maar hoewel de een wit
te figuren zag, konden de anderen
niets ontdekken, zoodat zij .,na een ver
geefsche moeite van ruim twee uren"
de zaak moesten opgeven.
Na vier jaar kwam men zoo tot de
ontdekking, dat het begeerde doel
niet bereikt was, en men verstoken
moest blijven van het gezicht onder
water. Welk voorval zeker van meer
fantasie en vrijen tijd getuigt dan van
inzicht in de noodzakelijke middelen
tot herstel van 's lands welvaart
INGEZONDEN.
(Bulten verantwooraelijkhéid der Redactie.)
Mijnheer de Redacteur.
Zou ik nogmaals ïjwo gastvrijheid
mogen inroepen, thans voor onder
staande regelen; het slot-accoord op
onzen gehouden Zonne.straahlag. dat ik
door allerlei omstandigheden niet
eerder heb kunnen laten hooren. Die
dag toch is voor ónze commissie een
dag vol zonnestralen geweest. Het
weer vooreerst was zonnig. Vele zon-
pl'.m. f 1000 in eens. «.nog een rente
van f 3,82y2 f 3 r 6.82y2 per week.
iHieruit blijkt dus wel, dat, als ge
regeld zegiels worden geplakt, de in
validiteitswet niet te onderschatten uit-
'kceringen waarborgt.
Naar het Tuberculoscfonds.
Naar wij vernemen, besloot het Gen
traai Bestuur van den Ned. Chr. Bond
van Pers. in Publ. Dienst aan het Al
gemeen Bestuur voor te stellen, over
te gaan tot aansluiting bij het tuber-
culosefonds „Draagt Elkanders Las
ten" van het C. N. V. en het daarvoor
benoodigdo bedrag te betalen uit de
kas van het Fonds I-Iulp in Nood".
RECHTZAKEN.
bi I III Mil''
HAAGSCHE RECHTBANK.
De Leidsche Tuinderskwestie voor de
Rechtbank.
Qistermiddag heeft voor de Haag-
Sche Rechtbank terechtgestaan de tuin
ider A. d'e G(raafj, voo-rz. v. id.
groenten veiling de Houtmarkt te Lei-
Beklaagde zou zich aan smaadschrift)
(hebben schuldig gemaakt door in het
L. Dagbl. van 2 Febr. j.l. onder het
[hoofd: „de Leidsche Tuinderskwestie"
leen ingezonden stuk te hebben 'doem
opnemen, waarin aan het adres van
Iden hèer [W, B(ink) oud-voorzitter der
(L.T.P.V. p.m. werd gezegd, dat, indien
hij jpndertijd zijn plicht als voorzitter
ha'cf gedaan, een faillissement van de
IL'.T.P.V. Coöperatie zou voorkomen;
izijn en tevens, dat hij zich voor f30.000
heeft bevoordeeld door zijn eigen voor,
raad gezouten gyoenten te verkoopen
iinplaats van het restant v. d. voor
raad der Coöperatie waartoe hij op
dracht had Van de ledenvergadering.
De heer B. acntte zich aoor dezei
(passage's beleedigid en diende een
klacht in Wegens smaadschrift.
De eischenae partij was vertegen
woordigd d/oor M r. P. E. Briët, eni
eÏBchte een schadevergoeding, ad f50
(met bekendmaking van het vonnis op
kosten van den veroordeelde tot een
anaximumr bedrag Man f150.
D e president, Mr. Cost Budde, tot
'den beklaagde:
Uw beidoeling was, die woorden on-'
!der 'een, groot publiek te brengen.?.
Bekl.:. Niet speciaal die woorden.
Pres.» Maar die woorden toch ook?
Bekl1.,: Jawel. f
vPres..: Hoe kwam u daartoe?
iBekJi.Ik moest die woorden wel
i bezigejn naar aanleiding van een vo-
rig ingezonden van den heer B. Daar-
..in waia gezegd, dat het door Mr. Aver-
beek namens ohze vereen, gedanei vopn
stel f^m de personen die borg stonden
voor de schuld der oude L.T.P.V?, Coö
peratie schadeloos te stellen, niets dan
'misleiding was.
Pres.: En daarin was uw naam get-
Boeimd
Bekl.: Jawel, en daartegen moest ik
mii, verdedigen.
Ir, res.[Waren het dezelfde men-
sc'hen die eertijds de L.T.P.V. vorm-
scjhen die eertijds de L.T.P.V. en de)
Coöperatieve vormden
'Biekl1.: Ja, maar de vereen, stondenl
itoch afzonderlijk. Wij hebben aange
boden de schuld te delgen maar dat
..Was niét omdat wij ons meer aanspra
kelijk ge-voelden dan de andere ver-
loemiging, De andere partij was in de
perste plaats aansprakelijk.
Pres.iU hebt dus eigenlijk alleen ,uw|
'goeden naam verdedigd?
Bekl.: Juist, Ed.l
Hierna wordt getuige W). Bink ge
hoord.
Pree. tot den bekl.: Hebt u getuigd
B. nog iets te vragen?
Bekl.: Ja. In welk .opzicht kon hij'
zich beleedigd gjevoelen, waar het ver-
fwetene door hem is erkehd? Er is 7,
iaar lang over gësproken. Als in del
ledenvergadering den heer B. een ver
klaring werd gevraagd, zei hij altijdi
met een lachend gezicht: Ik had er
het recht toe.
Pres.: U. zoudt het zich toch ook
hebben aangetrokken
Bekl..: Niet als ik zelf aanleiding gaf
Als men speciaal op pad is om zaken
IV.
MEERSTEMMIGHEID EN VRIJHEID.
„Ben. groote hymnus is Je geschie
denis der toonkunst vanaf de' gewijde
zangen der oudste christelijke tijoen tot
Wagner's Parsifal. Zn verhaalt van de
aederdaling der melodie uit de ijle hoog
.ten van de extase der Middeleeuwsehe
contemplatie, tot de vlalcten der wereld
de rijken der menschea. Hoe zp hun
samenleving tooiden met tonen, hun al
gemeenste, meest onbewuste begeerten
en hartstochten verklankten, totdat zij
in de 19de eeuw. tot zelfbewustzijn ge
komen, de oneindig wisselende reeks van
emoties met al hun breking en speling
het wezen van zichtbare en onzichtbare
dingen omvattend, doordringend, vol
gens de eeuwige ev*>lutie uit het on
bewuste tot het bewuste, door Beet
hoven en Wagner ia geworden: de me
lodie van het zichzelf bewuste, van ruim
te en tijd en van h'iin zichtbare vormen
pnafhankelijke leven der ziel".
Met dit citaat uit een studie „Melodie
en Gedachte" van iAlnhons Diepenbrock
is eigenlijk de getoeeie geschiedenis der
toonkunst vanaf de late Middeleeuwen
geschetst.
Dit houde men,' in het oog.
De wereldlijke muziek was in de Mid
deleeuwen niet (iet minst in zoover zij
zich instrumentaal uitte, dienstbaar.
Zij werd geacint verre te staan bene
den de kerkmujiiek; zij .was dienstbaar
aan Jen adel; «j'ienetbaar aan de vor3ten
hoven. Zij leicljrie niet een vrij en zelf
standig ven naast de kerkmuziek. Zij
.werd. ni. 1 in staat geaoht da emoties
,vap het njgnïjrjheiiik gepioed te vertol-
te doen voor de vereeniging, moet men
eigen belangen weten echter te stellen.
Dat is mijn eenige critiekl
Pres.: Wil get. Bink daarop ant
woorden
Get.: Jawel, ik gevoel mij als iemand:
die te Leiden veel bekenden heb en té
goeder naam bekend sta, ten zeerste!
beleedigd door het 'verwijt dat ik mijl
in m'n kwaliteit van leider voor t 30000
zou hebben bevoordeeld.
Pres.: Wil de verdediger get. iets
vragen
Mr. Bouriier: Ja. Heeft u (B>
op de vergadering gezegd, dat u en
het recht toe had?
Get.: Ik heb nooit in dezelfde woor
den erkend wat bekl. mij heeft ver
weten.
Mr. Bouriier: Heeft u niet eigen za
ken gedaan toen u voor de vereeni
ging onderhandelde?
Get.: Dat is een heel andere zaak.
Het gaat erom of ik mij ten nadeele
van de vereen, voor f30.000 heb be
voordeeld.
Pres.: Dus u heeft wel' tegelijk uwl
eigen zaken gedaan?
Get.: Ja, dat is een feit. Dat heb ik!
ook op de vergadering erkend. Ik had!
bij de onderhandeling echter piiet den:
invloed dien men mij toeschrijft: Del
Coöp. had een bestuur, een directeur
en een raad yan commissarissen. Van
den laatst en was ik voorzitter. Met mij
hadden 10 h' 11 aifderen een stem inl
't kapittel
Pres.: Waarom verkocht u niet In da
eerste plaats al de groenten der ver
eeniging
Get.: Het bestuur wilde niet den
geheielen voorraad verkoopen.
Pres.: Er was dus wel een koopen
Voor den geheelen voorraad.
Get.: Jawel. Het bestuur heeft voor)
een bedrag van f88.000 verkocht.
Daar is een klein gedeelte van mijn.
voorraad bijgekomen.
Pres.: Dus door uw onthouding zou]
de vereeniging toch niet meer hebben]
verkocht
Get.: Neen.
Na deze verklaring eischt het O.M
waargenomen door Mr. Enger f50
boete of 25 dagen hechtenis tegen deiU
beklaagde.
Mr. Briët licht den eisch in 'f
kort toe. Er zijn menschen, die zich;
beroemd trachten te maken 'door het
schrijven van ingezonden stukken. On
der hen die op deze wijze misbruikl
maken van de publieke aandacht ia
ook de heer de G. Meer dan een:
jaar heeft hij "het L. publiek verveeld
met zijn ingezonden stukken over een]
kwestie waarbij niet 't geheele publiek!
behoefde te worden betrokken.
.De K. v. Koophandel stelde eeis
(onderzoek in, dat voor den heer de G.
vernietigend was. Deze is toen al gra
ver in zijn beweringen geworden, tot
dat het hierop is uitgeloopen. Het
spreekt vanzelf, dat spr.'s cliënt is be
leedigd. Temeer, waar Van het verwijt
geen woord waar is. Spr. wijst!
op een ingezonden stuk van 4 Febr.
waarin 2 bestuursleden der voormalige
Coöp. de beschuldiging vuige laster
noemen. Omdat alle tuinders het ver
loop kenden kon de heer B. zeggen:
ik had er het recht toe. De heer de G.
wist dat ook drommels goed. Spr.
laat een circulaire zien, uit 1918 waar
in de G. den heer Bink als voorzitter
aanbeveelt.
De comm.en der Coöp. waren be
stuursleden van de L.T.P.V. Na den
wapenstilstand was het zeer moeilijk!
de groenten te verkoopen. De voor
zitter, v. Vliet zat er erg mee in. Naar'
Den Haag gegaan, ontmoette men
daar een Scandinavjër die alles op
kocht. Deze bood 55 cent per ko.
Men had 60 willen hebben, doch be
sloot toch om 2/3 vqn den voorraad
te verkoopen. Het was niet ongeoor
loofd, dat de heer B. toen ook een
fedeelte verkocht. Hij verkocht voor
18.000, het bestuur voor 178.000. La
ter gebeurde dit nog eens, met volle,
instemming van het bestuur. De schul
den der L.T.P.V'. zijn eerst ontstaan,
idoor later geleden verliezen. Tochl
heeft bekl. den heer B. verdacht ge
maakt. Spr. handhaaft Volkomen den
eisch.
ken. En zjj kon dat niet, omdat zij er
niet de middelen toe bezat.
Eerst moest, om te beginnen, de meer
stemmigheid zich ontwikkelen en die
ontwikkelde zich in de kerkmuziek aan
het Gregoriaansch koraal.
Het is een wonderlijke geschiedenis.
Men ziet als uitersten in de kunsten
de bouwkunst en de muziek tegenover
elkaar gesteld. In de bouwkunst is alles
gekomen tot bepaaldheid van lijn en
vastheid van vorm. In de muziek is alles
beweeglijk, vloeibaar. De melodie is als
de wi#d: men weet niet vanwaar hij
komt en waarheen hjj gaat. Hij komt uit
het niet en hij verdwijnt in het niet
Hij is als een droom, die een waan van
realiteit schept en bij het ontwaken ver
vluchtigd is.
Van de bouwkunst is het wezen lo
gica en ruimtebegrenzing,ruimtever-
deeling. Van muziek is het wezen even
eens strakke logica en tijdverdeeling.
Getal en maat beheerschen beide, zooals
in geen der andere kunsten het geval is.
Architectuur: bouwkunst in de ruim:
te.
Muziek: bouwkunst in den tijd.
Het is een wonderlijke geschiedenis.
Als de Vroeg-Gothiek zic-n langzamer
hand gaat verfijnen en uit de zuilkapitee
len de gewelfrihben als een kunstig net
werk zich uitspannen, als het ornamen
tiek der venstervulhngen steeds kun
stiger en fraaier zich slingert, dan ont
wikkelt zich in de kerkmuziek het con
trapunt.
Uit de melodie ontspringt een andere
en nog een en nog een, en ze om
ringen en cmranken elkaar en hun uit
gangspunt en verc-enigingspunt is de
funuamenteele drieklank, zooals. de ge-
weliribben uit het zuilkapiteel ont-
.ajringen en zich aan de andere zjjda
weer vereenigen.
Uit het contrapunt worden rhythme en
harmonie geboren en niet omgekeerd.
Niet hoog genoeg te schatten zijn de
oud-Nederlandsche meesters H. de Zee-
landia plm. 1400, Dufay plm. 1400, Jo
hannes Ockeghem plni. 1450, Josquin
des. Prés, enz., die ontzaglijk veel heb
ben gedaan voor de. ontwikkeling van
het contrapunt.
Steeds rjker versierd zien we de meer
stemmigheid bloeien, zooals de laat-
Gothische bedehuizen een wonder van
schoonheid zjjn.
Aan de Bourgondische vorstenhoven
vonden de oude Nederlanders vooral
hun arbeidsterrein. En met deze hoven
die aan geen vaste residentie gebonden
waren, verplaatsten zij zich van Brus
sel haar Antwerpen en van Antwerpen
weer naar Brugge. Gent of elders. Zij
pasten hun kunst toe op de kerkmuziek
Maar gelijk naast de Gothische bouw
kunst zich Je burgerlijke bouwkunst
in volle schoonheid ontplooide in de
Viaamsche hallen en raadhuizen, zoo
hadden de Bourgondiërs, wier cultuur
culmineerde in het feest, ook noodig
wereldlijke zangen en het zijn weer de
oud-Nederlandsche contrapuntisten die
canons, madrigalen, rondeau's compo-
neeren voor meerstemmig koor.
De kerkeljjke en wereldlijke vocaal-
muziek bereikt van 14001600 haar
hoogste bloei en schoonheid.
Met den stem kan men alles berei
ken. Men herinnere zich, hoe Clemens
Jamaquin den slag bij Marignonbe
zingt, Men hoort hoefgetrappel, trom
geroffel, trompetten en bourdons. Men
herinnere zich. hoe Sweelinck in zijn
majestueuze Psalm 150 harpen en an
dere instrumenten imiteert.
Dit moest voorafgaan voor da.ifls(ru-
mentaal-muziek tot haar zelfstandige
mogelijkheden-kon komen.
In Engeland ontwikkelt zich ten zelf
den tijde het Virginaal, voorloopers van
onzen modernen vleugel, en de Virgi-
nalisten gaven aan het instrument een
eigen litteratuur. Verreweg de meeste
instrumenten bezaten die nog niet. Zii
werden niet in staat geacht er z.g. ab
solute muziek mee voort te brengen,
Ü.w.z., muziek, die niet dienstbaar werd
gemaakt aan den zang.
De Engelsche Virginalisten beoefenen
reeds het prototype van de fuga, door
onzen Sweelinck weldra uitgewerkt,
door den groeten cantor Joh. Seb. Bach
tot zijn hoogste volkomenheid gebracht.
Het is ondoenlijk hier voldoende aan te
toonen, wat er in de muziekbeoefening
juist gedurende de periode van 1400
1600 veranderde. Wq merken alleen op,
dat deze periode, die zich kenmerkt
door culturéele beroeringen van aller
lei aard, in beginsel de absolute vrij
making van de muziek bracht, zoodat
langzamerhand de muziek van wereld
en kerk als evenwaardige machten en
verschijnselen naast elkaar komen te
staan.
Als in het laatst der 16de eeuw de
Katholieke kerkmuziek in haar vocala
contrapuntiek haar hoogste mogelijk
heid Heeft bereikt, in Palestrina, zien
we daarnaast opkomen het Protestantsch
koraal. Het is niet onaardig op te mer
ken, dat Palestrina in wezen de voort
zetting en de voleindiging der oud-Ne
derlandsche school is. Palestrina is Ita
liaan, een ziel, vol van zuidelijke weelde
en klare schoonheid,
Toen de Nederlandsche school in door
zichtige klaarheid het contrapunt had
ontwikkeld, maakten „de rederijkers der
muziek" er_ zich van raaeatar ,e.a. yTQjt,"
nestraaltjes in de vorm van jonge da
mes en heeren en zelfs enkele oudere,
ten getale van 125 hebben van des
morgens 10 uur tot des avonds 6 uur
onafgebroken de stad bewerkt en de
giften in ontvangst genomen, zoodat
we een bedrag van f 1332.57 konden,
boeken. Te 3 uur kwamen de zonne
stralen eerst recht uit, toen de mu
ziekverenigingen: Tieleman en Dros,
Nieuw Leven, en der N.Z.H T.M. en te
4 uur die der Post de stad in alle rich
tingen gingen doorkruisen, begeleid
door een flink getal collectanten.
M. de Red. Het is ons hahst niet mo
gelijk ieder persoonlijk onzen dank te
betuigen en daarom vragen wij U langs
dezen weg het te mogen doen. Want
behalve de genoemde zonnestralen
kwamen er nog meerde. De firma Hei-
nekens zorgde, dat de muzikanten,
toen zij te 6 uur aan het consultatie
bureau binnenkwamen hun droogge-
blaasde kelen konden bevochtigen
met een heerlijk glaasje bier en de fir
ma Wijtenhurg had 100 sigaren gezon
den. zoodat de eene zonnestraal zich
in de andere zonnestraal oploste. Ook
had de heer Harting, Alexanderstr.
18 zich verdienstelijk gemaakt door
een' 4-tal borden met flinke letters te
beschilderen zoodat het den volke van1
verre reeds werd bekend gemaakt, dat
deze collecte gehouden werd ten bate
van nazorg aan T.b.c.-lijdere.
En toen te 6 uur de laatste zonne
stralen verzameld in de goed gesloten
bussen het consultatiebureau werden
binnengedragen had ook de commis
saris van politie voor de noodige orde-
bewaring gezorgd. Ook van deze had
den we reeds zonnestralen mogen
ontvangen in de vorm vah welwillen
de toestemming om op dezen dag op
deze wijze mogen collecteeren.
Dames en heeren, hierboven ge
noemd. ontvang de Jank onzer com
missie, maar bovenal danken wij U nu
reeds in naam van hen, die straks de
vruchten mogen plukken van het werk
door U verricht en de gaven door U
geschonken.
U, mijnheer de Red. ook hartelijk
dank zeggend voor Uw welwillende
medewerking door Uw Mad ook ten
dienste te stellen van de Zonnestraal
commissie, teeken ik namens de com
missie, W. G. LOOMAN. secr.
Kanaalstraat 50.
Leiden, 28 Sept. 1920.
Scheepstijdingen.
HOLLAND-AMERIKA LIJN.
BURGERDIJK, 27 v. N.-Orleans naar
Rotterdam.
LOCHKATRINE. Vancouver n. R dam,
27 v. Southampton.
HOLLAND-AFRIKA-LIJN.
BILDERDI^K, 28 v. A'dam te R'dam.
SALABANGKA (uiir.) 26 v. Kaapstad
BILLITON (thuisr.) 25 te Delgoabaai.
BAT JAN (thuisr.) p. 26 Gibraltar.
HOLLAND WEST-AFRIKA LIJN.
VLIELAND, 28 v. Freetown te A'dam
RIJNLAND, 28 v. A'dam n. W.-Afrika
REGGESTROOM, 28 v. Vdam n. Ilamb
KON. HOLLANDSCHE LLOYD.
DRECHTERLAND (uitr.) 27 (1.18 n.mr)
60 mijl O. v. Niton.
MONTFERLAND. 26 v. B.-Ayrcs naar
ZjAANLANhY v. B.-Ayres n. La Plata
ROTTERDAMMER LLOYD.
MEN ADO (uitr.) p. 28 (3 v.m? Ouessant
DJEMBER (thuisr.) p. 27 Gibraltar.
STOOMV. MÏJ. NEDERLAND.
JAVA, 28 v. A'dam n. Java.
MAPIA (uitr.) 27 te Batavia.
P. C. HOOFT (uitr.) 27 te Sabang.
SINGKEP, 25 v. Batavia n. A'dam.
MADOERA, 28 v. Batavia te A'dam.
AMBON. Almeria n. Velsen, p/ 23 Gi
braltar.
GROTIUS (thuisr.) 27 v. Sabang.
JOHAN DE WITT, 28 v. A'dam n. Ba
tavia.
gen het in schoolsch artificiëele regelen
zoodat rhythme, melodie en woord on
herkenbaar werden.
Het zijn Orland di Lasso, maar vooral
Palestrina, die de oorspronkelijke een
voud in rijker polyphonie herstellen.
Diepenbrock zegt het weer zoo juist:
Palestrina verbond de kunstvolle,
scholastische schrijfwijze van het Noor
den met het Zuidelijk verlangen naar
mélodie, goot door middel zgner fijne
rhythmiek licht en zon in de zware
en ietwat duistere kruisgangen der
Noordsche polyphonie".
Het is bekend, dat Palestrina voer
een aantal zijner missen, evenals zijn
voorgangers motieven heeft ontleend
aan het wereldlijke lied.^Door een kleine
rhythmische variatie krijgt een melodie
diicwijls een heel ander karakter.
Het is misschien eveneens bekend, aat
de melodieën der Protestantsche psal
men eveneens van wereldlüke melodieën
tijn afgeleid. Men weet, dat de Psalm
melodieën van Franschen oorsprong zijji
evenals de berijmde psalmen zelf uit
het Fransch werden vertaald.
Ook in Duitschland pasten de Luthe
ranen dezelfde methode.toe en ontleen
den de melodieën hunner geestelijke lie
deren voor een deel aan het wereldlijk
lied. Er werd Luther zelfs een verwijt
van gemaakt, dat de geestelijke liede
ren wijzen der wereld hadden. Maar men
lïLpest toegeven, dat de melodieën schoon
waren, waarop Luther antwoordde:
„Welnu, men zal den. duivel toch niet
alléén de schoone melodieën laten be
houden?"
Een godsdienstige bewieging, die suc
ces wil hebben, vindt nu eenmaal een
van haar machtigste uitdrukkingsmid
delen en sterke propagandistische.
Ip^qht het lied,
