CHRISTEUJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Belangrijkste nieuws'in dii Nummer. \7d® JAARGANG! DINSDAG 7 SEPTEMBER 1GST6 NUMMER' 1919 COURANT ABONNEMENTSPRIJS BUREAUHooigracht 35 Tel. 1278, Postgiro 58936 T.piftffi Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS In Leiden en btdten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Gewone edvertentlSn per regel 227» cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiSn bij roornitbetaling ▼an ten hoogate 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. France per post per kwartaal f 2.90 Dit nummer bestaat ui! TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V De vriend der arbeiders. Leerzaam is wat dezer dagen uit •Frankrijk"""werd gemeld. Men heeft daar aan den lijve gevoeld de noodlottige gevolgen van de infla tie, waarvoor de heer Coliin. ons land heeft weten te behoe_den. Onder d*ie gevolgen, zoo schrijft een der Parijsche correspondenten, zuch ten alle deelen der bevolking. ©ogenschijnlijk zijn de arbeiders er nog niet het slechtst aan toe. Alle industrieën werken op volle kracht. Van werkloosheid is geen sprake. Schijnbaar is het voor de arbeiders dus een goede tijd. Maar het is niet meer dan schijn. Het is een kunstmatige welvaart, die veroorzaakt wordt, doordat de bui tenlanders profitdlren van de goedr koope wijze, waarop Frankrijk mo menteel produceert. De toekomst is echter donker. De loonsverhpogingen houden met de 'prijsstijgingen geen gelijken tred. De kosten voor levensonderhoud worden steeds hoogèr, terwijl het voor de hanA ligt, dat de werkgevers, door de frankstabilisatie van hun uitvoer- gemakken beroofd, zich niet alleen met hand en tand tegen verdere loons verhoogingen zullen verzetten, maar ook zullen trachten de loonen te ver lagen. De algemeene opvatting is dan ook, dat een crisis onontwijkbaar is en dat straks voor de arbeiders een tijd van groote ellendé zal aanbreken. Door zijn krachtig ingrijpèn heeft de- heer Colijn onze arbeiders voor die el lende behoed. Men heeft van zekere ziide in 1925 vooral de arbeiders tegen hem in het geweer gebracht, men heeft hem voor gesteld als een man; die het kleine en zwakke met ijzeren vuist verdrukfe, en toch het gebeurde in Frankrijk leert het opnieuw is hii in waar heid geweest de vriend der ar beiders. V De vriend der ambtenaren Het klinkt vreemd, wanneer de beer Colijn wordt geschetst als de vriend der ambtenaren. Immers, hij was het die ondanks alle protesten, de ambtenaren-salaris sen verlaagde en die met krachtige hand tot bezuiniging dwong. En toch heeft de heer Colijn speci aal aan de ambtenaren, zeer groote diensten bewezen. Dit Tdijkt duidelijk, wanneer men let op wat zich cl en laatsten tijd in Frankrijk afspeelde. 'Want in veel slechtere positie dan de arbeiders, verkeer'en claar op dit ©ogenblik dé ambtenaren. Hunne salarissen ziin wel verhoogd, doch niet in verhouding tot de stijging der levensmiddelenprijzen. Volkomen naar waarheid kan dan ook wordeh geconstateerd, dat de sa larissen, om ze op hetzelfde peil van voor den oorlog te brengen, met 50 pet. verhoogd zouden moeten wordep. Inplaats van vooruitgang is er dus een geweldige achteruitgang. Hun positie is, vergeleken mef 1914, niet verbeterd, maar zeer sterk ver- 3 1 e c h ter d. En zóó zou 't ook hier gegaan zijn, wanneer de heer Coliin er niet in ge slaagd was, het inflatie-gevaar te be dwingen. Dan zouden de loonen wel niet zijn verlaagd, maar'de waar de der loo- ,nen zou sterk zijn verminderd. Door zijn ingrijpen -heeft de beer Colijn dit weten te verhinderen. Daarmee heeft hij aan de ambtena ren een onschatbaren dienst bewezen. En hoewel gescholden en gehoond als iemanddie aan de ambtenaren een ondraaglijken last oplegde, en die met de belangen der ambtenaren niet rekende, heeft hij getoond te zijn, veel meer dan zijn kortzichtige bestrijders, een vriend der ambtenaren. STADSNIEUWS. De gemeentelijke omvotmmgsciHsns. Gis ter avond 7 uur had dn tieigiènwóori digneid van ©enige genioodigden, w.o. !den heer Meyer de Vries, hoofdcom mies van dein Dienst der werkloos- heidsYCx zekering en Arbeidsbemidde ling te 's-Gravenhage, de opening van 'den gemeentelijken cursus tot „omyor ming" van werklooze arbeiders tot metselaar plaats. De heer A. W:.vSande rs, wethou der voor sociale zaken, sprak het ope ningswoord. Het doei van dezen cur sus is de opleiding van opperlieden tot metselaars. Spr. herinnerde aan de oppositie, die het voorstel indertijd heeic onder vonden, en wanneer men de oursisiten, in! zoo grootten geitalfe voor zich ziet, vraagt men zich af, waarvoor die oppo sitie toch diende. Allen die aan dezen cursus deelnemen hebben zich vrijwil lig aangemeld en deize belangstelling] 'is een goed1voorüeeken voor het sla gen van dezen cursus. Ook de regee- nng 'heeft haar 'belangstelling getoond] door het zenden van een afgevaardig de, evenzoo'het bestuur der Ambachtsi schoof en de Directeur, die een roos ter voor dezen cursus heeft opgesteld. Spr. hoopt van harte, dak cfezei cur sus zal slagen, want bij het voorstellen [daarvan heeft spr. voor ooigen ge staan dè ellende eenier langdurige! werkloosheid. Door vermeerdering van vakkennis zullen, naar spr. hoopt, ©en groot gedeelte der cursisten minder lö lijden hebben van de geesel der werk loosheid. Het oog van geheel Leiden, ja, wel zouden bijna zeggen van geheel1 Neder land, is er op gevestigd, of deze cur sus slagen zal. Slaagt hij, dan zullen meerdere plaatsen dit voorbeeld vol gen. (applaus.; De heer de Vries geeft uiting aan 'de gevoelens der regeering, die zich1 .moreel en financieel voor de zaak,, waarover' 't hier gaat», interesseert. Een van de vraagstukken,, die dei 'laatste jaren sterk zijn naar voren gekomen, is ©enerzijds een steeds groo- ter aantal personen, wier geschiktheid] om een vak uit !t,e oefenen niet zooi groot is als wel gewenscht is, en. ander-, zijds gebrek aan goed geschoolde ar beidskrachten. Omdat op de Overheid de onver biddelijke plicht rust om de helpen in] tijden van nood door langdurige werk loosheid, volgt daaruit, dat zij tevens den plicht heeft, de werkloozen tot go© de vakarbeiders op te leiden. Als d© leeraren kennen en kunnen (in dit ge val1 is dit- zooj en als de leerlingeni willen, dan moeit deze cursus slagen. Spr. eindigt met den wensch, dat del cursisten nooit displeizier zullen heb ben van wat zé dezen avond, zijn be gonnen (applaus.; De heer G. E. E. Kuynitljes, di recteur van de Ambachtsschool, doet! nog eenige meldedieelingen in verband met de goede orde, waarna de heer Sanders den cursus voor geopend ver klaarde. De cursus zal staan onder leiding) van den heer Kuyntjes,- directeur der' lamba chtss cho o 1 Wat het theoretisch gedeelte betreft zal les worden gegeven door den heer C. »Brilman, leeraar aan de ambachts school en voor zoover het practisch gedeeltie aangaat door den heer J. J. van 'Biemern, met se! a ar-opz i oht er van een woningbouw ver eeniging. Aan den cursus wordt deelgenomen door 29 personen. Kamer van Koophandel. Onder leiding van haren Voorzitter, den heer D. ten Gate Brouwer, verga derde gistermiddag de Kamer van Koop handel voor Rijnland voor het eerst in haar nieuwe gebouw aan de Stations weg. Naar aanleiding van dit feit hield de voorzitter een korte openingsrede. Daarin wierp spr. een terugblik op de jaren, die de Kamer in haar nieuwe for matie achter zich heeft. Door de hooge verwachtingen, die men aanvankelijk koesterde, heeft het ontreden, der Kamer sommigen teleurgesteld, maar daarnaast mag worden geconstateerd, dat steeds meer zakenmenschen haar arbeid op prijs gaan •stellen. Spr. möfn oreer de de verschillende ver beteringen op, het gebied van het tele graaf- en handelsverkeer te water en- te land, door bemiddeling Van de Kamer tot stand gekomen, en sprak den wensch uit, dat oiok hier de verdraagzaamheid en waardeering zouden heerschen, die de vergaderingen in het oude gebouw altijd kenmerkten. Spr. eindigde met een wcord van dank aan het architectenbureau v. d. Laan, en ajtn de heerén Splinter, Dool, van Weeren, Hcogendoorn, Schültze, Vo- cking, en v. Berge Henegouwen, alhier en v. Driest te Alphen, die aan de in richting van het nieuwe gebouw hadden medegewerkt. (Applaus). Namens de leden der Kamer antwoord de de heer A. Mulder. Spr. achtte het gelukkig, dat inder tijd de oppositie succes heeft gehad, die zich richtte tegen den aankoop van een ander pand, en noemt den aankoop van dit gebouw znar' gelukkig. Hij voegde er den wensch aan toe,dat de voorzitter nog vele jaren In dit gebouw zijn scep ter zal zwaaien op de wijze, waarop hij dit tot hiertoe deed en dat h\j met dé voorzitters der afdeelingen groot- en kleinbedrijf prettig zal samenwerken, in het belang van den arbeid der Kamer (applaus,). De voorzitter antwoordde hierop met, een woord van dank en gaf daarna den secretaris, Mr. P. G. Knibbe, gelegen heid de notulen tie lezen, die onge wijzigd werden vastgesteld. Hierna volgen eenige mededeelingen. Verschillende gemeenten hebben hun medewerking toegezegd betreffende het wegnemen van misstanden in het aan nemersbedrijf. Naar aanleiding van de gepubliceerde stukken betreffende overplaatsing van de kaasmarkt, zei de voorzitter den in druk te willen wegnemen, als zou de Kamer, tegen overplaatsing naar het Invalidenhuis zijn. Slechts had zij gaar ne gezien, dat de gemeente Leiden in verband met de Veewet nu reeds had omgezien naar een nieuwe gelegenheid waai- de veemarkten moeten worden on dergebracht. De thans daarvoor gebruik te terreinen zouden dan voor de kaas markt kunnen worden gebruikt. De Voorzitter vroeg het advies der Kamer betreffende een concept-adres aan de Intern. K. v. K„ inzake de aan Nederland opgelegde uitvoerbelemmerin gen, speciaal door Amerika. De heeren v. Zonneveld en v. d. Laan gaven in overweging geen afzonderlijke actie te gaan voeren, doch eerst over leg te plegen met den consul-generaal te San Francisco, die zich voor deze zaak, speciaal wat de bloembollenexport betreft, zeer interesseert. Een uitvoerig schrijven van de Ber- üjnsche K. v. K„ waarin de gevraagde inlichtingen worden gegeven betreffen de den steun die de Duitsche regee- ring aan de Duitsche visscherij .geeft vcof den ombouw van zeal- en motor-' Joggers zal in gewijzigden vorm worden doorgezonden naar de Ned. Staats-com- missie voor de visscherij. Een subsidie van f 25 werd beschik haar gesteld voor de vereen, tot hestrij ding van het cadeaustelsel. Medegedeeld werd, dat de actie voor vervroegde openstelling van het telefoon kantoor te Alphen aan den Rijn suc ces heeft gehad. - Het voorstel om de nieuwe vergader zaal tegen een kleine retributie ook be- schikbaar te stellen voor vergaderende handels- en industrieels lichamen, mid dens tandsvereenigingen, enz., werd aan genomen. In de huishoudelijke zitting werü het tarief vastgesteld. Na de pauze werd gestemd over het voorstel, om gedurende drie achtereen volgende jaren een bedrag van f 125 beschikbaar te stellen voor de door Dr. Oly te nemen proeven voor het heter prepareeren van haringnetten, c Subsidie zal alleen worden verstrekt, indien Dr. 0. het benoodigde bedrag zal kunnen bijeenbrengen. In de vorige vergadering was dit voorstel reeds breedvoerig besproken, zoodat* thans met stemming kon wor den volstaan. Het voorstel werd aangenomen mei 18 tegen 15 stemmen. Voor stemden de heeren: v. Ginkel, Jongenburg^r, Molkenboer, W outeriood Stevnman, v. d. Kolk, Alkemade, boot, v d Zanden, Meerburg, Leman, van Zonneveld, de Jong, en v. d. Steen. Tegen stemden de heeren: Heringa, Jhr. Koe 11, v. d. Laan, Raaphorst, Dijk-, drenth, Ouwehand, Simonis, en Wernink Het voorstel 0111 tot liet Hoogheem- raadschap Kjjnland 'n verzoek te rich ten om toe te sthan, dat de motorbooten des nachts door de trekvaart mogen varen, werd z.h.st. aangenomen. Aan het eind van de openbare zit ting. dankte de voorzitter het perso neel van het bureau voor het fraaie bloemstuk, dat het 't bureau, had ver eerd ter gelegenheid van de ingebruik neming van het nieuwe gebouw. Na de vergadering werd ter gelegen heid van de ingebruikneming van net gebouw aan de Joden der Kamer en de Less de eerewijn aangeboden en hec geheele gebouw bezichtigd. Wij kregen den indruk, dat het ge bouw aan alle te stellen eischen vol doet. Het is smaakvol ingericht met de bescheiden middelen, welke ue Kamer ten dienste staan. Do eind-esamen* Gymnasium. Naar hét Leidsche Corr. Bur. meldt, hebben naar aanleiding van de slechte resultaten van het laatste eind-examen Gymnasium, waarbij ongeveer .te helit der leerlingen zich aan herexamen heeft moeten onderwerpen, curatoren gemeend, een omzendbrief tot de ouders der leerlingen te moeten rich ten, waarin de oorzaken van dit slech te resultaat worden nagegaan en waar .hij als voornaamste oorzaak wordt ge noemd het vele uitgaan der leerlingen. Wij hopen deze circulaire morgen in haar geheel af te djrukken. De nieuwe plannen dei H, T, M. Wij hebben onlangs melding ge maakt van de nieiAve tramplannen dér H. T. M. binnen deze gemeente. Naar wij vernemen, zal alleen tot uitvoering van deze plannen worden overgegaan, wanneer de gemeente Leiden daartoe financieel wil bijdragen en dolt de t)i- rectie der Ned. Spoorwegen, voor het maken van een tunnel, die dan niet al leen zal zijn bestemd voor de tram, maar ook voor het^ overige verkeer en waardoor het maken van een afzonder lijken tunnel voor het verkeer overho dig wordt, financieel wil bijdragen. Album Veikouw en Stokhuszen.® Er is al heel wat geschreven over. onze genotmiddelen kotflo. au thee. Veel goeds en veel kwaads. De tijd, dat men de thee gebruikte voor medicijn, ligt al ver échter ons. Gelukkig ook die tijd waarvan Mul- tatuli gewaagde toen hij zijn Amster- damsche koffiemakeiaar in de koffie liet stikken en verdwijnen. De cultuur van koffiei en thee brengt welvaren in ons Indië, brengt goed© verdienste aan de aandeelhou ders in Nederland en brengt in schier alle gezinnen het genotmiddel, dat niet meer gemist kan worden. De handel in koffie en thee is dan ook in veel opzichten een rustig be drijf geworden. Maar de concurrents noopt toch tot liet vinden van middelen om den afzet te vergrooten. Ook de firma Verkouw en Stokhui- zen heeft naar een nieuw reclamemid del gezocht. Ze is daarbij - boven onzen lof ge slaagd. Op het voorbeeld van zooveel an dere firnfTs, geeft ze een album* uit waarin plaatjes geplakt kunnen wor den, welke dan met de bijschriften 'ix stuk onzer Vaderlandsche historie uitifeelden. Het is een geschiedenis in portret ten, die elk het beeld oproepen van een vorst, een veldheer, een wijsgeer, uitvinder of kunstenaar, waarin een stuk onzer historie is verpersoonlijkt. Het is een galerij van tachtig beelden, omvattende de oudste geschiedenis v. ons land, tot den 80-jarigen oorlog. De firma stelt in uitzicht om daar na de volgende periode onzer geschie denis op gelijke wijze in beeld te bren gen. De samensteller hoopt dat het plaatjes verzamelen, uit de gekochte pakken koffie en thee natuurlijk, een spelend leeren voor de jeugd zal zijn, en dat ook de ouders tot eigen genot 'en ontwikkeling daaraan mee zullen doen. Zoo ooit een leerzame reclame dan hier. We twijfelen niet of de firma Ver kouw en Stokliuizen zal spoedig kun nen bomerken, dat het album er in gaat. Verslag Gezondheidscommissie voor de Gemeente Leiden «ever het jaar '25. Wjj ontvingen bovenstaand verslag, waaraan we ^"X volgende ontleenen: In het afgelcopen jaar had slechts ééne wijziging plaats in samenstelling der Gezondheidscommissie. Dr. H. J. "M. Boonacker, die op 1 Juli 1925 aan de beurt van alftreden was, wenschfce voor een herbenoeming niet in aanmerking te komen. De Ge zondheidscommissie verliest in hem een trouw medewerker, wiens adviezen op hoogen prijs werden gesteld. Ter vervulling dezer vacature werd door den Commissaris der Kooingip in de provincie Zuid Holland 'd.d. 30 Juli 1935 tot lid der Commissie benoemd Dr. J. Munk, arts te Leiden. Met_ groote ingenomenheid zag de Commissie haar lid en voorzitter, Prof, P. G. Flu, bü besluit van den Commis saris der Koninging d.d, 20 Juni 1^25 voor den tqd van v\jf jaren herbenoemd. De rekening over het jaar 1924 sloot in ontvangsten en uitgaven met een be drag van f 1360,90. Daar door het Rijk voor f 400 in die kosten'werd bijgedra gen, moest een som van f 966,09 op rekening der gemeente worden gebracht De bevolking van Leiden bedroeg: 31 December 1924: 68470, t.w. 33094 mannen en 35370 vrouwen. 31 December 1925: 68SS6, t.w. 33368 mannen en 35518 vrouwen, De toehemmg der bevolking heeft dus 416 bedragen, terwijl het aantal ge boorten 1415 dat der sterfgeval len 604 «met 814 overtreft. De algemeene gezondheidstoestand, gedurende het afgelcopen jaar, kan gun stig worden genoemd. Hèt sterftecijfer per 1000 inwoners heeft 8.76 bedragen. Aangaande het aantal sterfgevallen aan kanker, in het afgeloopen jaar hiel ter stede voorgekomen, wordt het vol gende opgemerkt: Het aantal der aan kanker overlede nen heeft in het jaar 1925 bedragen: 97, waarvan 33 afkomstig waren van buiten onze gemeente. In 1924 werd als aan kanker over leden opgegeven: 95, waarvan 27 af komstig van buiten de gemeente bleken. De Gezondheidscommissie bracht een gunstig advies uit op een voorstel van B. en W. aan den Gemeenteraad, 0111 den eigenaren van een gedeelte slooc langs ae Os- en Faardenlaan te gelasten dat slootgedeelte te dempen en door een ricol te vervangen. Een klacht bereikte de Commissie over overlast, ondervonden van een groote vüilnisDak in den tuin van per ceel Nieuwstoeg 2. Ter kennis van B. en W. gebracht, is het huisvuil op aan zeggen van het Bohw- en Woningtoe zicht, verwijderd. Een gelijksoortige klacht bereikte de Commissie over het storten van huisvuil in de gang achter perceel aan den Rijns- burgerweg. Ter kennis van het Bouw en Woningtoezicht gebracht, werd een en. ander in orde gebracht. Binnenland. De huldiging van wathouder Bate laan te Bodegraven. Buitenland De Zuid-Slavische premier Nintsjltsj is tot voorzitter der Volhenbondsverga- dering gekozen. Nadere berichten over den toestand in Spanje, Bij een brand ln een bioscoop In rev. land kwamen 47 personen om het leven Ernstig treinongeluk in Amerika. Het personeel _van Wachthuis I aan den sproorweg bü den Haarlemmerweg beklaagde zich brj de Gezondheidscom missie over stank, verspreid door een stapelplaats van varkenshaar in de on middellijke nabüheid. Nadat deze Klacht doorgezonden is aan B. en W„ heeft de eigenaar den afval doen verwijderen. De stank, verspreid door de Leidsche l trachten, was op de vergaderingen der Commissie Het onderwerp van uitvoerige bespreking. In een schrijven van 27 Juli 1925 hebben B. en W. medegedeeld, dat plan nen in voorbereiding zgn tot den bouw van een aantal woningen, speciaal be stemd "ter ontruiming van daarvoor in aanmerking komende onbewoonbaar ver klaarde woningen. Op haar vraag om nadere preciseering van deze plannen, mocht de Commissie van B. en W. ver nemen, dat het in de bedoeling ligt, een voorstel te doen tot den bouw voors hands van 90 dergelijke woningen (waar van vermoedelijk 36 door de gemeente en plm. 50 door de Vereemging tot Bevordering van den Bouw van Werk manswoningen te bouwen). Intusschen heeft het College van B. en W. getracht ook op andere wijze te- ;emoet te komen aan de behoefte aan ergelijke woningen, n.l. door na te laten gaan, óf en in hoeverre onbe woonbaar verklaarbare woningen voor verbetering vatbaar zijn, ten einde deze weder in bewoonbaren staat te brengen. Dit onderzoek heeft tog gevolg gehad, dat aan de Gezondheidscommissie is ge vraagd, oi' zij bereid was mede te wer ken tot opheffing van de onbewoonbaar- verklaring van een 18-tal perceelen, in dien zij in een nader omschreven zin werden verbeterd. Na een herhaald en uitvoerig onder zoek heeft de Commissie geantwoord, dat, hoewel zH in principe niet on gezind is om mede te werken aan de opheffing van een onbewoonbaarverkla ring dit onderzoek haar overtuigd heelt van de onmogelijkheid deze wo ningen door verbeteringen in een be woonbaren toestand te brengen. De aandacht der Commissie werd ge vestigd op den toestand van perceel Lammermarkt 33, waar bij onderzoek een sterke overbevolking bleek te heer schen. Het geval werd ter kennis vaa B. en W. gebracht. Aan twee gezinnen is daarna di> huur opgezegd, terwijl er bjj de eigenaars op aangedrongen is, zorg te dragen, dat de woning niet op nieuw, in strijd met de Verordening nopens behoorlijke bewoning, wordt over bevolkt. Door belanghebbenden werd de Com missie in kennis gebracht met den zeer slechten toestand van de onbewoonbaar verklaarbaar woning Bouwelouwesteeg 48. Een onderzoek ter plaatse bracht de gegrondhei ddezer klacht maar al te zeer aan het licht: zonder eenige overdrijving is deze .„woning" mensen- onteerend te noemen. Na kennisgeving van dit geval aan Burgemeester en Wet houders, ontving de Commissie ten ant woord, dat aan de stichting Jot beheer en Exploitatie van Woningen verzocht is aan den bewoner een gemeentewo ning, zoo die nog beschikbaar was, toe te wijzen. Aan het einde van dat ver slagjaar was echter nog geen veran dering in den toes Land gekomen. Ter kennis van de Commissie werd gebracht de toestand in perceel Lamme* markt 46, waarvan de woningruimte voor de zes bewoners zeer gering te achten is, .terwijl bovendien zeer ge klaagd werd over ongedierte. Na door zending der klacht aan B. en W„ ont ving de Commissie ten antwoord, dat waar op het oogenblik geen voor het gezin passende woning beschikbaar was, deze toestand nog eenigen tijd zal moe ten worden bestendigd. Besmettelijke ziekten in den zin der wet kwamen voor: Febris Typhoïdea: Leiden: 10 geval len, met 2 sterfgevallen; buiten de ge meente: 3 gevallen, 1 sterfgeval. Roodvonk: Leiden: 216 gevallen, a sterfgevallen; buiten de gemeente: 8 gevallen, ïeen sterfgeval. Diphthene: Leiden: 40 gevallen, 1 sterfgeval; buiten de gemeente: 7 gevallen, 1 sterfgeval.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1