Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 7JAARGANl ÜONDERDAG 19 AUGUSTUS Töze NUMMER 1903 COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 Per week f 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 V Sociale wetgeving. Het valt Velen nog altijd moeilijk de sociale wetgeving als een zegen te zien. De schaduwzijden en die zijn er ook verliezen ze geen oogenklik uit het oog, maar op de lichtzijden wordt nooit de aandacht gevestigd. De -lasten worden breed uitgeme ten, maar de baten verwaarloosd. En toch mag over die baten niet gering worden gedacht. Wat heeft b.v. de veel gesmade On gevallenverzekering niet veel leed verzacht. De directe voordeelen zb'n voor de betrokken arbeiders van groote betèe- kenis. Maar van niet minder belang zijn de indirecte voordeelen. Dat bleek nog meer uit het verslag van de Scheepvaartcommissie te Rot terdam, waarin o.m. het volgende me degedeeld werd: „Over het nuttig effect van den dienst der Havenarbeidsinspectie wordt opgemerkt, dat in Rotterdam de bedrijfsongevallen per 1000 regis- tertonnen daalden van 0,41 in 1906 tot 0,11 in 1923. Dp grootste vermin dering vond plaats van 1907—1909, derhalve vóór de instelling der in spectie en wel zooals de commissie aan het jaarverslag van den dienst van 1910 ontleent, als gevolg van een wijziging in de premieberekening vol gens. de Ongevallenwet, waardoor de meeste werkgevers zelve belang kre gen bij vermindering der ongevallen." Een der conclusies van de Commis sie luidt dan ook: Het aantal thans voorkomende on gevallen is relatief geringer dan vóór de instelling der controle in 1905 en bovendien zijn een groot aantal der ongevallen van weinig betepkenis;,de 'meeste der overblijvende ongevallen izijn aan belanghebbenden zelf te wij ten of door geen enkel toezicht te voorkomen." Hieruit blijkt dus dat niet alleen het leed van de door een ongeval ge troffenen en hunne [gezinnen werd verzacht, maar dat ook en dat is van niet minder beteekenis het aantal ongevallen zeer belangrijk ver minderde en dat bovendien de gevol gen minder ernstig waren. Er wordt vaak met weinig waardee ring gesproken over de sociale wet-' geving. Ook wel in Christelijke kringen. Er is menigmaal een roepen om vrij heid, die noodzakelijk tot ongebon denheid moet leiden. Daaraan mogen wij niet meedoen. Het is niet Christelijk en niet anti revolutionair. Bij alle gebrek in onze verzekerings wetten, die als alle menschenwerk niet volmaakt zijn, is daarin toch ook veel goeds dat als een zegen mag worden aangemerkt. V Rijk en gemeenten. Minister Kan •beleeft, zooals trou wens te verwachten was, niet veel pleizier van zijn circulaire aan de col leges van Gedeputeerde Staten inzake bezuinigingen- op de gemeentefian- ciën. Naar gemeld wordt toonden meer dere colleges zich hoogst verwonderd omdat het, zooals ook van andere zij den werd opgemerkt, juist het rijk is geweest dat door het geven van al lerlei voorschriften- in niet geringe mate tot de uitzetting der gemeente lijke uitgaven heeft bijgedragen. In zeer bijzondere mate toonde men zich verwonderd over de vingerwij zing aan Gedeputeerden om desnoods gebruik te maken van hun wettelijke bevoegdheid tot onthouding van goed keuring aan gemeentebegrootingen. In de laatste'"jaren toch cn ook nog in den allerlaatsten tijd hebben col leges van Gedeputeerden herhaalde lijk, als het gemeentebestuur in be roep ging van besluiten om gemeente- begrootingen niet goed te keuren, juist in Den Haag de kous op den kop gekregen. Deze verwondering bij Gedeputeer den wekt geen verwondering. Al gaan de .Gedeputeerde Staten niet geheel vrijuit, daar zij meerma len Gemeentelijke bezuinigingspogin- gen wisten te verhinderen, in het al gemeen kan wel gezegd dat op 1e ge meentelijke uitgaven een nauwlettend toezicht werd gehouden. Maar het is de Regeering geweest die voortdurend maatregelen nam en voorschriften gaf, waarbij met den toestand der diverse gemeentekassen absoluut geen rekening werd gehou den. Vandaar, dat het een ietwat eigen aard igen indruk maakt, dat thans in BUREAUHooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 i Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22*/» oent Ingezonden Me de deelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogate 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent de ministerieele circulaire de voorstel ling wordt gewekt, als zou het noodig zijn het toezicht over de gemeenten te verscherpen en de gemeentelijke autonomie nogal meer te beknotten. Wijnkoop en Jan Steen. Op 2 Augustus j.l. richtte de heer Wijnkoop de volgende vraag tot B. en W. van Amsterdam: Is het niet mogelijk, dat B. en W. maatregelen nemen, welke er tot kun nen leiden, dat althans ettelijke dui zendtallen Amsterdamsche arbeiders en voor wat hun inkomen betreft daarmee gelijk te stellen ingezetenen, van beiderlei kunne, ook jongere/i, in de maand Augustus nog in de gele genheid worden gesteld, op één dag heen en weer, 4egen uiterst Taag tarief de Jan Steententoonstelling te Leiden te bezoeken? Zou het College niet bereid zijn, eventueel aan den Raad een voorstel te doen, om een bedrag beschikbaar te stellen, tot geheele of gedeeltelijke bestrijding der hieraan verbonden kosten? Op deze vragen antwoordden B. en W.: De bedoeling dezer vragen zal waar schijnlijk zijn, dat de maatregelen, als daarin worden aangegeven, van ge meentewege worden getroffen. Is deze meening juist, dan kunnen B. en W. mededeelen, dat naar hun oordeel het nemen van deze maatre gelen niet op den weg der Gemeente ligt. Dwangbevelen Handelsregister. Op het bureau der Kamer van Koop handel liggen ter doorzending aan den deurwaarde gereed een 14-tal dwang bevelen, verdeeld over de navolgende geme.enten: Leiden 11, Koudekerk 1, Noordwijk-Binnen 2. Ingeschrevenen in het Handelsre gister, die de kosten voor eerste in schrijving of dé jaarl, bijdragen 1926 nog niet hebben betaald en daaraan reeds per aangeteekend schrijven zijo heriLuerd, word in nog tot 21 Aug 192'T in Je gelegenheid gestel 1 het ver si huldigde te voldoe. Na lien datum osVvu zi? de hooge kost*n, welke op dwangbevelen vallen en var. f 7 50 tot 15'kunnen bedra gen aan 7irh zelf te wijten W. van Wijk. Het zal velen stadgenooten leed doen te vernemen dat de' heer W. van Wijk die dikwijls zjjn medewerking ver leende bij het ontwerpen van de feèst- plannen voor de viering van den 3en October en als zoodanig ook bij de herdenking van 1924 nog op den voor grond trad, thans reeds geruimen tijd vrij ernstig ongesteld is. Hij wordt in het Diaconessenhuis verpleegd. Den 16-jarigen loopknecht J. B- is gisteren de handwagen van zijn pa troon, B. van den N. Rijn ontstolen, terwijl hij het voertuig even voor zijn woning had laten staan. Terwijl hij van het dak van zijn pakhuis aan de Langegraoht een vlie ger wilde afhalen, had gistermiddag de 16-jarige J. v. 't Z. het ongeluk om een hoogte van 5 M. naar beneden te vallen. Hij kwam met het hoofd op een handwagen terecht, en liep daar bij bloedende verwondingen op. Door den Eerste Hulpdienst werd hij naar het Acad. Ziekenhuis over gebracht ter observatie. Latere berichten melden dat de ver wondingen gelukkig van niet ernsti ge n aard waren. BINNENLAND. Ministerieel bezoek aan Maastricht. Naar aanleiding van de plannen tot afbraak van de oude Maasbrug, hot bouwen van een nieuwe brug op de oude plaats en den aanleg van een noodbrug, liCDben .de minister van Waterstaat, Mr. van der Vegte en de minister van Onderwijs, Kun sten en Wetenschappen, Mr. Waszink, een bezoek aan Maastricht gebracht, vergezeld van de ingenieurs Baucke, Klink, Kamstein en Rosewald. De nalatenschap van dr. K. F. R. Hubrecht, Naar de N.R.Ct verneemt, is het Ko loniaal Instituut ie Amsterdam eenig erfgenaam van de nalatenschap van wijlen dr. H. F. R. Hubrecht. Hoeveel deze erfenis bedraagt, is nog niet te schatten, omdat afgetrokken moeten worden verschillende legaten, waar onder belangrijke, aan instellingen van openhaar nut, successierechten en andere kosten, maar er blijft voor het Koloniaal Instituut een bedrag van niet geringe beteekenis, al is het bedrag van 4 millioen, dat reeds ge noemd is. sterk overdreven. Wjj herinneren er aan. dat wijlen dr. Hubrecht in het laatst van zijn leven reeds eenige vorstelijke schen kingen aan het Koloniaal Instituut heeft gedaan, tot een gezamenlijk be drag van 11 ton. Een studiereis om de, wereld. De Rijndam van de HollandAme- rikalijn is gecharterd voor een reis om de wereld. 9 Op 1 September vertrekt het schip naar New-York. Daar zal een gezel schap, bestaande uit Amerikaansche professoren en studenten, in totaal ongeveer 500 man, zich inschepen voor een studiereis rond de wereld. Van New-York gaat de reis via het Panam a-kanaal 0 naar Japan. Daard a is Indië aan de* beurt. Tal van Euro- peesche landen staan op het reispro gramma. De Rijndam is 20 Juli j.l. uit New- York hier aangekomen. Het schip is nadien uit den vasten lijndienst op New-York genomen en naai* de Waal haven Noordzijde verhaald, waar het voor de verre reis in orde wordt ge bracht. J. Keuning. f Op ruim 76-jarigen leeftijd is over leden de heer J. Keuning, oud-hoofd der school en een. in Christelijke krin gen zeer bekend schrijver. Reeds op jeugdigen leeftijd werd de heer Keuning hoofd eener Chr. school eerst te Lange;-sk, daarna te N. Peke- la en tot 1902 te Spijk. Toen nam bij zijn ontslag en vestigde zich te Gro ningen De heer Keuning heeft veel gearbeid Vooral voor de pers. Jaren lang redi geerde hij alleen de in 1893 opgerichte „Keuvelaar", waarin hij op eenvoudi ge, heldere wijze de anti-rev. ceginse- len verdedigde en toelichte. 't Was een volksblad bij uitnemendheid en kon dat zijn, omdat de hee** K. de juiste volkstoon wist te treffen, zoo wel in de artikelen, die hij schreef als ook in den samen^praakvorm, waarin hij alles wat op LH terrein van het politieke leven *;o<.iviel, besprak. Bo vendien schreef hij tal van boeken, vooral historische verhalen. Ned. Bond van Gemeente-ambtenaren. Nadat de afdeeling Gelderland Dins dagavond te half acht in „Hotel O- ranje-Nassau" te Arnhem, het hoofd bestuur en afgevaardigden had ver welkomd. waarbij Mo*. Th. G. Donner als voorzitter een toespraak* hield, volgde te half negen een begroetings samenkomst ten Gemeentehuize na mens het Gemeentebestuur van Arn hem. De Burgemeester, Mr. S. R. J. de Monchy, heette Hioofdbestuur en leden welkom, om vervolgens in een geestig woord te herinneren aan de tot standkoming van de Gemeentewet en de uitbreiding van den arbeid, die voor de ambtenaren der .Gemeen tebe- sturen sindsdien was, gevolgd. Met een aansporing om naast rech ten ook plichten te gedenken, en den Bond hij zijn arbeid alle succes wen- schende, ook in den strijd voor rechts positie, eindigde de Burgemeester zijn met applaus beloonde rede. De voorzitter van den Bond, de heer J. Kamman, uit Den Helder, dankte voor het woord van welkom en ont vangst, om daarna uitvoerig het wel komstwoord te beantwoorden. Hierna werd de thee aangeboden. Na de thee werd per extra tram naar Sonsbeek gereden, waar men lang in den schoonen avond bijeen bleef. Gistermorgen werd de alge-meene vergadering van den Ned. Bond van Gemeente-ambtenaren door den voor zitter, den heer J. Kamman, gemeen tesecretaris van Helder, geopend. Allererst werd een huishoudelijke vergadering gehouden onder leiding van mr. Th. Rijnenberg, hoofdcom mies ter secretarie van Nijmegen. Op verzoek van de afd. Utrecht werd besloten om aan curatoren van het rust- en vacantieoord advies te vragen of bij wijze van proef gedu rende drie jaren kan worden geëx ploiteerd een vacantie-oord aan zee. Daarrfa opende de Bondsvoorzitter de heer J. Kammaft, de openbare ver gadering. Hij zette het werken van den bond uiteen en wees voorts op de financieele moeilijkheden der ge meenten. Na afloop van verschillende voor stellen van internen aard wordt be sloten: a. de ziekteverzekering voor de bondsleden te bevorderen en wel door afsluiting van het door de Amster damsche Ongeval lenverzekeringsmaat schappij aangeboden contract, zulks met ingang van 1 Januari 1927 en wel voor den tijd van 3 jaar; b. den voorzitter van den Bond en den directeur-secretaris te machtigen namens den Bond het ontworpen con tract af te sluiten. Ten slotte wordt besloten tot instel ling van een Commissie ter bestudee- ring van het rapport betreffende rechtstoestand verordeningen. De Standard Oil in Indië. De „Preangerbode" meldt, dat, on danks het feit, dat de Volksraad de overeenkomst met de Koloniale Pe troleum Mij. tot opsporing en ontgin ning van olieterreinen in Palembang, Rembang, Sémarang en Madoera met 19 tegen 15 stemmen heeft verworpen, aan de Regeering is geadviseerd, den Minister te verzoeken deze aangele genheid bij de Kamers der Staten-Ge- neraal voor te brengen, aangezien bet billijk wordt geoordeeld, dat Ame rikanen ,die millioenen in de waag schaal stellen, zekere compensatie zullen krijgen. Wferkt het gemeentebedrijf econo misch? De burgemeester van 's-Gravenhage heefit Maandag in de raadsvergade ring tijdens het debat over de samen stelling van den raad van beheer voor het gemengde bedrijf van de tram, ge zegd dat naar zijn inzicht de gemeen tebedrijven niet economisch werkten. iHlet Vaderland heeft hem gevraagd die uitspraak nader toe te lichten. Ik was deze meening al lang toegedaan, antwoordde de burgemeester, en door de jaren ben ik erin gesterkt. Zij steunt niet op groote gebreken, want en dat heb ik ook in den raad gezegd Den Haag heeft het bizon der getroffen met zijn directeuren. De heeren doen wat zij kunnen om hun bedrijven economisch te beheeren. Toch is het een jaar geleden nog voorgekomen, dat door een plotse linge gebeurtenis een vrij groot aan tal werklieden ontslagen werd. Hun plaatsen konden niet onmiddellijk aangevuld worden en bij de nieuwe werk in dealing bleek, dat zii best ge mist konden worden. Dat was «en post van 100,000 gulden per jaar. Mafr vooral bij de kleine dingen van allen dag krijgt men telkens het gevoel, dat een particulier hierin soe peler had kunnen werken. Want het oneconomisch werken is een der kwa de eigenschappen van een gemeente- bedrijf. Een ijverig en deskundig di recteur kan het oneconomische per centage drukken, het geheel opheffen kan hij niet, omdat het inhaerent is aan een gemeentebedrijf. Een directeur van een gemeentebe drijf is aan handen en voeten gebon: den door bepalingen, verordeningen enz. Zijn personeel staat in een ande re positie dan bij de meeste particu lieren. Dat is één van de groote din gen, die alle directeuren voelen, en waarom dan ook bijna alle directeu ren aandringen op het aanstellen van losse werkkrachten. B. en W. zijn voor dezen aandrang niet bezweken, maar handhaven het reglement en stellen vast aan. De psychologische reactie van een vaste aanstelling is dat de ambitie verslapt. De kans om ontslagen te worden bij een particulier is de sti mulans, die den werknemer ambiti eus houdt. Dat is een psychologisch verschijnsel. Daarom ben ik voorstan der van het H.A.B.O.-systeem. Ook daarom had ik liever gezien, dat het politieke lichaam, dat de raad in wezen is, buiten het gemengd be drijf gebleven was. Ik heb over deze kwestie met verscheidene vooraan staande menschen gesproken, van wie als ik u de namen noemde, u zou moe ten toegeven, dat zij niet tot de i^ac- ti&iairen behooren. én allen waren zij het met mij eens. Alleen in den raad, heb ik slechts één openlijken mede stander gevonden en dat vind ik heel begrijpelijk. Ik had niet anders ver wacht. Maar om op de zaak terug te komen In particuliere kringen werd deze meening al lang uitgesproken. Tot nog toe werd er in politieke kringen veelal over gezwegen. Rotterdam's burgemeester gemolesteerd. Door de werkzaamheden aan de nieuw brug over de Koningshaven en het verleggen van het verkeer door het plaatsen van een hulpbrug, zijn de bewoners van de v. d. Takstraat te Rotterdam, in gewone tijden een druk ke winkelstraat, ernstig gedupeerd. Want het geheele verkeer trok nu door de evenwijdig aan deze straat ge legen Feijenoordstraat, een onaanzien lijke zijstraat. Ten einde de winkeliers in de v. d. Takstraat tegemoet te komen, leidde de politie sirids eenige dagen met zachten drang het voetgangersver keer weer door de v. d. Takstraat. Dat was echter niet naar den zin van de winkeliers der Feijenoordstraat, die zich van het drukke verkeer reeds gouden bergen droomden en groote voorraden hadden ingeslagen. Vandaar, dat er sin !s 3enige dagen een straten oorlog Feijenoordstraat contra v. d. Takstraat is ontstaan, die tot dusver beperkt bleef tot plaat selijke schermutselingen Eenige op geschoten jongens profiteerden van de oneenigheid door s avonds tot dusver Binnenland. Bij „Heemaf" is de staking gepro clameerd. De burgemeester van Rotterdam ge molesteerd. Auto-ongeluk^ bij Zwolle. Buitenland. Vandaag beginnen de onderhande lingen tusschen de leiders der Brlt- sche mijnwerkers en mijneigenaren. Een Fransch verkeersvliegtuig ver ongelukt Besluiten vna den Franschen mi nisterraad in verband met de finan cieele crisis. Een rede van Kellogg over Amerika en het ontwapeningsvraagstuk. De invoer van wittebrood in België is verboden. onbeteekenende relletje:: le veroorza ken en de po'-'tie te molesteeren. Gsteravond heeft de zaak echter een ernstige wending genomen. De liu.-cemt ester, mr. dr. J. Wyte ma, was g»a>;eimiddag een kijkje ko men nemer, en had anes rustig gevon den. Hij beloofde daarop gisteravond terug te komen, doch hij verzocht de politie om zich dan op een afstand te houden, opdat zijn bezoek geen aan dacht zou trekken. Toen hij gisteravond te kwart-over- negen met zijn auto arriveerde, stapte hij uit aan de Maaskade en begaf hij zich verder te voet naar de v. cl. Tak straat. Een troepje opgeschoten jon-' gens herkende hem en dat wag het sein om hem een zeer onwelwillende ovatie te bereiden. Men drong om hem heen en jouwde en joelde, waarop van alle kanten de jongens aankwamen, zoodat de burgemeester weldra in het nauw zat. Hij begaf zich daarom in de richting van de hulpbrug over de v. d. Takstraat. Het eenige wat twee ijlings toegeschoten rechercheurs konden doen was, deze brug af te zet ten, doch toen de burgemeester de brug over was, werd hij door een an dere troep opgevangen. Ten einde verdere relletjes te voor komen besloot Mr. Wytema daarom, hoewel hij nog slechts halverwege de v. d. Takstraat was gekomen, weer te rug te keeren naar zijn auto, die op de Maaskade was blijven wachten. Onder luid geschreeuw en terwijl men steeds om hem heen drong, werd hij daarheen geleid en de auto vertrok onder een waar indianengehuil. Zoo dra echter de politie ter plaatse kwam verspreidden de jongens zich nog voor de eerste sommatie en namen allen ijlings de vlucht. De burgemeester heeft dus het be dreigde punt, dat is de plek, waar de voetganger9stroom langs de Feijen oordstraat naar de v. d. Takstraat wordt geleid, niet meer bereikt. En dat is te betreuren. Want als hoofd der politie zou hij moeten be slissen, of de maatregel, dat het pu bliek gedwongen wordt den langeren weg door de v d. Takstraat te nemen bestendigd moeten blijven. Een regeeringsfllm van Indië. De „Deli Courant" deelt iets naders mede, omtrent hetgeen Willy Mullens de bekende filmoperateur, ex-gemeen teraadslid, in Indië wenscht te doen. Buiten het vervullen van velerlei op drachten van groote bedrijver., die ver filmd zullen worden, (K.P.M., B.P.M., e.a.) zal een officieele Regeeringsfilm gemaakt worden van de Nederland- sche en de Indische Regeering. Het denkbeeld was al vroeger opge komen, maar kon eerst nu verwezen lijkt worden. In Holland had de beer Mullens de zaak eerst te bespreken met den minister van Koloniën, de heer Koningsberger was er 9poedig voor gewonnen en ook zijn ambtge noot van Onderwijs, mr. Waszink stem de er mede in. De heer Mullens heeft van de Nederlandsche Regeering een speciale introductie bij den landvoogd Doel van de Regeeringsfilm is vol gens de opdracht van de Ne der 1. Re geering de leerlingen der middelbare scholen van het leven in Indië een al- gemeenen indruk te geven. In deze aanwijzing ligt opgesloten van welken aard de film zal zijn en tevens sluit dit in, dat zij een algemeene voor lichtende en propagandistische waar de zal hebben. Om het volk van Ne derland een goed denkbeeld te geven van Tropisch Nederland. Wat nog dien inhoud aangaat men treft het al biDoodor. dat da heer Mul-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1