CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belanprijksle nieows is dit Mummer. 7de JAARGANG TCIAANDAG 16 AUGUSTUS 1925 Jé! 'NUMMER T900 CODBANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal I 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 BUREAU: Hooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone adverlentire per regel 227» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel Uriel Bi) contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiSn bi) Tooroitbetaling ▼an ten hoogete 30 woorden, worden dage* li)ka geplaatst ad 40 cent V Doorgaan. De Standaard, overnemende onze beschouwing over het bevorderen van Regeeringswege van goedkoope Zon dagsuitstapjes met de spoortreinen, voegt daaraan toe: Inderdaad wordt het niet alleen tijd dat we harder beginnen te roepen, maar ook dat onze gansche Pers nauwkeurig de gegevens verzamele omtrent het loopen van goedkoope Zondagstreinen ieder voor zijn eigen omgeving. En dan voortdurende publi ca lie van de feiten. Volgaarne voldoen wij daaraan. Voor heden willen wij de aandacht vestigen op iets anders. Ons is n.l. van bevoegde zijde ver zekerd, dat eenmaal weigeren van een advertentie, waarbij ook Zondags treinen worden aanbevolen, tengevol ge beeft, dat dan voortaan geen en kele advertentie meer wordt aange beden., Hel is. als leven wij nog in de da gen toeh het liberalism.', hoogtij vier de; toen werd onze pers doodgezwe gen niet alleen, maar zij werd ook 'benadeeld op dezelfde wijze. Wij telden niet mee. Meenen de beeren in Utrecht, dat .we nog in denzelfden tijd leven? V Zonderling betoog. Het Handelsblad houdt weer eens een ernstig betoog tegen Len die mee ncii dat het met Duilschland geslo ten handelsverdag er anders zou heb b"D uitgezien, wanneer wij in het be zit van een beter ta.-iel waren ge weest. Het blad wijst een oorzaak van de mislukking onzer onderhandelingen aan, die op zijn minst vreemd klinkt Betobgd wordt, dat we met leege handen bij Duitschland sterker zou den gestaan hebben. Het bezigen van ons crediet als ons wapen is onze fout geweest. Deze redeneering is wel zonderling Wij verleenden Duitschland een crediet. Duitschland is onmachtig om het terug te betalen, tenzij zijn in du strie in staat gesteld wordt goede winsten te maken. Dat zijn feiten, die niet weg te re den eeren zijn. Hoe het mogelijk zou geweest zijn om bij de onderhandelingen dat cre diet geheel buiten beschouwing te la ten is ons een raadsel. Zeer zonderling doet bet dan ook aan op de volgende wijze het Handels blad den staf te hooren breken over onze onderhandelaars. „De zeer bedenkelijke voorbereiding van het Duitsch-Nederlandsche han- delstractaat, die bewees, hoe aller droevigst onze ambtelijke equipee- ring voor dergelijk werk is, hoe wei nig beteekenis men in Den Haag aan de voorlichting hecht door menschen huiten de ambtelijke sfeer, die het desalniettemin soms beter weten dan zelfs zeer hooge ambtenaren en hoe weinig principieel onze onderhande laars zijn opgetreden, moet den pro- tectionlsten koren op hun molen le veren. De onnadenkendheid heeft het aan Duitschland verleende crediet in haar bestrijding van het Duitsche tractaat een rol doen- spelen, die het er niet had mogen spelen. Het slechte voor beeld van de onderhandelaars, die van hun sterkte hun zwak maakten, door in de onderhandelingen het be ginsel van' de tegenpartij gedeeltelijk over te nemen, moge de in dat opzicht door de bestrijders gemaakte psycho logische fout verklaren, ze veront schuldigt haar niet. Op dat terrein waren onze onder handelaren beslist in de minderheid en zouden ze de minderen zijn geble ven. ook al had ons land een vecht- tarief gehad naar het hart van dr. Kortenhorst, omdat de aarden pot, die zijn krachten in een botsing met den ijzeren wil meten, tot breken ge doemd is." Het» wil ons voorkomen, dat hier in Liberale hoogheid op zeer onheusche wijze het werk van de onderhande laars wordt gelaakt. Wij zijn nog steeds van meening, dat de onderhandelingen geen ander verloop konden hebben omdat wij niets hadden aan te bieden tegenover de stérk gewapende Duitsche indus trie. V Over het laagtepunt heen. t Gaat met de vakbeweging weer in voorwaartsche beweging. He«t moderne vakverbond ging in bet ew*te kwartaal 1926 met 978 le den vooruit, het Roomsch-Katholieke met 1028 en het ChrUtélijke met 883. to 1 April |J. linr. de ledentallen dezer vakcentralen reap.: 193,400, 94,590 en 49,856 Procentsgewijs is het Chr. Nat. Vak verbond 't meest vooruitgegaan. Bo vendien sloot zich met 1 April een nieuwe vakbond, de Christelijke Zee- liedenbond, bij deze vakcentrale aan. Het is een verheugend feit, dat de vakbeweging alzoo over het laagte- punt heen is. Mede, omdat wij daar in een symptoom mogen zien, dat wij ook wat de malaise in ons econo misch leven betreft over het laagte- punt heen zijn.. Want die twee liepen parallel. De depressie in ons maatschappelijk le ven had tot gevolg dat velen moede loos werden en ook het vertrouwen in de vakbeweging verloren. Men ziet dan ook het eigenaardige, dat juist die vakbonden, wier leden het ergst door de malaise getroffen werden, het meest aan ledental en invloed verlo ren. Een bond als die der kantoorbe dienden b.v. i9 nog niet aan de stij ging toe. Dit is wel zeer te betreuren; juist die zoo zwaar getroffen arbeiders heb ben hun organisatie het hardst noo- dig. Doch nu gaat het weer in ,voor- waartsche richting. Inzonderheid ver heugt ons dit voor de Christelijke vak beweging, want die moet zijn een zoutend zout en een lichtend licht in ons maatschappelijk leven. Een onderscheiding. Nog ten huidigen dage worden in ons land nog vele buitenliandsche kinderen verzorgd, wier vaderland heeft geleden onder den oorlog of de droevige gevolgen ervan. Wat de Hongaarsche kinderen betreft, ken nen wij hier ter stede nog het popu laire comité, waarvan Prof. Dr. H. M. van Nes vooriztter is. Het centraal comité evenwel, dat indertijd leiding gaf öm de verschil lende plaatselijke commissies, is op geheven, waar de actie voor de bui- tenlandsclie kinderen, gelukkig, niet meer zoo op den voorgrond behoeftte treden. Dat met den tijd de herinnering aan den door de Hollandsche pleeg ouders verrichten arbeid niet is te loorgegaan, bewijzen wel de stem men van dankbaarheid, die men zoo nu en dan uit de kringen van bui tenlanders kan vernemen, en uit de onderscheidingen, die nog worden uit gereikt aan personen, die zich hij de kinderactie bijzonder verdienstelijk hebben gemaakt. Dezer dagen werd een dergelijke on derscheiding toegekend aan den heer Johs. Verhoog J.Jzn alhier, die gedu rende ruim 5 jaar als voorzitter lei ding heeft gegeven aan het hier be staande comité voor de verzorging van het Hongaarsche kind. Te s-Gravenhage werd den heer Verhoog door den Oostenrijkschen Zaakgelastigde het door den rijksmi nister Horthy beschikbaar gestelde eerekruis van het 'Hongaarsche Roo- de Kruis uitgereikt. Voor den heer Verhoog is dit een aangename erkenning van zijn werk, terwijl er met hem natuurlijk de pleegouders mede vereerd zijn, die het werk vruchtbaar hebben gemaakt Dr. Murk Jansen. Wij vernemen, dat aan Dr. Murk Jansen, den bekenden Orthopoedist, dezer dagen onder Noordwijkerhout een ongeval is overkomen, doordat de auto waarmede hij r^ed, in een kuil geraakte en zwenkte. Gelukkig waren de verwondingen, die de dokter opliep, niet van zeer ernstigen aard. Met eenig letsel aan gelaat en armen bleek hii er te zijn afgekomen. Parkconcert. Voor het - concert in het Kooipark morgenavond te 8 uur, door het Sted. Muziekcorps te geven, luidt het pro gramma als volgt: No. Marclie des petits Marmonsets, Ganne; 2. Ouverture „Don Juan", Mo zart; 3. „Roté Rosen", wals, Lehar; 4. „Un jour d'été en Norvège", Fantaisie, Wilmers; 5. „Down South", Myddle- ton; 6 Toréador, wals, Royle; 7. „King Cotton", marsch, Sousa. De Eiectriilcatie van de spoorlijn AmsterdamRotterdam. Naar wij uit betrouwbare bron vtr- nemen zal van dit geelectrificeerde baanvak hoogstwaarschijnlijk op 1 Januari 1927 een gedeelte in gebruik worden genomen. De thans looperide locaaltreintjes HaarlemDelft, zouden dan door electrische treinen worden vervangen. De Jan Steen-tentoonstelling. Hedenmorgen is aan de 25.000sten he zoeker van de Jan Steententoonstelling een toegangsbewijs ter hand gesteld Het was de heer W. van de Weg pi» Dordrecht Hem werd het bekende werk je van Prof. Martin over Jan Steen De commissie voor de Jan Steenfcen- toonstelling overweegt, den datum van de sluiting der tentoonstelling te ver schuiven, en haar ook na 31 Augustus nog eenigen tijd geopend te houden. Alles hangt op dit oogenblik af van de Engelsche inzenders, met wie nog onderhandelingen worden gevoerd. Zondagnacht is bij een bewoner van de Narmstraat, H. de 'i E.; het paneel van de deur ingetrapt. In verband hiermede is proces-vep baal opgemaakt tegen C. R., te Den Haag. In de Stedelijke Werkinrichting zijn opgenomen 185 Volwassen perso nen en 6 kinderen. Burgerlijke Stand. Geboren: Jannetje, dochter van J. J. Ulté en M. Horree. Cornelis Jozef fcoon van J. A. v. Schagen en M. CL Looving. Wilhelmina, dochter van J. Ba velaar en W. Schouten. Elisabeth Cor nelia, dochter van C. G. Smit en E Wijnnobel. Maria Marga. Petra., doch ter van L. J. v. Velzen en W. M. 1. Leeuwen. Petrus Jacobus, zoon van L J. v. d. Kroft en J. E. Bronsgeest Drewis, zoon van D. Kraima en A. J. Hendriks. Jannetje, dochter van A. Buu: man en H. J. Carlier. Wilhelmina Maria, dochter van C. P. Devilee en P. J. P. J. Herrues. Hendrik, zoon van C H. v. Dijk en C. J. Duqn. Kees, zoon van 0. TVago e nM. 't Hooft. Hendrik, zoon van J. de Tombe en M. Korswagea Pieter Cornelis, zoon van H. v. d. Lucht en S. v. Poelgeest. Agatha, dochter van A. v. Leeuwen en B. Dissevelt. Simon, zoon van W. Otten en G. A. SIbrijna. Pieter, zoon van P. v. Vliet en M. j. Zitman. Jean Bapt. Cars. Henrs., zoon van H. T. Staats en M. A. G. KohP beek. Gerda Jacoba, dochter van W, Immink en J. C. C. Hille. Albertus, zoon van P. J. Hannaart en C. M. W. Kerjzei. Johannes Willem, zoon van W. J. t Leeuwen en E. Rozier. Johannes Mara Anths., zoon van J. M. Heijn en M. J A. Rjjnaarts. Jacobus Theodorus, zoon van L. de Haan en E. J. v. Schoonden- woerd den Bezemer. Johanna, dochter v. T. v. d. Beek en J. Ligtvoet. Ondertrouwd: W. B. Th. Peter sen im. en G. A. Meh'er jd. G. Lange geveld, wedr. en H. Bruystens, jd. A de Vet, gesch. 32 jaar en,J. C. v. d Burg, wede 39 jaar. M. J. Zomerhuis», tvedr. 55 j. en M. J. v. Luiken, wede. 48 j. J. N. M. Bonnet, jm. 25 i. en E Hilgersom, jd. 24 j. K. Hoogendtjk, jm 24 j. en J. Doorn, jd. 29 jaar. F. J. M. Mugge, jm. 24 j. en G. v. d. Heuvel jd. 21 jaar. H. dp Vroede, jm. 28 jaai en H. Bonte, jd. 26 jaar. K. G. J. Bek, im. 30 j. en G. E. v. d. Lo£ jd. 29 3 P. J. v. Leeuwen, jm. 21 j. en J. v Soest, jd. 21 j. H. J. de l'Ecluse, jd 22 j. en N. Ruis, jd. 21 j. P. T. Baaten jd. 25 j. en M. B. K. dé Rooy, jd. 23 j. Th. Prins, jm. 27 j. en L. Eradus, 3d. 25 jaar.^J. J. Th. Bosch' jm. 29 j en J. D. Parmentier, jd. 36 jaar. Gehuwd: J. L. Wolsink, jm. en M Gressie, jd. J. C. Brouwer, gesch. en J. Smit, wede. M. A. Geen jaar, jm. en A. Ribot, jd. C. Montagne, jm. en W. Hartevelt, jd. D, Piket, jm. en G. Stou ten jd. J. Kranenveld, jm. en S. W. Vos, jd. G. N. de Ru, jm. en M. Ondei water, jd. A. P. Heerzen, jm. en M. J. Montanus, jd. J. C. Heijser, jm. en P. Bleyie, jd. W. Kret, jm. en S. C. Bleyie, jd. P. H. Kiel* jm. en K M Hendriken, jd. Overleden: E. G. Seisveld, z. 8 j. L. Roose-Harland, vr. 64 j. J. J. H. Koenen, man 65 j. K. Westmaas, man 59 j. M. W..den Haan, dr. 2 mnd. R, Dijkman, man 58 j. A. Vrolijk, m. 86 j. C. Boot, dr. 11 mnd. W. H. J. Schreu- der-Couvee, wede. 88 j. A. J. Zuidhof, zn 1 dag. J. B. Cramer, zn 2 j. H. J.. N. v. d. Boog, za 7. j. S. Kriek-Hanse laar, vr.' 62 j. "^BINNENLAND. De saldi van woningbouwvereeni- gingen. De minister van Arbeid, H. en N. heeft, d.d 2 Aug. de volgende circu laire tot de gemeentebesturen ge richt: „In de dezerzijdsche circulaire d.d. 26 Mei 1926 is bepaald dat, tenzij, an ders is overeengekomen, batige saldi, niet zullen worden aangewend tot verrekening van rijks- en gemeente lijke bijdragen, doch dat zij zullen worden gereserveerd om te zijner tijd te worden gebruikt voor doeleinden in het belang van de volkshuisves ting. Sedet is mij herhaaldelijk ver zocht, dit laatste zóó te interpreteeren dat onder die doeleinden ook worde begrepen huurni vel leering. „Hoewel het tot dusver gevolgde beleid, dat de strekking had de ver een igingen kapitaalkrachtig te ma ken, en in staat te stellen uit eigen krachten haar werkzaamheden gelei delijk uit te breiden, in overeenstem ming was met de bedoeling, die bij het maken en uitvoeren vau de wo ningwet van den aanvang af heeft voorgezeten, meen ik toch dat de go- heel onvoorziene en zeer bijzondere omstandigheden, die van 1914 af heb ben bestaan, en de gr00te verschei denheid van plaatselijke omstandig heden en opvattingen, aanleiding kun nen zijn om niet overal en te allen tijde ook dat beleid vast te houden, .maar dat ook huurnivelleering met hulp 4van batige saldi onder zekere voorwaarden kan worden toegelaten. „Voor de huurniyelleering kunnen alleen gebruikt worden batige saldi, verkregen met de exploitatie van wo ningen, waarvoor voorschot is ver leend vóór het inwerkingtreden van art. 23 van 't woningbesl. (dus vóór 13 Mei 1921) en waaromtrent dus niet de voorwaarde is gestel i, dat zij moeten worden gestort in een fonds, als in dat artikel bedoeld. Verder kunnen zij slechts worden aangewend ten bate van de exploitatie van andere met rijksvoorschot gebouwde, en met bijdragen van rijk en gemeente geëx ploiteerde woningen en .wel niet ver der dan noodig is, om huren, die te hoog geacht moeten worden, te bren gen op een bedrag dat naar de thans geldende bouwkosten voor een econo mische exploitatie dier woningen (flus zonder bijdrage) noodig zou zijn. „Over de batige saldi, hiervoren be- doèld, kan alleen beschikt worden met instemming van het bestuur van de daarbij betrokken vereeniging, ven nootschap of stichting; waaruit intus schen niet mag worden afgeleid, dat de besturen de batige saldi naar goed vinden kunnen gebruiken voor uitga ven, die niet voor de verbetering van de volkshuisvesting noodzakelijk zijn. Vereenigingen enz. d'e zijn toegelaten uitsluitend voor de verbetering van de volkshuisvesting, zooals wetgever en regeering dit verstonden, hebben zich naar die opvatting te gedragen. Doen zij dit niet en worden de gelden nkt^ met gepaste zuinigheid besteed, dan kan naasting, resp. intrekking van de toelating worden overwogen op grond van de voorwaarden van voorschot vereeniging of van art. 8 v. het woningibesluit. „Iedere huurverlaging met hulp van batige saldi moet worden onder worpen aan de goedkeuring van het gemeentebestuur en van den direc- tevr-generaal van d-* volksgezondheid „Wellicht ten overvloede teeken ik hierbij- aan, dat ik m<j voorbehoud voor andere gevallen te blijven be- oordeelen of gebruik van de batige saldi voor eenig ander doel dan bier voren omschreven, in het belang van de volkshuisvesting is te achten. Ik houd mij aanbevolen voor uw mede werking om niet noodzakelijko beste ding _van gelden te keeren." Nederland en Oostenrijk. De vereeniging „Nederland-Oosten rijk" te 's-Gravenhage heeft van de zijde van haar zustervereeniging „Oostenrijk-Holland' 'te Weenen een telegram ontvangen, waarin die ver eeniging zegt, dat zij in de opÉhing van het draadloos telegraafver-keer tusschen Oostenrijk en Nederland aanleiding vindt om haar zusterver- eeniging in Den Haag de hartelijke groeten: te zenden. Het telegram, dat geteekend is door den minister-president, dr. Beek, ein digt aldus: „'Wij zullen het steeds als de hooge taak van onze vereeniging beschou wen, in de kringen der Oostenrijksche bevolking steeds meer kennis van het Hollarfdsche volk en land, zijn ge schiedenis en zijn huidige positie in de wereld te verbreiden en met deze verhoogde belangstelling een bewijs te geven van onze voortdurende dank baarheid." Dit telegram is met een in gelijke hartelijke bewoordingen gesteld tele gram door de vereeniging Nederland- Oostenrijk beantwoord. Een meevaller voor de Maastiicht- sche belastingbetalers. Gedep. Staten van Limburg hebben, evenals zij dit reeds bij andere Lim- burgsche gemeenten gedaan hebben, de navordering van de hoofdelijke inkomstenbelasting over 1920 van Maastricht niet goedgekeurd. De betrokkenen zullen dus de ge storte belastinggelden van de gemeen te terugontvangen. De trein zonder rails. Ged. St. van Friesland hebben afge wezen het verzoek van den directeur der N.V. Wilton-Metro-Gol)dwyn-Dis- tributing-Corporation om met de z.g. Trackless-Train de wegen in de pro vincie, geen Rijkswegen zijnde, te be rijden op grond van deze overwegin gen: „dat het doel van de rondreis door Nederland met de Tackless- Train blijkens de aanvraag van den adressant is om reclame en propa ganda te maken voor de door hem genoemde filmfabrieken te New York met de distributie waarvan zijn naam looze vennootschap in Nederland be last is; Bollenland. Bulgarije'» antwoord op de nota ztj- nex buurstaten. Ka men e ff is als Russisch volkscom missaris van Handel vervangen dooi Nikoian. Cook's actfc voor bet memorandum. dat de wegen in Friesland door bet rijden daarover met de 2 groote auto mobielen, waaruit deze trein zonder rails bestaat, en waavan de eerste 6000 kg. en de tweede 5000 k.g. weegt, aan zoo groote beschadiging worden blootgesteld, dat deze alleen zou zijn verantwoord, indien daarmede een groot algemeen belang werd gediend; dat dit laatste in dezen geenszins het geval is." Faillissementen in Nederland, Volgens mededeeling van het Han delsinformatiebureau van Van der Graaf en Co's Bureaux voor den Han del zijn over de afgeloopen week, ein digende 12 Augustus in Nederland uitgesprolftn 56 faillissementen togen over 80 faillissementen in dezelfde week van het vorige jaar. Van 1 Januari tot en met 12 Augus tus 1926 2301 faillissementen tegen over 2609 over hetzelfde tijdperk van het vorig jaar. Hartjesdag. Er is misschien geen enkel volks feest, over welks ontstaan zoovoel verschillende meeningen worden ver kondigd als over Hartjesdag, daj Am sterdam vandaag weer gaat vioi"»n, meent de Ms'b. De hedendaagsche Amsterdammer kent het alleen maar als een dag, waarop de kinderen der volksklasse, vroeger war^a het vooral de Jor- daankinderen uitgedost met bont gekleurde papierenmutsen €11 de vreemdsoortigste kleedij, op sommige punten van de stad bijeenkomen. 's Avonds beginnen de feestelijkhe den eerst goed met het bekende „Hart 'jes jagen" waaraan vooral de klei neren meedoen, terwijl de grooteren zich vermaken met het afsteken van vuurwerk. Ook de voetzoekers en zevenklappers, die als onmisbare mid delen gelden om de feestvreugde te vertolken, ontbrekèn dan niet. Is men bijzonder goed op de hoog te, dan weet men nog te verteller; dat het feest valt op den derden Maan dag in Augustus. Van het ontstaan en de beteekenis van dit in verbal ge raakte volksfeest geven zich echter slechts weinigen rekenschap. Zelfs de geschiedkundigen en folk loristen zijn het hierover nooit eens geweest. Ómdat vroeger gesproken werd van Hertjesdag" meenden som migen, dat de oorsprong te vinden was in een grafelijke jachtpartij, die elk jaar omstreeks Augustus bij „Kraantje Lek" gehouden werd, en waar natuurlijk tallooze Amsterdam mers en Haarlemmers paar kwamen k ij kén. Samuël Amipzing, die deze meening voorstond, verdedigde zijn zienswijze in een versje, waarin hij den jaarlijk- 9chen uittocht der Amsterdammers beschreef en besloot met de woorden: ,;Daer groote meesters zijn, daer wil 't, gepeupel wesen." Heel wat aannemelijker, hoewel nog niet in alle opzichten vaststaand, i3 de veronderstelling als zou de oor sprong van „Hertjesdag" te vinden zijn in een oud Germaansch oogst feest. Het'is bekend, dat d» Germa nen iederen zomer een processie hiel den ter eere van hun godin „Hertha" die het symbool was van verborgen groeikracht der aarde, om daardoor haar zegen af te smeeken over de te veld staande gewassen. Begrijpelijkerwijze ging deze plech tigheid met eenig feestelijk Vertoon gepaard. Bij gebrek aan Zondagsche kleeren zullen de deelnemers en toeschou wers zich vermoedelijk getooid heb ben met bloemslingers en kransen. Het is een nog onopgelost vraag stuk van welke instrumenten de Ger manen zich bedienden om hun feest vreugde te manifesteeren, daar de voetzoeJcers vermoedelijk eerst na Barthold Schwarz in de mode zijn gekomen. Het feit echter, dat de Hiartjesjagende Amsterdammers zich eertijds opsmukten met bloemen, is gemakkelijk af te leiden uit de Ger man nsche gebruiken. De bloemenschaarschte in de hoofd stad en later de streng toeziende bosohwachters waren oorzaak, dat naar een anderen tooi moest worden uitgeeien. Hier vonden de fabrikanten van ge kleurd papier en serpentine'» een prachtig afzetgebied en van hun pro ducten werd dan ook een ruim ge bruik

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1