CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws is dit Hunuaer.
7de JAARGANG
ZATERDAG 14 AUGUSTUS 1926
♦NOMMBR 1899
IDSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
BUREAU: Hooigracht 35 TeL 1278, Postgiro 58936
I.PÜHPH PosfhftTr CIO
ADVERTENTIE-PRUS
Id Leiden en buiten «Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Gewone advert entiën per regel 227» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bi) contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiSn bij vooruitbetaling
▼an ten boogete 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Franco per post per kwartaal 1 2.90
Oit nummer beslaat ui! TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Eén en nul.
Een Dnitsch geleerde heeft eens ge
zegd dat de mensehen zijn te verge
lijken met nullen, die alleen beteeke-
nis hehben als ze achter een één ge
plaatst worden. Versmaden ze dien
aanvoerder, dan zijn ze tezamen niets
•waard.
Wat een ontzettende waarheid ligt
daarin^
Zijn ook wij Christenen niet allen
samen nullen gelijk, als we ons niet
iblijvend stellen achter den Christus.
Maar ook hoe weinig waarde heeft
aet denkbeeld, de werkkracht, of welk
vermogen van den enkeling, wanneer
het niet "gedragen wordt door 't groote
beginsel. x
Ook voor ons gemeenschapsleven
noesten we wel steeds daarvan uit
gaan. Alleen niets, maar gerangschikt
achter de één, de beteekenis van tien,
honderd, duizend, enz.
Dit wijst, er ons ook op dat er rang
orde is. Eerst door de plaatsing in op
volgende reeks, krijgen die onbeteeke-
.nende cijfers, de beteekenis die ze aan
die é*én ontleenen. Maar dan een be
teekenis zoozeer verschillend naarma
te de plaats dichter of verder verwij
derd van de alles beheeschende één.
Die één vereenigt allen, hij maakt
izich van <*11 en meester, organiseert
hen tot een geheel en geeft hun be
teekenis. Met die één een machtig ge
tal. Zonder die éen een nuttelooze
hoop.
Zoo gaat het ook in het Koninkrijk
Gods. Met Christus en achter Hem zijn
we allen tezamen één groot getal. Ver
laten we Hem, dan betekenen we niet
alleen zelf niets meer, maar ook het
getal decimeer en wij.
Wat een ontzettende roeping!
Maar ook in het leven geldt dezelf
de regel. Wat een vormlooze hoop als
geen organisatie ons vereenigt. Allen
ohbeteekenende nullen. Maar zoodra
we ons scharen in het gelid, en de
naamgevende één voor ons plaatsen,
worden we een rijk getal
Onze historie heeft ons menig blijk
gegeven van deze waarheid. Wat een
verdeeldheid en versnippering als ie
der zijn weg volgde. Maar zoodrh al
len de handen ineen sloegen en zich
plaatsten onder bepaalde leiding, ach
ter een beginsel, dan leefde alles weer
op. Waren niet menigmaal de Oranjes
de één die beteekenis en gloed aan
ons volksbestaan gaven?
Waren de helden onzer historie niet
eveneens vaak de figuren die ons volk
wereldvermaardheid gaven?
Maar ook, als na tijden van inzin
king, werd wedergekeerd tot het be
ginsel, en de massa zich plaatste ach
ter dat beginsel, wat een volkskracht
openbaarde zich dan!
Hebben we ot> politiek gebied niet
hetzelfde ervaren? Toen het Groen van
.Prinsterer en Kuyper gelukte ons volk
,te doen beseffen dat in krachtige één-
beid, in doelbewust volgen van het be
ginsel. de eenig mogeliike ontkoming
lag. toen hebben we een opleving gc-.
kregen. Zij waren de éénen waaraan
we nu nog beteekenis ontleenen.
Eveneens leert ons hetzelfde begin
sel, dat bij loslating van dien band
de beteekenis van het geheel vermin
dert, maar dat de beteekenis van de
onderdeelen geheel verloren gaat. Ook
daarvan hebben we historiebewijzen.
Onze tijd met zijn machtige vraag-,
stukken heeft het juist zoo noodig dat
we ons voortdurend van de juistheid
dezer theorie overtuigd houden.
De beteekenis van den enkeling
wordt immers met het jaar, met den
dag, geringer?
Organisatie is immers het macht
woord van onzen tijd?
Leert ons niet elke nieuwe botsing
in het maatschappelijk leven dat het
vooral een kwestie van organisatie is
of de overwinning behaald zal wor
den. Had de staking in Engeland heel
het volk kunnen omvatten, het einde
ware anders geweest. Maar ook juist
de eenheid die het Engelsche volk
toonde, toen het er op aan kwam 0111
het maatschappelijk leven op gang te
houden, wsa oorzaak van den snellen
afloop,
De groote wereldgebeurtenissen, die
ons ontroeren, omdat we er alleen
niets tegen kunnen doen, zij zijn al
leen te overzien als we de handen in
eenslaan. De schokken, welke Europa
op financieel gebied doormaakt, ze
zijn alleen te doorstaan als er een ge
meenschappelijk besef van den ernst
der tijden ontstaat. Allen achter de
één, dat alleen kan tegenwicht geven
aan de overmacht van het Wester..
{Terugkeer tot eigen nationale kracht
door eendrachtige arbeidzaamheid en
zuinigheid.
Ook ten onzent terugkeer tot het
besef, dat we in verdeeldheid niets be
reiken. Dat we machteloos staan te
genover het buitenland zoolang we
innerlijk niet allen overtuigd zijn van
de noodzakelijkheid van het trekken
van één lijn.
Doch, ook nauwer begrensd^ mogen
we niet vergeten dat we nimmer' in
staat zullen zijn de komende revolu
tie het hoofd te bieden, indien we niet
ons vereenigd houden. Hoe angstig
ook de toekomst moge zijn, de eind
catastrofe zal worden uitgesteld door
eendrachtig verizet. Daarentegen is
verdeeldheid de beste voedingsbodem
voor de revolutie. De Communistische
iaktie over de geheel© wereld is er
op uit om juist die verdeeldheid, den
onderlingen naijver op te wekken. In
landen met de meeste gisting, met 'de
grootste onderlinge verdeeldheid
wordt het krachtigst gewerkt. Daar
om de handen ineen, allen ons veree
nigd. Eén en nul is tien; maar één en
zes nullen is een millioen.
STADSNIEUWS.
Electrische verlichting van de
Pieterskerk.
De som ad f 3000, benoodigd voor de
electrische verlichting der Pieterskerk
is bijeen.
In nog geen 6 maanden tijds is de
Gemeente-commissie er in geslaagd
dit aanzienlijk bedrag bijeen te bren
gen. In de laatste verantwoording in
het Predikbeurtenblad geeft de secre
taris der Gemeente-Commissie, .le
heer J. P. Mulder, uiting aan de dank
baarheid, welke er is, voor zooveel be
toonde offervaardigheid en wekt hij
op, tot steeds meerderen offerzin
der gemeente, ook voor andere plan
nen welke de Gemeente-commissie in
de toekomst hoopt uit te voeren.
Weldra zal dus ook onze mooie Pie
terskerk, evenals de Hooglandsche
Kerk, op schitterende wijze verlicht
zijn en mag de gemeente het genoegen
smaken, door eigen offervaardigheid
dit grootsche werk tot stand te hebben
gebracht.
Het bezoek der Amerikaansche
professoren.
Betreffende het beizoek der Ameri
kaansche professoren vernemen wij
nog, dat aan het noenmaal het woord
werd gevoerd door den leider Prof.
Mr. James Brown Scott, Prof. de Sit-
te en Judge More. De laatste wijdde
een dronk aan het welzijn der L. Uni
versiteit, die door Prof. de Sitter be
antwoord werd.'
Ten slotte dankte Prof. Mr. Potter
Mr. v. Kleffens van het Dep. v Bui-
tenl. Zaken voor de hartelijke ont
vangst, en de voortreffelijke regeling.
De Rector-Magnificus.
Den lOen dezer is het Koninklijk
Besluit afgekomen, waarhij Prof. Mr.
E. M. Meyers voor den duur van het
studiejaar 1926—1927 is benoemd tot
Rector Magnificus van d-& Leidsche
Universiteit.
De heer J. van 'tRdet, 1ste luite
nant bij het leger in Ned.Indië, komt
hier zijn verlof doorbrengen.
/Ten nadeele van H. P. H. is door 'n
anderenH. 'n ruit vernield, waarvan
de benadeelde aangifte heeft gedaan
De N.V. Electrolux te Den Haag
heeft een aanklacht ingediend tegen
den handelsreiziger H., wegens ver
duistering van een verkochten stofzui
ger, dien hij ergens moest afleveren.
De stofzuiger is door de politie in
beslag genomen.
De drie verdachten, die gisteren
zijn aangehouden in verband met den
inbraak, gepleegd bij den heer v. W.,
in de Jan Vossensteeg, zijn naar het
Huis van Bewaring te Den Haag over
gebracht.
Ten nadeele van den heer M., in
de Da Costastraat, zijn vannacht 13
konijnen gestolen.
Te Haarlem is aangehouden H. S.,
die te Leiden een rijwiel heeft gestolen
Hij is voorloopig in het Huis van Be
waring te Haarlem ingesloten, aange
zien ook de Haarlomsche politie hem
over een bepaalde zaak wel eens spre
ken wilde.
De 11-jarige P. v. D., moest bij
den slager P. V., aan het Levendaal
een boodschap doer. Hij stond in den
winkel tegen een hakblok te leunen,
waarbij een hakmes naar beneden viel
Het gevaarlijke voorwerp viel .-len jon
gen op den rechtervoet. Behalve dat
dit lichaamsdeel uitwendig verwond
werd, bleek ook een pees te zijn ge
raakt.
Dr. D. van den Eersten Hulpdienst
bracht den jongen per auto naar bet
Acad. Ziekenhuis ter verdere behan
deling.
BINNENLAND.
Van het Hof.
Naar wij vernemen, heeft H. M. de
Koningin zich in beginsel bereid ver
klaard de plechtige plaatsing van den
gedenksteen in 't aanbouw zijnde nieu
we diaconessenhuis te Utrecht, welke
door H. M. zal geschieden, te doen
plaats hebben op Woensdag 8 Sept.
Belastingbiljetten voor den Staat.
De minister van binnenlandsche za
ken en landbouw heeft, naar aaniei-
ding van een opmerking van ziin ambt
genoot van financiën, aan de gemeen
tebesturen verzocht, aanslagbiljetten
voor zakelijke belastingen en lasten,
welke voor oproerende goederen vön
den staat of van staatsinstellingen
moeten worden betaald, steeds recht
streeks te zenden aan den betrokken
ontvanger der registratie en domei
nen, die ook voor de betaling daarvan
is aangewezen.
Zedekweisende geschriften.
In antwoord op de vragen van bet
Tweede Kamerlid, mej. Katz, betref
fende het aantal hij de parketten in
gezonden process en-verbaal geduren
de de jaren 1923, 1924 en 1925 ter zake
van overtreding van de art. 240, 240-
'bis en 451bis 'Wetboek van Strafrecht
heeft de minister van Justitie het vol
gende medegedeeld.:
De beantwoording van de gestelde
•vragen maakte het inzamelen door
tusschenkomst van de procureurs-ge
neraal bij de gerechtshoven van gege
vens noodzakelijk.
Ofschoon de ingekomen ambtsbe
richten den minister in de gelegen
heid stellen de vraagpunten met een
kort overzicht in cijfers, zooals ge
vraagd, te beantwoorden, acht hij het
in dit geval meer doeltreffend da
ambtsberichten zelf, met verzoek om
terugzending na gemaakt gebruik,
over te leggen, omdat aldus de gele
genheid wordt geopenid om van een
enkele daarin voorkomende en voor
de beoordeeling niet zonder belang
schijnende opmerking kennis te ne
men. Na terugontvangst der ambtsbe
richten, die alzoo ter deponeering ter
griffie van de Kamer zijn bijgevoegd,
ligt het in het voornemen van den
minister, de medegedeelde gegevens
in verhand met de voortdurende aan
dacht, die hij aan de onderwerpelijke
aangelegenheid schenkt, in nadere be
schouwing te nemen.
Vreemde examentoestanden.
Eenige belanghebbenden bij de exa
mens Midd. Gymnastiek, gehouden te
Haarlem, van meening, dat zij een
voldoend examen hebben afgelegd en
toch door loting zijn afgewezen, heb
ben mij verzocht, aldus schrijft Mr.
N. J. Vellenga, adv. en proc. te 's-Gra-
vemhage een klacht in te dienen
bij den betrokken Minister.
Deze loting zoude gebaseerd zijn op
de overweging dat het aantal bevoeg
de leerkrachten anders te groot zoude
worden en daardoor het onderwijs
schade zou lijden.
In verband hiermede verzoek ik al
len, die op een of andere wijze betrok
ken zijn geweest bij deze examens,
mij feitenmateriaal te doen toekomen
van hetgeen zij persoonlijk gehoord of
gezien hebben.
Volgens de wet op het M.O. zijn de
examencommissies uitsluitend belast
met het onderzoek naar de bekwaam
heid van de candidaten en hebben zij
niet te waken voor een te groot aan
tal bevoegde leerkrachten, terwijl de
wet van loting in het geheel niet
spreekt. Schriftelijke mededeelingen
omtrent bovenstaande worden gaarne
ingewacht te mijnen kantore: Laati v.
Meerdervoort 175 te 's-Gravenhage.
Statistisch Zakboek 1926.
Een statistisch Zakboek werd voor
het eerst uitgegeven in 1924 ter gele
genheid van het vijf en twintig jarig
bestaan van het Centraal Bureauvoor
de Statistiek.
IHIet spoedig uitverkocht zijn van
2500 exemplaren van dit populaire
statistische werkje dat in vogelvlucht
een beeld geeft van het demografisch-
economisch en financieel leven in Ne
derland, leidde tot een nieuwe uit
gaaf, aangevuld met nieuwe gegevens
Een klappertje vergemakkelijkt het
zoeken.
Vijfentwintig grafieken toonen op
overzichtelijke wijize den loop der cij
fers aan, welke in de talbellen vermeld
worden.
De Chr. Boeren- en Tnlndersbond en
het paelitvraagstuk.
Naar aanleiding van deel II van
het verslag der pachtcommissie heeft
het bestuur van den Chr. Boeren- en
Tuindersbond aa nden Min. van Binn
Zaken een adres gericht, waarin bot
zijn meening daaromtrent doet blij
ken. Vooraf merkt het bestuur op, dat
het pachtvraagstuk reeds veel van
zijm scherpte zou verliezen, wanneer
de vraag naar cultuurgronden bet
aanbod niet in de huidige mate over
trof en dat juistere verhoudingen
meer nog dan door wettelijke bepa
lingen zouden zijn te verkrijgen door
wijziging van de „innerlijke gesteld
heid" der contracteeren de partijen.
Wat den zak el ijken inhoud van bet
verslag betreft, zegt het bestuur zich
té kunnen vereenigen met de voorge
stelde maatregelen, die bedoelen ook
de veranderlijke en de deelpacht
op wette lijken b&sis te brengen, de
pacht als eeni zakelijk recht te doen
erkennen, te waken tegen opdrijving
van den pachtprijs, meerdere rechts
zekerheid te geven aan den zittenden
pachter, vergoeding te geven voor de
onverplicht door den pachter aange
brachte vereteringen, enz.
Met instemming begroet 't bestuur
de regelen omtrent den vorm der con
tracten en omtrent de opzegging. Wel
iswaar bad men gaanie gezien, dat de
schriftelijke vorm dwingend was voor
geschreven, doch terecht zegt de com
missie in hare toelichting, dat men
mondeling gesloten contracten niet
kortweg nietig kan verklaren.
Immers daarmede ware het feit v.
het bestaan niet weggenomen, terwijl
wel de pachtverhouding op lossen
voet kwam te staan.
(Wij komen hierop nog terug).
De Belgische Valuta.
Naar wij vernemen hebben de band
en veterfabrikanten zich tot den Mi
nister van Arbeid,y Handel en Nijver
heid gericht, met het verzoek om tij
delijke maatregelen van invoerbelem-
mering te treffen tegen de overstroo
ming van de Nederlandsche markt
met Belgische band- en veterartike
len, die hier te lande tegen abnor
male prijzen worden ingevoerd.
De raillooze trein.
De raillooze trein is hedenmorgen
om half 11 van Zaandam vertrokken.
Vandaar rijdt de trackless train naar
Alkmaar om via Wormerveer weer
naar de hoofdstad terug te keeren.
BUITENLAND.
HET BRITSGHE MIJNCONFLICT.
Cook doet een beroep op de regeering.
Een nieuwe gebeurtenis, welke giste
ren in het kolenconflict heeft plaats
gehad, is het beroep, dat Cook, de
sekretaris van den mijnwerkersbond,
in een pers-interview op de regeering
heeft gedaan, om zich uit te spreken
tegen langeren arbeidstijd, het beginsel
van een nationaal minimumloon te aan
vaarden en de leiders der mijnwerkers
uit te noodigen een onderhoud met de
regeering te hebben ten einde een re
geling te treffen voor een nationale
overeenkomst en het vraagstuk der
reorganisatie der mijnindustrie te be
spreken.
In regeeringskringen wordt opnieuw
verklaard, dat het kabinet niet van
plan is zijn houding in zake het vraag
stuk van verdere subsidie aan de
mijnnijverheid te laten varen. Onder
geen omstandigheden zal eenige verdere
steun van staatswege worden verleend,
en indien eenig plan, dat uit de con
ferentie der gedelegeerden der mijn
werkers Maandag a.s. mocht te voor
schijn komen, als noodzakelijk punt
het verleenen van subsidie bevat, zal
dit voor de regeering niet aannemelijk
zijn.
De algemeene raad van 't vakver-
eenigingscongres heeft: gisteren een
vergadering gehouden en beraadslaagd
over het kolenconflict.
De Londensche beurs gaf gistermid
dag van een opgewektere stemming
blijk, wat toegeschreven wordt aan de
verwachting, dat nieuwe gebeurtenissen
in het kolenconflict te wachten zijn.
Genoeg geleden.
In het persinterview zeide de secre
taris der mijnwerkers, Cook:
„De kreet van den mijnwerker en
zijn vrouw is: Wij hebben genoeg ge
leden, wij willen niet dat wij nog meer
te lijden hebben".
Cook voegde er aan toe:
„Ik geloof, dat het Engelsche publiek
de nutteloosheid erkent om den strijd
voort te zetten en onze mannen te
dwingen langer te werken voor lager
loon. Ik geloof ook, dat het publiek
onzen eisch om tot een eerlijke over
eenkomst te komen zal steunen".
BELGISCHE FINANCIEELS
MAATREGELEN.
Inkrimping van Overheidspersoneel.
Door den Belgischen minister Francqui
is een circulaire gericht tot zijn collega's
om hen op de hoogte te stellen van
een besluit, genomen door het schat
kistcomité en krachtens hetwelk er
naar gestreefd sal worden bei aantal
Binnenland.
De Chr. Boeren- en Tnlndersbond
over het pachtvraagstnk.
Buitenland
Cook heeft een beroep op de regeering
gedaan ter beëindiging van het mijn-
conflict.
Inkrimping van overheidspersoneel
In België.
Bulgarije is bereid, de kwestie met
Joego-Slavië aan den Volkenbond voor
te leggen.
Nadere bijzonderheden over het
spoorwegongeluk bij Mfinchen,
ambtenaren en beambten terug te
brengen op het vooroorlogsche cijfer.
Al wie na 1 Augustus 1914 in staats
dienst benoemd werd, zou op wacht
geld gesteld worden voor een bepaal
den tijd. Onder hen zou een aantal
ambtenaren en beambten gekozen wor
den, die in dienst zouden blijven ter
vervanging van ambtenaren en beamb
ten die sedert 1 Augustus 1914 over
leden zijn, ontslag namen of op pensi
oen gesteld werden.
Men berekent de bezuiniging, die
zal voortvloeien uit de toepassing van
dezen maatregel, vermoedelijk begin
September op meer dan 100 milli
oen.
De belasting op de vreemdelingen.
Bij Kon. besluit wordt met ingang
van 16 Augustus in België de ver
blijf- en verbruiksbelasting op de
vreemdelingen \%rhoogd: van 10 op
20 procent voor den huurprijs van
kamers en appartementen, en van 10
op 16 procent voor volledig pensioen.
Uitzonderingen wordengemaakt
voor Bulgaren, Franschen, Luxembur
gers, Grieken, Italianen. Polen, Por-
tugeozen. Roemenen, Tsjechen en
Zuid-Slaviërs.
Met ingang van heden wordt de be
lasting op de motorvoertuigen van
vreemdelingen in België geheven.
HET BULGAARSCH-JOEGOSLAVISCH
CONFLICT.
Bnlgarije's antwoord tegemoetkomend.
Naar te Sofia verwacht wordt, zul
len er drie of vier dagen noodig zijn
om het antwoord van Bulgarije op de
gemeenschappelijke nota van Joego
slavië, Griekenland en Roemenië voor
te bereiden. Het antwoord zal, naar
verluidt, op vriendschappelijk toon ge
steld zijn.
Men zal trachten, de geuite beschul
digingen te weerleggen, tevens zal
worden gewezen op de maatregelen,
die de Bulgaarsche regeering reeds op
eigen initiatief aan de grens heeft ge
nomen. Ook de moeilijkheden, waar
voor zij buiten haar eigen wil is komen
te staan, zullen naar voren worden
gebracht.
De nota zal vooropstellen, dat Bul
garije bereid is, de kwestie aan den
Volkenbond voor te leggen.
Intusschen hoopt men, dat de groote
mogendheden haar invloed zullen aan
wenden om te trachten, den weg naar
een verzoening te effenen.
DUITSCHLAND's FINANCIëN.
Een gunstige toestand.
De Duitsche Rijksminister van finan
ciën, dr. Reinhold, heeft gistermiddag
in een persconferentie een uitvoerig
exposé gegeven van den financieelen
toestand des rijks. Deze heeft zich,
ondanks aanzienlijke belastingverlagin
gen, die dr. Remhold onmiddellijk na
zijn ambtsaanvaarding heeft ingevoerd,
den laatsten tijd zoo gunstig ontwik
keld, dat de minister met stelligheid
gelooft te kunnen verzekeren, dat het
loopende boekjaar zonder tekort zal
sluiten. Zoowel de belastingen als de
invoerrechten hebben vooral in Juli
aanzienlijk meer opgebracht dan ge
raamd was.
De sombere voorspellingen van de
Duitsch-nationalen, die het financieel
beleid van den democratischen minister
zoo scherp hebben becritiseerd, zijn dus
niet in vervulling gegaan.
HET SPOORWEGONGELUK IN
BEIEREN.
16 dooden.
Volgens de laatste berichten uit Mün-
chen zijn er tot dusver uit de veron
gelukte wagens 15 lijken geborgen. Het
aantal gewonden bedraagt 27, waarvan
zeven zoo ernstig, d«ft men voor bun
leve