CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
7<>« JAARGANG
DONDERDAG 12 AUGUSTUS 1926
NUMMER 1897
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Dil nummer bestaat uit TWEE Biaüeo.
EERSTE BLAD.
Haast! Alleen maar haast!
Tom Schil per oort beschrijft in De
Kampioen een tocht langs den Kijn
van Leiden naar Utrecht.
Hij heeft oog voor het mooie.
Wil dat mooie bewaren.
Miaar behalve dezen mooien weg
moet er komen een andere weg, zon
der bochten, zonder uitzicht belemme
rende heesters of bebouwing, een weg
vooral vlak, om het aantal kilometers
in den kortst mogelijken tijd af te
leggen.
Hoor hoe hij foetert.
Hoe hebt ge, haastige vriend auto
mobilist, getoeterd om den bode voor
bij te komen, wiens wagen, uitpuilend
van de pakjes, van de Leidsche markt
naar Bodegraven sukkelde, en die
waarschijnlijk aan de voorzijde van
het u den vijandigen rug toekeerende
vehikel zalig te snurken zatge
dachtig aan het: „een karretje langs
den straatweg reed, de maan scheen
helder de weg was breed, de voerman
kan wel rusten!".... enzoovoorts, ook
al was dan de weg hier verre van
breed en scheen de maan wellicht in
Zuid-Afrika, maar niet tusschen Leid-
schen-dam èn KoudekerkHoe hebt
ge verder niet vaak nauwelijks de
op deze route krioelende kinderen ver
meden, welker krijschende moeders u
het beste nawenschten, als antwoord
op uw claxonkrijsch! Hoe hebt ge den
toorn van Bodegraven's veldwachter
wellicht opgewekt door een gedoofde
achterlamp, of van dien van Woerden
door een breukdeel over de streep der
snelheidsmaxima te gaan? Hoe vaak
zijt'ge niet door den walm der steen
bakkerijen heengelaveerd, of hebt ge
njet gezucht achter de reeks boeren-
tilbury's, die van de markt te Utrecht
kwamen, of erger, achter horden koe
beesten, welker geleiders gemeenlijk
stokdoof leken, of onmachtig hun die
ren fatsoenlijk op den wegkant bijeen
te drijven
Wat is het toch wonderlijk gesteld
in onze Maatschappij!
Er is een streven om den arbeidstijd
te verkorten. Acht uur is nog teveel.
Aan den anderen kant een jagen om
in den kortst mogelijken tijd zooveel
mogelijk ai te doen.
Intusschen wordt de onrust grooter.
Automobielen zijn inderdaad onmis_
bare vervoermiddelen geworden. Nu
ze echter hun snelheid willen bewijzen
zitten we er mee verlegen. Nu moeten
we daarvoor dure wegen aanleggen.
Maar zou het niet mogelijk zijn om
met minder snelheid toch het doel te
bereiken?
Niet alleen letterlijk, maar vooral fi
guurlijk opgevat.
BUREAUHooigracht 35
Leiden
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
STADSNIEUWS.
De Jan Steen Tentoonstelling.
In overleg met het bestuur der Jan
Steen Tentoonstelling is door de Ko
ninklijke Fabrieken van de firma Be
geer te Voorschoten een penning ver
vaal' digd ter herinnering aan de Jan
Steen Tentoonstelling.
De penning vertoont aan de voor
zijde het borstbeeld van den Meester,
vervaardigd door den medailleur Jac.
van Goor, naar bet zelfportret op de
tentoonstelling aanwezig, met rand
schrift: Jan Steen 1626—1926. Keer
zijde: Ter herinnering aan de Jan
Steen Tentoonstelling in de Lakenhal
Leiden, met daaronder het Leidsche
wapen. De penning heeft een middel
lijn van 40 m.M.
De penning kan in de Lakenhal wor
den gekocht.
Het hols van Jan Steen te Warmond.
Naar wij vernemen zal in het huis
wijk B No. 19, waar indertijd de schil
der Jan Steen gewoond heeft, door het
gemeentebestuur van Warmond een
gedenksteen worden aangebracht.
Een tent-campagne van het Leger des
Hells.
Binnen eenige dagen zal de tent
campagne, onlangs op het terrein ach
ter de molen De Valk gehouden, ge
volgd worden door een tweede, doch
ditmaal uitgaande van het oude Leger
des Heils (de stichting van William
Booth).
Deze tent-veldtocht zal duren van
Donderdag 19 tot Zondag 29 Augustus.
Het uitgebreide programma vermeldt
de verschillende verlossings- en heili
gingssamenkomsten zooals zii in het
spraakgebruik van het Leger des
Heils worden aangeduid, Anti-Drank
meetings, padvindersdemonstraties,
gezinsbondsamenkomsten, bijeenkom
sten voor kinderen, muzikale mee
tings. optochten enz.
Op de lijst van sprekers komt een
aantal namen voor van leiders die op
het gebied van de evangelisatie goede
bekenden zijn. O.m. zal als spreker
optreden Dr. K. J. Brouwer, directeur
van de Zendingsschool te Üegs+geest.
De plechtige opening zal plaats heb
ben op Donderdag 19 Augustus a.s. Zij
zai worden voorafgegaan door het hou1
dt.n van een grooten optocht, met mu
ziek, die des avonds om kwart over
zeven van den Hoogen Rijndijk af ver
trekt. Verder zal dien avond als spre
ker optreden brigadier J. P. Ra wie,
divisie-officier van de Centraal-Divi-
sie. Van de sprekers voor de "volgende
avonden noemen wij nog brigadier F.
SUl, directeur tier lan ikolonie van
bet Leger des Heils te Lunteren, Lt.
Kol. M. Visser, fin. secretar's. Stafka-
piteön Boer, de redacteur van de Strijd
kreet. Kol. A .J. King, enz.
Onder de vele zang- er muziekkorp
sen van hier en elders, die zullen me
dewerken, is ook het koor van „Je-
ruël" (Groenesteeg).
Moge er van deze met veei zorg en
toewijding georganiseerde actie nog
zegen uitgaan. De behoefte van eer
groot deel der bevolking kermende,
zooaïs die bij vorige gelegenheden
bleek te bestaan, twijfelen wij niet of
ook bij deze campagne zal Ae groote
tent wel weer iederen avond gevuld
zijn.
De Eerste Hulpdienst.
Er gaat schier geen dag voorbij
zonder dat we, persoonlijk, of door
middel van de nieuwsberichten, ken
nis kunnen nemen van het optreden
van den gementelijken Eersten Hulp
dienst bij Ongelukken. Op zichzelf
reeds een bewijs, dat deze tak van
dienst in onze stad met haar vele ver-
keèrs- en bedrijfsongevallen in een
groote behoefte voorziet en daarom
gewaardeerd moet worden.
Daarbij zullen zij die meer van na
bij met de organisatie van den Hulp
dienst op de hoogte zijn, niet van mee
ning verschillen over de wijze waarop
de Hulpdienst zijn teak in de huidige
omstandigheden verricht. Die organi
satie, en de ter beschikking staande
hulpmiddelen in aanmerking nemen
de, moet men waardeerend erkennen
dat de dienst zoo goed mogelijk func-
tionneert.
Wanneer er dan ook desniettegen
staande weieens opmerkingen worden
gehoord, die het volmaakte van den
dienst in twijfel trekken, zijn die, naar
wij met zekerheid durven aannemen,
niet gericht tegen degenen die bij den
dienfet betrokken zijn, maar uitslui
tend tegen de zwakke plekken in het
bestaande systeem.
Want dat die zwakke plekken er
zijn, blijkt weieens en dat die door
een steeds grooter publiek gezien wor
den, ook. Slechts is het moeilijk aan
merkingen maken .waar men zich niet
tot bepaalde personen kan richten,
eerder ervan overtuigd is. dat degenen
die bij de huidige organisatie betrok
ken zijn, de meest mogelijke activi
teit aan den dag leggen.
Intusschen doen zich wel eens ge
vallen voor, die de noodzakelijkheid
van 'n tijdige hervorming scherper in
het licht stellen.
Daar is b.v. het gisteren vermelde
geval van iemand die ten onrechte den
Hulpdienst oproept. In hoeverre deze
aanvrager bewust een fout heeft be
gaan is ons niet bekend. Toevallig
wel, dat hij geen huisdokter kon krij
gen. In bepaalde gevallen zegt de huis
arts aan een oproeping om eerste hulp
te verleenen niet te kunnen voldoen,
omdat dit niet op ziin terrein ligt. En
daarnevens kan, wanneer bii een plot
seling ziektegeval of iets dergelijks de
patient voorloopig is ondergebracht,
de Eerste Hhilpdienst te kenner geven
dat het stadium waarin zijn optreden
kan worden verwacht, niet aanwezig
is, en een particuliere arts moet wor
den gewaarschuwd. Wil zouden niet
gaarne veronderstellen dat er artsen
zijn .die aan onvermogenideii geen gra
tis eerste hulp willen verleenen, maar
gelet op het feit. dat de Eerste Hulp
dienst na gebleken draagkracht voor
haar optreden vergoeding kan eischen
is vanuit een zakelijk oogpunt be
schouwd, de mogelijkheid niet denk
beeldig, dat hij die voor een patient
zijn woning openstelt en na on lervon-
den moeilijkheden ten slotte een par
ticulier arts laat komen, nog gedeel
telijk of geheel voor eventueel© kosten
moet opdraaien ook.
Een meer volledige afbakening van
beider terrein zou hier dus wel op
haar plaats zijn.
Tot zoover voorloopig wat betreft
het inroepen van de eerste hulp.
Veel belangrijker nog is hetgeen be
trekking heeft op de vraag in hoever
re eerste hulp ook beteekent: spoe
dige hulp.
Na hetgeen hierover terloops reed3
is opgemerkt, is het overbodig te zeg
gen, dat in het huidige systeem zoo
spoedig mogelijk hulp verleend wordt.
Dit neemt echter niet weg, dat een
gewijzigd systeem die hulp nog aan
merkelijk zou kunnen bespoedigen.
De noodzakelijkheid hiervan liet
zich vroeger nooit zoo sterk gevoelen,
en wel voornamelijk omdat de genees
heer, die aangewezen is om eerste
hulp te verleenen steeds direct te
bereiken was op de plaats waar hij zijn
practijk uitoefende: in het Acad. Zie
kenhuis.
Tegenwoordig staat het hiermede
anders, nu de dienstdoende geneesheer
zijn practijk heeft in de stad, en dus
twee oproepingen noodig zijn. Eéu
naar het bureau van den hulpdienst,
en vandaar naar den arts, die zijn „tij
delijk adres" heeft achtergelaten.
Met het oog hierop moet eenerzijds
worden erkend, dat de hulpvcrleening
nog vlug geschiedt, maar anderzijds
moet ook worden geconstateerd, dat
deze toestand niet zoo kan blijven.
De vraag rijst, of het wel noodzake
lijk is, dat in letterlijk alle gevallen
de geneesheer zelf uitrijdt om eerste
hulp te verleenen. Kan, zoo vragen
we ons af, dat niet een of ander be
kwaam verpleger doen, die te alien
tijde op het bureau aanwezig zou
kunnen zijn. Van meer plaatsen 'is
het bekend, dat daar in eerste instan
tie een verpleger uitrijdt met de zie
kenauto. Betreft het een licht ongeval,
dan kan met zijn hulp worden vol
staan. Is het ernstig, dan volgt zonder
verwijl overbrenging naar een inrich
ting en is het dubieus of de patiënt
mag worden overgebracht, dan wordt
de geneesheer gewaarschuwd,
Op deze wijze zou in de meeste ge
vallen een zeer aanzienlijke bespoedi
ging zijn verkregen, zonder beduiden
de verhooging van de kosten die vooi
rekening van de gemeente kunnen ko
men. Ook bij de thans bestaande rege
ling is op het bureau van den Eersten
Hulpdienst steeds een verpleegster
aanwezig, die daar ongetwijfeld zeer
nuttig is, doch wier plaats misschien
zoodanig zou kunnen worden aange
vuld, dat ook naar buiten een meer
directe hulpverleening kan plaats heb
ben.
Wij mogen verwachten, dat deze
aangelegenheid wel spoedig in het ge
meentebestuur zal worden behandeld.
De heer L. Westerman is ge
slaagd voor het examen Engelscli L.O.
Geslaagd voor het examen boek
houden M.O. E. Kooreman alhier.
BINNENLAND.
Begrafenis P Brouwer.
Dinsdagmiddag heeft op plechtige,
doch eenvoudige wijze de teraardebe
stelling plaats gehad van het stoffelijk
overschot van wijlen den heer P. Brou
wer, in leven hoofdredacteur van het
Friesch Dagblad.
In het sterfhuis aan de Bloemstraat
te Sneek werd, aleer de overledene de
woning werd uitgedragen, een rouw
dienst gehouden.
Ds. H. M. Dethmers, die in dezen
huiselijken dienst voorging las Kom. 8
vers 18 en sprak naar aanleiding van
dit schriftwoord een woord vkn ver
troosting, vermaan en opwekking tot
de aanwezigen.
Daarna ging Z.Eerw. in gebed voor,
waarna de droeve gang naar den doo-
denakker werd aangevangen.
Groot was de belangstelling op de
begraafplaats. We merkten hier o.m.
op het voltallig bestuur der Prov. Pers
vereen., alsmede den raad van toe-,
zuï.l, de heer H. A Leenstra, lid der 2e
ruimer en de heer L de Vries, oud-lid
J le Kamer. Voorts vele vrienden en
bekenden uit sta l eu omgeving
Ais dè kist onder doodsche stilte in
de aarde is neergelaten, tree tv Ds.
Dethmers naar voren, die aMereevst
voorleest een schrijven van den lieer
H. Colijn, den voorz. va nhet Centraal
Comité vanA.-R. Kiesvereenwaarin
deze dank bracht voor al den arbeid
door den heer Brouwer voor de a.-r.
partij verricht en den steun den leider
persoonlijk geboden.
Mr. J. J. Crolles, voorz. van het pro
vinciaal comité van a.-r. kie9veréen
gewaagde van den arbeid door den
overledene in dat college en daardoor
voor 't Friesch a.r. volk verricht.
Bijzonder gedacht spr. mevr. Brou
wer aan wien het chr. a.-r. volk dank
verschuldigd is voor- de wijze, waarop
zij haar man, in zijn taak, door ziekte
belemmerd, ter zijde stond.
De heer Stap betuigde de deelne
ming van het Standaardhuis en van
allen die daar arbeiden.
Ds. D. P. Koopmans sprak vervol
gens het slotwoord, daarbij gewagende
van het verlies dat de gemeente des
Heeren door dit sterven lijdt.
De heer Brouwer behoorde tot de
burgers van het Jeruzalem, dat boven
is, hetwelk is ons aller moeder.
We mogen gelooven. dat hi1 thans
aanzit aan de bruiloft des Lams, dat
hem had gekocht met zijn bloed, en
ingegaan is in de ruste, die er over
blijft voor het volk van God.
Hierna werd aan de geopende groeve
aangeheven:
Maar 's Heeren gunst zal over die Hem
vreezen,
In eeuwigheid altoo_ dezelfde wezen-
De heer Alb. Lever, schoonzoon van
den overledene, dankte hierna na
mens de familie allen die den gelief
den vader mede de laatste eer hadden
bewezen, of hem in het laatst zijns le
vens met een enkel woord hadden ver
kwikt.
Nadat Ds. Koopmans in dankgebed
was voorgegaan, verliet de schare,
diep onder den indruk, den doodcD-
akker.
De porto-verlaging.
Eenteen tijd geleden is gemeld, dat
het porto voor binnenlandsche brief
kaarten met October a.s. zal worden
verlaagd. Dit zal dan vijf cent worden.
Het recht voor expresse-bestellingen
zal worden teruggebracht van 40 op
20 cent.
De „Tel." verneemt nog, dat het in
de bedoeling ligt, het porto voor bin
nenlandsche brieven te verlagen tot
IVi cent, doch daaromtrent is evenwel
nog geen enkele beslissing genomen.
Gouden tientjes in omloop.
Naar het Hbl. zegt uit goede bron
te vernemen, is het bedrug, dat aan
gouden tientjes in Nederland in om
loop isk thans gestegen tot c.a. f27 H
millioen.
Er is weliswaar een grooter bedrag
uitgegeven, n.l. f37K miKioen. maar
daarvan is ongeveer f10 millioen ge
bruikt voor uitvoer naar Ned.-Indië.
De arbeidsduur in Italië.
De heer Blomjous heeft aan den
Min. van Arbeid, H. en N., de vol
gende vragen geste'.d in verband met
ae nieuwe regeling der arbeidstijden
in Italië, waarbij ing. 1 Juli '1.1. werk
gevers daar te lande gerechtigd wer
den don arbeidsduur der werknemers
met een uur per dag te verfbngen.
1. Heeft de Minister kennis geno
men van de motieven, die tot verlen
ging der arbeidstijden in Italië ge
leid hebben, n.l. om de productie van
sommige industrieën te vergrooten,
door de kosten per eenheid te vermin
deren
2. Weet de Minister, dat de eerst©
Minister van Italië, de heer Musso
lini, in een interview met een redac
teur van de Daily Mail de textielindus
trie met name genoemd heeft, als zijn
de een der takken van de Italiaan-
sch© nijverheid, welke wegens buiten-
landsch© concurrentie deze arbeidsver
lenging noodig heeft?
3. Is de Minister bekend met het
feit, dat de Italiaansche textielindus
trie vooral de laatste jaren ten ge
volge "harer goedkoops productie tot
grooten bloei is gekomen en meer en
'meer op 'de wereldmarkt als zeer ern
stige concurrente, ook van de Neder-
landsch© textielnijverheiid. optreedt,
zoodat vooral orders in stapelartikelen,
tegen de concurrentie van Italië in,
op de wereldmarkten veelal niet dan
n et \erliezen kunnen geboekt wor
den?
4. Onder verwijzing naar datgene,
hetwelk reeds in het Voorloopig Ver
slag der Eerste Kamer bij de alge-
meene beschouwingen in het laar 1921'
omtrent den invloed van een vijf uren.
langere arbeidsweek op den kostprijs
van textielgoederen gesch ixuven is ver
zoekt de beer Blomjous den minister
dringend hem mede te deelen of de
Minister zich er volledige rekenschap
van geeft, flat door de officieele ge
sanctioneerde verlenging van den ar
beidstijd in Italië de vermindering vami
den kostprijs per eenheid van de pro
ducten aer nijverheid vele procenten
zal bedragen en daardoor de mededin
ging van Italië met de voortbrengse
len der Nederlandsche nijverheid we
der zal stijgen.
5. Indien de Minister met onderge-
teekende mede van pordeel is, dat
deze nieuwe factor er toe zal bijdra
gen de concurrentiekracht der Neder
landsche nijverheid, met name ïïie der
textielindustrie, weder te verzwakken
en daardoor de ellende, welke de werk
loosheid in de gezinnen der arbeiders
brengt, moet toenemen, is Z. E. dan
bereid dit te verhinderen, door hèt
nemen van maatregelen, waardoor ook
in Nederland de berekening van den
kostprijs per eenheid van ae produc
ten der nijverheid kan dalen zonder
den levensstandaard der arbeiders aan
zienlijk lager te doen worden?
Brood uit Nederland naar België.
Sedert eenige dagen worden in
bijna alle grensplaatsen groote
hoeveelheden wit brood uit ons land
naar België vervoerd, meldt de „Prov.
N. Br. Crt." Zooals bekend is de fabri
cage van witbrood aldaar verboden.
Zoo worden uit Bergen op Zoom, Roo
sendaal au Eindhoven reeds groote nar
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 227» cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tariei
Bi) contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
ran ten hoogete 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Bij een brand te Oss zijn een moeder
met drie kinderen omgekomen.
Een adres aan de Asser Synode.
Buitenland.
Cook over den uitslag van de stem
ming onder de mijnwerkers. Vieuwe
bemiddelingspogingen.
De brief van Clémenceaa heeft een
slechten indruk in Amerika gemaakt.
De Rijn-bezetting zal met 10.000 man
verminderd worden.
Aardbevingen op IJsland.
tijen wit brood België ingestuurd. De
Belgische bakkers in de grensgemeen
ten hebben nu reeds groote schade. De
zen trachten door bemiddeling van
hunne bonden een invoerverbod van
wit brood in België te krijgen.
Verzekering tegen de geldelijke ge
volgen van ziekenhuisverpleging.
Op aanstichting der afdeeling Lisse
besloot de op 30 October j.l. gehou
den algemeene vergadering een com
missie in te stellen wekeer taak het
zoude zijn te onderzoeken, of en op
welke wijze de Zuid-Holland-ene Ver-
eeniging Het Groene Kruis de verze
kering tegen de geldelijke gevolgen,
van ziekenhuis verpleging zou kunnen
bevorderen.
Het hoofdbestuur wees tot leden
dezer commissie aan: de heeren D.
Blok, A. J. Bossers, P. Greup en K.
de Snoo. Deze commissie heeft nu
zijn rapport ingediend, waarvan wij "de
volgende voorstellen ontleenen:
I. a. dat de afdeelingen onderaf-
deelingen kunnen vormen voor de ver
zekering tegen de geldelijke gevolgen
van ziekenhuisverpleging;
b. dat de reglementen en eventueele
statuten der onderafdeelingen aan de
goedkeuring van het hoofdbestuur zijn
onderworpen
c. dat in overleg met reeds bestaan
de onderafdeelingen een aantal bepa
lingen zal worden vastgesteld, die in
de reglementen van de onderafdee
lingen zullen moeten worden opge
nomen;
II. een centrale commissie voor
de verzekering tegen de geldelijke ge
volgen van ziekenhuisverp eging te be
noemen, wie taak zijn zijn:
a. het hoofdbestuur van advies te
dienen in alle zaken betreffende de
onderafdeelingen voor ziekenhuisver-
tr dé oprichting van dergelijke on
derafdeelingen te bevorderen:
c. toezicht te houden en leiding td
geven aan het financieel beheer dier
afdeelingen;
d. van advies te dienen omtrent alle
zaken waarover de onderafdeelingen
zich tot hen zullen wenschen te rich
ten.
Met het oog op de uitgebreidheid
van de taak dezer commissie is het
gewenscht 'daarin te benoemen naast
ten minste twee leden van het hoofd
bestuur: een of meer vertegenwoordi
gers uit de afdeelingen en een expert
in het verzekeringsbedrijf.
Een voorloopig voorstel voor de be
palingen, die in 'de reglementen der
onderafdeelingen zouden moeten voor
komen, is hieraan toegevoogd.
Ter bespreking van dit rapport en
der daaruit voortvloeiende consequen-
tiën stelt het hoofdbestuur zich voor
binnen kort een buitengewone alge
meene vergadering bijeen te roepen.
Voor de verkeersveilgheid.
De besturen van le Nederl. Unie van
arbeiders in het automobielbedrijf,
aangesloten bij den Centralen bond
van transportarbeiders en den Nederl.
bond van particuliere chauffeurs, heb
ben besloten, gezamenlijk eer. actie te
voeren voor wettelijke regeling van de
opleiding tot chauffeur en verhooging
van de minimum leeftijdsgrens voor
autobestuurders tet 21 jaar. Een en
ander achten zij ter verzekering van
een veilig verkeer noodzakelijk.
Een onderzoek zal worden ingesteld
naar wat betreffende deze zaken in
bet buitenland wettelijk is bepaald.
Uit de hoofdbesturen van genoemde
organisaties is een comité van actie
benoemd, welk comité reeds zijn eer
ste vergadering heeft gehouden ter
vaststeling van de voorloopig te tref
fen maatregelen.
rHoe moet ik solllcitoeren?"
Bij P. Noordhoff te Groningen it
van de hand van W. van der Eist een
handig boekje verschenen „Hoe moet
ik solliciteeren".
Het bevat een groot aantal gegevens
welke den sollicitant bij het vaak zeer
penibele werk van het zoeken naar een
betrekking of naar een beter betaald
