CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Nummer. "ff JAARGANG ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1926 NUMMER 1893 COURANT ABONNEMENTSPRIJS la Leiden ea buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 Oit nummer bestaat ui! TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Sociale perspectieven. Er is in de sociale actie, evenals in de actie op velerlei gebied veel wat teleurstelt en ontmoedigt. Wat na moeizamen arbeid vaak met veel opofferingen werd gebouwd, wordt soms in enkele oogenblikken ai- gebroken en vernietigd. Men meent iets bereikt te hebben tot verbetering van sociale toestanden en een stap verder gekomen te zijn tot den socialen vrede en moet dan plotse ling ontwaren dat het alles slechts schijn is. De ontwikkeling van het sociale le ven werd enkele jaren geleden op wreede wijze gestoord door den grooten wereldoorlog, die ook op sociaal ge bied ontzaglijke verwoestingen aan richtte. De snelle groei van de Christelijke vakbeweging gepaard met verbetering der loonen en vermindering van het leed van den arbeid werd gevolgd docr een periode van inzinking op elk go- bied die velen met moedeloosheid ver vulde. En al was nadien hier en daar weer eenig opleven te bespeuren, zóodat van 'n betrekkelijk bevredigenden toe stand kon worden gesproken, wie het geheele terrein overziet kan niet an ders dan tot de conclusie komen, dat de sociale toestand, en de sociale ver houdingen nog schier alles te wen- schen overlaten. De sociale nood is nog groot. De sociale ellende is nog volstrekt niet weggenomen. De sociale strijd woedt nog al tijd voort en de sociale vrede is nog ver te zoeken. Van een naderend vrederijk zijn zelfs de eerste omtrekken nog niet te be speuren en ze zijn te tellen degenen, die niet alleen over den komenden heil staat bazelen, maar die ook werkelijk in de komst van den heilstaat geloo- ven. De toekomst schijnt donker, hope loos zelfs. En het is te verstaan, dat velen den moed verliezen en dat ze nergens so ciale perspectieven vermogen te ont dekken. En toch is er voor wie vasthoudt aan Gods Woord geen reden voor ontmoe diging. De tijden mogen ernstig zijn en de toekomst donker schijnen in de verte is toeh merkbaar het gloren van den nieuwen morgen. Er is nog hoop; er zijn nog sociale perspectieven. Aan de söciale ellende za! eenmaal een einde komen; de sociale strijd zal eenmaal worden beëndigd. Op onvergelijkelijk schoone wijze wordt dit uiteengezet in het boek van Ds. K. Schilder „De Openbaring en het sociale leven" waarop wij reeds vroeger de aandacht vestigden. Aan de hand van Gods Woord wordt eerst aangetoond, dat door al de socia le ellende heen, tenslotte de ./ereld- ruïne komt. Babel, de zondige wereld- en cul tuurmacht, gaat onder. In het Babel, zooals het in Openba ring van Johannes wordt geteekend. zijn opgetast, al de schatten lie de wer reld zich koos en al de gaven an cul tuur, die buiten de sfeer der waarach tige religie gewonnen en gehouden zijn. En wijl cultuur zonder God den dood in zich draagt, daarom liing over Babel reeds de broeiing van Gods toorn, de werking van ontbinding, die tenslotte zich naar boven wringt in Babels ondergang. De ineenstorting is volkomen. De economische ontreddering is uni verseel. „Vernietigd is wat bet delfstof fen rijk opleverde: goud, zilver, kos telijk gesteente, paarlen, koper, ijze, marmersteen. Verdwenen is wat van het plan- t e n r ij k op de markt aangevoerd werd: fijn lijnwaad (linnen) purper, zijde, scharlaken, kaneel, reukwerk, welriekende zöif, wierook, wijn, vaten van het kostelijkste hout, olie (hars), meelbloem, tarwe. Afgenomen is, wat de dierenwe reld aanbracht: ivoren vaten, vaten van elpen beau. lastdieren, schapen en paarden. Verdwenen van het tooneel is zelfs wat uit de menschenwereld tot den opbouw van het verfijnde weelde- leven werd gebruikt, de koetswagens, de staatsiekoetsen, rijden niet meer en de „lichamen en zielen der men9chen' do slaven, geli]k ze in lohannes' da BUREAU: Hooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 gen nog gekend werden, staan niet meer ter nescnikking van den groot vorst aer weeldestad". De wetreldruïne is volkomen Maai* daar blijft het niet hij. Bij ruints staat God niet stil. God heeft het leven lief Hij gaat steeds au de ruïne tot den opbouw; van den bouwval tot de res tauratie. De cultuur die in Babel bloeide, zal niet spoorloos vergaan. Gods oordeels dag is niet een woedende beelden storm, en blinde, totale, niets sparen de afbraak van wat is. Als Gods nieuwe Jeruzalem neder daalt van God uit den hemel, dan zal de cultuur, nu van zondesmetten ont daan, haar vruchten afstaan aan het Koninkrijk Gods. >#Hlet goud van de gekroonde hoof den in de wereldstad, komt op de straten der hemel stad dus onder de voeten van Gods kinderen, wier sie raad lag in den geest." En als het ornament van de we reld in de stad het fundament wordt, dan zal daarin ook eeuwig de bevestiging zijn van deze gedachte, dat Gods Jeruzalem rechtstreeks op bloeit boven de wereldafbraak. Waar de wereld eindigt, daar zal God beginnen .De trans van den to ren van Bebel zal de voetbank zijn van zijn voeten, de schemel van zijn troon. Ornament en fundamentChris tenen, niets is voor niet, alles is uwe, idoch gijzijt van Christus en Chris tus is Gods." En zoo wordt tenslotte de heilstaat gevonden. In de stad die paarlen poorten heeft, zal de sociale strijd tot volko men vrede uitgestreden zijn. Want in die stad zal staan het ge boomte des levens, dat zijn vrucht zal geven van maand tot maand. De stad, met haar veile menschen, maar weinig vruchten, komt tot den hof met zijn veelheid van vruchten en de luittelhoid der eters. „De hof i n de stad En niet buiten1 het verkeer ligt hij, do oh ,-in het midden van de breed e straat." Waar de menschen komen, daar wacht het geboomte." Zoo is dan dit bet einde van den strijd dezer dagen: hof en stad komen tot elkaar. Dat is te zeggen, productie en con sumptie, kapitaal en verbruik, aan bod en vraag, wat zich geeft en wat voor zioh neemt, objectief bezit en sub jeotief bezit, vrucht en genieten, spij ze en eter, zoetigheid en sterkte, ze hebben elkaar gevonden, van nu aan tot in eeuwigheid. Dat is het heilig, eeuiwig evenwicht. Op dit kostelijke werk vestigen wij gaarne bij vernieuwing de aan dacht. Voor onze al deelingen van Pa trimonium en andere sociale organi saties is het een bron van leering en troost, die niet ongebruikt mag blij- V Een sprookje van elders. Onder dit opschrift wijdt de „Ne- derl. Werkgever" enkele beschouwin gen aan het pas gesloten handelsver drag tusschen Zwitserland en Duitsch land. Ei* is een groot verschil, zegt het blad, tusschen de door Nederland be reikte resultaten en die door Zwitser land verkregen. Een verschil, dat des te opvallender mag worden genoemd, waar Nederland en Zwitserland ongeveer terzelfder tijd met de onderhandelingen een aan vang maakten en ongeveer in dezelf de machtspositie tegenover Duitsch- land staan. Het blad wijst er dan op, dat de Zwitsersche onderhandelaars voor een 175 posten van het Duitsche tarief aan zienlijke reducties hebben verworven, terwijl de onze er 152 hebben verkre gen. De „Nederl. Werkgever" heeft ge lijk; het klinkt als een sprookje. Hoe dit verschil te verklaren? Wij kunnen niet aannnemen dat de Nederlandsche onderhandelaars zoo veel minder voor hun taak berekend waren dan hun Zwitsersche collega's. En er is ook geen reden om te ver onderstellen,, dat Duitschland tegen over Nederland minder sympathiek zou staan dan tegenover Zwitserland. De oorzaak zal wel hierin geizooht moeten worden, dat terwijl Nederland door zijn huldiging van het stelsel van den eenzijddgen vrijen invoer in de onmogelijkheid verkeerde om werke lijk te onderhandelen, de Zwitsersche onderhandelaars in de gelegenheid wa ren tegenover de wenschen en eischen van Duitschland. hunne wenischen en eischen te plaatsen en waar noodig, faciliteiten aan te bieden. Onze onderhandelaars kwamen on gewapend en met leege handen; geen wonder, dat ze ook zoo goed als met leege handen terugkeerden. Opnieuw is gebleken, welk een du re liefhebberij wij er met ons van het liberalisme geërfde „vrijhandelsstelsel op na houden. STADSNIEUWS. De ramp te Padang. Naar wij vernemen, heeft het Dage- lijksch Bestuur van het Sumatra-Co- mité-Leiden besloten de voorgenomen schaalcollecte, wegens uitstedigheid van een groot aantal ingezetenen, eerst te doen houden in het begin der maand September. Prof. Van Vollenhoven. Naar wij vernemen zal prof. C. van Vollenhoven in de tweede helft dezer maand opnieuw voor geruimen tijd naar Amerika vertrekken in verband met de regeling der Amerikaansche- Mexicaansche geschillen, waarvoor hij arbiter is. Prof. Hazen. Naar wij vernemen is prof. dr. G. A. J. Hazeu, hoogleeraar in de Javaan- sche taal- en letterkunde, die wegens ongesteldheid geruimen tijd geen col leges heeft kunnen geven, hoewel nog niet geheel hersteld, thans zoozeer in beterschap toegenomen, dat hij bij den aanvang van den nieuwen cursus zijn colleges hoopt te hervatten. De Jan Steententoonstelling. Naar wij vernemen, zal deze tentoon stelling ook gedurende die volgende week Dinsdag- en Vrijdagavond tus schen half 6 en half 8 te bezichtigen zijn tegen den prijs van 25 cent. Gisteren de tweede maal dat de ten toonstelling tegen verlaagde entree prijzen toegankelijk werd gesteld be droeg het aantal bezoekers 363. Conferentie tegen den Oorlog. De conferentie werd gisteravond, voortgezet. Een klein koortje zomg bij dan aanvang de bekende liederen van Kees Boeke, ze werden door de tal rijke aanwezigen geestdriftig meege zongen. Een persbureau deed opna men. De heer Ververs laat Ps. 119 1 en 2 zingen, spreekt een kort inleidend woord, waarna Ds. Wartena spreekt over: „Kerk en Oorlog:". Spr. vindt het moeilijk het begrip „Kerk" in dezen scderp te dc/inieeren. We zullen hier onder Kerk verstaan, de zichtbare geïnstitueerde v ven schap in haar pluriforme openbaring. Christus bracht geen kerk, maar het Koninkrijk Gods, welks trage en feil bare getuigen de elkaar bestrijdende kerken zijn. Spr. zal hier niet om een bepaal de format ie, maar om de Kerken dan ken, die in Augustus 1914 even weer baar greep op de massa herkregen, toen de wereld weg te zinken dreigde en men greep naar des Eeuwigen hand. Niet lang duurde deze „opwekking". De vrede kwam niet, het levenswoord werd niet gesproken, de kerken, niet berekend voor haar taak, verd uigden of verdoezelden de oorlogshel. Alle „vaderlandsche" kerken, behalve de Katholieke. Haar faalt de kracht voor groot- scher taak in internationaal gebeu ren en de machthebbers overvleugel den de kerken, die orgdnen des gees- tes behoorden te zijn. Eens stond de Kerk aan de spits der cultuur, wekte Godsvrede of geest drift van den heiligen strijd voor den gewijden grond. Thans komt de Kerk achteraan; dit behoeft naar Heerings woord geen geestelijk verlies te we zen, maar is het helaas welf Zelfs de macht van Z.H. den Paus schoot te kort. Men zegende vliegtuigen, er was islechts een schuchter pogen om te komen tot bestrijding van de oorlogs- zonde. De ©enige vredespoging, een verzoek, om met Kerstfeest althans niet te vechten, mislukte. Groot is de schuld der Kerken, die de wapens hebben gezegend. De ver moorde millioenen, roepen om "wraak. Een vrouw verhaalde spr. nog dezer dagen van de vijandschap der prole tariërs tegen het soldatenpak, tegen den oorlog en de Kerk, die hen naar het slacht veld dreef. Hooger dan de plechtig zegenende Kerk schoot de in wanhoop razende en vloekende soldaat Spr. hekelt dan de misdadige waan zin der kerkelijke oorlagsbidstonden, in bewoordingen die den schijn wek ten, dac de Spizeil do^r oorlogswaan zin was be\angeu. Waarschijnlijk om zijn vredelievend heid te demonstrceren werd volgen derwijs tegen de herzen ten veld/e ge trokken Welk godsbegrip huldigde men daar Men kreeg den „ouden Duit schcn God" en d ens collega's in de andere landen. Bij de neutraie was het voorzoo ver re bekend, naar Spr. weet, niet beter. Men kreeg alleys dei® Synodal en, Vredes-Zondag" en een lippensciiuldbeliidenis, maar de daden der ooriogsvoorbereiding gingen vo rt. De dominees sputterden amechtig over de wereldzin en weeldedorst der dienstboden. De kerken laten den oorlog geworden en wie zwijgt stemt toe. Men krijgt de Leger- en Vlootpre- dikanten om het moreel der troepen te versterken maar de benauwenis van da menschenziel die zuchtte onder oor logswee werd niet gepeild, veel min verholpen. Mén leerde arme jongens zweren bij het wachtwoord van den dominee, die de gewetens chlorofor meerde met zalvende praatjes over de „godzalige krijgsknechten uit Bijbel verhalen. Wij waren hier in Holland niet beter dan de anderen. Hier te lande zijn 200 van de 26UÜ predikanten actief betrokken in de ooriogsbestrij ding. (Slechts één Synode die der groote Amerikaansche Presbytri- aan ische Kerk met 10 a 12 millioen le den veroordeelden eiken oorlog, ook de verdedigende. De Kerk draagt de geestelijke schat van het verleden, conservoerend wordt z ijlioht conservatief, haar hou ding is vreemd aan wereldbegrip., lij densbereidheid en offerzin ontbre ken streden ook de vrome vaderen niet. iDe inlegkunde legde alle anti-oorlogsteksten uit den Bijbel ave rechts uit Kerk en Staat, eenmaal vij andig van den elkaar in de vrees voor het lasmaken der banden. Aandoenlijk is de belangstelling voor het leger, met minachting beantwoord door -de milittaire autoriteiten. Zie het ontslag Smith. De voormannen van het Gerei, volksdeel ontsloegen hem, omdat zijn zienswijze botste met traditie en be zit der Vaderen. Ook Israels machtheb bers smoorden de stem der profeten. Die porlogspriesters kwamen om, stand hielden alleen door de vaart der eeuwen het profetisch woord. Van iWereld-Kerkenbond en Stockholm ver wachtte men met veel zij durven nu evenmin openlijk den oorlog hekelen als vroeger deslavernij. 100 jaar gele den verdedigde men de slavernij to gen een dominee die iiaar duivelsch noemde en de synode zette hem af. Als anderen net kwaad bannen, komt de Kerk achteraan, maar in de Kerk leeft en werkt het Woord van God en ontvonkt de harten tot men- schenliefde en haat tegen den oor log, leert menschen en volkeren bui gen voor Hem wiens Koninkrijk met js van deze wereld. De Kerk brengt haars ondanks haar Hervormers voort Op den dag van Gods heir kracht zal Zijn vredesvolk gewillig zijn. Wij ver wachten door Zijn Geest een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Reeds gloort een blijde dageraad. t Verzoeningswoord wordt omgezet in daad, God werkt Wie zal die keeren, Een buigt zich 't al voor 't Wioojrd desi H eereni Ja nog kenden den Reddder der wie reld, De toekomst is Hem. Voordorp-dag. Zooals wij reeds vroeger meedeelden zal op 11 Augustus a.s. in de stichting te Leiderdorp een Voordorp-dag wor den gehouden, waaromtrent Ds. Bee kenkamp in het Predikbeurtenblad o.m. het volgende meedeelt: 's Morgens om half elf (precies) be ginnen wij met de opening, waarop wij zullen mogen beluisteren een Voor dorp-rede van den Weleerw. heer Ds. Lekkerkerker van Bennebroek, die zich bereid verklaard heeft, een op- wékkend woord te spreken in het be lang van onzen arbeid der opvoeding. Hierbij worden niet alleen bestuur en medewerksters verwacht, maar eer groot en uitgelezen gezelschap van da mes en heeren. vrienden en belang stellenden. Ieder benutte dus zijn Voor dorp-vacantiedag zoo goed mogelijk, door tijdig present te ziin. Dan komt de koffietafel tegen half één; tweede punt van het pro gram is dus: Voordorp-réunie waar aan ieder welkom is tegen betaling van 50 ets. per persoon. Voor ditmaal dus zoo goedkoop mogelijk gesteld. Vervolgens de thee-middag, die onge veer twee uur aanvangt: waarbij ge legenheid bestaat als gewoonlijk voor de Voordorp-bezichtiging, om zich te overtuigen of het ten opzichte van de verpleging en de verzorging wel in or de is. Voor de jeugd is het dan de tijd, voor de Voordorp-vermakelijkheden, 's Avonds tegen zes uur begint het Avondfeest; dat moet een gerneen- sehnpneliike Voordorp- dank stond zijn waarbii verschillende personen het woord zullen voeren: afgewisseld door muziek (van het Leiderdorpsche fan farekorps) en de zAng van het Voor- dom-koor. T>at is dus een heel program. Fr moet heel wat afgehandeld en verhandeld worden dien dag. Dat kan met aller medewerking en «amenstem ADVERTENTIE-PRIJS Gewone adrertentiën per regel 227» c*nt Ingezonden Mededeellngen, dubbel tarief. Bi} contract, belangrijke reductie. Kleine adrertentiën bi) roorni tb e taling ran ten hoogete 30 woorden, worden dege lijke geplaatst ad 40 cent Binnenland. De hoofdredacteur van het „Friesch Dagblad" P. Brouwer is overleden. Buitenland. De regeling van de Fransche schuld aan Engeland en Amerika ontmoet verzet en zal waarschijnlijk niet voor het reces in behandeling komen. De uitvoer uit België van steenkool, alsmede die van vee en vleescb is aan consenten gebonden. m.ing, zooals wij datin onzen Voor dorpkring nu al jaren gewoon zijn. Die dus eenigszins kan. trekke op 11 Aug. zijn vacantiepakje maar eens vroeg aan. 't Belooft kostelijk te wor den. Pontschool. Voor het diploma Steno-tvpen (Ned. taal 130 lettergr. p. m.), afgenomen door de Ver. v. Dir. v. Pontscholen slaagden de dames: Gf C. Buys, C. T. Hanselaar, W. Momberg en de heer G. de Kramer, allen te Leiden. Onze winkelstand. Onder bet flinke aantal winkelza ken. dat zich aan den Lagen Rijndijk en omgeving heeft gevestigd, werd tot heden tevergeefs een drogisterij ge zocht, hoewel zoo'n nuttige inrichting in deze volkrijke buurt toch best op zijn plaats is. Het laatste was zeker ook de mea ning van Mej. de Wed. M. Sepera, een Leidsche dame, die in het drogis tenvak en wat daarmede verbaid houdt goed thuis is, en die vooral deze omgeving goed kende. Zij heeft op het pand L. Rijndijk no. 46 beslag gelegd, en het onder i' kundige leiding van den lieer Mulo- naar uit Voorschoten geheel laten v na bouwen. Niemand zal uit bet eenvou dige maar met smaak opgetrokken en aantrekkelijke winkelpand 'n der oude woonhuisjes herkennen zooals ze nu nog in de naaste omgeving staan. Wat liet interieur betreft, dit maakt een prettigen. frisschen indruk, door een overvloedige belichting, doordat vloer en toonbank in graniet zijn uitge voerd en ook liet verdere van den op stand in lichte kleuren werd gehou den. Een opsomming van hetgeen in den winkel voorhanden is, verwacht men van ons niet. Het betreffende vak is daarvoor ook te uitgebreid. Maar hoe wel jong, is de zaak reeds goeu gesor teerd, en bet voornemen is natuurlijK om baar nog zooveel mogelijk uit to brenden. Naast den heer Molenaar als timmer man-aannemer, zij nog de fa. Knijnen- burgMens uit Voorschoten genoemd, die bet schilderwerk verzorgde. De onderneemster succes. Op bet internationaal Studenten congres van de C. J. E.. dat 18 Augus tus en volgende dagen te Praag wordt gehouden, zal de Algemecne Senaten- vergadering welke de Nederlandsche Studentencorpsen omvat, worden ver tegenwoordigd door Mr. Beereinan te Rotterdam en den heer L. L. W. van Soest te Delft. Mr. M. de Niet. advocaat en pro cureur alhier, is ter beschikking ge- rteld van den gouverneur van Surina me, teneinde een rechterlijke betrek king te vervullen bij het gerechtshof te Suriname. In de Stedelijke Werkinrichting zijn opgenomen 194 volwassen perso nen en 6 kinderen De heer A. v. Weeren Pzn. alh., is geslaagd voor het acte-examen Nijver heidsonderwijs, acte N. b., de heer A. A. Bartelink voor de acte N. k. Men zal zi h erinneren, dat de eerst genoemde cn'angs bij de door Mathe sis Sciential urn Genetrix uitgeschre ven prijsvraag niet minde* dan drie prijzen behaalde. Voor het tweede gedeelte van het notarieel examen is geslaagd de heer R. H. Bosman alhier. Op de Haarlemmerstraat ter hoog te van de R. K. U.l.o-school. werd gis termorgen de loopknecht A. B., met zijn transportrijwiel aangereden door een met lammeren geladen vrachtauto van den expediteur J. O. Bij wien de schuld lag was moeilijk uit te maken, daar de autobestuurder noch de wielrijder "vrij was in zijn be wegingen de eerste doordat hij voor een ander voertuig moest uitwijken, de ander om dezelfde reden. Het rijwiel werd vrij ernstig bescha digd. —Een 19-jarige wielrijdster, nu i. L„ werd gistermorgen op den hoek

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1