CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
7<*» JAARGANG
DINSDAG 27 JULI 1926
NUMMER 1883T
ABONNEMENTSPRIJS
lo Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Git nummer beslaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Gemeentelinanciën.
De Minister van Binnenlandsche Za
ken heeft tiet noodig geoordeeld zich
met een schrijven tot Gedeputeerde
Staten der onderscheidene provinciën
te richten, waarin gewezen wordt op
den slechten financieelen toestand van
vele gemeenten en waarin op het ne
men van krachtige maatregeien om
hierin verbetering te brengen, wordt
aangedrongen.
Meerdere bladen toonen zich met
deze opwekking tot zuinigheid ten
zeerste ingenomen.
Het „Handelsblad" b.v. is van oor
deel, dat de gemeentebesturen, den
goeden niet te na gesproken, in net al
gemeen verre van onschuldig zijn in
financieel opzicht. En al betreurt het
dat onder het aanbevolen verscherpt
toezicht, de gemeentelijke autonomie
moet lijden, het voegt er aan 'toe dat
wie autonoom wil zijn, zich in zijn fi
nancieel beheer die zelfstandigheid
moet waardig toonen.
De „Standaard1" is van hetzelfde ge
voelen. Er zullen er wel' zijn, zegt uit
orgaan, die met een beroep op de auto
nomie tegen de voorgeschreven cura-
teele opkomen, maar als men de uil-
wassen rustig laat voortwoekeren, daa
1 nemen die na verloop van jaren, ten
slotte zulk een omvang aan, dat de
autonomie der gemeenten zelf in het
gedrang komt. De waarschuwing van
Minister Kan is volgens ons hoofdor
gaan hoog noodig en het spreekt zelfs
den wensch uit dat de Minister, zoo dit
onverhoopt noodig m^ht tMr v0or
een tweeden stap (welkeYp niet zal
terugdeinzen.
Met deze beschouwingen kunnen wij
ons slechts zeer ten deele veFeenigen.
In het algemeen juichen wii het toe
dat de Minister van Bjnnenlandsche
Zaken, zich voor den toestand der ge-
meente-financiën interesseert, maar
op de vraag óf de critiek op de - ivou-
ding der gemeentebesturen, die uit zijn
circülaire spreekt gerechtvaardigd is,
aarzelen wij «en toestemmend ant
woord te geven.
Zeker, de financierle toestand van
verschillende gemeenten is ver van
gunstig.
Maar wij willen niet vergeten, dat
dit vooreen deel een gevolg is van het
optreden der hoogere autoriteiten, uie
de gemeentebesturen herhaaldelijk
hebben verpliclt tot het doen van uit
gaven, van weks noodzakelijkheid zij
volstrekt niet overtuigd waren en die
zij, met het cog op den toestand dei-
gemeen tefinaxciën niet gerechtvaar
digd achtten.
Dat ook Minister hiervan over
tuigd is, blikt wel uit de toezegging;
dat hij de medewerking van zijn ambt-
genooten zil vragen, en hen zal verzoe
ken zich t> onthouden van het nemen
of voorbedden van maatrëgeieh, lei
dende to bet leggen van financieele
lasten opdë gemeenten, zonder overleg
met zijn departement.
Een z^er gewenschte maatregel.
Want dat vele gemeenten in móei-
lijkhedu verkeereh, is voor een niet
geringdeel te danken aan de lasten
die v?i bovenaf werden opgelegd.
He'zou gewenscht geweest zijn, in
diende Minister een soortgelijke waar
schtwing tot Gedeputeerde Staten had
geacht.
Zij, de aangewezen curators, gahii
per toci allerminst vrijuit.
Meernnlen is het voorgekomen, dat
gemeen triesturen m<]| klein bij Gede
puteerde Staten de noodzakelijkheid
van bezuiiiging betoogden en dat toch
terwiile vin eenmaal gemaakte papie
ren regelngen. besluiten die tot ,vcr-
ininderint der uitgaven konden leiden
eenvoudig werden afgewezen.
Van Geleputeerde Staten wordt ge
vraagd eer.scherp toezicht op het vast
stellen da' salarissen, terwijl hot juist
Gedeputeerde Staten zijn geweest, die
vaak tekenden zin der gemeentebestu
ren de sê/arissen hebben opgedreven
en no'ocifi geoordeelde verlagingen heb
ben afpeleurd.
Dat bet met de remeentefinanciën
vastloopt Ui-er en daa- is volstrekt niet
altijd eei sevolg van cle autonomie,
waarvan nisbruik we ij gemaakt, en
van bet hipt gevoelen vm de verant
woorde! ijlhcid, maar wei van de veel
te vér don-gevoerde en ongemotiveerde
bcmodinten van GedeputeeMie Staten
Merkwaardig is wat de Minister om
trent de belasting-inning zegt.
Scher» moet ivorden toegezien dat
degementebeattren die zelf voorde
belastirgiuning 2jrgen, het aandee'.
kwade posten to hat minimum be
perken
Zulte wordt gezvd, terwijl het toch
bekervi is, dat de qksbelastingadmi-
nistïftie meerdere «meehtebesturen
tot vanhoop bracht \iwege het gi'oo-
te ledrag dat a s «wade posten
nief was ingevorderd ,tat b.v
de Gemeente Leeuwari, Healaot de
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone edvertentiën per regel 22*/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiên bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage*
lij ka geplaatat ad 40 cent.
belastinginning zelf weer ter hand te
nemen
De bedoel ing van Minister Kan
ltan worden gewaardeerd.
En tegen een behoorlijk toezicht be
hoeft geen bezwaar te worden gemaakt
Maar de voorstelling alsof de ge
meentebesturen in doorsnee, grootere
zondaars zouden zijn dan de hcogere
autoriteiten, verwerpen wij.
Evenals wij verwerpen een aige-
meer.e onder curateele-stelling.
Er zijn gemeenteioeturen die h^nne
verantwoordelijkheid niet voldoende
hebben beseft, maar daarnaast staan
vele andere die, beter zelfs dan de hoo-
gere besturen, met ijver voor net zui
ver houden van den financieelen toe
stand hebben gewaakt.
Wij hopen dan ook, dat Gedeputeer
de Staten, ondanks de m i nis trie ele
aanschrijving de gemeentelijke auto
nomie zooveel mogelijk zullen eerbie
digen en zoo de volkskracht sterken.
STADSNIEUWS.
Evangelisatie.
Gisteravond is in de Evangelisatie-
tent, staande aan de Lammermarkt,
een samenkomst gehouden, belegd
door de Vereeniging voor Inwendige
Zending „Filippus" uitgaande van de
Chr. Geref. Gemeente alhier.
Een groote schare van belangstel
lenden, waarvan velen zich met een
staanplaats je moesten vergenoegen
vulde de tent, terwijl ook daarbuiten
velen naar de verkondiging. ^hn-
gelies konden.-,1 ,>töUï-£'e''t' doordat hot
een zjjde opgehaald was
Zet de pinnen wijd uit, was het wacht
woord, zoowel in letterlijken als m fi
guurlijken zin.
De samenkomst werd opgeluisterd
door een zangkoor onder leiding van
den heer H. Jansen, dat «enige liede
ren ten gehoore bracht.
De heer Kru.yt, vool-zitter van „Fi
lippus1 opende de bijeenkomst, liet
zingen Ps. 25: 4, ging voor in gebed en
sprak daarna een kort openingswoord-
in verband met de geschiedenis van
Naaman den Syriër, waarin bij wees
op de noodzakelijkheid, acht te geven
op de stem des Heeren.
Nadat nog gezongen was Psalm 25
vers 4, was het woord aan Ds. Joh.
Jansen, pred. der Chr. Geref Gein. al
hier, die tot grondslag zijner Evange
lieverkondiging nam Matth. 7 21 tot
het einde.
Spr. schetste de twëeërlei houwers,
de wijzen en de dwazen, waarvan de
een zijn huis op een zandgrond en de
ander op de steenrots bouwde; de een
bouwde zonder fundament en de an
der op een hecht fundament.
Deze gelijkenis was het slot, de toe
passing van 's Heeren bergpredicatie
De Heiland wil daarmede zeggen, dat
het niet slechts gaat onl een prachtig
resultaat, dat bereikt zou zijn, maar
om de vrucht. Het Koninkrijk Gods be
staat niet in woorden, ook niet in vro
me woorden, maar in kracht. Zoo
gaat het ook in deze tentcampagce
niet om het komeri en hooren, dit is
slechts de toeleidehde weg, dtflch om
het goed hooren en doen, dus onl het
gelooven in Christus, den Gezondene
des Vaders.
Jezus Christus is het eenige funda
ment waarop wij het huis onzer hope
kunnen houwen,
Spr. wijst op nog een trek in het
verhaal. De dwaze bouwer Was het
eer^t klaar. Hij zat al rustig in zijn
huis, terwijl de ander nog hard aan
het werk was. Laat het ons daarom
niet in de eerste plaats om rust te
doen zijn, want hoven de rust gaat de
Vrede, én deZe wordt alleen géboren
uit de onrust.
Spr. liet vervolgens zingen Psalm
89 6 en 81 12. en gaf daarna het
woord aan dén heer Lalhan, die stu
deert aan de Theol. school te Apel
doorn.
Spieker begon met te verijlen van
Karei den Voddenraper an Berlijn, die
plotseling een millioenon-erfenis ont
ving.'Allen die van cle aarde de be
vrediging hllnner bëgeei'.ten verwach
ten, zijn aan dien voddenraper gelijk
Doch Christus zegt in de bergiedi-:
Zoekt eerst het Koninkrijk Gods en
zijn gerechtigheid, eh alle andere din
gen zullen u toegeworpen worden.
Wij moeten God terughebben, dien-
we in het paradijs Verloren hebber-
Wij zijn allen van nature geestelij
ke voddenrapers, doch we kunnen
schatrijk worden, want Christus is
in de wereld gekomen om zondaren
zalig te maken.
Nadat ten slotte gezongen was Ps.
866, sprak de heer Kruyt nog een
slotwoord, waarna de samënkomst ge
sloten werd met dankzegging.
Prof. Lorentz te Genève.
In het volkenbondsgebouw le Ge
nève kwam gisteren onder voorzitter
schap van Professor Lorentz, ouó-
hoogleeraar in de faculteit der wis- en
natuurkunde der Leidsche Uhiversi-
teit, de commissie voor intellectueele
samenwerking bijeen.
In die commissie hebben tal van emi
nente geleerden zitting, waaronder de
Duitscke geleerde prof. Einstein,de En
gelschman Gilbert Murray, de Fran-
sche minister Painlevé, die zich even
wel heeft doen vervangen door Lu-
chaire, Kowalski vervangt mevrouw
Curie. Verder zijn te noemen de Itali
aan Rocco, de Noorsche geleerde me
juffrouw Bonnevie, de Zwitsersche
hoogleeraar de Rynold en de Ameri
kaan Vernon Kellog.
De commissie herkoos professor Lo
rentz tot voorzitter en Gilbert Murray
tot vice-voorziter.
Lorentz hield in de openbare ope
nings vergadering een korte rede, waar
in liij enkele woorden van groote waar
deering wijdde aan den eersten voor
zitter der commissie, den Franschen
philosoof Henri Bergson, die een groot
gedeelte van zijn werkkracht aan de
commissie beeft gegeven en die bet
zijne heeft hijgedragen tot de oprich
ting van het door de Fransche regee
ring aangeboden instituut van intel
lectueele samenwerking te Parijs.
Lorentz stipte de werkzaamheden
der commissie aan en wees daarbij op
de belangrijke encfuête, die wordt ge
houden door de subcommissie voor de
bibliographic en het biblotheekwezen,
die ten doel heeft de geleerden riiet
raadplegen van vrefjpaWo- bihlioihexen
mogelijk te «^kóU.
De subcommissie voor letteren ei
kvn-5* aoet ongeveer hetzelfde werk
met betrekking tot de kunstschatten,
die zich in de musea over de geheel
wereld bevinden. De subcommissie
voor de universitaire relaties tracht
het contact tusschen de studeerenden
van de verschillende landen te bevor
deren door het organiseeren van stu
diereizen, door uitwisseling van stu
denten enz.
Op verzoek der volkenbondsverga
dering wijdt de commissie voor in tel
leetueele samenwerking in het bijzon
der haar aandacht aan het geschiede
nisonderwijs in de verschillende lan
den en het rechtzetten van verkeerde
voorstellingen die vaak aangaande dc-
geschiedenis van vreemde volken aan
de jeugd worden gegeven. Nauw ver
band .hiermee houden de bemoeiingen
dei- commissie, die ten doel hebben de
jeugd te doen Onderwijzen in doel en
werkwijze van den Volkenbond.
Lorentz besloot zijn rede met een be
roep op het publiek, van wie liet gaar
ne voorstellen en ideeën ter 'bevorde
ring van de intellectueele samenwer
king in ontvangst zal nemen. Ook is
financieele steun, die niet noodzake
lijk regeeringssteun behoeft te zijn,
steeds zeer welkom. Bovendien is voor
het welslagen van het werk der com-
miss'ë noodig, dat haar pogingen door
de belangstelling en de sympathie van
het publiek worden ondersteund.
Middelbare Technische School.
Toegelaten tot de Middelbare Tech
nische School te Haarlem zijn op
grohr] van b.Un diploma's m rapporten
of van het toelatingsexamen- Afd.ec-
ling Bouw- én Waterbouwkunde, eer
ste studiejaar: B. K. Huysmaüs. L. J.
Lambers én N. van Hel zen, alhier.
Afdeeling Weg- en Waterbouwkun
de, wee'de studiejaar: W. B. Perquin,
alhier Afdeeling Elektrotechniek, 2de
studiejaar: S. IT. Joustra, alhier.
De Leidsche Universiteit.
Maandag 20 September, des mid
dags 2 uur zal de rector magnificus,
prof. dr. W. de Sitter, in het groot
auditorium verslag uitbrengen van de
lotgevallen der Leidsche Universitüt
in den afgëloopen academisehén cur
sus en vervolgens de rectorale waar
digheid Overdragen aan zijn opvolger
prof; inf. E. M. Meyers wiens benoe
ming tot rector magnificus voor don
curatoren 1925/1927 binnen enkele da
gen is te verwachten.
Emigraliè-megalijkheden.
Het Leidsche Correspondentiebuiéail
meldt:
Prof. mr. E. M. Meyers, die gisteren
van zijn reis haar Chili en Argentinië
is teruggekeerd, heeft op verzoek van
de Nederlandsche regeering zijn ver
blijf in beide landen mede benut om
zich op de hoogte te stellen van de
mogelijkheid van emigratie naar deze
landen. Prof. Meyers heeft met betrek
king hiertoe verschillende besprekin
gen gevoerd en zal daaromtrent bin
nenkort verslag Uitbrengen.
Broodprijsverlaging.
Naar we vernemen is binnenkort op
nieuw een broodprijsverlaging te vei
wachten. Reeds heeft daartoe onder
de broodbakkers hier ter stede eer.
lijst gecirculeerd:
Gisteravond qmstreeks half ne
gen is de brandweer gealarmeerd
voor een brand in het perccèel Nieu
we Rijn 77, waarin gevestigd is een
spekslagerij en rookerij van den heer
Valk. De motorspuit en de slangenwa
gen der politie waren spoedig ter plaat
se, doch konden even spoedig inruk
ken, omdat er geen brand bleek te ziju.
Een sterke rook, welke zich in het
rookhok had verzameld, had aanlei
ding gegeven tot het gerucht, dat er
brand was uitgebroken.
De lezing, die Prof. Dr
W. H. Keesom alhier in de Universi
teit te Londen over „Extreme Cold" in
Mei jl. zou houden, doch welke toen
wegens de staking is uitgesteld, zal nu
plaats hebben Woensdag 13 October.
Deze voordracht gaat uit van de
Angli-Batavian Society.
De beer L. Schilder, alhier
slaagde te 's-Gravenhage voor het
examen Handelskennis L. O.
BINNENLAND.
Het verblijf van H. M. de Koningin te
Soestdijk.
Naar gemeld wordt schijnt het m de
bedoeling van IT. M. de Koningin te
liggen op Soestdijk te blijven 'ot na
den verjaardag van H. M. de Konirgih
Moeder.
Prinses Juliana kwam vanmiddag
om 1 u. 43 uit Apeldoorn te Amersfoort
jiéhi begaf zich vandaag per uilo
'naar het palèis^eus^jk.
Zegels tabaksaccijns.
De minister van Financiën heeft ter
kermis van beianghebberidüii gebracht,
dat verkrijgbaar worden gesteld ze
gels, voor den tabaksaccijns voor siga
retten in deh kleinhandel prijs van
1'7.50'per duizend in verpakkingen \an
tien er: Twintig stuks.
Invoerrecht op vle>:scli.
De commissie van deskundigen voor
de ranienstellirig van de prijscourant
ter.berekening van het invoerrecht op
vei-tch of gekoeld vleesch heeft in hare
vergadering van 23 dezer de prijscou
rant vastgesteld als volgt:
Rund- en kalfsvleesch, versch of ge
koeld, 100 k.g. f80.
I-'aai denvleesch, versch of gekoeld
100 kg f40.
Gedurende de maand Aug. zaj mits-
duii het invoerrecht voor de hierboven
bedelde vleeschsoorten bedragen 10
pet. van de hiervoor vermelde waarden
De Eerste Kamer-verkiezingen.
Gisteren heeft'het Centraal Stembu
reau dé candidatenlijsten voor de ver
kiezing van 25 leden der Eerste Kamer
genummerd.
Dé nummering is hls volgt:
Groep II (Gelderland, Overijsel, Gro
ningen, Drente): T. de lijst der Staat
kundig Gereformeerden; 2 die dör WD.
3 die der A.R.; 4 die der C.-H.; 5 dé
beide lijsten (een voor Gelderland en
een voor de andere drie provinciën)"
der R.-K.; 6 de lijst van den V.B.; 7 die
der S.ü.
Groep IV (Zuid-HOiland): 1 de lijst
van den V.B.; 2 die der V.D.; 3 die der
A.R.; 4 die der St. Ger; 5 die der C -H.;
6 die der S.-D. en 7 die der R.-K.
Wegenbelasting.
Het dagelijksch bestuur van de Alg.
R.K. Werkgeversvereeniging heeft zich
naar „De Tijd" meldt, op liet stand-
pune gesteld, dat de voorgestelde we-
punt gesteld, dat de voorgestelde we-
middelen onbillijk is; verder, dat Ge
instelling van een wegenraad zeer
noodzakelijk zal zijn, en ten slotte, dat
gezien dé urgentie van Wegenverbc-
tering de mógelijkheid moet worden
geopend, ten bate van het in te stélb n
wegenfonds te leenem
Postpakketten voo rSovjet-Ruslanrt.
De thans geldende algemeene bena-
iitigén voor bóstpakketlen beslomn
voor de Vereenigde Socialistische Re
publieken der Sovjets zijn:
Postpakketten m-ët de verzending
WaarVan geen handelsdoeleinden o?-
oogd worden en wélke slechts goede
ren inhouden, waarvan de invoer ge
oorloofd is, worden zonder invoerver
gunning ten invoer toegelaten. Slechts
hoeveelheden, voor elke soqrt van goe
deren afzonderlijk bepaald, mogen op
deze mahier worden ingevoerd (om
trent soort en hoeveelheid moeten de
afzehders zichzelf vergewissen).
Als postpakketten met handelsdoel
einden verzonden, worden beschouwd:
1. dié, verzonden door een handels
huis aan een handelshuis;
2 dié verzonden door een particu
lier aan een handelshuis en omge
keerd;
3. die, welke, hoewel voldoende aan
de gestelde bepalingen zoowel wat
betreft den inhoud der pakketten, ate
de hoedanigheid van afzenders en ge
adresseerden het karakter dragen
van georganiseerde toezending oji
groote schaal, zelfs al zijn dergelij-ke
pakketten geadresseerd aan vèrschil-
lende personen.
Pakketten, geadresseerd aan staats
instellingen of aan coöperatieve Ver-
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
Prof. Lorentz is tot voorzitter herko
zen van de Volkenbondscommlssio
voor intellectueele samenwerking.
Bij het Wadden-eiland Juist is een
vliegtuig door den bliksem getroffen.
Lagerhuis-debat over het Britschce
Mijnconflict.
De terugkomst van H.M. de Konin
gin te Soestdijk.
De vermoedelijke dader van den aan
slag te Bussum gearres Teerd.
eenigingen, worden slechts zonder in
voervergunningen, afgegeven door het
Commissariat du Peuple du Commer
ce, toegelaten, wanneer de inhoud al
leen bestaat uit monsters, welke geen
handelswaarde bezitten.
Geen invoervergunning
voor pakketten, geadre§^j:-^a^b 83%»
versiteiten vkliniekeiTj;
lijke verzamelingen,^
andere wetenschappelijke
inhoudend Jjorken, toestellen of ifistru
menten, ïïöodig voor onderwijs en stu
die, mits de geadresseerde schriftelijk!
verkalart, dat de boeken niet verkocht
zullen worden.
Nederl. Bond van gemeenteambtenaren
Nu van de plannen tot opriclitmg
van een cursus voor examen B (Loo
ser vakexamen) te Rotterdam moet
worden afgezien, omdat zich geeu vol
doend aantal leerlingen aanmeld dp,
stelt het bestuur van de afd. Zui 1-Böi
land van den Ned. Bond van Gemeen-»
te-ambtenaren voor een regeling te.
treffen met het bestuur der afï.
Utrecht omtrent de.toelating van lcei>
ringen uit Zuid-Holland tot den cursus
te Urecht. Dit voorstel zal in de op Za*
terdag a.s. te Rotterdam te houuen!
vergadering der afd. Zuid-Hol land
worden behandeld.
He bestuur stelt tevens voor om aan
cursisten uit Zuid-Holland, die den
cursus te Utrecht wensclien te bezoe
ken, de reiskosten, voor zoover* 11$
meer dan f 2 per reis (retour), bedra
gen, uit de kas dei* afaeeling te restf*
tueeren.-
BUITENLAND.
HET KABINET-POINCARê.
Hei hoofdpunt van de regoerings- t
verklaring.
De Fransche ministers ?ijn gister*
avond in vergadering bijeengekomen*
Poincaré heeft aan den raad de regee-
ringsverklaring voorgelegd, d}e heden'
in de Kaniers zal wordèn voorgelezen*
Zij werd goedgekeurd.
Vervolgens werd overlegd over de
beste wijze om snel de financieele wets
voorstellen aangenomen te krijgen.
De regeeringsverklariug zal in hoofet
zaak aan het financieel probleem ge
wijd zijn. Zij zal er nadruk op leggen,
dat de regeering zooveel mogelijk een
beroep op het binnenland zal doem
en alleen een beroep op het buitenland
zal doen, wanneer dit volstrekt noodig
mocht zijn voor de stabilisatie van
den ffranc.
In den ministerraad Van hedenocii»
tend oin half twaalf op het Elysée oiv
cber voorzitterschap van den president
van de Republiek zou de tekst van do
regeeringsverklaring en van de finam
cieele ontwerpen definitief wordeQ
vastgesteld.
De financieele planhón der regeering.
Het" is waarschijnlijk, da't de regee
ring machtiging van het parlement
zal vragen om bij deóf-eet bezuinigin
gen te verwezenlijken.
Havas is gemachtigd de geruchten
tegen te spreken volgens welke de
Bank van Frankrijk zou hebban inge
grepen om een verbetering van deö
franckoers te verkrijgen.
Het financieele regeeringsontwerfl
bevat, behalve de uniforme vaststel
ling van de belasting op den omzet op,
2 pet., o.a. nog een herziening van de
invoerrechten op koloniale producten
en de verhooging van de coëfficiënten
der douane- en transport tarieven
Het geheel der nieuwe belastingen
zal Vijf milliard opbrengen, waarvan
ongeveer de helft beschikbaar moet
zijn voor de schatkist in het tweedei
halfjaar van .1926.
Belgische financieele maatregelen.
In dè gister gehouden vergadering
van den Belgischen ministerraad'
wérd onder meer besloten da} Vander-
velde en Franqui zijCli cnog déze week!
naar Parijs zullen begeven óm met de
Fransche règëéring óvé'r dé finan*
