CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Dit nuiitner liesiaa! Hit TWEE Bladen. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 7ae JAARGANG ZATERDAG 17 JULI 1926 NUMMER 1875T ABONNEMENTSPRIJS in Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen. dobbel tarief. Bi) contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage» lij ka geplaatst ad 40 cent EERSTE BLAD. Huwelijk en Echtscheiding. D© Telegraaf geeft reeds geruimen tijd aan verschillende vooraanstaande mannen en vrouwen gelegenheid om over echtscheiding hun meening te zeggen. W ij gaan nu niet in op de aanleiding tot het openen van deze rubriek. Even min lust het ons om een soort van re vue daaruit samen te stellen. Wij wil len er alleen op wijzen, dat over het algemeen deze artikelen in ernstigen toon gehouden worden. Enkele ook al zijn we met de strekking het niet geheel eens zijn zelfs zeer lezens waard. Zoo heeft deze week mevr. Ligthart Lion Cachet een beschouwing gege ven, welke tot deze soort behoort. Na een overzicht gegeven te hebben over de materieele oorzaken, waaruit menige echtscheiding voortkomt, zegt ze: „En zoo zijn er, om met den dichter van het Hooglied te spreken, „vele vossen die den wijngaard verderven Vroeger waren er weinigen maar thans zijn ze zoo talrijk en tegelijk zoo driest in hun optreden, dat er haast niet te gen te strijden is. En toch is dat plicht. Wie onbevoor oordeeld den toestand beschouwen kan, moet wel tot de erkenning komen datde steeds toenemende echtschei dingen onze maatschappij ontwrichten en daarom een groot kwaad zijn. Het is wel waar wat de verdedigers van een gemakkelijke echtscheiding ons tegenwerpen, dat het beter is te schei den dan elkander te gaan haten, ook, dat wat niet samenpast, beter uit el kaar kan gaan dan gedwongen samen te blijven, maar niettemin blijft dat telkens uiteengaan van gezinnen een ernstig nadeel voor de samenleving. Heel wat leed en ellende gaan telkens aan een scheiding vooraf en de op groeiende kinderen, die er in betrok ken zijn, maken heel wat spanningen door vóór het zoover komt, en moe ten ten slotte, of hun vader of hun moeder derven en komen in ieder ge val schromelijk te kort. Ik geloof dan ook beslist, dat wie het wel meent met de ma&tscnappij (en dat beweren we immers allon ie doen) mee moet werken om echtscheidingen zooveel mogelijk tegen te gaan". Zij zoekt de oorzaak van dit kwaad in den zelfzuchtigen aard van man en vrouw en wekt op om die zelfzucht door zelfverloochening te overwinnen. „Nu is dat niet gemakkelijk, zoo be toogt mevr. L., en 't schijnt een bela chelijke raad. Maar als men eens be denkt hoe lang we nu al mot z'n allen toegegeven hebben aan onze zelfzucht, en er niet gelukkiger maar integen deel steeds onbevredigder door gewor den zijn, is hot zoo kwaad niet We konden het in ieder geval eens beproe ven. En niemand zal ontkennen, Jat we er zedelijk sterker door zouden worden, en ten slotte ook gelukkiger. Zou de man, die ter wille van de vrouw die hij eens gekozen had, de verzoe king weerstond, al kostte-dit hem veel strijd, niet veel nobeler zijn dan hij, die zwak en laf toegaf aan de beko ring? De vrouw die zichzelf overwon ter wille van de eens beloofde trouw, niet edeler zijn dan zij die haar plicht verzaakte? Christus gaf eens aan zijn jongeren een eenvoudig gebod: „Wat gij wilt dat U de menschen doen, doe gij hun dat desgelijks". Als wij allen eens ernst maakten met het opvolgen (van dit redelijke gebod, zouden we dan niet veel verder komen? En zou den de echtscheidingen dan niet van zelf verminderen, omdat men elkander tegemoetkomende, elkander beter be grijpen leerde en meer leerde liefheb ben?" Ongetwijfeld moet het dien weg op. Gelukkig dat God in zijn algemeene ge nade nog het kwade in den mensch tempert en zelfzucht wil omzetten in zelfverloochening. Maar toch is dat niet de weg waarlangs we de oplossing mogen verwachten. Neep, men moet er toe komen om het gebod redelijk te vinden omdat het goddelijk is. Al leen in dien weg is geheele gehoor zaamheid mogelijk. Helaas echter dat ook geheel andere geluiden in die artikelen gehoord wor den. Kort geleden heeft de bekende Mr. L. van Gigch een voorloopige beschou wing gegeven. Aan het slot daarvan kondigt hij aan een verhandeling over het zedelijkheidsgevaar in de toene^ mende anti-echtscheidingsinrichting. Hij vindt dat het mode wordt om de zen tijd in het algemeen, en de echt scheiding in het bijzonder, verderfelijk te vinden. Daarom komt hij daartegen op. „Juist de groote eenstemmigheid, zegt hij, waarmede de toeneming van het aantal echtscheidingen wordt af gekeurd en stelling gekozen wordt te gen een gemakkelijk te verkrijgen hu welijksontbinding, bewijst dat er een mode is of liever op komst is. Echtscheiding was in vroeger jaren zeggen wij nog de eerste helft der 19e eeuw een uitzondering; iets dat in fat soenlijk gezelschap niet voorkwam Daarna, hebben de meeningen een wijziging ondergaan. De vondst, dat door een simpele erkenning van over spel een echtscheiding bij onderling goedvinden kan verkregen worden, was niet de oorzaak der toeneming, doch bleek in een behoefte te voorzien Tientallen jaren heeft men daartegen geen protest gehoord. Tot de laatste jaren weer een omkeer kwam. Ik heb enkele weken geleden er reeds op ge wezen, dat ook in de juridische wereld mode heerscht en de plotselinge aan val op dit wettelijk gebruik niet zon der gevaar was. De thans gehouden enquete bewijst de juistheid van die vrees. Slechts schijnt de rumor in de juristenwereld een symptoom te zijn van een algemeener strooming. Toch is deze schijnbare eenstemmig heid allerminst een bewijs dat er een algemeen-aanvaarde opinie op dit punt is". Neen helaas een algemeen aanvaar de opinie is er niet. Maar wel mogen we dankbaar zijn, dat heel veel juristen niet meer goed praten de het rechtsgevoel en da eer lijkheid kwetsende, wijl leugenachtige beschuldiging en erkenning van over spel om daardoor bij onderling goecU vinden echtscheiding te verkrijgen. Gelukkig ook zijn er zeer velen die tegenover de bewering van den heer van Gigch erkennen, dat die vondst w e 1 het getal echtscheidingen heeft doen toenemen en dat van Overheids wege in elk geval die leugenachtige rechtsgrond kome te overvallen. Wij zeggen met wijlen-Prof. Bavinck: /misschien zal de Wetgever, evenals de Heere zelf onder Israël deed, al toos wel rekening moeten houden met diep ingewortelde verdorvenheid. Voor wie niet buigt voor de wet des Heeren: Gij zult niet echtbreken; wie dit gebod achterstelt bij het: Gij zult niet doodslaan, of het: Gij zult niet stelen, voor hem kan ook niet gelden het verbod om voor den Rechter niet met leugens te komen. Maar wel moet die Rechter een middel hebben om wanneer hij in gemoede van de leu genachtigheid overtuigd is, nader be wijs te vorderen. Dat is niet n u noodig omdat het mo de wordt tegen de echtscheidingen te getuigen, neen, dat is eisch van het recht zelf. Het recht, dat Gods is. Maar ook, doch dat is van tweede orde, omdat velen dan misschien van de scheiding worden teruggehouden. V Zeloten. Het orgaan van de Democratische partij, is niet bitster ingenomen met de instelling van de Onderwijscom missie. Tegen een onderzoek naar de moge lijkheid, van bezuiniging heeft het blad geen bezwaar, maar afgekeurd wordt dat ook naar bij de toepassing van de wet gerezen bezwaren een onderzoek mag worden ingesteld. Nog minder gevoelt „Democratie" voor de opdracht om te overwegen of wijzigingen in de wet noodig zijn waar door niot noodzakelijke beperkingen 'der vrijheid van het onderwijs zouden kunnen worden weggenomen. Maar het ergste bezwaar is voor dit orgaan, dat het voorzitterschap niet in de juiste handen is „neergelegd." „De oud-minister Mr. V. H. Rutgdrs, die deze positie zal innemen, is zon- 'der twijfel een zeer scherpzinnig en bekwaam man maar hij is een van die menschen, die op het punt van het openbaar en bijzonder onderwijs nu eenmaal niet onpartijdig kunnen denken, ook al zouden zii willen, aan welk laatste natuurlijk niet mag wor den getwijfeld. Dat dergelijke bijzonder-onderwijs- zeloten lid dezer commissie zijn gewor den (ook Mr Van Wijnbergen heeft de tegenwoordige Minister van Ouderwijs daarin gebracht); is niet zoo erg; maai de leiding eener dergelijke commissie moet in handen zijn van ëen Nederlan der, die volkomen onpartijdig is en in wiens of wier onpartijdigheid Neder land gelooft. Door Mr. Rutgers tot voorzitter te benoemen, deed de Regeering een on gelukkige greep: het begin is slecht." De heer Rutgers dus een bijzonder- onderwijs-zeloot, een verblind iiveraar, die daardoor tot objectief oordeelen niet in staat is. De afkeer van het bijzonder onder wijs moet wel groot zijn als men der gelijke dwaasheden durft neerschrij ven. Alleen verblinde ij veraars tegen de gelijkstelling van openbaar en bij zonder onderwijs zijn tot het makea van dergelijke zelotisohe opmerkingen in staat. „Democratie" deed een ongelukkige greep. Deze oppositie is een slecht begin. STADSNIEUWS. Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rijnland. I. Van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rijnland alhier, ont vingen wij het Verslag over den toe stand van handel, scheepvaart en nij verheid in 1925. Het is een uitgebreid boekwerk, ver deeld in vijf hoofdstukken, met een veertiental bijlagen en kaarten. Nadat eerst een en ander is mede gedeeld omtrent de samenstelling en de werkzaamheden van de Kamer van Koophandel en van het Handelsregis ter, volgt een overzicht van handel en nijverheid in het district Rijnland. In de inleiding wordt er op gewezen dat 1926 aan de meer gunstige ver wachtingen, die ten vorige jare wer den gekoesterd, niet heeft voldaan. Weliswaar kan gewezen worden op een aanwas van uitvoercijfers van sommige tariefposten, waarmede een zekere bloei gepaard is gegaan, maar aan den anderen kant zijn er posten, waarvan een teruggang moet worden geconstateerd. Bij verschillende takken van nijvier- heid moet ook op vermindering van uitvoer worden gewezen. Wij hebben nog ten volle den economisohen druk der tijden te verduren. Allereerst moe ten dit ongetwijfeld malaiseverschijn- selen worden genoemd, te wijten aan gemis van oeconomische kracht van het maatschappelijk leven. Daarnaast wordt echter steeds meer de aandacht gevestigd op de positie, die Nederland op handels-politiek gebied inneemt. Men wijst er dan op, hoe de meeste landen, waarmede Nederland handels betrekkingen onderhoudt, een handels politiek voeren, welke er voorname lijk op berekend is de eigen nijverheid te bevoordeelen ten koste van die der andere landen. Ons land staat daar ab soluut weerloos tegenover. Uit meerdere kringen gingen dan ook reeds stemmen op, om de noodza kelijkheid te betoogen, dat uit welbe grepen eigenbelang de Nederl&ndsche overheid ter zelfhandhaving over dc middelen moet kunnen beschikken om een actievere handelspolitiek'te voeren Op een ingesteld onderzoek in hoe verre een actievere handelspolitiek in het district der kamer gevoeld werd, kwamen elf antwoorden binnen, die zich heslist voor 'n meer actieve poli tiek uitspraken. Vier antwoorden zijn meer voor waardelijk te noemen, terwijl in drie gevallen allerminst voordeel wordt ver wacht van een actievere, handelspoli tiek. Het verslag geeft dan ter verge lijking de antwoorden met vermelding van den tak van handel of nijverheid, welke het antwoord inzond. Aan bet slot van de inleiding wordt gezegd: Algemeen blijft de klacht aanhou den, dat de regeeringsbemoeiing door de sociale wetgeving nadeelig is voor de normale ontwikkeling van de be drijven. Verschillende klachten kwa men in over belemmering van het be drijf ten gevolge van het generalisee- rer'de karakter van onze Arbeidswet. In het bijzonder wordt gewezen op het walbedrijf van de visscherij, dat korte perioden kent van overstelpende druk te, naast langere tussohenipoozen tvaar in het de grootste moeite kost het be schikbare personeel aan het werk te houden. Niet minder is dit het geval met con servenfabrieken en met jamfabrieken in c(en tijd, dat het zachte fruit rijptl Het is op zijn minst onnatuurlijk deze industrie en daardoor ook de tuinderij dan afhankelijk te maken van een be paald toegemeten arbeidstijd. Het moet een eisch van gezonde oe- conomie worden geacht, door de meest soepele toepassing van de Arbeidswet zulk een benadeel in g van het bedrijfs leven te voorkomen. He t Bankwezen. De algemeene remestandaard bleef in het afgeloopen jaar zich verder in dalende richting bewegen. Hoewel het-zeer lage peil der geldkoersen, dat vele conversies tenge volge had, de renteberekening in min of meer ongunstigen zin zal hebben beïnvloed, mag worden aangenomen, lat in het algemeen vermindering uil dien hoofde ruimschoots gecompen seerd werd door de grootere inkom sten. voortvloeiende uit dë levendig heid ier beurze, welke bevorderd werd door de stijging der prijzen van be langrijke koloniale producten. Biscuitfabriek en De toestand in 1025 was bevredigend. De 8K-urige werkdag schijnt in het algemeen te kort te zij om dit bedrijf loonend te doen zijn. Toch laat de toestand in 26 zich niet ongunstig aanzien. Bloembollen bed rijf. Het afge- Joopen'jaar was voor het Bloembollen- bedrijf zeer gunstig. De totale uitvoer, welke in 1924 26369 ton voor 'n waarde v. f29.986.000 bedroeg, steeg in 1925 tot een gewicht van 31227 ton met een waarde van f44.807.000. Hiervan betrok Amerika 10341 ton, waarde f 15.561.000, Groot- Brittannië 9768 ton ter waarde van f 13.291.000. Van zeer nadeeligen invloed zal zijn het invoerverbod van narcisbollen in Amerika, dat 1 Januari 1926 v. kracht werd. Vooral voor de kweekers te War mond die narcissen teelen. Het spreekt vanzelf, dat door de kweekers naar andere afzetgebieden wordt,gezocht en door sommigen wordt het dan ook wenschelijk geacht, dat de mogelijk heid om met Rusland zaken te kunnsp doen, wordt bevorderd, temeer daar op aanmerkelijke vergrooting van den af zet in Duitsohland niet kan worden gerekend wegens de geringe koop kracht daar te lande. Een vergelijkende tabel toont aan hoe dit bedrijf zich sedert 1920 voor spoedig heeft ontwikkeld. Het zou te betreuren zijn als het door buiten!andsdhe maatregelen Jn dezen loop zou worden gestuit. Evangelisatietent aan de Lammer markt, Gisteravond 8 uur werd de eerste van een reeks samenkomsten gehou den in de tent bij den molen aan de Lammermarkt. Tegen 8 uur was de ruime, vierkan te tent, die eenige honderden zitplaat sen bevat, reeds aardig bezet. Later stroomde het nog steeds toe, zoodat om 9 uur er nageoeg een even groote schare naast de tent luisterde. De heer F. H. van der Horst, voor zitter van Jeruël, opende de bijeen komst, er op wijzende, dat de voorbe reiding van deze tentcampagne heel wat moeite had gekost. Hij sprak de hoop uit dat vele zielen tot het Evan gelie zouden mogen komen, en het Ko ninkrijk Gods ook door dit werk uit gebreid mocht worden. Na gelezen te hebben van Jes. 44 de verzen 1 tot 11 ging de heer G. S. Boogaards voor in gebed. Daarna werd gemeenschappe lijk gezongen het bekende: Heer. ik hoor van rijken zegen, terwijl een zang koor vervolgens een lied zong. Spr. voor dezen avond zou zijn de heer Sevensma uit Amsterdam. 'tWas de heer van der Horst, die dezen inleidde. Doch vooraf deed hij nog eenige me dedeeiingen. Voor eenigq jaren geleden had Lei den ook een tentcampagne, waarop nu nog met vreugde wordt teruggezien. Toch waren er groote bezwaren om weer zoo'n campagne te beginnen. Ve len vonden die bezwaren zelfs te groot. Mear een kleine groep hield vol. Het was Napoleon die eenmaal tegen zijn legioenen zeide: Daar zullen geen Al pen zijn om de legers naar Italië te voeren. Zoo hebben de promotors van deze tentcampagne ook gezegd: Daar zullen geen bezwaren zijn. Maar oneindig veel heerlijker is, dat die meer is dan alle Vorsten samen, gezegd heeft: Daar zullen geen bergen van zonde meer gevonden worden. Laat u dan door Hem trekken, zoo luidt de opwekking. Maar met blijdschap dient ook een andere last gemeenschappelijk gedra gen te worden. Het Comité heeft de kosten geraamd op f650. Nog slechts f300 is daar van binnen. De andere f350 moet uit collecte gevonden wor den. Meegedeeld wordt nog, dat op 21 en 22 Juli de tent is afgestaan aan de Stadsevangelisatie van de Geref. Kerk en op 26 Juli aan die van de Chr. Ger. Kerk. Zangkoren uit Den Haag en Haar lem zullen zingen. Op Woensdag en Zaterdagmiddag om 3 uur zullen kindersameükomsten gehouden worden; op alle andere werk dagen zal de middagsamenkomst om 3 uur en de avondsamenkomst om 8 uur voor volwassenen zijn. Zondags om 10 uur en 's avonds 8 uur. De heer Sevensma las voor 'n gedeol te van- Jes. 44, te beginnen bij vers 15 en bepaalde het gehoor bij de woorden van vs. 20: Hij voedt zich met asch. Evenals in Jcsaja's dagen, is ook nu de menschheid bezig zich met asch te voeden. Hij behandelt achtereenvolgens eon zestal categorieën van dezulken: le. De gekroonde hoofden die op hun macht vertrouwen; 2e. De geldvorsten, die meenen met hun geld alles te kunnen doen; 3e Degenen, die in groote weelde leven; 4e, De mannen van groote weten schap; 5e. Degenen, die in tooneel- sport- en spel hun genoegen vinden; fie. De schijnvromen. Na den tusschenzang volgde de 7e categorie, dat zijn degenen, die in God al hun lust zoeken. Binnenland. De Vrijheidsbond en de verkiezingen voor de Eerste Kamer. Het verdrag Nederland—België. Buitenland De financieele commissie nlt da Fransche Kamer heeft art. 1 van het ontwerp-Caillaux verworpen. De Belgische Kamer heeft het voor stel tot industrialisatie van de spoor-? wegen in eerste en tweede lezing aan genomen. Kans op spoedige beëindiging van het Britsche mijnconflict. Ook hedenavond zal de heer S. weer spreken. Laten velen naar de ernstige woor den van "dezen begaafden spreker luis teren. Wij kunnen een bezoek aanbe velen. Kerkconcert Pieterskerk. Het was een buitengewoon schoone avond*-Donderdagavond in de Pieters kerk. Des te meer is het te betreuren, dat slechts zoo weinigen zich naar dit kerkgebouw hadden opgemaakt om n avond van onverdeeld kunstgenot te smaken. De bijna tropische hitte der laatste dagen zal daarvan wel de voor naamste oorzaak zijn geweest, al moe ten wij daaraan toevoegen, dat het in de kerk heerlijk koel was. De afwezigen hebben ook dezen keer ongelijk gehad. Gelukkig, dat de mu sici klaarblijkelijk niet onder den in druk van de weinige belangstelling zijn geweest; althans er was niets van te merken, dat dit een deprimeerend en invloed op hen zou gehad hebben. Het was een met zorg uitgekozen programma dat zij vertolkten. De organist George Robert opende met Toccato, Adagio en Fuga in C-dur van Bach. Het was een heerlijk schoone Baclbverfcolking zooals wij nog maar zelden gehoord hebben. Het was bijna volmaakt, voorzoover iets op de ze wereld volmaakt kan zijn. Iets minder kon ons zijn „Choral" van den Fransch-Zwitser Hönegger be koren, al waren daarin ongetwijfeld oo(k prachtige momenten. Mej. Theodora Versteegh, sind9 wij haar dezen winter in de Johannes-Pas sion hoorden, voor ons geen onbeken de, gaf ook nu weer blijk over een sur bliem altgeluid tte beschikking te heb ben. Teer en toch evenwichtig klonk haar stem, terwijl zij ook zeer goed aan de verschillende liederen, die zij zong, elk zijn karakteristieke kleur wist te verleenen. Vap de door haar ten gehoor e gebrachte liederen noe men wij: „Altes Schw&bisohes Mailied' en „Jeans in Gethsemané" van Corl Philipe Emmanuel Bach, „Uber nacht* van Wolf en twee mooie Hollandsche liederen van von Brucken Fock. Niet minder dan de organist en de altzangeres was de violist, de hoer Francis Koene, die dezer dagen weer naar Dresden vertrekt, in zijn kracht. Hoe fijn, hoe persoonlijk klonk niet zijn spel in de Sonate van LocatellI, doch niet minder mooi was zijn ver tolking van Bach's „Adagin" uit „E- dur Concert" en diens „Adagio" en Fuga" uit „G-moll Sonate." Alles te zamen, het was een heer lijke avond van hoogstaand kunstge- kon het later weer naar huis worden terugzien. Schooldag. Men deelt ons mede, dat er maat regelen zijn getroffen, om zoo moge- lijk in dit najaar, waarschijnlijk in October, te Leiden een Schooldag te organiseeren, teneinde ook in de Sleu telstad en omgeving de liefde voor ons Chr. onderwijs levendig te hou den. Een „Voordorpen®. In het Predikbeurteniblad deelt Ds. Beekenkamp een en ander mede om trent een Voordorp-dag, die op 11 Au gustus a.s. zal worden gehouden. 's Morgens om half elf na de opening zal Ds. Lekkerkerker van Bennebroek een opwekkend woord spreken, waar na het zangkoor onder leiding van den heer van Wijk eenige liederen zal zin gen. Terwijl de koffietafel in gereed heid gebracht wordt, noodigen de da mes de aanwezigen uit tot een bezoek aan de tentjes, waar allerlei handwer ken, in dezen winter gewerkt en ver zameld, te zien en te koop zijn. Om half één wordt oen gemeenschap pelijke koffietafel, waaraan iedereen welkom is, tegen betaling van 50 ets. per persoon, gehouden. De theemiddag begint dan om twee uur; er is dan weer gelegenheid tot bezichtiging van het gebouw met zijn keurige inrichting, en voor de klein tjes om zich te vermaken op de speel plaats. 's Avonds om 8 uur begint het avon i feest, dat alleen toegankelijk b voor

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1