CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 7d6 JAARGANG DINSDAG 6 JULI 1926 NUMMER T86'5| COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 Oil nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Christelijke H* B, S. te Leiden In de gisteren te Leiden gehouden Raadsvergadering kwam o.m. aan de orde een verzoek van de Vereon. voor Christelijk Middelbaar Onderwijs al daar om een bijdrage in het tekort over 1923 te mogen ontvangen. De exploitatie leverde in dat jaar een tekort op van f2231.98 of per leer ling een bedrag van f26.86. Gevraagd werd in dit tekort te wil len bijdragen naar evenredigheid van het aantal leerlingen uit Leiden, dat deze school bezoekt zoodat Leiden dus zou hebben te betalen voor 56 leerlin gen een bedrag van f 1281.37. Een soort gelijk verzoek was ook aan de buiten gemeenten gericht. Dat de linkerzijde dit verzoek zon der meer zou afwijzen, was te ver wachten. Men zweert aan dien kant nu een maal bij bet openbaar onderwijs, voor bet recht der minderheden wordt niets gevoeld en men staat op het standpunt dat wie Christelijk onderwijs voor zijn kinderen begeert, dat ook, nadat hij eerst in de kosten van bet openbaar onderwijs heeft bijgedragen, maar zelf moet betalen. Zoo behoeft bet dan ook niet te ver wonderen, dat de eenige linkscbe wet houder, dit verzoek zonder meer wilde afwijzen. Wat wel verwondering moest wek ken, was echter de houding van de rechtscbe meerderheid in bet college van B. en W. Deze meerderheid stelde zich op het standpunt, dat bet inderdaad billijk is, dat een bijdrage in het tekort wordt verleend, omdat wanneer deze school niet bestond, de gemeente zich groo- itere uitgaven voor de eigen H.B.S. zou hebben te getroosten. Maar tegen inwilliging van bet ver zoek werd niettemin, bezwaar gemaakt Hoewel slechts een luttel bedrag, f 1281, werd gevraagd, werd toch voor gesteld, dat bet exploitatietekort eerst >met bet eventueel saldo v$m de ver een igingsrekening zou moeten worden verminderd, om dan van bet overblij vende bedrag, naar evenredigheid van bet aantal Leidsche leerlingen 60 pet. te vergoeden, zoodat in geen geval meer dan f.768.60 zal worden bijgedra gen. Als argument voor dit voorstel werd aangevoerd in de eerste plaats, dat de gemeente geen invloed kan la ten gelden op de exploitatie van de school en in de tweede plaats, dat het veeleer op den weg der buitengemeen ten ligt het ontbrekende bedrag bij te passen. Het is duidelijk, dat deze argumen ten geen 'hout snijden. Uit de door den wethouder van On derwijs genoemde cijfers bleek toch duidelijk dat de belanghebbenden zich groote opofferingen getroosten. De ge zamenlijke ouders betalen aan school geld f4400 meer, dan wanneer ze bun kinderen naar de gemeentelijke H.B.S, hadden gestuurd. Dat is toch geen kleinigheid. En een bewijs dat bier toch geen speculeeren is op de publieke kassen. En nu is bet wel waar, dat bet voor de buitengemeenten een belangrijk voordeel beteekent wanneer de ouders bun kinderen naar de Christelijke II. B.S. zenden, omdat ze anders verplicht kunnen worden, inplaats van een vrij willige bijdrage ad f 26.26 per leerling een verplichte bijdrage van f 180 per leerling te storten, maar door het ma ken van dergelijke opmerkingen wor den de zorgen van het bestuur der Chr. H.B.S. in niets verlicht. Terecht werd dan ook verbazing en teleurstelling uitgesproken over deze houding van B en W. Ontkend kan toch niet worden, dat een Chr. H.B.S. voor een plaats als Leiden van niet geringe beteekenis is. Er zijn directe voordeelen door de bijdragen van het personeel in de be lastingen, maar ook indirecte voordee len, die niet gering geacht mogen worden. En als men dan ziet hoe de gemeen telijke H.B.S. over 1926 een geraamd tekort heeft, alleen voor de Leidsche leerlingen, van f146000, en bet Gym nasium een tekort van f42000, terwijl aan andere onderwijsinrichtingen groote subsidiën worden uitgekeerd en het Leidsche muziekcorps zelfs een bij- drage van f 4000 uit de gemeentekas ontvangt, dan moet bet wel een ver bijsteren ei en indruk, maken, dat voor de Chr. H.B.S. een bijdrage v. f128137 nog teveel wordt geacht, en dat een voorstel om dit kleine bedrag te ver goeden, door de rechtscbe meerderheid van B. en W. en een deel van de recht scbe raadsleden wordt bestreden en afgewezen. De gevraagde subsidie werd afge wezen. Door een in meerderheid recutscho gemeenteraad. BUREAU: Hooigracht 35 Leiden - Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine adTertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent En op advies van het in meerder heid rechtscbe college van B. en W. Tot groote vreugde van de linker zijde. STADSNIEUWS. De Amerikaansche week. Vanmorgen zijn de Amerikaansche studenten te samen gekomen in'het Nar tuurkundig Laboratorium, waar de Ad junct-Directeur Dr. C. A. Cr om me lin, een voordracht heeft gehouden over: Natuurkunde en de instrumenlr makerskunsfc te Leiden 200 jaar gela den. Vervolgens heeft Prof. Dr. W. J. de Haas, directeur van het laboratorium een lezing gehouden over de suprk- geleiding van metalen. Spr. lichtte met behulp van afbeel dingen de verschillende eigenschappen van de bovengeleidende metalen toe. Het allereerst is. de bovengeleidende eigen, schap van metalen door Prof. Kamei- lirfgh Onnes ontdekt, en op het cogen- blik zijn als bovengeleidende metalen bekend, Indium, kwikzilver, tin thallium en lood, terwijl net gedrag van Cadmium twijfelachtig is. Achtereenvolgens hu- handelde spreker dan den invloed van clastischè en magnetische krachten. Eigenaardige verschijnselen -zijn in het aïgeloopen jaar op'het gebied dei supraeenductiviteit ontdekt. Zooals bo kenü is, kan men bij een bovengeleidend metaal, b.v. kwikzilver^ dat in vloed baar helium gedompeld is, den gewonen weerstand weer verkrijgen door bet aan brengen van een voldoend sterk mag neetveld. Omgekeerd is het mogelijk door het magnetisch veld te verlagen den weerstand te laten verdwijnen. Het blijkt evenwel, dat de wijze van verdwij nen en ontstaan van den weerstand af hankelijk is van de wijze van verzwaa- ken en versterken van het magneet veld. Hyster'hsisV^T.schijnselen in de elec- trische weerstandsmeting treden op. Dit nieuwe verschijnsel is nog niet kunnen borden verklaard. Heel eigenaardig ia het evenzeer, dat bet verdwijnen van den weerstand in sprongen, het ontstaan daarentegen continu plaats vindt. Na nog eenige bijzonderheden be sproken te hebben, behandelde spr. ten slotte de verschijnselen der salfimuna- tie iiij bovengeleiders. Een evenwijdig geschakeld systeem van bovengeleiden de draden tracht, wanneer men den. weerstand laat verdwijnen, zijn kracht veld in denzelfden toestand te hand haven. Door verschilllende kunstgrepen felukt het in evenwijdig geschakelde raden zeer verschillende stroomverdee- ling in het leven te roepen. Spr. besloot met op te merken, dat, zooals vanzelf spreekt, de wetten van Kirchhof niet opgaan. Prof. Dr. WH. Keesom be handelde hierna het vloeibaar en vast maken van helium. Spr. ving aan met zijn gehoor to> stemming te vragen, den titel van zijn rede, in afwijking met wat in het pro gramma was vermeld, te veranderen in. „het vloeibaar en het vastmaken van helium en de plursische verscmgnsöleh tot benéden 1 gr. K. §pr. behandelde dan eerst met behulp van lantaarnplaatjes de wijze, waarop door Prof. Kamerlingh Onnes het he hum is vloeibaar gemaakt, alsmede de wijze waarop dit nog steeds in het labors torium geschiedt. Hrj ging daarna over tot een meer ui: voenge uiteenzetting van zijn laatste onderzoekingen, welke tot héfc vastma ken van het helium hebben geleid. Kamerlingh Onnes, aldus spreker, heeft een temperatuur bereikt van 0.82 g.K. Het helium bleef "echter steeds vloeibaar. De vraag was nu of het nie» mogelijk zou zijn, het helium vast te maken, door het bij een uiterst lage tem peratuur onder hoogen druk te ^breiv gen. De proef geschiedde in een U- vormige metalen buis. waarvan het be nedengedeelte in vloeibaar helium ge dompeld was. Nadat nu het helium in de buis onder een druk van 250 atirv gebrachtgebracht was, werd aan de eene zijde van de U-buis de druk iets verlaagd. Een differentiaal-manometer wees aan, frafc dit drukverschil bleei bestaan, m.a.w. dat de buis door vast geworden helium verstopt was. De druk werd nu verminderd. Bij 128 atm. druk bleef de buis nog verstopt teziji», bü 126 atm. echter niet meer. De proef werd herhaald bij verschik lende temperaturen, waarbij telkens het helium bij een anderen druk vast werd respectievelijk smolt. Ter controleering werden de proeven nog eens gedaan den isten Juli. Het re- taat was, dat de hierboven vermelde uitkomsten volkomen bevestigd werden. De smeltkromme heeft een zeer eigen aardig verloop. Bij de laagste tempera tuur Duigt zij om, en gaat zij meer en meer parallel loopen aan de temperatuut as. Dus, wanneer de smeltkromme niet weer ombuigt, bij nog lagere tempera turen, zal het nooit mogelijk zijn, het helium vast te maken door alleen da temperatuur te verlagen. De smeltkrom me schgnt de dampkromme in het ge heel niet te zullen ontmoeten,zoodat er geen triplepunt is. Er is dan geen sublimatielrjn, en het vaste helium schijnt dan nooit direct in damp te kunnen overgaanjfcpit is een eigenaar digheid te meer, die het helium onder scheidt van alle andere stoffen. Na afloop dezer lezingen, welke dooi de aanwezigen met groote belangstel ling werden gevolgd, vertrokken de stu denten met een tram van de H. T. .AL naar Wassenaar, ter deelneming aan het noemaal in het restaurant Den Deyl aangeboden door de Haagsche afdeehng van de vereeniging voor Volkenbond en Vrede. Met autobussen vertrokken zij ver volgens naar Den Haag, waar hei Aiau- ritsnuis onder leiding van Prof. Mar tin werd "bezichtigd. Hedenavond zullen de studenten hei concert in het Kurhaus te Scheveningen bijwonen. Tot degenen, die colleges over naton» kundige wetenschappen gedurende de Amerikaansche week zullen volgen, bc hooren. behalve verscheidene Ameri kaansche studenten, ook de volgende hoogleeraren uit de Vereenigde Staten. Prof. K. K. Barrow, van de Universiteit te New York N. Y., Prof. E. S. Ferry van de Universiteit te Lafayette, ProL L. C. Murdock, van de Universiteit te Ithaca N. Y., Prof. D. Raffles, van de John Hopkins Universiteit te Baltimore. Prof. E. Merritt van de Cornele Uni versiteit, te ïtiiaca N. Y. en Prof. F» F. Houscholde van de Universiteit te Abron Oh. Woensdag wordt o.a. een bezoek ge* bracht aan Noordwijk aan Zee. Don derdag gorden Dordrecht en Rotter dam bezocht en Vrijdag voormiddag zai Prof. Einthoven studenten in zijn L&r boratorium ontvangen en voor hen de monstraties houden. Na afloop daarvan ligt een bezoek aan Haarlem in het reisplan. «Zaterdag staan op het programma voordrachten van Prof. Dr. Ëhreniesi en Prof. Dr. Van der Hoeve en daarna een bezoek aan het museum „De Li*- kenhal". De week zal besloten worden met eeï. boottocht op de Kagerplassen. Een jubileum-gift voor de L. Z. C. Ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van de Leidsche Zwemclub, ontving het bestuur* van een belang stellend stadgenoote een gift van 60 gulden ten behoeve der reddingsbri gade. Kamer van Koophandel. De Kamer van Koophandel en Fa brieken voor Rijnland te Leiden, zal op Woensdag 7 Juli 1926, des middags 2.30 in .bet gebouw „Amicitia", alhier, een vergadering houden. De agenda vermeldt: 1. Opening. 2. Notulen. 3. Ingekomen stukken. 4. Me- dedeelingen; Postconferenties; Ver bouwing Pand. 5. Waarborgfonds proefnemingen ten behoeve der Zee- visscherij. 6. Vaststelling instructie concierge. 7. Handelsonderwijs. 8. Dis- trictsbelangen. 9. Doorhaling inge schreven handelszaken. 10. Rondvr. 11. Huishoudelijke Vergadering: Rechts- versnelling. 12. Sluiting. M.u.l.o-examens. Geslaagd voor diploma A: \V> C. ,Eradus, M. C. Berlemsen en B. de Swart, te Leiden. Prof. Mr. W. v. d. Vlugt heeft we gens vergevorderden leeftijd ontslag genomen als lid van het 'kerkbestuur van de Doopsgezinde Gemeente, waar van hij gedurende veertig jaar deel beeft uitgemaakt. Gistermiddag is de Brouwersteeg het tooneel geweest van een openbare knokpartij, waarvan twee bekende vechtjassen, I. S. en Z., het middelpunt waren. Een dei* nummers van het pro gramma was, dat S. zijn tegenstander met een bierglas op het hoofd sloeg, waarbij deze niet ernstig gewond wjerd en hij zelf 2 vingers bezeerde aan de scherven. De politie maakte proces-verbaal op. Aan het politiebureau zijn inlich tingen te verkrijgen aangaande een rood-witte Colly-hond, van wien dq eigenaar niet bekend is. De alhier 'tot arts bevorderde heeren L. van Dort en H, van der Up- wich zijn bestemd tot reserve officier 2de kl. bij het leger hier te lande. Gisteren is de Jan Steen-tentoon stelling o.m. bezocht door den Itali- aanschen gezant met zifn familie en door Baron Sweerts de 'auaas Wij borg, Commissaris der .-^--^-^in in Zuid-Holland. Vanmorgen tegen elf uur lieeft 'n bestelauto van de fa. v. d. K. op- den boek van de Groenësteeg en de Hee rengracht de paal van een gaslan taarn zoodanig aangereden, dat deze bij den grond afknapic. De winkelier v. d. S. wist met een ijlings gefabriceerden prop de leiding af te sluiten, zcoaat er niet veei gas kon wegstroomen. Persoonlijke ongelukken hadden or niet bij plaats. BINNENLAND. GETEISTERD SUMATRA. Een beroep op Nederland. De Kon. Nationale Bond „Het Oran je-Kruis" doet een beroep op het Ne- derlan&sche volk om in het leed, dat de aardbeving over Sumatra heeft ge bracht', door geldelijke offers tegemoet te komen. De laatste berichten spreken van een paar honderd dooden en 70.000 dakloozenIndië schonk drie toq voor de slachtoffers van den wa tersnood. Thans is de daad aan Neder land om het door een natuurramp ge teisterde Indië te helpen! Men zende zijn bijdrage aan den secretaris van het Oranje-Kruis Dr. C. J. M ij n 1 i e f f, Keizersgracht 134, Amsterdam, Post giro 106900. Elk bedrag is welkom. De schade loopt in de millioenen. De Koninklijke familie. De Koningin en prinses Juliana be zochten Zaterdag, per auto Grindei- wald en Lauterbrunnen. Zondagochtend schaarde de prinses zich onder het gehoor avn den dor os- predikant te Sankt Beatenberg. Des middags deed de Koningin met prinses Juliana een wandeling in de hosschen. Prins Hendrik werd .Maandagmid dagmiddag te Sankt Beatenberg ver wacht. Koninklijk bezoek aan Utrecht. Naar aan het „Utr. Dagbl." bericht wordt, is de Koningin voornemens, op 29 Juli van Soestdijk uit een niet-offi- cieel bezoek aan Utrecht te brengen. Zij zal daarbij vergezeld zijn van prin ses Juliana. Het doel van dit bezoek is, 0.m., de plaatsing van een gedenk steen bij den bouw van het nieuwe Diaconessehuis bij te wonen. Ook de Koningin-Moeder heeft het voornemen, daarbij tegenwoordig te zijn. De Eerste Kamerverkiezingen. De R.K. Statenclub van Zuid-Hol land heeft de volgende lijst van candi- daten voor de a.s. verkiezing van leden der Eerste Kamer der Staten-Generaal samengesteld: 1. J. J. G. baron van Voorst tot Voorst, Arnhem; 2. prof. dr. A. A. Steger, 's-Gravenhage; 3. ir. L. J. M. Feber, 's-Gravenhage; 4. F. L. D. Nivard, Rotterdam; 5. L. F. Guit, 's- Grkvenhage; 6. H. Bader, Sassenheim; 7. mevr. P? A. F. Steenberghe geb. En- geringh, Soest; 8. Jhr. mr. L. E. M. von Fisenne, Rijswijk (Z.-H.) 9. ir. H. J. W. Thunnissen, 'sGravenhage; 10. F. N. V. Quant, 'sGravenhage. De Vrijz. Dem. Statenleden in Z.- Holland hebben, naar de „Vrijz. Dem." meldt, voor de op 13 Juli a.s. te houden candidaatstelling voor de verkiezing van de leden der Eerste Kamer de vol gende lijst van candidaten vastgesteld: 1. mr. M. Slingenberg, Haarlem (aftr.); 2. mevr, W. A. L. RosVrijman, te 's- Gravenhage; 3. Herman Snijders, Mid delburg; 4. mr. W. H. M. Werker te s- Gravenliage. Bezuiniging in het leger. Het ligt, bericht de „Avondpost", in het voornemen van den minister van Oorlog, de opleidingscompagnie, bij elk regiment aanwezig als een zelf standig administratief onderdeel, op te heffen, en als zoodanig onder le brengen hij een der ander© administra tieve onderdeelen van het regiment. Als gevolg van dezen maatregel zou den d© aan de opleidingscottipagnie verbonden administratieve krachten overcompleet geraken. Bovendien is besloten, het aanial schoolcompagnieën per regiment te- rug te brengen van drie tot twee. De administratieve kaderleden zou den als gevolg van dezen maatregel overcompleet komen, terwijl de in structieve kaderleden zouden worden benut als aanvulling van het bij de twee schoolcompagnieën werkzame kader. Tengevolge van de hierboven ver melde inkrimpingsmaatregelen zul len ongeveer 250 onderofficieren voor het mëerendeel administrateurs en fouriers, op 1 Januari 1927 het leger moeten verlaten. Bij het aanwijzen van hen, die we gens overcompleet het leger zullen moeten verlaten, zal geen gebruik wor den gemaakt van de rangschikkings regeling. Het ligt n.l. in de bedoeling, om alle onderofficieren, die ©en voor pensioen- geldende diensttijd van 30 jaren kun nen doen gelden, allereerst in aanmer king te brengen voor dienstverlating. Mocht met dit te verkrijgen aantal h©t overcompleet niet zijn opgeheven, dan komen de ongehuwden en daarna de gehuwden zonder kinderen het eerst in aanmerking voor dienstverlating. Gorkum of Vlissingen. In do vergadering van de Vereeni ging „Onze Vioot". die Zaterdag te Binnenland. De Gemeenteraad van Lelden besluit tot den bouw van een O. L.-school in De Kooi". De reis van de Koninklijke Familie. - Buitenland. Het rapport van experts over den fi- nancieelen toestand in Frankrijk. Nadere berichten omtrent de spoor wegongelukken in Frankrijk. Nadere berichten omtrent het on weer boven Eerlijn en omgeving. Nieuwe overstroomingsramp in Zuid Oost-Europa en Duitschland. Nienwe aardbeving op Kreta. 's Gravenhage werd gehouden voerde •de afgevaardigde van Gorkum, Jhr. Panhuys allerlei bezwaren aan tegen de verplaatsing van het opleidingsgar nizoen van Gorkum naar Vlissingen. Op het hoofdbezwaar, het brengen van jonge mannen 'bij oude matrozen op één wachtschip, is Minister Lambooy, gelijk op andere bezwaren, niet inge gaan. Onjuist was de mededeling, dat alle marine-officieren de opleiding te Gorkum afkeuren. Ook ligt Gorkum niet geïsoleerd. De Merweue is breed en het Holl. Diep dichtbij. In Vli9ssingen kunnen de roode pro pagandisten meer' invloed op de jonge lui uitoefenen dan te Gorkum. Spr. deed een beroep op het Hoofd bestuur om de Eerste Kamer volledig in te lichten. D© Voorzitter zegde ernstige overwe ging toe. De bijeengekomenen begaven zich daarop naar het Raadhuis, waar het Gemeentebestuur receptie hield. Zilverbons. De minister van financiën maakt bekend, dat in de maand Juni bij de de Algemeene Rekenkamer zijn over gebracht: 300.000 stuks onbruikbaar geworden zilverbons a f f van den' bij Koninklijk besluit van 19 Februari 1920 (Staats blad no. 82) bepaalden vorm; 600.000 stuks onbruikbaar geworden- zilverbons a f 2.50 van den bij Konin klijk besluit van 14 Juni 1918 (Staats blad no. 357) bepaalden vorm. Ned. Chr. Radiovereeniging. Naar wij vernemen is de jaarverga dering van de Ned. Chr. Radiovereeni ging, die op Woensdag 7 Juli a.s. be paald w*as, uitgesteld tot in September Oorzaak daarvan is dat het hoofdbe stuur d© middagvergadering radiogra fisch wilde uitzenden, maar de daar voor aangezochte sprekers, onder wie de oudministers H. Colijn, Dr. J. Tb. de Visser en J. J. C. van Dijk, door vacan- ties of andere vergaderingen verhin derd zijn het woord te voeren. Men hoopt nu in September op d© jaarvergadering het inmiddels gereed gekomen rapport van de Regeerings- commissie voor den Nat. Draadloozen Omroep, dat thans ter Landsdrukkerij gezet wordt, tevens tot een onderwerp van bespreking te maken. Het invoerverbod van geslacht vee in Engeland. Reuter meldt uit Londen, d.d. 5 Juli: In bet Lagerhuis beeft Guinness, de minister van landbouw, in antwoord *op ©en vraag betreffende de verklaring van een Nederlandsch inspecteur van den veterinairen dienst, dat een volle dig onderzoek niet beeft aangetoond, dat geïnf©cteerde varkensccarcassen uit Nederland verantwoordelijk zijn voor het mond- en klauwzeer in Enge land, verklaard, dat zijn aandacht op deze verklaring i9 gevestigd. Het resultaat van bet in Nederland ingestelde onderzoek doet bet feitelijk zeker zijn, dat karkassen van dieren, die geslacht werden toen zij in een ver ren staat van infectie verkeerden, bet mond- en klauwzeer in Engeland heb ben overgebracht, temeer daar bet was toegestaan dat 4e varkens van de boer derij, waar de ziekte beersebte, naar de slachthuizen werden overgebracht, van waar zij naar Engeland werien geëxporteerd. De minister vond geen aanleiding aanwezig om het invoerverbod van Ne derlanasch vleescb op te beffen totdat de risico op besmetting verdwenen is. Emigratie naar de Ver. Staten. Bij de Nederlandscb-Amerikaanscbe Katner van Kpopbandel is bericht in- gakomen, dat van 1 Juli 1927 af bet Hollandsche quotum van 1648 tot 27G2 immigranten per jaar wordt verhoogd. De secretaris bezocht bet Departe ment van Buitenlandsche Zaken om op bevordering *van de door de Kamer

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1