CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Oil nummer beslaat ui' TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 7d£ JAARGANG DONDERDAG 1 JULI 1923 NUMMER 1801 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden- en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 V Üe rekening thuis. Het wegwerken van liet Kabinet Co- li.in is voor de Nederlandsclie belas ting oetaIers een dure gesciiiedenis ge- Wtfcbt.. Wij hebben er nog dezer dagen de aandacht op gevestigd, dat de door Minister Colijn ingediende belasting- ontwerpen ten, doel hadden de afschaf fing van bestaande belastingen ten be drage van pl.m. 5ü millioen gulden per jaar en de invoering van nieuwe hef fingen waarvan de opbrengt op ruim 3U millioen gulden geraamd zou kun nen worden. Een gedeelte biervan zou ocliter, waar het Kier gold de belasting van weeldeverteringen voor rekening ko men van bui ten la nas che touristun. Doorvoering van de plannen Colijn zou dus voor de belastingbetalers be- teekend hebben een bezuiniging van minstens 2U millioen gulden. Nogal geen kleinigheid. Het Kabinet-Colijn moest echter ver dwijnen. met bet gevolg Jat de behan deling van de ingedien ie be ast ng- ontwerpen niet geringe vertraging on dervond. Juist voor de verkiezingen waren de ontwerpen voor openbare behan deling rijp, maar Minister de Ceer inplaats van de bebarJeling door te zetten, begon met allerlei wijzigingen aan te Lrengep. Dat kostte tijd. Hoeveel, valt nog niet precies te zeg gen, maar vast staat nu reeds, dat in elk geval een jaar verspeeld werd. Wat dus beteekent dat de belasting betaler! in elk geval over een jaar een 20 millioen gulden meer aan belasting zuilen hebben op te brengen, dan wan neer geen "Kabinetscrisis was uitge lokt. De politieke beeren in Den Haag, hebben bet Kabinet naar buis ge stuurd. Maar de belastingbetalende burgerij krijgt de rekening tbuis. En geen kleine rekening ook. V Verdere verlaging mogelijk? De voorstellen van Minister de Geer inzake de afschaffing of vermindering van belas tmgen, zijn evenals die van Minister Colijn gebaseerd op de over schotten van den dienst van bet Loe- ningfonds. Volgens de officieele berekeningen kan dit fonds met een mindere ont vangst van f 25 millioen aan zijn ver- piicutingen voldoen, waarom dan ook werd voorgesteld, verschillende belas tingen niet onbelangrijk te vermin deren. Nu berekent echter de „Maasbode" dat bet overschot niet bedraagt 125 millioen, maar dat bet veilig op f 40 millioen kan worden gesteld. In dat geval zou dus een belangrijk grooter bedrag voor belastingvermin dering in aanmerking komen. Deze kwestie verdient ernstige over weging. In gewone omstandigheden zou er tegen belangrijke overschotten bij een fonds als dit niet zooveel bezwaar be staan. omdat er ook telkens uitgaven van bijzonderen aard zijn, die dan uit zulk een overschot bestreden zouden 'kunnen worden. Maar om te beginnen zijn thans de belastingen zoo hoog gestegen, dat zij bijna ondraaglijk genoemd kunnen worden en dat zij op bet bedrijfleven een verlammenden invloed hebben. Maar bovendien schuilt hier een ge vaar n.l. dat de Regeering en de volks vertegenwoordiging weer in de mee ning gaan verkeeren, dat de touwen wel gevierd kunnen worden. Wanneer daar niet is een krachtige regeering en men beeft daarnaast een volksvertegenwoordiging, die voortdu rend tot uitzetting van de uitgaven prikkelt, dan kunnen financieel© ram pen niet uitblijven. Daarom i9 het in de gegeven om standigheden gewenscht, dat Regee- ring en Kamers kort worden gehou den en dat van de belastingbetalers geen cent meer gevorderd wordt dan strikt noodzakelijk is. Een periode van belangrijke over schotten zal, naar wij vreezen, tot ge volg hebben een periode van noggroo- tere tekorten. Daarom mag wel ernstig onder het oog worden gezien de vraag of het niet mogelijk is den druk der directe belastingen belangrijk meer te vermin deren dan thans in de bedoeling ligt. STADSNIEUWS. Hef Jubileum van da Gemcento- reiniflino. Ter gelegenheid van het 12H-Jarig bestaan van den gemeentelijken reini fiase- en onUmettingedienet bad vanmorgen om elf uur in een der ge bouwen van den dienst aan de Noor derstraat een bescheiden plechtigheid plaats, waarbij de werklieden en bet technisch administratief personeel de directie een buide aanbood. Namens de werklieden sprak de heer T. Struik, die in 't kort de voor bereiding van dezen dag naging en. de gronden noemde waarop het per soneel na de directie te hebben ge polst, tot deze hulde had besloten. De reinigingsdienst staat n.l. bij n deel van de bevolking in een slecht blaadje, en ,van de stichting af heeft de dienst bloot gestaan aan voortdu rende critiek. Dat hij desondanks zijn bestaansrecht bewezen en zich gehand baafd heeft, geeft volgens spr. aan dit jubileum meer beteekenis dan er aan vankelijk inschuilde. De gemeenterei niging is volgens spr. niet duur en maakt, bij andere groote gemeenten vergeleken een_goed figuur. Een tweede voorname reden was, dat men gaarne dit feest vierde, ter wijl deze directe ui', de heer c. ds Ko ning, nog in functie was. Hartelijk complimenteerde spr. hem vooral iiiet dit jubileum, terwijl hij hem als een bewijs van waardeering 2 in fraaie lijst gevatte portretten aanbood, die een overzicht geven van bot perso neel, en waarvan er een voor bet bu reau en een voor de buiskamer van den directeur bestemd is. Spr. eindig de met den wenscb, dat bet den di recteur gegeven zou zijn, nog ve.e ja ren den dienst op' peil te houden. De opzichter F. J. de Ridder sprak den directeur vervolgens toe namens het technisch en administratief per soneel, waarbij bij hem gelukwenscb- te met bet feest, dat onder zijn leiding de reinigingsdienst dit peil beeft be reikt. Als een souvernir bood spr. den directeur een fraaie Kentea palm aan. Dit geschenk werd door de werk lieden nog aangevuld met een mooi bewerkten standaard, die bij monde van den beer Struik werd aangebo den. Een der werklieden de beer A. Went bad een niet ongeestig jubileumlied gemaakt, dat hij onder veel aandacht voordroeg, en nevens bet album met de namen der gefotogr af eerden den directe\r aanbood. In 't gedicht werd de huidige G. R. op enkele punten vergeleken bij de particuliere, zooals die vroeger was, waarbij de declama tor o.a. liet uitkomen dat in de hui dige regeling ook beter aan de be staansvoorwaarden van bet personeel is gedacht. Tenslotte dankte de directeur, de heer C. de Koning voor de getoon de attentie. Spr. zei om meer dan een reden deze huldiging op prijs te heb ben gesteld en hoopte dat de verhou ding tot het personeel en tot de be volking nog steeds beter zou worden, al zijn er reeds vele ingezetenen, die dit bedrijf waardeeren. Niet alleen spreker jubileert van daag, maar ook een groot deel van bet personeel. Daarvoor is ook deze buide bedoeld, waarin bii een bewijs ziet van he* vertrouwen dat bet personeel in zijn leiding stelt, ook al heeft bij het algemeen belang wel eens voor persoonlijk belang moeten laten gaan. Hij hoopte ook in de toekomst op al ler medewerking te mogen rekenen, en wenschte allen hedenavond met hun Vrouwen aanwezig te zien op den feestavond in de Stadsgehoorzaal. Hierna werd de koffie aangeboden. Op de groene tafel waarachter de directeur met zijn echtgenoote en de administateurs hadden plaats geno men, prijkten eenige bloemstukken, w. o. er ook waren van andere dienst hoofden. Hedenmiddag werd van 2 tot 4 uur in h«t Administratie-gebouw aan de Noordersfraat receptie gehouden. Classicale vernadcrüig. In de gisteren gehouden vergadering van de classis Leiden der Ned. Herv. Kerk, kwam aan de orde het volgende concept-besluit der Algemeene Synode: Ter voorkoming van misverstand aan gaande de uitlegging van enkele artike len uit het „Reglement op de predi- ykantstraktementen" stelt de Synode enkele wetswijzigingen voor, waardoor van een beslissing, door den Raad van Beroep genomen krachtens art. i$,_ niet in beroep kan worden gegaan dü de Synodale Commissie. De wijzigingen be treffende art. 7o, van het Algemeen Re glement der Ned. Herv. Kerk en art. 28 van het Reglement op de predikants- tractementen. Met algemeene stemmen op één na werd besloten de Synode te verzoeken haar voorstel terug te nemen. Höt volgende voorstel van Dr. Locher werd aangenomen en naar de Synode doorgezonden. „De vergadering, enz., overwegende, dat het niet_ altijd gemakkelijk zal zpn te onderscheiden of een kwestie de uit legging of de toepassing van het regle ment raakt, en dat dikwijls beide in het geding kunnen komen, dat er daardoor verwarring in de kerkelijke procedures kan ontstaan: Adviseert ae Synode, de voorgestelde wetswijziging terug te nemen, en de zaak zoo te regelen, d. men v. alle be sluiten van den Raad van Beheer, waar door men zich bezwaard gevoelt, in be roep kan komen bij den Raad van Be roep; en, teneinde de procedures zooveel mogelijk in overeenstemming te brengen met bet vigeerend Kerkrecht, van de uit spraken van den Raad van Beroep her ziening mogelijk te maken door de Alg. Synodale Lommissie, wegens schending of verkeerde toepassing van R.gLmun ten. waarbij dev Alg. Syn. Commissie, daar er geen met tien Raad van Beroep gelijkstaand college is, waarheen de zaak verwezen kan worden,, tegelijk eindbe slissing zal moeien doen,, zuoals reeds thans 111 sommige gevallen door baai geschiedt". Met algemeene stemmen werd voorts (besloten, in September een buitengewo ne classicale vergadering te no aden om te spreken over de reorganisatieplan nen. Een nieuwe openbare school. Door B. en W. is bij den Raad een voorstel aanbangig gemaakt tot stich ting van een openbare "agere school in „l~)e Kooi". Ter nauwernood, zeggen B. en W., toch kon in den laatsten tijd worden voldaan aan bet steeds toenemend aan tal verzoeken om toelating van leerlin gen tot de gemeentelijke scholen voor lager onderwijs in bet N.O. deel der ge meente. 'Was bet reeds moeilijk te voldoen aan de aanvragen om toela ting van kinderen uit de omgeving van de Zuidsingelscbolen, waar dikwijls verwijzing naar de scholen aan de Ha- verstraat en. Vrouwenkerksteeg zeer wel mogelijk is, nog meer bezwaar le verde de plaatsing van leerlingen uit „de Kooi", aangezien daar verwijzing naar andere scholen in den regel op zeer veel bezwaren stuit Ter nadere toelichting zij opgemerkt dat bet aantal te plaatsen leerlingen op 1 Maart 1925, 1 September 1925 en IMaart jl. bedroeg, voor de school aan: a. de Medusastraat resp. 43 (school A), 45 (school B) en 46 (school A); b. den Zuidsingel resp. 46 (school A), 45 (school B) en 44 (school A). Ten slotte bleek bet niet meer moge lijk ten aanzien van de scholen aan de Medusastraat strikt de band te houden aan bet door Uwe Vergadering vastge steld maximum-aantal leerlingen van 42 fcer klasse en dit niettegenstaande bet feit, dat alle leerlingen, die maar eenigszins naar eene andere gemeente lijke school konden worden verwezen, niet tot de scholen in de Medusastraat werden toegelaten. Het is dan ook te voorzien, dat, indien niet tijdig maat regelen worden genomen tot vermeer dering van schoolruimte in „de Kooi" binnen afzienbaren tijd bet gebrek aan plaatsruimte zoo nijpend zal worden, dat de gemeente niet meer kan vol doen aan de baar bij art. 19, le lid, der Lager onderwijswet 1920 opgelegde verplichting, om voldoend onderwijs te geven in een genoegzaam aantal scho len. Nu is het waar, dat geenszins kan worden gezegd, dat hier ter stede in het algemeen gebrek aan plaatsruimte is op de gemeentelijke scholen. Inte gendeel is er op verschillende scholen nog zeer voldoende plaatsruimte be schikbaar: zelfs achten wij bet niet ge heel en al uitgesloten, dat te eeniger tijd tot opheffing, betzij van enkele kl assen, betzij van een gebeele school, moet worden overgegaan. Toch houdt eventueele opheffing van enkele klas sen of van een geheele school o.i al leen in zoover verband met de stich ting van een ineuwe school in „de Kooi", dat indien in de naaste toe komst opheffing noodig mocht blijken personeel van de op te heffen klassen of school naar de nieuwe school zou kunnen worden overgeplaatst. Het spreekt wel vanzelf, dat deze zaak tij dig onder oogen zal worden gezien. Dit alles neemt echter niet weg, dat schoolbouw in „de Kooi", ondanks het feit, dat er in bet algemeen op de ge meentelijke scholen voldoende plaats ruimte is, o.i. toch urgent moet wor den geacht. Het meest geschikt voor schoolbouw iq die omgeving schijnt ons wel het aan de gemeente toebehoorend terrein aan de Driftstraat en aan de Noord zijde van het verlengde der Atjehstr. Uit het bij de stukken ter inzage ge legde rapport van den Directeur der Gemeentewerken, alsmede uit het daar bij behoorende schetsontwerp zal u blijken, dat wij voorloopig een school met slechts zevqn leslokalen wenschen te stichten, waarvan de kosten, met in begrip van het meubilair enz,, worden geraamd op f 90.000.—maar dat' bij het ontwerp toch rekening is gehouden met de mogelijkheid, dat de nieuwe enkelvoudige school tot een dubbele kan worden uitgebouwd. Blijkens zijne, mede ter inzage ge legde, missives, gaat de Inspecteur van het Lager Onderwijs in deze inspectie volkomen accoord met den voorgeno men bouw en kan hij zich, behoudens enkele opmerkingen, waaraan zooveel mogelijk zal worden voldaan, even eens vereenigen met het eerstgenoemd schetsontwerp, waartegen ook bij de Commissie van Fabricage geen beden king bestaat. Evenmifi bestaat bij de Plaatselijke Schoolcommissie bezwaar tegen den voorgenomen schoolbouw. Tenslotte deelt de Commissie, in ant woord op een door ons tot baar gerich te vraag nog mede, dat zij zich kan ver eenigen met den bouw van één reserve lokaal per school. Resumeerende geven wij U in over weging om te besluiten: a. tot den bouw van een schoolge bouw, met zeven leslokalen, bestemd, voor gewoon lager onderwijs op het terrein aan de Driftstraat en aan de Noordzijde van het verlengde der At- jehstraat, overeenkomstig het ter visie liggend ontwerp: b. voor den bouw en de inrichting van de sub a„ bedoelde school door vaststelling van den hierbij overgeleg- den begrootingsstaat, model D, een be drag van f 90.000.te onzer beschik king te stellen. Subsidie Chr. H. B. S. In October 1925 werd om praeadvies in handen van B. en W. gesteld een adres van de vereeniging voor Christe lijk Middelbaar Onderwijs te Leiden, waarin werd medegedeeld, dat de ex ploitatie der Chr. H. B. S. over 1923 een tekort heeft opgeleverd van f 2231.98 of per leerling f26.26 en verzocht werd voor dit ongedekt gedeelte der uitga ven over dat jaar, naar evenredigheid van het aantal leerlingen uit deze ge meente, n.l. 56, een bijdrage uit de ge meentekas van f 1281.37 te mogen ont vangen. Ter motiveering van zijn verzoek, merkte het bestuur op, dat indien de 56 leerlingen uit deze gemeente de ge meentelijke H. B. S. bezochten, die leer lingen aan de gemeente dan een be langrijk hooger bedrag zouden kosten, dan thans aan subsidie van de gemeen te wordt gevraagd. Naar aanleiding hiervan merken B. en W. o.m. het volgende op: „Is de bewering, dat de aanwezig heid van deze bijzondere H. B. S. de gemeente- van uitgaven ontlast, juist, dan is er, naar bet oordeel van de meerderheid van ons College, uit bil- drag, waarmede be tekort op de schooi bestuur eenige tegemoetkoming in het nadeelig slot te verleenen. Nu kan men echter zonder meer niet zeggen, dat toeneming van het aantal leerlingen op de gemeentelijke H. B. S. voor de gemeente steeds tot verhooging van kosten leidt, immers zoo lang die toe neming geen splitsing van klassen ten gevolge heeft, beteekent iedere leer ling meer eerder voor-, dan nadeel. Ook staat het niet vast, dat, indien de Chr. H. B. S. niet was opgericht, al de 56 leerlingen uit Leiden, die in 1923 deze school bezochten, het onderwijs op de gemeentelijke H.~ B. S. zouden hebben gevolgd. Dit neemt echter niet weg, dat, in dien de Chr. H. B. S. er niet was ge weest, het aantal leerlingen van de ge meentelijke H. B. S. vermoedelijk toch wel zooveel grooter zoude zijn geweest dat inrichting van ten minste één pa- rallelafdeeling meer niet had kunnen worden vermeden. Waar dus mag wor den aangenomen, dat de Chr. H. B. S. de gemeente in 1923 de kosten van al thans ééne extra parallelafdeeling aan hare H. B. S. heeft bespaard, is er, naar de meening van de meerderheid van ons College, voldoende aanleiding om het bestuur over dat jaar eenige te- g e m"o etkoming in het tekort te verleenen. De minderheid in ons College heeft zich in principe tegen het verleenen van een bijdrage verklaard. Zij is ge deeltelijk van oordeel, dat in onze ge meente, ook zonder deze H. B. S. in de behoefte aan middelbaar onderwijs vol doende wordt voorzien en dat daaren boven de Chr. H. B. S. de financiën van de gemeente eer benadeelt dan bevoor deelt. In haai* geheel is de minderheid van gevoelen, dat het toch al vrij groot bedrag, hetwelk de gemeente aan on verplichte subsidie voor verschillende doeleinden uitkeert, zoo eenigszins mo gélijk niet moet worden vermeerderd. Mocht Uwe Vergadering wenschen mede te gaan met het gevoelen van de minderheid in ons College, dan zal dus op het verzoek afwijzend moeten wor den beschikt: deelt daarentegen Uw Raad de meening van de meerderheid, dat er voldoende aanleiding bestaat tot het verleenen van een silbsidie uit de gemeentekas, dan geven wij U als College in overweging aan het genoem de bestuur over 1923 een subsidie te verleenen gelijk aan 60 pet. van het be- dra waarmede het tekort op Re school rekening het batig saldo van de ver- eenigingsrekening overtreft, eo wel he ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën par regel 22*/» cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij Tooroitbetaling ▼an ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Binnenland. Nadere bijzonderheden omtrent dé ramp op Sumatra. Oud-minister Colijn over de positie van de Vrije Universiteit. Doodelijk ongeluk bij Wassenaar. Buitenland. Stormachtige iooneelen in den Dolt* schen Rijksdag. Het Fransche Kabinet door de Ka mer koel ontvangen. Een aardschok in de Vogezen. De mijnwerkersstaking in Engeland lekend naar verhouding van het aan tal Leidsche leerlingen tot het totaal aanal leerlingen der school. Uitdruk kelijk zouden wij dan echter wenschen vast te leggen, Mat daarmede niet go* prejudicieerd wordt op het verleenen van eene gemeentelijke bijdrage in eventueele tekorten van de school ovei; volgende jaren. Eervol ontslag. B. en W. stellen aan den gemeente raad voor, aan den heer J. Verwer op diens verzoek eervol ontslag te ver leenen als leeraar in het Hoogduitsch aan de gem. H.B.S. en aan Mej. G. J. VVissenburgh als onderwijzeres aan de o.i. school aan den Zuidsingel A. Zetters Directe Belastingen. Voor de opgave voor de benoeming van drie leden van bet college van zetters hebben B. en W. aan den raad de volgende aanbeveling doen toeko men: 1 H. J. Planjer (aftr.) en B. Buur man. 2 M. Koert (aftr.) en Ph. Ros- dorff, 3 J. P. J. van Ewijk (aftr.) en J. van Bemmel. Brugwachters. B. en W. deelen aan den Gemeente raad mede, dat de werkzaamheden van de brugwachters van den post aan de Haven dermate zijn toegenomen, dat met het thans beschikbare perso neel niet kan worden volstaan. Het ligt daarom in bun voornemen nog twee brugwachters, aanvankelijk in tij del ijken dienst aan te stellen, waarom voor den dienst 1926 een cre- diet van f 1700 wordt gevraagd. Subsidies. B. en W. stellen den Raad voor, aan de Leidsche Vereen, voor School- en Werktuinen voor 1926 een subsidie te n verleenen tot een maximum van f 4(y\érai en aan de Leidsche Zwemclub, db taak van de Leidsche Reddingsbri heeft overgenomen, een jaarlijk>aroiaöte subsidie van f 100. Sociale Zaken. Door B. en W. wordt a&n den voorgesteld opnieuw aan de Cc^ voor Sociale Zaken een secretaris te voegen en wel op een jkarwei van f300. Huldiging van Prof. dr. L. van Itallio. Zooals men weet i9 het vandaag 40 jaar geleden, dat prof. dr. L. van Ital- lie, hoogleeraar in de vergift-leer en in de artsenijbereidkunde aan de Leid sche Universiteit en directeur van liet Pharmaceutisch Laboratorium te Lei den, tot apotheker werd. bevorderd en is het 25 jaar geleden, dat hij werd bevorderd tot doctor. Een groot aantal ambtgenooten, vrienden, leerlingen en oud-leerlingen van den hoogleeaar heb ben gemeend, dat deze dag niet onop gemerkt mocht voorbijgaan en uit hun midden werd een commissie benoemd om den boogleeraar te huldigen. Aan gezien de boogleeraar slechts een her denking van deze jubilea in besloten kring wenschte droeg deze huldiging geen officieel karakter. De huldiging had plaats hedenmid dag in het pharmaceutisch laborato rium, dat voo1' deze gelegenheid kwis tig met bloei, en en planten was ver sierd. De commissie bestond uit de hee ren prof. dr. Z. E. Goester, dr. J. J. Hot man, den Haag, voorzitter, prof. dr. A. A. Hymans van den Bergh^dr. J. S. Meulenhof, mej. dr. A. J. Steenhauer, secretaresse Leiden; Prof. P. van der Wielen; P. F. van Senus. dr. M. Duys- ter en dr. H. Kerbosch Namens de commissie werd prof. van Itallie toegesproken door dr. J. J. Hofman, die in zijn toespraak de groo te verdiensten van prof. van Itallie schetste op het gebied der artsenijbe- reidkunde, doch vooral als docent. Prof. van Itallie kan er op bogen, dat hij een groot aantal studenten op geleid heeft tot mannen van bet vak en niet alleen op practisch, doch ook op wetenschappelijk gebied. Spreker hoopte dat prof. van Itallie nog tal van jaren zich aan de wetenschap zou kun nen weidefi en deelde ten slotte mede, dat zijn vrienden, ambtgenooten, leer lingen en oud-leerlingen hebben ge meend «*n foods te moeten Mjoenr

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1