CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS 71*® JAARGANG ZATERDAG 26 JUNI 1926 NUMMER 1857 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per bwirtaali 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Dit nummer bestaat »it TWEE Bladen. EERSTE BLAD. BUREAUHooigracht 3S Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 V Donkere tijden. Door een onzer bladen werd er de zer dajren, ook in verband met de schrikbarende toeneming van het aan tal echtscheidingen op gewezen, dat wij donkere tijden beleven. En er zfjn inderdaad weinig bemoe digende verschijnselen. Zoo heeft men b.v. kunnen lezen dat in Amsterdam het aantal echtschei dingen het vorig jaar bijna 500 bedroeg of 20 pet. van de huwelijken die geslo ten werden. Welk een wereld van ellende en ze delijke verwildering ligt in deze cijfers verborgen. En nu moet men niet meenen, dat dit verschijnsel zijn oorzaak vindt in de slechte maatschappelijke toestan den, dat men hier to doen heeft met de gevolgen van armoede en onwe tendheid neen, deze scheidingen ko men vooral voor in de z.g. beschaafde ♦wereld in de deftige kringen, waar men over middelen en wegen beschikt 'om zonder met de wet in botsing te komen, het huwelijk te ontbinden. En zoo vallen tal van verschijnselen Aan te wijzen dat onze mooi geverniste samenleving toch innerlijk ziek is en dat zooals Vondel het uitdrukte, de schoone kleur bedekt venijn en. De tijden zijn donker in menig op richt. En die somberheid komt vooral ook hierin uit, dat er een geest der ont binding schijnt te werken die alle te genweer moeilijk, zoo niet onmogelijk maakt. Van het kerkelijk leven spreken wij hier niet. Maar wat we op politiek ge bied zien geeft zeker reden tot bezorgd !heid. Verschillende kleinere groepen, de laatste jaren ontstaan, schijnen hun kracht bij voorkeur te zoeken niet in het uitdragen van de beginselen, maar in het bestrijden vain de partijen die 'tot nu toe steeds op de bres stonden om de Christelijke grondslagen van ons volksleven te onderwijzen. En alsof de verwarring nog niet «Toot genoeg was, is er nu weer een nieuwe groep ontstaandie „recht en liefde" in haar vaandel voert, maar die ook alweer - op afbraak bedacht schijnt. Als ernstige rampen ons volk be dreigen, dan zien we telkens 't mooie en bemoedigende verschijnsel, dat "voor een oogenblik alle veeten worden •vergeten en dat alles te hoop loopt om de dijken te versterken. Maar nu veel ergere, nu geestelijke en zedelijke gevaren komen opzetten, hu ziet men Juist het omgekeerde en schijnt er te zijn een heilloos streven om de tweedracht grooter te maken met als gevolg dat de kracht tot* te genweer gebroken wordt. De toekomst schijnt ook in verhand met de het volgend jaar te houden statenverkiezingen donker. Laten toch allen die Christus als hun Koning erkennen de handen In een slaan, voor het telaat is. 'We zitten in de knel. Wij dienen nog even terug te komen op wat „Het Leidsch ouderblad" schreef. De bevrediging, aldus dit orgaan, van den een tra! en ouderraad heeft nog geen gelijkberechtigdheid ge bracht." Vermoedelijk is hier, al zou men dit uit het verband niet direct opmaken, gedacht aan de bijzondere school ln welk geval wij dez« uit spraak gaarne onderstreepen. Verder betoogt het blad, dat er mooi werk te doen Is voor het der.ei dagen opgericht Comité van Actie. En dat is pok zoo. De eerste aanpak was allo ongelukkigst. Door te pogen bet bijzonder onderwijs den voet dwars te zetten en de stichting van een Christelijke school, waarvoor de leerlingen al klaar staan, te bemoei lijken. wordt het openbaar onderwijs niet gesteund. Er is ander en mooier werk te doen. Eindelijk betoogt het blad, jn dat i? nee! merkwaardig, dat de openbaro scholen noodig hebben, in navolging van de bijzondere, een schoolbestuur gekozen uit den gemeenteraad, van voorstanders van het openbaar onder wijs, welk bos+,'ur ook het recht vr.n benoeming en ontslag zou moeten heb ben. Dat is een goede gedachte. De uitwerking is wel verkeerd, want als men de openbare school wil, dan moet men ook het bestuur door de pu blieke organen willen, maar de bedoe ling is blijkbaar om te komen tot vrij making van het openbaar onderwijs En dat is een uitnemend idee, ook van Antirevolutionaire zijde meerma len beo lelt. Practisch komt men dan tot wat men zou kunnen noemen de neutrale bijzonder» schelen. Zoo is deze ridder voor de openbare school, zonder dat hij het bemerkte, terecht gekomen in het kamp van de genen die hij bestrijdt. tDoet ietwat eigenaardig aan deze denkbeelden te zien verkondigd in eenzelfde artikel waarin ook sprake is van teekenen van reveil voor de open bare school en van „nog meer aspec ten." De oplossing is echter niet ver te zoeken. Want, zoo verklaart de schrijver op een andere plaats, we zitten in de knel. Dat verklaart veel. V Misleidend. Het Comité van Actie voor de open bare school, onlangs te Leiden opge richt om het verdere verval van die school zoo mogelijk tegen te gaan, heeft zich tot de ouders gericht met een manifest, waarin ze worden opge wekt hunne kinderen te zenden naar de openbare school „Naar die school aldus bedoeld manifest, welke in plaats van gods dienstloos, zich beijvert van dag tot dag en van uur tot uur, de allerhoog ste beginselen van ons Christendom diep in te prenten in 't ontvankelijk gemoed onzer kleinen. Naar die school we'kt, in do hooge beteekenis van bet woord de meest christelijke is der na tie." Zulk een manifest moet wel indruk maken. Alleen, de vraag is gewettigd of wat hier gezegd wordt juist is. „De allerhoogste beginselen van ons Christendom" zijn wel 't eenvoudigst en 't duidelijkst weergegeven in de twaalf artikelen des geloofs, waar het 'o.m. heet: „Ik geloof in God den Vader, den Almachtige, Schepper des Hemels en der aarde. En in Jezus Christus zijnen eenigge- boren Zoon, onzen Heere, die-ontvan gen is van den Heiligen Geest, gebo ren uit de maagd Maria, heeft geleden, is gestorven, begraven, ten derden da ge weder opgestaan van de dooden, opgevaren ten hemel, zittende ter rech terhand Gods, vanwaar Hij komen zal om te oordeelen de levenden en de dooden. Ik geloof in den Heiligen Geest. Deze belijdenis van den Drieëenigen God mag zeker worden aangemerkt als een duidelijke en juiste omschrij ving van „de allerhoogste beginselen van ons Christendom" die volgens bet Comité van actie in het ontvankelijk gemoed der kleinen diep worden in geprent. Wij weten niet of deze voorstelling Juist is. Indien ja, dan is de openbare school te Leiden, in strijd met de duidelijke 'bedoeling der wet, een uitzondering. Want dan hebben we hier niet te doen met een neutrale, maar met een Chris telijke school. En indien niet, en wij gelooven voor alsnog dat deze opvatting, de juiste is, dan maakt het Comité van actie, dat volgens het Leidsch Ouderblad zulk mooi werk heeft te doen, zich schuldig aan schandelijke misleiding van de ouders. Omdat bet „in den knel" zit mis schien. Maar daarom is toch nog niet alles geoorloofd? V Verlaging suikeraccijns. In de Eerste Kamer heeft Jhr. de Gijselaar' de vrees uitgesproken, dat de voorgenomen verlaging van den suikeraccijns niet aan de bevolking zal ten goede komen en ook in ons blad is daarop reeds de aandacht ge vestigd. Interessant en opmerkenswaard te vens is. wat hieromtrent in „De Maat schappij" door den heer L. Bückmann wordt opgemerkt. „De voorgestelde verlaging van den accijns, zoo schrijft hij, bedraagt 4& cent per kilogram; de winst op suiker voor grossiers en winkeliers is thans reeds nihil, zoodat, waar in het alge meen de bevolking de suiker per pond en per half pond, maar niet per kilo gram koopt, van de 4H ct. verlaging noodgedwongen aan de bevolking in het algemeen niet meer dan 4 cent ten goede zal. kunnen komen. Maar pok van die 4 cent gaat nog een stuk af. Het is éen feit, dat tijdens en na den oorlog het verbruik van suikerhoudende goederen buitenge woon is toegenomen, en dat het ver schil van 0 o 7 K.g. in het gemiddeld hoofdelijk suikerverluruik van vóór den oorlog en thans voor een goed deel is toe te schrijven aan het ver- groote gebruik van suikerhoudende goederen. Op den productieprijs dier goederen oefent de suikerprijs weinig en in geen geval een oveheerschenden invloed uit, en zelfs met den besten wil ter wereld zal dé fabrikant zijn „ons" koekjes of zijn chocoladoroep niet met een halven oent kunnen af slaan, indien de suikeraccijns met 4X cent per kilogram wordt verlaagd. Voor wat suikerhoudende goederen betreft profiteert de bevolking van de accijnsverlaging niet, of zoo goed als niet; 't voordeel der prijsverlaging go- niet eo ipso de fabrikant, de grossier of de winkelier. Hoe groot het bedrag is, dat op deze wijze zijn uiteindelijk doel niet be reikt, kan ik niet bepalen; er bestaan nu eenmaal geen statistieken, die uit maken, hoe groot het z.g. huishoude lijk verbruik der suiker is, en hoeveel suiker de bevolking verorbert In don vorm van koekjes, cakes, biscuits, cho colade, jams enz. Ook onder deskun digen loopt het oordeel hieromtrent zeer uiteen; ik hoorde schattingen, dat het industrieel veibruik 5 pet zou uitmaken van het totaal-verbruik naast ramingen, die dat verbruik op 25 pet. stelden. In allen gevalle het industrieel verbruik zij groot of klein niet uit te schakelen blijft de omstandigheid, dat een deel van de accijnsverlogi ag niet aan do bevolking in haar geheel ten goede kan komen. Intusschen, ook dit acht ik nog niet het ergste. Zal een accijnsverlaging inderdaad ten volle sociaal nut stich ten, dan moet met de consumptiever- hooging, die de prijsverlaging vermoe delijk met zich zal brengen, ook een productieverhooging gepaard gaan Die productieverhooging nu is ten eenenmale buitengesloten. De suikerproductie ten onzent toch wordt in geenen deele bepaald door 'tbinnenlandsche suikerverbruik, doch, hangt uitsluitend af van den wereld- prijs. De Nederiandsche suikerproduc tie van omstreeks 3.000.000 zak zinkt n.l. in het niet tegenover de wereld productie, die 250.000.000 zak bedraagt. Men kan dan ook aannemen, dat de Nederiandsche suikerproductie zoo groot is als zij in verbana met den wereldprijs der suiker zijn kan. Een verhooging van het suikerverbruik in Nederland met 10 of 20 pet. beroert den wereldprijs der suiker niet in het minst of geringst. Er zal in Nederland geen enkele biet meer uitgeplant worden, indien de sui keraccijns verlaagd wordt; het eenige gevolg ten aanzien van 't buitenland, dat de accijnsverlaging kan hebben, is dat de uitvoer van suiker uit Ne derlamd iets terugloopt, tengevolge een vermeerderde inlandsche consump tie. Van een vermeerdering der pro ductie, d.i. vermeerdering van werk gelegenheid en daardoor verhooging .van mogelijkheid van welvaart, kan geen sprake zijn." Deze opmerkingen zijn niet zonder beteekenis. Opzichzelf valt de afschaffing van de opcenten op den suikeraccijns ze ker toe te juichen, maar 'tziou veel meer aanbeveling verdienen deze f 8 millioen te gebruiken voor de verla ging van de al te zwaar drukkende inkomstenbelasting. STADSNIEUWS. Gemeentelijke Reiniging- en Ontsmet- tingsdienst. Den lsten Juli a.s. zal de Gemeente lijke Reinigings- en Ontsmettings- dienst 12 jaar als gemeentebedrijf hebben bestaan. Voor 1 Januari 1024 waren enkele onderdeelen van dien dienst verpacht, terwijl andere werden uitgevoerd door werklieden en onder toezicht van Ge meentewerken. Thans is de Gemeentereiniging een geheel afzonderlijk bedrijf en neemt het onder de verschillende gemeente bedrijven een voorname plaats in. Zonder stoornissen is de.dienst ge leidelijk gebracht onder een Directie, die getoond heeft de belangen van de gemeente en in het bijzonder van de inwoners op een behoorlijke wijze te behartigen. Met voldoening kan hef Gemeente bestuur terugzien op den zeer goeden maatregel om dien dienst in eigen ex ploitatie te nemen en geen verpach ting meer te wenschen. Verschillende inwoners zullen zich de toestanden, die bij verpachting voor komen nog wel herinneren. Een 20tal schuiten voor de verzame ling van huisvuil lagen o.a. op ver schillende plaatsen in de gemeente en gaven een niet bepaald gunstig en in druk van een Academiestad. Het reinigen der straten werd uit gevoerd door eenige straatvegers, die dikwijls voor auuere-diensten werden aangewezen, zocdat aan dien dienst niet altijd de i tcdige aandacht weri geschonken, hetgeen nu> rekening hou dende met bot tegenwoordig verkeer in geen enkel geval meer voldoende zou zijn. De bereiding van compost uit bagger en huisvuil evenals de sorteering, dat voor de werklieden, belast met die werkzaamheden, onaangename bezig heden waren, behooren tot het verle den. Thans woedt de dienst uitgevoerd door 1 Directeur, 3 opzichters, 1 kas sier-boekhouder, 1 klerk en 67 werk lieden. Het vervoerwerk heeft plaats met 16 paarden en 2 motor-wagens. De 1ste Juli zal door het personeel worden beschouwd als een jubileum. Op dien dag wordt de dienst eenigs- zins beperkt; de Directie zal van 2 tot 4 uur receptie houden in het admini stratiegebouw der Gemeentereiniging aan de Noorderstraat, terwijl te 8 uur n.m. een feèstvergadering in de Ge hoorzaal zal worden gehouden waar 't geheele personeel aanwezig zal zijn Gemeenteraad. De eerstvolgende vergadering van den Gemeenteraad zal waarschijnlijk worden gehouden op Maandag 5 Juli a.9. Damespoloclub. Gisteravond is als dochtervereeni- ging van de Zwemvereeniging „De Zijl" opgericht met 21 leden een damespoloclub, waarvan het bestuur is samengesteld als volgt: Mej. J. Ouds hoorn, voorzitster, mevr. M. Mark v. Duuren, penningm.esse; Mej. M. Broekisema, secretaresse. Gereformeerde Kerk. Verschenen is het verslag van de Geref. Kerk alhier over het jaar 1925. Hieruit blijkt dat het aanbal 'eten der gemeente met 23 vooruitging en eind 1925 was gestegen tot 2212 belij dende en 1996 doopleden. De winst- en verliesrekening sluit in ontvangst èn uitgaaf met een be dragvan f 30943.99 V-iAan contribution werd ontvangen f 15812,99, aan collec ten f9715.84, aan giften f463.25. De rekening sluit met een tekort van f 1267.13 y», dat inmiddels reeds met ruim f300 is verminderd. De rekening van de diaconie sluit in ontvangst en uitgaaf met een be drag van f 20227.95. De opbrengst der collecten bedroeg f 14613.43. Voor onderstand werd uitgegeven f 16501.02, verpleging f 1667.40, voogdij kinderen enz. f 1487.91, verpleging in sanatoria, f 157.49, diversen f463 51. De rekening van bet rusthuis sluit in ontvangst, en uitgaaf met f 12661 14, w.o. een verlies van f 470.51. De kosten van de stadsevangelisa tie bedroegen f 3055.44 De Leidsche Winkelstand. Hedenmiddag zijn' door de Eiectri- citeit- en Gas Mij. De Vries en Ste vens, Breestraat 24, de gerestaureerde toonzalen heropend. In de voorste der beide toonzalen zijn voortaan geëxposeerd verlichtings ornamenten en electrische vorbruiks- artikelen, in de achterste sanitair en radio. Zoowel wat de artikelon der eerste als dei' tweede afdeelmg be treft, kan hier .terecht wie slechts over een kleine beurs heeft te beschikken, maar ook wie zich wat meer luxe kan veroorloven. In de sanitaire afdeeling zijn baden en wascbtafels van de eenvoudigste .tot de meest luxueuse, van zwaar mar mer vervaardigd. Een deel van den achterwand dezer toonzaal is met zin ken tegels bekleed: een buitengewoon practische en tevens goedkoope bad kamer bek leeding, die zeer hygiënisch is omdat er niet, zooals bij gewone tegelbekleeding, naden tusschen de te gels zijn, waar zich stof kan ophoopen. In de voorste afdeeling is een uitge breide stand met verbruik9artikelen, waaronder de meest moderne, als b.v een damesfriseeriangwarmer en een electrische eierkoker. Voor de étalage is uitgestald een Fön haardroger, door den luchtdruk waarvan een ballon in de lucht blijf: zweven, alsmede e^n zeer nieuw type radiotoestel (V 4) met den Philip» loudspeaker. Deze loudspeaker komt zoo dicht mogelijk de volmaaktheid nabij omdat daardoor het gramophoen achtige dat radio-muziek nog maar al te vaak vertoont, wegvalt. De loud speaker, die een zoo zuiver geluid weergeefty eischt evenwel ook een bij zonder toestel, n.l. een met hooge ne gatieve roosterspanning, een voreisch- te waaraan de V. 4 voldoet. Zoo heeft de fa. De Vries en Stevens gezorgd voor een rijke collectie artike len op haar gebied, op smaakvolle wij ze gearrangeerd. Een bijzonder3 attrac tie in de komende weken 19 dat van af 26 Juni tot 15 Juli iedere 25ste koo- per een electrisch strijkijzer, compleet, iedere 106ste kooper een vloei-lamp met zijden kap cadeau krijgt. Gistermorgen om 11 ur is op den hoek van Binnenvestgracht en St^en- straart een met een paard bespannen waigen van J. F. R. uit Valkenburg aangereden door een luxe-auto, waar van bestuurder en no. onbekend zljo gebleven. Het paard werd gewond aan de voorpooten, borst, hals en schouder, terwijl van den-wagen 't lemoen brak. Gistermiddag is van een onbe heerd staande fiets op de Aalmarkt het rijwi^lbelastingplaatje ontvreemd. Gisteravond tusschen 8 en 9 zijn er twee gestolen van fietsen in hot ge bouw „Patrimonium." Gewone advertentlln por regel 2>/« cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel Uriel. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advert ent! in bij vooroitbetaHng van ten koogete 30 woorden, werden dage lijks geplaatst ad 40 oent Belangrijkste nieuws ii dit Hummer. Binnenland. De reis van de Koninklijke familie. Het Grand Hotel Versepnt te Middel» borg gedeeltelijk afgebrand. Buitenland. In Spanjo is een oompiot tegen hel directoire ontdekt. Aan Frankrijk is de taak toegekend, verder het lot van Abd-el-Krlm te be palen. De Luxemburgsche kabinetscrisis. De Lagerhuis-debatten over den Ru» sischen steun aan de Britsche stakers. Gister is aangifte gedaan van de vermissing van een zwartbonte koe, gemerkt J. V. S., eigenaar J. V. S. te Haarlemmermeer. Gisteren rijn op de markt achter gebleven een koe en een zwartbonte schram. De koe is inmiddels door den eigenaar afgehaald. Inlichtingen omtrent het varken zijn bij de politie te verkrijgen. BINNENLAND. De Koninklijke familie op reis. De Züricher correspondent van het „Hdbl." schrijft: Reeds voor eenige weken had de Koningin den wensch geuit, om ook dit jaar weer eenigen tijd met vacan- tie naar Zwitserland te gaan Twee nummers stonden op het piogramiua, en onze 'consul in Ziirich, de heer Ph. Osieck, kreeg- opdracht om onder de strengste geheimhouding beide plan nen uit te werken. Aldus geschiedde, en niet lang daar na kwam het bericht, dat de keuze ge vallen was op Sankt-Beatenberg. Na moesten de eigenlijke voorbereidingen voor het verblijf ter plaatse getrofi -n worden, alweer onder de streng>te geheimhouding van derden. De eik - naar vnn Regina Palace hoi. b ,»al: ecz gentleman te zijn; tot vandaag weet nog niemand aan de Thumersee van het vorstelijk bezoek! In Holland liep het andeis, vyat trou wens hij den historischen speurzin der vaarders om den Noord en den Zu\1 wel te wachten stond. In zooverre ui len de krantenberichten voor de Ko ninklijke familie geen teleurstsi.mg zijn. Doch men moge in Holland bedec- ken, dat de Koningin, die geduren 'c twaalf maanden van het jaar „om ringd is van de belangstelling ha er beminde onderdanen", het recht en do behoefte heeft om althans g°duien !e luttel dagen in het Zwitsersclie va» tie-land een „no-body" te zijn. Wat door verknochte orangisten maar al ie veel vergeten wordt! Zoo heeft 'zich enkele jaren geleden in Zürich het geval voorgedaan, dat een hier toevend jongmeisje, dat ui. het gilde der padvinsters behr.vr.lc, -v; haar uniform blijkbaar staag bij zich droeg, tijdens het verblijf van Z. K H. den Prins eiken morgen oa n ai;e vroegte op post stond op de stoei* \ta de hoteldeur, om den hoogen ga>t bv t verlaten van de hall te kunnen saluee- ren. Bij vekloefeningen of parade zeer te-pas, doch zeker niet-gewenscht op een -incognito-reis. Met voor de betref fende padvindster liet onaangename ge volg, dat zij den tweeden of derden dag door den hoteldirecteur beleefd doch beBlist ,hinausbegeleitet" moest wor den. Om te besluiten. Het lijkt niet on mogelijk, dat dank de keuze der ko ninklijke familie voor Sankt-Beaten berg zijn oude spreuk weer tot geld1 -g zal komen: „Beate me dicent onnes ge- nerationes". Dat, als weleer de pel grims van de Sint-Beatuskluis le Hollanders In dichte drommen naar het wondermooie „Bödeli" zullen ko men. Dan mogen zij, die meenen reeds in de eerstvolgende weken te moeten reizen, wel weten, dat hier voor de hotels geen parket van „kleine stee- nen" ter afweer ligt, doch dat in Zwit serland een eeuwrenoude traditie leeft, volgens welke ook keizers en koningen in de vrije bergen ,frei wie die Vögel slnd". Ptov. Staten van Overijssel. Notaris T. Plantenga lid van de Pr. Staten van Overijsel en buiten.- \v..»u Md mn Ged. Staten heeft, naar de „Ned." meldt, voor die functies, als mede voor zijn wethouderschap der gemeente Kampen bedankt, en zal zich te Scheveningen vestigen. Vijf en twin tin 1*ox Statenlid. De heer H. van Andel, A.R. lid van Provinciale Staten vnn Utreobt to de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1