CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS /de JAARGANG VRIJDAG 25 JUNI 1926 NUMMER 1850 ODRANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 lit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Het kanaal flntwerpen-Moerdijk Er is nog een punt in het verdrag jet België waartegen ernstige beden- Kingen worden geopperd en waarop wij nog even de aandacht willen ves tigen. Wij bedoelen de bepaling waarbij aan België vergund „wordt een groot scheepvaartkanaal aan te leggen van Antwerpen naar den Moerdijk. Naar bet oordeel van de Regeering kan bet toelaten van zulk een scheep vaart-verbinding van Antwerpen met den Rijn een krachtig en werkzaam middel zijn om de goede buurschap en vriendsch'ap aan te kweeken en te onderhouden en dat kan ongetwijfeld bet geval zijn. De vraag waarom het bier echter gaat is of zulk een kanaal noodig is. En dan zulen er zeker weinigen zijn die deze vraag bevestigend beant woorden. Het is waar, dat Rotterdam aan den voornaamsten mond van den Rijn bui tengewoon gunstig gelegen is, maar daaruit volgt niet dat daarmee de con currentie van andere havens uitge sloten is. Feit is toch, dat bet haven verkeer tet Antwerpen de laatste jaren veel >terker is ontwikkeld dan te Rotter dam. Voor deze snelle ontwikkeling zijn verschillende oorzaken aan te voeren, als b.v. de lage koers van den franc, de lagere arbeidsloonen in Antwerpen, en ook de protectie van het Antwerp- ,ohe Rijnverkeer door het gratis slee pen tusschen Dordrecht en Antwerpen maar dit neemt toch niet weg, dat Antwerpen getoond heeft zeer goed net Rotterdam t© kunnen concurree- re*. Ter verdediging van dit artikel heeft men zich beroepen op een bepaling in het verdrag van 1839, die aldus luidt: „Indien natuurlijke gebeurtenissen of werken van kunst de in het tegen woordig Artikel aangewezen wegen voor de scheepvaart voor bet vervolg onbruikbaar mochten maken, zal de Nederlandsche Regeering aan de Bel gische scheepvaart ter vervanging der gezegde onbruikbaar gewordene we- ?en, voor de scheepvaart, andere zoo danige wegen, die oven veilig en even goed en gemakkelijk zijn, aanwijzen. Deze bepaling moet worden nageko men en dat is dan ook gedaan, getuige de kanalen door Zuid-Beveland en Walcheren. Maar het is niet duidelijk hoe hier uit kan worden afgeleid, dat Neder land zou moeten meewerken tot het uitvoeren van verbeterlngs werk en, die vWorden noodig geacht, niet omdat de waterweg van Antwerpen naar den Rijn niet meer aan zijn doel zou be antwoorden tengevolge van natuurlij ke gebeurtenissen of werken van kunst, doch tengevolge de grootere tonnenmaat van do schepen en dehöo- gere eischen der scheepvaart. Van een wettelijke of moreele ver plichting voor het maken van een nieuwen kunstmatigen scheepvaart weg kan hier geen sprake zijn. En gewenscht is het zeker ook niet. De kunstmatige bevordering van den bloei van Antwerpen moge een belang voor België zijn, de bloei van Rotterdam is een Nederlandscb belang. En evenals de Belgische Regeering het mogelijke doet den bloei van Ant werpen te bevorderen, behoort onze Regeering op de bres te staan, waar het geldt de bevordering van den bloei van Rotterdam,, waarom naar veler meening, waaryoor veel te zeggenvalt, een bepaling al waarover 't hier gaat, niet tot stand behoort te komen. Het gaat hier om de bevordering van Belgische en Franscbe belangen, ten- koste van die van Nederland. In de Memorie van Antwoord wordt nu ter verdediging van het verdrag, medegedeeld dat België zich bereid heeft verklaard aan den bestaanden gratis sleepdienst geen uitbreiding te geven en dezen uiterlijk bij de in- dienststelling van het kanaal Antwer pen—Moerdijk geheel op te heffen, maar daarmede zijn de bezwaren te gen dit kanaal niet weggenomen. De heer J. Harberts, .kapitein van den Generalen Staf, die .over het Ver drag een interessante brochure schreef komt dan ook tot de volgende con clusie: .Voor de medewerking tot den aan leg van het kanaal Antwerpen-Moer- diik bestaat voor Nederland zelfs geen schijn van verplichting. Gelet op de ernstige economische nadeelen, die dit kanaal zeker voor Rotterdam, daar naast voor Amsterdam, medebrengt, is de Nederlandsche Regeering tegen over het Nederlandsche volk verplicht den aanleg van dit kanaal met nadruk af te wijzen, zoolang de hierbij betrok ken kringen van handel en industrie BUREAUHooigracht 35 Leiden TcL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 niet in hun meerderheid, op grond van een nader uitgewerkt project, tot de overtuiging zijn gekomen, dat de aan leg van de kanalen voor Nederland, zooal niet een voordeel, dan toch al thans geen ernstig nadeel is." Hiermede hebben wij op de voor naamste punten van het Verdrag de aandacht gevestigd. Uit wat wij meedeelden is voldoen de gebleken, dat bier voetangels en klemmen liggen. Mogen de Staten-Generaal straks een beslissing nemen, waardoor de goede buurschap niet wordt verstoord en aan de andere zijde toch ook de belangen van ons land niet worden geschaad. 7 „Recht en liefde". Ons land is weer een nieuw politiek orgaan rijker geworden. 'Wij ontvingen n.l. het eerste num mer van „Recht en Liefde" onafhan kelijk Christelijk-Democratisch week blad, dat- zich blijkens een inleidend artikel ten doel stelt de verbreiding en verdediging van de Christelijk-demo- cratische beginselen. Uit welken hoek hier de wind waait is niet duidelijk. Er is een „commissie van redactie" maar uit welke perso nen die commissie bestaat, wordt niet medegedeeld. Wel wordt gezegd, dat dit blad geen partijorgaan is, maar dat bet alleen beginsel orgaan wil zijn. De redactie is van meening dat in de Christelijke partijen en organen 'n reactionair conservatisme troef is en dit wordt nader uiteengezet in een ar tikel waarvan wij tot onzen spijt van de liefde door dit orgaan op den voorgrond gesteld, bitter weinig be speuren. Ook met de eischen van bet recht staat het, naar 't ons voorkomt, op iet wat gespannen voet. Zoo schrijft b.v. de heer D. Jaars- ma, tot voor kort een vnrig strijder voor de A.R. partij, die in Friesland jarenlang „De Banier" der Antirevo lutionaire beginselen heeft hoog ge houden, onder meer: „Waag het één woord van critiekop bet beleid van Colijn uit te spreken, uw anti-revolutionair zijn wordt be twijfeld. Wee u, wanneer ge bij het geluid der citer, vedel, psalter en ac- coord-gezang één oogenblik blijft staan." Wij betreuren het dat op deze wijze en dan nog wel door een in vele op zichten zóó sympathiek ijveraar voor de A.R. beginselen wordt geschreven, omdat hier zoowel de eischen van het .recht als van de liefde in bet gedrang komen. Wij achten de verschijning van dit blad van beteekenis omdat er uit blijkt, dat we nog niét zijn aan het einde van de politieke verwarring en omdat alles schijnt te zullen meewer ken om den invloed van de Christe lijke partijen te breken. Dat kan tot droefheid stemmen. En het geeft zeker ook aanleiding tot zelf inkeer. Maar van de noodzakelijkheid van* dit democratisch orgaan zijn wij door de lezing van dit eerste nummer niet overtuigd. Wij hebben niet den indruk dat het bevorderlijk zal zijn aan de verster king van bet recht of aan de aanwak kering van de liefde. STADSNIEUWS. Oudheidkundige vondsten. Bij graafwerk voor den bouw van een villa voor Prof. van Eysinga zijn dezer dagen vermoedelijk de funda menten van het in 1572 verwoeste kloos ter Mariënpoel gevonden. Het klooster Mariënpoel was een vrouwenklooster, dat in 1428 werd ge: sticht door Boudyn van Swielen, die dit klooster deed bouwen in de plaats van het in 1420 verwoeste huis Padden poel of Podekenpoel. Bij dit klooster behoorden 28 morgen land. Van Swie- ten verschafte er inwoning aan de zus ters van het in 1399 door zusters uit Schernhoven gestichte klooster van de Elfduizend Maagden te Oudewater, die in den strijd tusschen ^Bisschop Sweder van Culemborch en den postu laat Rundolph van Diepholt voor den eerstgenoemde hadden partij gekozen en in 1420 waren gevlucht. De stichting van het klooster Mariën poel werd in 1429 door den Bisschop bevestigd; het verkreeg dezelfde voor rechten als het klooster te Oudewater bezat. Het klooster behoorde tot de or de van St.-Augustinus. Naast den naam Mariënpoel komt ook enkele malen die van Onze Lieve Vrouwen- poel voor en dikwijls de afkorting Convent de Poel. Hoewel in den stichtingsbrief het in komen van het klooster was beperkt tot 100 Mark zilver, behoorde het spoe dig tot de rijke kloosters, dank zij de vele gunstbewijzen van de families Van S wie ten en Van der Boechorst. Bij den beeldenstorm in 1566 onder vond het klooster slechts weinig hin der, daar het volk door een nazaat van den stichter werd afgekocht. Het bleef bewoond en nog in 1571, den 17en Juli, werd er een nieuw altaar gewijd. In het volgend jaar werd het echter ver woest en in 1583 sloot de stad Leiden een overeenkomst over het weghalen van puin en steen. Alleen een klein deel, bekend als de gebrande kelder, bleef tot het begin der 19e eeuw bewaard. De fraai ge beeldhouwde grafkerk van den heer Vrank van der Boechorst (overléden 1463) en zijn vrouw Catharina van Ba- kenesse (overleden 1478) werd ovei ge bracht naar de kerk te Noord wijk. De gevonden fundamenten, die, zoo als werd gemeld een breedte van 2 M. hebben, loopen op een afstand van 130 a 150 M. evenredig met en links van den Rijnsburgerweg. De gevonden ge raamten doen vermoeden, dat hier ook het kloostergraf is geweest, waar de Van Swietens en Boechorsten zijn be graven. De adjunct-directeur van het stede lijk museum De Lakenhal, de "neer Coert, heeft reeds een vluchtig onder zoek ingesteld. Met het oog op de druk te verbonden aan de J^n Steententoon stelling, was het niet mogelijk een meer uitgebreid onderzoek in te stel len. Dit zal echter eerstdaags geschie den. Leidsche Mode-Vakschool. Aan de Leidsche Mode-Vakschool zijn na gehouden examen geslaagd: voor leerares mej. W. de Ruyter, Voor schoten; voor coupeuse de dames J. v. Dijk, Roelofarendsveen en J. v. d. Na gel, Leiden; voor costumière: mevr. A. v. d. BoonBeen, Leiden; allen leer lingen van mej. M. Hoogeveen alhier. Tevens slaagde voor costumière mej. A. Berloth, leerlinge van de afdeeling Den Haag. Leidsche Bouwmaatschappij. In de hedenmiddag gehouden jaar- lij ksche vergadering van aandeelhou ders der Leidsche Bouwmaatschappij zijn de balans en de verlies- en winst rekening goedgekeurd en is het divi dend over het afgeloopen boekjaar be paald op 9 Yi (v. j. 9' pet.) De aftredende voorzitter, de heer F. E. Meerburg werd als bestuurslid her- koaen. De Leidsche Winkelstand. Morgenmiddag om twee uur zal de heropening plaats hebben van de ge restaureerde toonzalen der Electr. en 'Gasmaatschappijvoorh. de Vries en Stevens, Breestraat 24. Met de restauratie ging een reorga nisatie gepaard van de toonzalen, waarin nu meer onderscheid is ge maakt tusschen de hoofdbranches: ver liohtingsornamenten, electrische ver- lichtingsornamenten, sanitair en radio Wij hopen op de opening later terug te komen. Waterpolo. In de zweminrichting „de Zijl" heeft gisteravond onder vrij veel belangstel-: ling een vriendschappelijke ontmoe ting plaats gehad tusschen de polo club „de Zijl" en de Goudsche zwem en poloclub III, de laatste versterkt met eenige leden uit II. Aan beide zijden werd goed gespeeld Bij het intreden van de rust had „de Zijl" de leiding met 20, doch gedu rende het tweede gedeelte wisten de Goudenaren gelijk temaken. Zij hiel den zich goed aan de regels. Het Leidsche zevental was samen gesteld als volgt: goal: W. Petersen; rechts voor Cornelissen; midden W. Snoeker; links C. W. Snoeker! Achter in dezelfde orde: Arnoldus, H. Kromp en F. v. d. Mark. Scheidsrechter was Jan Buys. De Amsterdammer H. M. die ver dacht wordt van den inbraak in hotel du Commerce is na het voorloopig on derzoek overgebracht naar het Huis van Bewaring. Op het kruispunt Blauwpoorts- brug-^Haarlemmerstraat is gistermid dag de politieagent B. met zijn rijwiel aangereden door een auto van den heer A. P. J. van M. bestuurd door D. De agent viel van z.ijn rijwiel, waar van het achterwiel vernield werd. Zelf kwam hij er goed af. De IJmuider politie heeft op ver zoek van den Commissaris van politie alhier aan boord van een aldaar lig gend visschersvaartuig teruggebracht den 19-ja^igen A. de la R. die zich had schuldig gemaakt aan desertie- Geslaagd is voor het examen Boekhouden en a.v. afgenomen van wege de „Vereeniging van Leeraren in het Boekhouden" de heer W. de Nie, alhier (Leerling v. h. Genootschap „Kennis is Macht" alhier). In de gisteren te Amsterdam ge houden algemeene vergadering van aandeelhouders der Noord-Zuid-Hol- landsche Tramweg-Mij. werd verslag uitgebracht over het afgeloopen jaar en werd de balans met de winst- en verliesrekening per 31 Dec. 1925 goed gekeurd Besloten werd tot een divi- dend-uitkeering van 6 pet. De heer ir. A. G. A. van Eel de werd als commis saris herkozen. De alhier tot semi-arts bevorder de heer W. P. Maal is bestemd tot re serve-officier van gezondheid hij het reserve-personeel der landmacht. Geslaagd is voor het examen L.O. te Boxtel Mej. E. A. M. van Deene, al hier. O BINNENLAND. De reis der Koninklijke familie. Men schrijft ons uit Trois Epis aan de N. R Crt: „Weet ge dat ■vandaag de Koningin van Nederland komt" liad ons 's mor gens de'eigenaar van het Hotel Noire Dame in Trois Epis gevraagd. „Om half twee wordt ze verwacht!" Groote verbazing onzerzijds. Verbeeld je, de Koningin in de Vogezen! Wel hadden we uit de krant gelezen dat H.M. voornemens was naar Frank rijk te gaan, maar dat de Koningin nu juist Trois Epis had uitgekozen,, was al heel casueel. Dadelijk gingen wij op kondschap uit. En jawel, reeds stalden in de ga rage van het naastgelegen Grand-Ho- tel eenige koninklijke auto's en hoor den wij dat H.M. van j.l. Zaterdag af voor 10 dagen de prachtig gelegen vil la Bloc van het Grand Hotel had af gehuurd. Een nieuw salon-ameublement was voor de Koningin aangeschaft en ook de rookkamer was voor den Prins op nieuw ingericht. Nu hoopten wij maar dat H.M. het bekende Oranje zonnetje zou meebren gen, want de laatst© dagen was het weer meer dan ellendig geweest. Re genvlagen teisterden deze schitterend mooie streek. Als het al even droog werd, rookten en stoomden de dalen, zonden geweldige witte stoomwolken naar de toppen der bergen, die ze iir hun dennenkoppen opvingen, om ze subiet als regen weer dalwaarts te zenden. Dat spelletje hadden wij nu al een paar dagen meegemaakt. Van zon was heelemaal geen sprake, mocht ze al eens even probeer en door te komeu, dan werd dit weldoende hemellichaam subiet afgestraft met een geweldige piasbui. Zoo had dat nu al tot Vrijdag ge duurd en voor Zaterdag hielden wij ons hart vast. Doch Zaterdagochtend woei het flink, het werd koeler en er was zelfs een flauw zonnetje. Zou het heusch de Oranjezon zijn? Wij hoopten. Tegen den miiddag zette de wind door, maar de zon bleef, wel had ze af ten toe moeite, maar ze was er. Tegen één1 uur gingen wij eens kij ken op het pleintje bij het .aardige kerkje van Trois Epis. Enkele achaarsche gasten patrouil leerden heen en weer. De menschcn uit het winkeltje op den hoek, waar ze prentkaarten verkoopen, stonden ook al buiten. Hier en daar nog 'n en kele belangstellende bij de nabij gele gen villa. Het wérd langzaam aan half twee en nog hooren wij geen auto's op den langen weg, die naar beneden voert. Wij zijn al bang, dat het niet voor van daag zijn zal. Maar opeens klinkt auto gebrom in de diepte; het gedreun komt nader en met een forschen zwaai schiet de auto met H.M. en de Prinses er in het pleintje op. „Leve de Koningin, leve de Prinses" brullen wij tegen den wind in. Even verwonderd, hier een Holland- sche stem te hooren kijkt H.M. onzen kant uit, een knikje en voort schiet de auto den weg naar de Villa Bloc op. Een aardig moment op reis. Eerste Kamerverkiezingen. Op Dinsdag 13 Juli a.s. zat de ver kiezing (canaidaaistelling) plaats heb ben voor leden van de Eerste Kamer in de groep waartoe behooren Zuid- fHolland, Friesland, Overijssel en Drenthe. Op 30 Juli d.a.v. wordt de stemming gehouden. Landdag Herv. Gerei. Jongel. Vei. De prov. aid. Zuid-Holland van den Bond van Jongelingsvereen, op Gerei, grondslag hoopt op Zaterdagmiddag 3 Juli een landdag te houden in Gou da, aanvang half 4, onder leiding van Ds. H. A. de Geus van Waddingsveen. Daarna spreken Ds. H. A. Veenman van Delft over: „Het geheim van de kracht" en Ds. Ottovanger, van Sluip wijk over „Heilig vuur" terwijl na de pauze Ds. J. H. F. Remme, van Am sterdam, de slotrede hoopt uit te spre ken. Overbrenging Gen. van Heutsx. In verband met vertraging aan de oplevering van het grafmonument voor wijlen luitenant-generaal Van Heutsz, zal de overbrenging van diens stoffelijk overschot uit Zwitserland naar Amsterdam, welke voorgenomen Gewone adverUntiön per regel 22*/» cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel Uriel Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advert en tiën bij vooruitbetaling ▼an ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. De Indische begrooting door de Eer ste Kamer goedgekeurd. Buitenland. De negende arbeidsconferentie is gisteren geëindigd. Haar resultaten. In de juridische Rijksdagcommissie is een socialistisch amendement op de schadeloosstelling aangenomen. Een Mexicaansche stad door over stroomingen verwoest. 'onze fotopagina. In verband met den grooten toevloed van advertentiën wordt de iotopagina in het nummer van morgen opgeno men. was in het a.s. najaar, vermoedelijk, eerst in het voorjaar van 1927 plaats hebben. Het Nederl.Belgische Verdrag Een N. T. A.-telegram uit Brussel meldt, dat de Kamercommissie voor Buitenlandsche Zaken het Nederl Belgische verdrag in onderzoek he P genomen. Met algemeene stemmen meende de commissie, dat hel in het belang van de goede relaties tusschcu de beide landen zou zijn, indien oct verdrag door het parlement zou wor den aangenomen. Invoerrecht op versch vleesch. De Minister van Financien brengt ter kennis van belanghebbenden, at de commissie van deskundigen v or. de samenstelling van de prijscourant •ter berekening van het invoc; recht op versch of gekoeld vleescli in hare ver gadering van 23 dezer bedoelde courant heeft vastgesteld als vol£i Rund- en kalfsvleesch, versch of ve- koeld, 100 K.G. f 85, paardenvlcc:»eh. versch of gekoeld '100 K.G. f 45. Gedurende de maand Juli 1926 zat mitsdien, het invoerrecht voor de hier boven bedoelde vlee9chsoorten bedin gen 10 pet. van de hiervoor vermei ie waarden. Tegen de Weeldebelasting. Gisteren had te Utrecht een vei ga- dering plaats van importeurs, gios- siers en handelaars in muziek instru menten ter bespreking van het ont- werp-weeldefyelasting. Men was alge meen de meening toegedaan, dat in Nederland de weeldebelasting zou isi- den tot eencdébacle voor de volkswin keliers en een door niets gerechtvar- digde bevoordeeling Van de han 1c- laars in radio-artikelen; en -dat al thans de goedkoopere muziekinstru menten van de belasting behooren ;e worden vrijgesteld. Men besloot de besprekingen ter n nis te brengen van diegenen, die in Duitschland, Engeland en Frankr:,* bij dezen handel betrokken zijn. De vergadering koos ten slotte en „Comité uit de belanghebbenden bij den handel in muziekinstrument dat met de actie tegen het ontwe.p- weeldebelastingwet belast werd. Middenstandscoöperalie. Op het congres van den Midden standsbond te Bussum gehouden, heeft de heer H. J. Peletier te Leeuwarden, voorzitter van de coöperatie-commis sie de volgende conclusies verdedigd: 1. De theoretische waarde van coöpe ratie als stelsel, staat ook voor den middenstand nog steeds vast. 2. In coöperatief optreden is voor den middenstand dan ook veel bruik baars, mits doelmatig toegepast. Niet voor alle vakken zal deze vorm van samenwerking geschikt zijn. Men ga daarom niet verder dan He pract.jk verlangt. 3. Bij het in practijk brengen van coöperatie worden eerder fouten in de leiding en het beheer gemaakt, dan in. het particuliere bedrijf en de geringste tekortkoming in leiding en beheer is bij een coöperatie veel noodlottiger dan dit bij een gewone zaak het geval is. 4. De middenstand dient daarom zeer voorzichtig te werk te gaan, in dien hij coöperatie wil toepassen. Het bondsbureau, daartoe ingericht, moet beschikbaar worden gesteld om advies te geven, zoo ten aanzien van de vraag of coöperatie al of niet kan worden aangewend, en Indien dit het geval Is, op welke wijze zij kan worden opgezet en Inwendig georganiseerd Nadat enkele sprekers hierover het woord hadden gevoerd nam de heer Peletier, de laatste alinea der vierde conclusie, welke altnee handelt ove»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1