CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
/de JAARGANG
VRIJDAG 25 JUNI 1926
NUMMER 1850
ODRANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
lit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Het kanaal flntwerpen-Moerdijk
Er is nog een punt in het verdrag
jet België waartegen ernstige beden-
Kingen worden geopperd en waarop
wij nog even de aandacht willen ves
tigen.
Wij bedoelen de bepaling waarbij
aan België vergund „wordt een groot
scheepvaartkanaal aan te leggen van
Antwerpen naar den Moerdijk.
Naar bet oordeel van de Regeering
kan bet toelaten van zulk een scheep
vaart-verbinding van Antwerpen met
den Rijn een krachtig en werkzaam
middel zijn om de goede buurschap
en vriendsch'ap aan te kweeken en te
onderhouden en dat kan ongetwijfeld
bet geval zijn.
De vraag waarom het bier echter
gaat is of zulk een kanaal noodig
is. En dan zulen er zeker weinigen zijn
die deze vraag bevestigend beant
woorden.
Het is waar, dat Rotterdam aan den
voornaamsten mond van den Rijn bui
tengewoon gunstig gelegen is, maar
daaruit volgt niet dat daarmee de con
currentie van andere havens uitge
sloten is.
Feit is toch, dat bet haven verkeer
tet Antwerpen de laatste jaren veel
>terker is ontwikkeld dan te Rotter
dam.
Voor deze snelle ontwikkeling zijn
verschillende oorzaken aan te voeren,
als b.v. de lage koers van den franc,
de lagere arbeidsloonen in Antwerpen,
en ook de protectie van het Antwerp-
,ohe Rijnverkeer door het gratis slee
pen tusschen Dordrecht en Antwerpen
maar dit neemt toch niet weg, dat
Antwerpen getoond heeft zeer goed
net Rotterdam t© kunnen concurree-
re*.
Ter verdediging van dit artikel heeft
men zich beroepen op een bepaling in
het verdrag van 1839, die aldus luidt:
„Indien natuurlijke gebeurtenissen
of werken van kunst de in het tegen
woordig Artikel aangewezen wegen
voor de scheepvaart voor bet vervolg
onbruikbaar mochten maken, zal de
Nederlandsche Regeering aan de Bel
gische scheepvaart ter vervanging der
gezegde onbruikbaar gewordene we-
?en, voor de scheepvaart, andere zoo
danige wegen, die oven veilig en even
goed en gemakkelijk zijn, aanwijzen.
Deze bepaling moet worden nageko
men en dat is dan ook gedaan, getuige
de kanalen door Zuid-Beveland en
Walcheren.
Maar het is niet duidelijk hoe hier
uit kan worden afgeleid, dat Neder
land zou moeten meewerken tot het
uitvoeren van verbeterlngs werk en, die
vWorden noodig geacht, niet omdat de
waterweg van Antwerpen naar den
Rijn niet meer aan zijn doel zou be
antwoorden tengevolge van natuurlij
ke gebeurtenissen of werken van
kunst, doch tengevolge de grootere
tonnenmaat van do schepen en dehöo-
gere eischen der scheepvaart.
Van een wettelijke of moreele ver
plichting voor het maken van een
nieuwen kunstmatigen scheepvaart
weg kan hier geen sprake zijn.
En gewenscht is het zeker ook niet.
De kunstmatige bevordering van
den bloei van Antwerpen moge een
belang voor België zijn, de bloei van
Rotterdam is een Nederlandscb
belang.
En evenals de Belgische Regeering
het mogelijke doet den bloei van Ant
werpen te bevorderen, behoort onze
Regeering op de bres te staan, waar
het geldt de bevordering van den bloei
van Rotterdam,, waarom naar veler
meening, waaryoor veel te zeggenvalt,
een bepaling al waarover 't hier gaat,
niet tot stand behoort te komen.
Het gaat hier om de bevordering
van Belgische en Franscbe belangen,
ten- koste van die van Nederland.
In de Memorie van Antwoord wordt
nu ter verdediging van het verdrag,
medegedeeld dat België zich bereid
heeft verklaard aan den bestaanden
gratis sleepdienst geen uitbreiding te
geven en dezen uiterlijk bij de in-
dienststelling van het kanaal Antwer
pen—Moerdijk geheel op te heffen,
maar daarmede zijn de bezwaren te
gen dit kanaal niet weggenomen.
De heer J. Harberts, .kapitein van
den Generalen Staf, die .over het Ver
drag een interessante brochure schreef
komt dan ook tot de volgende con
clusie:
.Voor de medewerking tot den aan
leg van het kanaal Antwerpen-Moer-
diik bestaat voor Nederland zelfs geen
schijn van verplichting. Gelet op de
ernstige economische nadeelen, die dit
kanaal zeker voor Rotterdam, daar
naast voor Amsterdam, medebrengt,
is de Nederlandsche Regeering tegen
over het Nederlandsche volk verplicht
den aanleg van dit kanaal met nadruk
af te wijzen, zoolang de hierbij betrok
ken kringen van handel en industrie
BUREAUHooigracht 35
Leiden
TcL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
niet in hun meerderheid, op grond van
een nader uitgewerkt project, tot de
overtuiging zijn gekomen, dat de aan
leg van de kanalen voor Nederland,
zooal niet een voordeel, dan toch al
thans geen ernstig nadeel is."
Hiermede hebben wij op de voor
naamste punten van het Verdrag de
aandacht gevestigd.
Uit wat wij meedeelden is voldoen
de gebleken, dat bier voetangels en
klemmen liggen.
Mogen de Staten-Generaal straks
een beslissing nemen, waardoor de
goede buurschap niet wordt verstoord
en aan de andere zijde toch ook de
belangen van ons land niet worden
geschaad.
7 „Recht en liefde".
Ons land is weer een nieuw politiek
orgaan rijker geworden.
'Wij ontvingen n.l. het eerste num
mer van „Recht en Liefde" onafhan
kelijk Christelijk-Democratisch week
blad, dat- zich blijkens een inleidend
artikel ten doel stelt de verbreiding en
verdediging van de Christelijk-demo-
cratische beginselen.
Uit welken hoek hier de wind waait
is niet duidelijk. Er is een „commissie
van redactie" maar uit welke perso
nen die commissie bestaat, wordt niet
medegedeeld.
Wel wordt gezegd, dat dit blad geen
partijorgaan is, maar dat bet alleen
beginsel orgaan wil zijn.
De redactie is van meening dat in
de Christelijke partijen en organen 'n
reactionair conservatisme troef is en
dit wordt nader uiteengezet in een ar
tikel waarvan wij tot onzen spijt van
de liefde door dit orgaan op den
voorgrond gesteld, bitter weinig be
speuren.
Ook met de eischen van bet recht
staat het, naar 't ons voorkomt, op iet
wat gespannen voet.
Zoo schrijft b.v. de heer D. Jaars-
ma, tot voor kort een vnrig strijder
voor de A.R. partij, die in Friesland
jarenlang „De Banier" der Antirevo
lutionaire beginselen heeft hoog ge
houden, onder meer:
„Waag het één woord van critiekop
bet beleid van Colijn uit te spreken,
uw anti-revolutionair zijn wordt be
twijfeld. Wee u, wanneer ge bij het
geluid der citer, vedel, psalter en ac-
coord-gezang één oogenblik blijft
staan."
Wij betreuren het dat op deze wijze
en dan nog wel door een in vele op
zichten zóó sympathiek ijveraar voor
de A.R. beginselen wordt geschreven,
omdat hier zoowel de eischen van het
.recht als van de liefde in bet gedrang
komen.
Wij achten de verschijning van dit
blad van beteekenis omdat er uit
blijkt, dat we nog niét zijn aan het
einde van de politieke verwarring en
omdat alles schijnt te zullen meewer
ken om den invloed van de Christe
lijke partijen te breken.
Dat kan tot droefheid stemmen. En
het geeft zeker ook aanleiding tot zelf
inkeer.
Maar van de noodzakelijkheid van*
dit democratisch orgaan zijn wij door
de lezing van dit eerste nummer niet
overtuigd.
Wij hebben niet den indruk dat het
bevorderlijk zal zijn aan de verster
king van bet recht of aan de aanwak
kering van de liefde.
STADSNIEUWS.
Oudheidkundige vondsten.
Bij graafwerk voor den bouw van
een villa voor Prof. van Eysinga zijn
dezer dagen vermoedelijk de funda
menten van het in 1572 verwoeste kloos
ter Mariënpoel gevonden.
Het klooster Mariënpoel was een
vrouwenklooster, dat in 1428 werd ge:
sticht door Boudyn van Swielen, die
dit klooster deed bouwen in de plaats
van het in 1420 verwoeste huis Padden
poel of Podekenpoel. Bij dit klooster
behoorden 28 morgen land. Van Swie-
ten verschafte er inwoning aan de zus
ters van het in 1399 door zusters uit
Schernhoven gestichte klooster van de
Elfduizend Maagden te Oudewater,
die in den strijd tusschen ^Bisschop
Sweder van Culemborch en den postu
laat Rundolph van Diepholt voor den
eerstgenoemde hadden partij gekozen
en in 1420 waren gevlucht.
De stichting van het klooster Mariën
poel werd in 1429 door den Bisschop
bevestigd; het verkreeg dezelfde voor
rechten als het klooster te Oudewater
bezat. Het klooster behoorde tot de or
de van St.-Augustinus. Naast den
naam Mariënpoel komt ook enkele
malen die van Onze Lieve Vrouwen-
poel voor en dikwijls de afkorting
Convent de Poel.
Hoewel in den stichtingsbrief het in
komen van het klooster was beperkt
tot 100 Mark zilver, behoorde het spoe
dig tot de rijke kloosters, dank zij de
vele gunstbewijzen van de families
Van S wie ten en Van der Boechorst.
Bij den beeldenstorm in 1566 onder
vond het klooster slechts weinig hin
der, daar het volk door een nazaat van
den stichter werd afgekocht. Het bleef
bewoond en nog in 1571, den 17en Juli,
werd er een nieuw altaar gewijd. In
het volgend jaar werd het echter ver
woest en in 1583 sloot de stad Leiden
een overeenkomst over het weghalen
van puin en steen.
Alleen een klein deel, bekend als de
gebrande kelder, bleef tot het begin
der 19e eeuw bewaard. De fraai ge
beeldhouwde grafkerk van den heer
Vrank van der Boechorst (overléden
1463) en zijn vrouw Catharina van Ba-
kenesse (overleden 1478) werd ovei ge
bracht naar de kerk te Noord wijk.
De gevonden fundamenten, die, zoo
als werd gemeld een breedte van 2 M.
hebben, loopen op een afstand van 130
a 150 M. evenredig met en links van
den Rijnsburgerweg. De gevonden ge
raamten doen vermoeden, dat hier ook
het kloostergraf is geweest, waar de
Van Swietens en Boechorsten zijn be
graven.
De adjunct-directeur van het stede
lijk museum De Lakenhal, de "neer
Coert, heeft reeds een vluchtig onder
zoek ingesteld. Met het oog op de druk
te verbonden aan de J^n Steententoon
stelling, was het niet mogelijk een
meer uitgebreid onderzoek in te stel
len. Dit zal echter eerstdaags geschie
den.
Leidsche Mode-Vakschool.
Aan de Leidsche Mode-Vakschool
zijn na gehouden examen geslaagd:
voor leerares mej. W. de Ruyter, Voor
schoten; voor coupeuse de dames J. v.
Dijk, Roelofarendsveen en J. v. d. Na
gel, Leiden; voor costumière: mevr.
A. v. d. BoonBeen, Leiden; allen leer
lingen van mej. M. Hoogeveen alhier.
Tevens slaagde voor costumière mej.
A. Berloth, leerlinge van de afdeeling
Den Haag.
Leidsche Bouwmaatschappij.
In de hedenmiddag gehouden jaar-
lij ksche vergadering van aandeelhou
ders der Leidsche Bouwmaatschappij
zijn de balans en de verlies- en winst
rekening goedgekeurd en is het divi
dend over het afgeloopen boekjaar be
paald op 9 Yi (v. j. 9' pet.)
De aftredende voorzitter, de heer F.
E. Meerburg werd als bestuurslid her-
koaen.
De Leidsche Winkelstand.
Morgenmiddag om twee uur zal de
heropening plaats hebben van de ge
restaureerde toonzalen der Electr. en
'Gasmaatschappijvoorh. de Vries en
Stevens, Breestraat 24.
Met de restauratie ging een reorga
nisatie gepaard van de toonzalen,
waarin nu meer onderscheid is ge
maakt tusschen de hoofdbranches: ver
liohtingsornamenten, electrische ver-
lichtingsornamenten, sanitair en radio
Wij hopen op de opening later terug
te komen.
Waterpolo.
In de zweminrichting „de Zijl" heeft
gisteravond onder vrij veel belangstel-:
ling een vriendschappelijke ontmoe
ting plaats gehad tusschen de polo
club „de Zijl" en de Goudsche zwem
en poloclub III, de laatste versterkt
met eenige leden uit II.
Aan beide zijden werd goed gespeeld
Bij het intreden van de rust had „de
Zijl" de leiding met 20, doch gedu
rende het tweede gedeelte wisten de
Goudenaren gelijk temaken. Zij hiel
den zich goed aan de regels.
Het Leidsche zevental was samen
gesteld als volgt: goal: W. Petersen;
rechts voor Cornelissen; midden W.
Snoeker; links C. W. Snoeker! Achter
in dezelfde orde: Arnoldus, H. Kromp
en F. v. d. Mark.
Scheidsrechter was Jan Buys.
De Amsterdammer H. M. die ver
dacht wordt van den inbraak in hotel
du Commerce is na het voorloopig on
derzoek overgebracht naar het Huis
van Bewaring.
Op het kruispunt Blauwpoorts-
brug-^Haarlemmerstraat is gistermid
dag de politieagent B. met zijn rijwiel
aangereden door een auto van den
heer A. P. J. van M. bestuurd door D.
De agent viel van z.ijn rijwiel, waar
van het achterwiel vernield werd. Zelf
kwam hij er goed af.
De IJmuider politie heeft op ver
zoek van den Commissaris van politie
alhier aan boord van een aldaar lig
gend visschersvaartuig teruggebracht
den 19-ja^igen A. de la R. die zich had
schuldig gemaakt aan desertie-
Geslaagd is voor het examen
Boekhouden en a.v. afgenomen van
wege de „Vereeniging van Leeraren
in het Boekhouden" de heer W. de
Nie, alhier (Leerling v. h. Genootschap
„Kennis is Macht" alhier).
In de gisteren te Amsterdam ge
houden algemeene vergadering van
aandeelhouders der Noord-Zuid-Hol-
landsche Tramweg-Mij. werd verslag
uitgebracht over het afgeloopen jaar
en werd de balans met de winst- en
verliesrekening per 31 Dec. 1925 goed
gekeurd Besloten werd tot een divi-
dend-uitkeering van 6 pet. De heer ir.
A. G. A. van Eel de werd als commis
saris herkozen.
De alhier tot semi-arts bevorder
de heer W. P. Maal is bestemd tot re
serve-officier van gezondheid hij het
reserve-personeel der landmacht.
Geslaagd is voor het examen L.O.
te Boxtel Mej. E. A. M. van Deene, al
hier.
O
BINNENLAND.
De reis der Koninklijke familie.
Men schrijft ons uit Trois Epis aan
de N. R Crt:
„Weet ge dat ■vandaag de Koningin
van Nederland komt" liad ons 's mor
gens de'eigenaar van het Hotel Noire
Dame in Trois Epis gevraagd. „Om
half twee wordt ze verwacht!" Groote
verbazing onzerzijds. Verbeeld je, de
Koningin in de Vogezen!
Wel hadden we uit de krant gelezen
dat H.M. voornemens was naar Frank
rijk te gaan, maar dat de Koningin
nu juist Trois Epis had uitgekozen,,
was al heel casueel.
Dadelijk gingen wij op kondschap
uit. En jawel, reeds stalden in de ga
rage van het naastgelegen Grand-Ho-
tel eenige koninklijke auto's en hoor
den wij dat H.M. van j.l. Zaterdag af
voor 10 dagen de prachtig gelegen vil
la Bloc van het Grand Hotel had af
gehuurd.
Een nieuw salon-ameublement was
voor de Koningin aangeschaft en ook
de rookkamer was voor den Prins op
nieuw ingericht.
Nu hoopten wij maar dat H.M. het
bekende Oranje zonnetje zou meebren
gen, want de laatst© dagen was het
weer meer dan ellendig geweest. Re
genvlagen teisterden deze schitterend
mooie streek. Als het al even droog
werd, rookten en stoomden de dalen,
zonden geweldige witte stoomwolken
naar de toppen der bergen, die ze iir
hun dennenkoppen opvingen, om ze
subiet als regen weer dalwaarts te
zenden.
Dat spelletje hadden wij nu al een
paar dagen meegemaakt. Van zon was
heelemaal geen sprake, mocht ze al
eens even probeer en door te komeu,
dan werd dit weldoende hemellichaam
subiet afgestraft met een geweldige
piasbui.
Zoo had dat nu al tot Vrijdag ge
duurd en voor Zaterdag hielden wij
ons hart vast. Doch Zaterdagochtend
woei het flink, het werd koeler en er
was zelfs een flauw zonnetje.
Zou het heusch de Oranjezon zijn?
Wij hoopten.
Tegen den miiddag zette de wind
door, maar de zon bleef, wel had ze
af ten toe moeite, maar ze was er.
Tegen één1 uur gingen wij eens kij
ken op het pleintje bij het .aardige
kerkje van Trois Epis.
Enkele achaarsche gasten patrouil
leerden heen en weer. De menschcn
uit het winkeltje op den hoek, waar
ze prentkaarten verkoopen, stonden
ook al buiten. Hier en daar nog 'n en
kele belangstellende bij de nabij gele
gen villa.
Het wérd langzaam aan half twee
en nog hooren wij geen auto's op den
langen weg, die naar beneden voert.
Wij zijn al bang, dat het niet voor van
daag zijn zal. Maar opeens klinkt auto
gebrom in de diepte; het gedreun
komt nader en met een forschen zwaai
schiet de auto met H.M. en de Prinses
er in het pleintje op.
„Leve de Koningin, leve de Prinses"
brullen wij tegen den wind in.
Even verwonderd, hier een Holland-
sche stem te hooren kijkt H.M. onzen
kant uit, een knikje en voort schiet
de auto den weg naar de Villa Bloc
op. Een aardig moment op reis.
Eerste Kamerverkiezingen.
Op Dinsdag 13 Juli a.s. zat de ver
kiezing (canaidaaistelling) plaats heb
ben voor leden van de Eerste Kamer
in de groep waartoe behooren Zuid-
fHolland, Friesland, Overijssel en
Drenthe. Op 30 Juli d.a.v. wordt de
stemming gehouden.
Landdag Herv. Gerei. Jongel. Vei.
De prov. aid. Zuid-Holland van den
Bond van Jongelingsvereen, op Gerei,
grondslag hoopt op Zaterdagmiddag
3 Juli een landdag te houden in Gou
da, aanvang half 4, onder leiding van
Ds. H. A. de Geus van Waddingsveen.
Daarna spreken Ds. H. A. Veenman
van Delft over: „Het geheim van de
kracht" en Ds. Ottovanger, van Sluip
wijk over „Heilig vuur" terwijl na de
pauze Ds. J. H. F. Remme, van Am
sterdam, de slotrede hoopt uit te spre
ken.
Overbrenging Gen. van Heutsx.
In verband met vertraging aan de
oplevering van het grafmonument
voor wijlen luitenant-generaal Van
Heutsz, zal de overbrenging van diens
stoffelijk overschot uit Zwitserland
naar Amsterdam, welke voorgenomen
Gewone adverUntiön per regel 22*/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel Uriel
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advert en tiën bij vooruitbetaling
▼an ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
De Indische begrooting door de Eer
ste Kamer goedgekeurd.
Buitenland.
De negende arbeidsconferentie is
gisteren geëindigd. Haar resultaten.
In de juridische Rijksdagcommissie
is een socialistisch amendement op de
schadeloosstelling aangenomen.
Een Mexicaansche stad door over
stroomingen verwoest.
'onze fotopagina.
In verband met den grooten toevloed
van advertentiën wordt de iotopagina
in het nummer van morgen opgeno
men.
was in het a.s. najaar, vermoedelijk,
eerst in het voorjaar van 1927 plaats
hebben.
Het Nederl.Belgische Verdrag
Een N. T. A.-telegram uit Brussel
meldt, dat de Kamercommissie voor
Buitenlandsche Zaken het Nederl
Belgische verdrag in onderzoek he P
genomen. Met algemeene stemmen
meende de commissie, dat hel in het
belang van de goede relaties tusschcu
de beide landen zou zijn, indien oct
verdrag door het parlement zou wor
den aangenomen.
Invoerrecht op versch vleesch.
De Minister van Financien brengt
ter kennis van belanghebbenden, at
de commissie van deskundigen v or.
de samenstelling van de prijscourant
•ter berekening van het invoc; recht op
versch of gekoeld vleescli in hare ver
gadering van 23 dezer bedoelde
courant heeft vastgesteld als vol£i
Rund- en kalfsvleesch, versch of ve-
koeld, 100 K.G. f 85, paardenvlcc:»eh.
versch of gekoeld '100 K.G. f 45.
Gedurende de maand Juli 1926 zat
mitsdien, het invoerrecht voor de hier
boven bedoelde vlee9chsoorten bedin
gen 10 pet. van de hiervoor vermei ie
waarden.
Tegen de Weeldebelasting.
Gisteren had te Utrecht een vei ga-
dering plaats van importeurs, gios-
siers en handelaars in muziek instru
menten ter bespreking van het ont-
werp-weeldefyelasting. Men was alge
meen de meening toegedaan, dat in
Nederland de weeldebelasting zou isi-
den tot eencdébacle voor de volkswin
keliers en een door niets gerechtvar-
digde bevoordeeling Van de han 1c-
laars in radio-artikelen; en -dat al
thans de goedkoopere muziekinstru
menten van de belasting behooren ;e
worden vrijgesteld.
Men besloot de besprekingen ter n
nis te brengen van diegenen, die in
Duitschland, Engeland en Frankr:,*
bij dezen handel betrokken zijn.
De vergadering koos ten slotte en
„Comité uit de belanghebbenden bij
den handel in muziekinstrument
dat met de actie tegen het ontwe.p-
weeldebelastingwet belast werd.
Middenstandscoöperalie.
Op het congres van den Midden
standsbond te Bussum gehouden, heeft
de heer H. J. Peletier te Leeuwarden,
voorzitter van de coöperatie-commis
sie de volgende conclusies verdedigd:
1. De theoretische waarde van coöpe
ratie als stelsel, staat ook voor den
middenstand nog steeds vast.
2. In coöperatief optreden is voor
den middenstand dan ook veel bruik
baars, mits doelmatig toegepast. Niet
voor alle vakken zal deze vorm van
samenwerking geschikt zijn. Men ga
daarom niet verder dan He pract.jk
verlangt.
3. Bij het in practijk brengen van
coöperatie worden eerder fouten in de
leiding en het beheer gemaakt, dan in.
het particuliere bedrijf en de geringste
tekortkoming in leiding en beheer is
bij een coöperatie veel noodlottiger
dan dit bij een gewone zaak het geval
is.
4. De middenstand dient daarom
zeer voorzichtig te werk te gaan, in
dien hij coöperatie wil toepassen. Het
bondsbureau, daartoe ingericht, moet
beschikbaar worden gesteld om advies
te geven, zoo ten aanzien van de vraag
of coöperatie al of niet kan worden
aangewend, en Indien dit het geval Is,
op welke wijze zij kan worden opgezet
en Inwendig georganiseerd
Nadat enkele sprekers hierover het
woord hadden gevoerd nam de heer
Peletier, de laatste alinea der vierde
conclusie, welke altnee handelt ove»