CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
7d* JAARGANG
DINSDAG 1 JUNI 1926
NUMMER 1833
LEIDSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
BUREAU: Hooigracht 35 jdsfe Tel. 1278, Postgiro 58936
T.pidpn Swfty - Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Gewone advertentiën per regel 22'/i cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij voornitbetaiing
▼an ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Oit nummer bestaat »i' TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Van een Pinksterpreek.
Naar aanleiding van wat in sommi
ge bladen omtrent het socialistische
Pinksterfeest, waar zelfs iedere zin
speling op hoogere geestelijke dingen
achterwege bleef, werd opgemerkt,
geeft „Het Volk" enkele beschouwin
gen ten beste, die ongetwijfeld leer
zaam geacht kunnen worden.
Na er op gewezen te hebben dat van
een zedelijkheid en godsdienstigheid
hoven en buiten het socialisme geen
sprake kan zijn, vervolgt het blad:
„Er bestaat voor een sociaaldemo
craat geen godsdienstigheid in het
eene vak, zedelijkheid in het tweede
vak, kunst in het derde vak, en socia
lisme als middel tot stoffelijke lotsver
betering in het vierde vak, met goed-
zichtbare schotjes tusschen het heilige
vakje en de vakjes, die van deze aar
de zijn.
Dergelijke sorteering in afgeschei
den hokjes, zoodat men zeggen kan:
nu is er wel gesproken over het eene,
maar niet gepreekt over het andere
dat is van de burgerlijke wereld, maar
de sociaal democraat kent dat niet!"
Hier is inderdaad de spijker op den
kop geslagen.
Een dergelijke „sorteering in afge
scheiden hokjes" kent de sociaal-de
mocraat niet.
Maar door dit te constateeren is te
vens veroordeeld op de meest afdoen
de wijze, het pogen van de socialisten
om Christusbelijders te lokken onder
de roode vaan, met het argument dat
Godsdienst en Socialisme los naast el
kaar staan, dat men den Christus kan
aanhangen en tevens socialist zijn,
omdat het Socialisme zich uitsluitend
bezig houdt, met de dingen van het
maatschappelijke leven.
Dit argument zou bruikbaar zijn in
dien men hier met zorgvuldig afge
schoten hokjes kon werken.
Maar dat is in strijd met het wezen
van den Godsdienst, die een univer
seel karakter draagt en het is even
eens in strijd met het wezen van de
Sociaal-democratie.
Daaruit volgt, dat wie de sociaal
democratische beginselen aanhangt
vijandig komt'te staan tegenover den
Godsdienst.
Inplaats van God te erkennen als
Opperheer, voorWien alle schepsel
zich heeft te buigen en het Koning
schap van Jezus Chrjstus, wien een
naam gegeven is boven allen haam,
opdat voor Hem zich zou buigen alle
knie, moet hij er toe komen het be
staan van een almachtig God te loo
chenen en het verzoeningswerk van
Jezus Christus alle beteekenis te ont
zeggen.
In de socialistischs denkwereld is
geen plaats voor God en' den Christus:
men kent daar geen andere Messias
dan het Socialisme.
Inplaats van den mensch te wijzen
op het kruis van Christus, keert men
het Christendom den rug toe en wijst
men op „het moderne proletariaat,
dat in getal en macht groeiend" een
maal een volkomen verlossing zal te
weeg brengen.
En nu heeft men wel getracht de
scherpe kanten weg te vijlen door te
beweren dat Godsdienst een zaak is
van ieders persoonlijke overtuiging,
dat men Christen kan zijn in huis en
in de kerk, als men overigens dan
maar kiest voor het Socialisme, maar
volkomen terecht is door „Het Volk"
-geconstateerd, dat zulk een scheiding
in hokies niet mogelijk is.
Daarmee is voor wie Christen wil
zijn. het Socialisme geoordeeld.
En dan nog wel door het socialisti
sche hoofdors-aan.
V Wie het vatten kan
Er werd, zoo betoogt „Het Volk" ver
der, op het socialistische jeugdfeest
niet gepreekt en toch was het geheele
feest één gesloten preek.
„De kinderen waren de tekst. Hun in
ternationale gemeenschap was de in
houd. De wereldvrede was de toepas
sing. En wat er in de harten van ons,
ouderen is omgegaan, dat was het
Amen."
Dat is althans duidelijk.
De inhoud van de socialistische
pinksterpreek de internationale ge
meenschap.
Hoe verheffend zulk een preek, nu
zelfs de nationale gemeenschap
van wie zich socialist noemen alles
te wenschen overlaat en het zoozeer
begeerde eenheidsfront steeds meer
een ongrijpbare illusie blijkt te zijn.
Merkwaardig is 'zeker wel dat voor
zulk een preek een beroep wordt ge
daan op den 19en Psalm, waarin, zoo
als „Het Volk" opmerkt een preek van
de natuur wordt beschreven, een preek
waarbij ook niet gesproken wordt en
waar ook geen woorden bij zijn.
„Zoo, aldus het socialistische orgaan
was de preek van ons Pinksterfeest.
Die preek was ons Pinksterfeest. Wie
het vatten kan, die vatte het."
Deze laatste opmerking is wel zeer
van pas.
Want wie even den schoonen 19den
Psalm voor zich neemt, zal deze ver
gelijking zeker niet vatten, maar ze
als ergerlijke profanie veroordeelen.
Immers die hemelen, ze vertellen
Gods eer in tegenstelling met het so
cialisme dat niets anders doet dan de
eere des menschen uit te roepen.
En dan, in dezen Psalm wprdt niet
alleen geschetst de wondere spraak
die de gansche schepping door dag en
nacht weerklinkt, maar hier wordt
ook bezongen de zelfopenbaring des
Heeren, die in de Wet Gods aan het
licht treedt.
„De Wet des Heeren is volmaakt,
het getuigenis des Heeren is vertrou-
wenswaardig, de geboden des Heeren
zijn recht, het bevel des Heeren is zui
ver, de vreeze des Heeren is rein, de
ordeningen des Heeren zijn waar
heid'"
De dichter van dezen Psalm stelt
zijn verwachting niet op de interna
tionale gemeenschap, hij bazelt niet
van een wereldvrede, die niet komt,
maar zijn hopen is op God, zijn Hots
enLosser.
En hij voegt daaraan toe de bede,
om weerhouden te worden van men-
"schelijke overmoed, die er toe leidt,
niet op Gods genade, maar alleen op
eigen kracht te bouwen.
Indien ergens, dan vindt men in
Psalm 19 een veroordeeling van de
socialistische Pinksterpreek.
En wij vatten niet, hoe iemand, die
toch dezen psalm moet hebben gele
zen, den droeven moed heeft voor zijn
anti-christelijke theorieën op dezen
Psalm een beroep te doen.
STADSNIEUWS.
Hei Ruiterfeest in de Doelenkazerne.
Gelukkig voor de goede zaak die het
dient, kan gezegd worden, dat het Rui
terfeest, hetwelk van tijd tot tijd ge
hóuden wordt ten bate van het Sana-
oriumfonds der Onder-offieieren-ver-
eeniging „Ons Belang", nog steeds
meer bezoekers aantrekt. Nog slechts
eenige dagen geleden verscheen de
eerste officieele aankondiging, en gis
teren warefi voor de uitvoering van
Donderdagavond reeds alle kaarten
verkocht "Wat dit beteekent zal ieder
weten, die in de groote manége de uit
gestrekte tribune heeft gezien.
Behalve voor het Sanatoriumfonds,
dat op zichzelf reeds aller steun ver
dient, is die stijgende belangstelling
ook verblijdend voor de velen, die met
groot geduld en veel toewijding de uit
gebreide organisatie van deze feest
avonden dienen. Voor een buitenstaan
der is het haast niét te gelooven hoe
veel kleine en grootere moeilijkheden
overwonnen moeten zijn, eer de lei
ders met een gerust hart de tribune
kunnen openstellen voor de toeschou
wers.
En ten slotte mag ook het publiek er
zich mede gelukwenschen, dat het bij
na jaarlijks in de gelegenheid is om
zoo vlak-bij-huis kennis te nemen van
wat op het gebied der edele rijkunst
wordt gepresteerd.
Wij zijn gisteravond naar de genera
le repetitie gegaan, met het vooropge
zette doel om, zoo mogelijk, iets uit de
school te klappen.
Het was er al best uit te houden, in
de geweldige ruimte van de groote
manége. Feestelijk brandde de veel
kleurige electrische verlichting; tus
schen de onzichtbaar gemaakte ven
sters prijkte aan de wanden reeds de
tapijtversiering, en vanuit de loge lie
ten „Sappho", „Orpheus" en hoe de
andere musici mogen heeten, opgewek
te marschen en walsen hooren.
In afwachting van het „geachte pu
bliek" van de volgende avonden was
nu de tribune dicht bezet door man
schappen van het garnizoen der land
en zeemacht nevens de verpleegden
van het invalidenhuis, die, als een hul
de van alle militaire generaties, het
slot van de groote voorbereiding kwa
men gadeslaan.
Van acht uur tot half twaalf - minus
de zeer korte pauze -die bovendien in
de tot foyer ingerichte schermzaal
prettig kon worden doorgebracht, heb
ben de medewerkenden hun semi-offi-
cieel publiek laten genieten.
De glanspunten van het programma
zijn ook ditmaal weer talrijk, en voor
al ditmaal zouden we bijna zeggen
door de medewerking van een autori
teit in de paardendressuur,-den heer
Carré Jr., die hier juist zijn dienst
plicht vervult, en aanstonds bereid
was aan het feest deel te nemen. De
prestaties van dezen geboren menner,
wien de rijkunst blijkbaar in het
bloed zit, wekten de algemeene beJ
wondering door haar oorspronkelijk
heid en fijne afwerking.
In verschillende nummers werkt hij
mede, en inzonderheid blijkt zijn fijn ta
lent uit een nummer vrije dressuur,
dat een indruk geeft van wat de heer
Carré met een gewoon dienstpaard
zelfs weet te bereiken. Wie dit niet
zelf heeft gezien, kan zich moeilijk het
karakteristieke ervan indenken.
Aan afwisseling ontbreekt het op t
uitgebreide programma niet
Naast de hoofdnummers, die de rij- en
springkunst demonstreeren, als carous
selrijden, Russische post en de verschil
lende, zeer interessante cow-boynum-
mers. zijn er nog andere al een num
mer voltige, een „eerste" rijles, nevens
het aanvullend optreden van eenige
leuke clowns, een levend tableau, enz.
zoodat de soms sterk gespannen aan
dacht zich telkens kan verplaatsen.
Wij hebben nu al heel wat verklapt,
en zeggen er daarom meteen maar bij,
dat ook hetgeen de andere rijders le
veren, in hooge mate bewondering ver
dient door de keurige afwerking cn
de fraaie lijn van hun werk. Liefheb
bers zoowel als amateurs en buiten
staanders kunnen ervan genieten, al
zullen de laatsten uit den aard der
zaak in een tweede uitvoering het
schoone weer beter opmerken dan in
een eerste. Daarom durven we aan een
opwekking in het algemeen om heden
morgen- en Donderdagavond naar de
groote Manége te gaan nog wel den
raad toevoegen om ook Vrijdagavond,
wanneer hoogstwaarschijnlijk een re
prise zal moeten worden gegeven, nog
eens een avond bij te wonen.
Verleden jaar is aan de drie offi
cieele, nog één avond toegevoegd. Laat
er dat nu twee of drie mogen zijn. Het
Sanatoriumfonds vooral, maar zeer
zeker ook de uitvoering en de mede
werkers zijn het waard.
De S.D.A.P. alhier en de wethouders
zetels.
In afwijking met tal van andere
plaatsen in ons land staat de S.D.A.P.
alhier op het standpunt, dat een soc.-
democraat geen zitting mag hebben in
het college van B. en W.
Mr. Van Eek, de 'voorzitter van de
Leidsche afdeeling, tevens lid van het
Partijbestuur der S.D.A.P., en voorzit
ter van de soc.-dem. raadsfractie, was
het vooral, die zich tegen het aanvaar
den van een wethouderszetel door een
soc.-dem. kantte. Toen men indertijd
na de gemeenteraadsverkiezingen van
rechts aan de S.D.A.P. een wethouders
zetel wilde overlaten, weigerde de soc.
dem. fractie deze, hoewel niet allen in
deze fractie daarover eenstemmig
dachten. Later, bij de algemeene be
schouwingen over de begrooting, heeft
Mr. Van Eek de redenen van het stand
punt der fractie in dezen nog eens uit
voerig uiteengezet. De voornaamste re
den was toen volgens Mr. Van Eek, dat
zoolang de meerderheid van den raad
en van het college van B. en VV. kapi
talistisch getint is, er voor het socialis
me niets valt te bereiken en aanvaar
ding van een wethouderszetel eer nar
deel dan voordeel zou opleveren.
Naar wij thans van welingelichte zij
de vernemen, is ten opzichte van dit
standpunt over vrijwel de geheele linie
der Leidsche S.D.A.P. een kentering
gekomen, zoo, dat ook Mr. Van Eek,
tot dusver de felste tegenstander van
het bezetten van een wethouderszetel
door de SD.A.P., zich er nu vóór heeft
verklaard.
In een binnenkort te houden verga
dering zal worden voorgesteld, te bre
ken met het standpunt, dat een s.-d.
te Leiden geen wethouderszetel mag
aanvaarden.
Ontslagname L. Bos.
Gisteren heeft de heer L. B o s, direc
teur der Leidsche Broodfabriek al
hier zijn functie als zoodanig neerge
legd.
Met een kort woord heeft de heer Bos
afscheid genomen van het geheele per
soneel, dat daartoe des morgens te 11
uur bijeenkwam.
Namens het personeel werd de ver
trekkende directeur toegesproken door
den heer C h r. v. V e n e t i e n, die ver
schillende momenten uit het bedrijfs
leven der Leidsche Broodfabriek rele
veerde en den heer Bos voor zijn ver
der leven alles goed toewenschte.
Jubileum Juffrouw-Maashofje..
Ter gelegenheid van het zilveren ju
bileum van het Juffr. Maashofje zal
het bestuur morgen, 2 Juni, des na
middags van 4 tot 5 uur in de bestuurs
kamer recipieeren. Op dezelfde plaats
zal des avonds het jubileum worden
herdacht in een samenkomst voor re
genten en oud-regenten.
Lammeren-treinen.
Waar thans weer de tijd is gekomen
voor den grooten lammeren-aanvoer
uit Texel, Groningen en Friesland, zul
len de Nederlandsche Spoorwegen op
Dinsdag en Vrijdag, zoolang de lam
meren-aanvoer duurt, speciale vee-
treinen laten loopen voor het vervoer
van lammeren.
Voorheen was dit niet gebruikelijk
en werden de lammeren voor het mee-
rendeel aangevoerd per schip. De reis
duurde dan echter veel langer, en het
gebeurde dan nog al eens, dat de die
ren het onderweg door het gemis aan
drank, voedsel en ruimte, niet al te
best hadden.
Daaraan zal dus nu gelvJ ">ig een
eind worden gemaakt.
Gemeenteraad.
De eerstvolgende vergadering van
den gemeenteraad zal waarschijnlijk
worden gehouden op Maandag 14 Juni
a.s.
Leidsche Spaarbank.
Bij de Leidsche Spaarbank is in de
maand Mei ingelegd f 321.497.12 en te
rugbetaald f 232.436;56, terwijl 83
nieuwe inleggers zijn ingeschreven en
54 boekjes geheel werden uitbetaald.
Het tegoed der 16747 inleggers be
droeg einde Mei f 5.913.269.65.
Openbare Leeszaal en Bibliotheek
,Renvens".
Nieuwe aanwinsten:
Berg Son. H., Het lachen.
Hoop, J. H. v. d., Zelfverwerkelij
king in mensch en gemeenschap.
Werner, E. T. Chalmers My
then en legenden van China. II.
Oberman, H. T.. Keur uit de let
terkundige nalatenschap.
Het NieuweTestament voor lee
ken leesbaar gemaakt door H. Bakels
Het Evangelie naar Mattheus;
vert, en van aant. voorzien, door H.
Gort.
Blok, P. J., Frederik Hendrik,Prina
van Oranje.
Gelder, H. v., Algemeene Geschie
denis. IV.
L o o s j e s, A., Sprokkelingen in Ne
derland. B. Serie VHX.
N i c o 11 i e r, J. Zwitserland
Ritteir Jr., P. H. Het land van
wind en water.
Steindorff, G., Aegypten in Ver
gangenkeit und Gegenwart. 3
Richmond Brown, Lady, Oy
reis naar het onbekende.
Hielscher.wDie ewige Stadt
Elout, C. K., Indisch dagboek.
Grubaluer, A., Celebes.
Kohier, H. J., Habinsaran
Webb, S. en Beatrice Webh.
Dertig iaren 18901920.
Meuien, P. v. d., De waarheid om
trent het Amerikaansche alcoholverbod
Eernatman, J. P. A., Jeugdbewe
ging in Nederland.
Oosterlee, P., Over de phantasie
in het kinderleven.
Sno eek Henkemans, O., Mogen
wh spreken?
Stegenga, A z n., P., Opvoeding en
waarheidszin.
Kohnstamm, P., De nieuwe school
Polak, Anna, Ons Meisjesvakon
dèrwns.
R 0 b ij n s, H. J„ Stereometrie vooi
voorber.'H. O.
Telman, T., Het orgel.
Gelder, J. J. de, Barth van dei
Helst.
Busch, W., Verscheidene werkjes
Wol ter s, M. F. J., Verschijnselen
uit het leven der Ned. Taal.
Bastiaanse, F., Overzicht van de
ontwikkeling der Ned. Letterkunde. 111.
Winkel, J. te, De ontwikkelings
gang der Ned. Letterkunde. IIII.
Brink, J. ten, G. A. Bredero.
Querido, Is., Meditate over lite
ratuur en leven.
Couperus, L., Proza.
Simons-M e es, J 0 s i n e A., Droom
spiegel.
Wirth, J. L. Th., Een eeuw kia
derpoëzie 1778—1878.
Breevoort, Johanna, Om het
recht, om het geluk.
Br
V
lis.
Hille^Gaerthé, C. M. v., In de
Lente.
Jong, A. M. de, Een kluchtige Zo
merreis.
Pé til Ion, Willy, Huismusch.
Reyneke van Stuwe, Jeann^
Succes. a
Sinclair, F. de, Een prijsvraag in
de hel.
Vries, T. de, Friesche Sagen,
Zeggelen, Marie v., Marianne
Hoogland.
Frenssen, G., Lütte Witt
G a n g h 0 f er, L., De dorpsaposteL
Hamsun, K„ Kinderen van hun tijd.
Taylor, G., Antinaüs.
Sand eau, J.. Sacs et parcheminv
Fowler, Ellen Th., The Farring
dons.
Mac laren, J„ Afterwards.
Stevenson, K. L., The Master of
Ballantrae.
Webster, J. The wheat princess.
Berend, Alice, Matthias Senfa
Verlöbnis.
Die Reise des Herrn Sebastian
Wenzel.
Blunck, H. F., Peter Ohle's Schat
ten.
Bruun, L., Van Zanten's Abenteuet
He er, J. C., Tobias Heider.
Hesse, H., In der alten §pnne.
Schün ist die Jugend.
Keller, P., Ferien vom Ich.
Waldwinter-
t, om het geluk.
ruggen, Carry v.. Avontuurtjes
al fan tin, M. C., Via Triumpna
Belangrijkste nieuws in dit Huil t
Binnenland.
Het bezoek van de Koninklijke Fa
milie aan de Hoofdstad.
Ond-minister Aalberse over de toe^
komst der sociale wetgeving.
Het congres van de Inwendige zen
ding te Rotterdam.
Buitenland
Pilsoedski weigert zijn benoeming
tot president der Poolsche republiek
te aanvaarden.
Moscicki is tot president van Polen
gekozen.
In Portugal zijn de revolutionairen
meester van het land. Het kabinet ls
afgetreden, en Cabecades zal pen nienw
vormen.
De Britsche regeering wil bnitenL
kolen doen invoeren.
Een overeenkomst tnsschen Turkije
en Irak.
'Keilarmann, B., De neunte No
vember.
Die Heiligen.
Kuhn, A., Sagen. Gebrauche und
Marchen aus Westfalen.
Mann, Th.; Herr und Hund.
Der Kleine Herr Friedemann.
-Tonio Kröger.
Das Wunderkind.
Rose, Felicitas, Heideschulraeia
ter Urde Ifarsten.
Speckmann, D., Heidjers Heim
kiehr.
Thoma, Tante Frieda
Zahn, E., Frau Sixta
De heer J. B. H. Grotenhuis, se
cretaris-penningmeester van den Chr»,
Metaalbewerkers'bond, herdacht heden
dat hij voor tien jaaf tot vrijgestelde
van d^zen bond werd benoemd De ju
bilaris ontving verschillende bewijxen
van belangstelling, waaruit bleek hoe
zeer zijn werk wordt op prijs gesteld.
Men maakt er ons opmerkzaam
op, dat het geval van bedreiging, waa*
bij tegen Jan L. proces-verbaal opge
maakt werd niet in het gebouw van
het Leger des Heils, doch in dat van
het Ned. Leger des Heils is voorgeko
men. x
Vriendenhanden hebben in den
afgeloopen nacht een bewoner van da
Witte Singel, den heer B„ een attentie
bereid, door voor de deur van zijn wo
ning een vat teer, dat voor de wegvor-
betering bestemd was, te laten leegp»
loopen, zoodat vanmorgen de bewonera
hun weg moesten nemen door de on
gemakkelijk te verwijderen teermassa
BINNENLAND.
DE KONINKLIJKE FAMILIE IN DB
HOOFDSTAD.
De hevige regen van Zondag was oor?
zaak, dat de voorgenomen groote rij
toer op aandrang van Burgemeester
de Vlugt werd afgelast.
De Koningin die voor geen klein ge
rucht vervaard is, bad daar aanvan
kelijk geen ooren naar, maar tenslotte
gaf ze toch toe. Motorwielrijders stel
den het wachtende publiek met het
besluit in kennis.
Inplaats van de groote rijtoer werd
toen een kort bezoek gebracht aan het
Heimans-diorama en het Aquarium.
Maandagmorgen was het weer ge
lukkig wat opgeklaard, zoodat het
programma zonder stoornis kon wor
den afgewerkt.
Als altijd op den Dam weer veel be-
belangstelling. De eerewacht met da.
stormhelmen op, presenteerde het ga-
weer, het carillon speelde, en de stoet
zette zich in beweging. Dezen keer wa
ren verschillende buurten voor den rit
fekozen, waar de Koningin, voor zoo-
er wij weten, nog nooit doorgekomen
was Na over verschillende grachten ta
hebben gereden, kwamen zij in de Hu-
go de Groot- en Kinkerstra atbuurten.
Bij de Gereformeerde Ziekenverple
ging, in de Ter Haarstraat, hield het
koninklijk rijtuig even stil. Een doch
tertje van den geneesheer-directeur,
dr. De Bruine, bood bloemen ahn. Daar
stonden verder de verpleegzsters op
gesteld, en vóór de geopende ramen
waren verschillende patiënten in hun
bedden geschoven. Voor een school or
naast stonden de kinderen met vlag*.
getje8 en met oranje-sjei pen getooid,
luid hoera roepende, nadat eerst het
„Wilhelmus" was gezongen.
In de Nic. Beetsstraat, waar een
brandweerpost gevostigd is, waren
buiten het gebouw de mannen aanga-
treden, terwijl de alarmklok luidde.
Inmiddel waren de scholen uitge
gaan en kon men overal groepjes Juy
