CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Gil mm bestaa' »if TWEE Bladen.
7d* JAARGANG
DINSDAG 18 MEI 1926
NUMMER 1824
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per weekf 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advert en tiën per regel 22'/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tariei
Bij contract, belangrijkeredactie.
Kleine advertentiSn bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
EERSTE BLAD.
7 ue ze.es van Bloembollencultuur
Uisiijuoii liet Hoofdbestuur der Alg
Ver. voor Bloembollencultuur oor
spronkelijk van meening was, dat een
verdere uitwerking van zijn plannen
overbodig was, en men de leden, on
danks de zeer nu ,ere mededeelingen
over bet „plan '-Haarlem, wel over de
ze kwestie kon laten beslissen, zijn de
het.cn blijkbaar later toch van mee
ning veranderd.
In de beide laatste nummers va<i
Bloembollencultuur worden tenminste
nadere piededeelingen gedaan in het
nummer van 14 Mei vindt men zelfs
een kaart van het terrein, waarop het
oog is gevallen.
De leden zijti nu in alle geval in
staat eenigszins een vergelijking te
maken tusschen de beide plannen.
üf deze vergelijking echter ten gun
ste van Haarlem uit za] vallen wagen
we te betwijfelen.
In de eerste plaats is het te Haarlem
beschikbare terrein maar ruim half
zoo groot als het terrein, dat door Uil
men wordt aangeboden. Hier mag men
niet licht overheen loopen. Waar
een gebouw.gesticht moet worden dal,
naar we hopen, ook voor de volgende
geslachten dienst zaldoen, is het
noodzakelijk de zaak zoo ruim en
royaal mogelijk op te vatten.
De grootste teleurstelling in het
plan Jhaarlém is echter wei dat het te
Haarlem beschikbare terrein aan alle
kanten door huizen is ingesloten.
Wij hoopten, dat het nieuwe gebouw
zou worden een monumentaal
geheel, een sieraad voor de Bloem
bollenstreek, en een steeds sprekende
reclame voor het vak.
Indien het plan van het Hoofdbe
stuur aangenomen wordt, zal men
echter met alleen maar een monu
mentale poort tevreden moeter.
zijn. Het gebouw zelf zal van den open
baren weg niet eens te zien zijn.
Wij gelooven niet, dat de meer
derheid der leden dit, evenals het
Hoofdbestuur, een voordeel zal achten.
Als het Hoofdbestuur twijfel oppert
of de f 25.000 van liet Krelagefonds wel
beschikbaar kunnen worden gesteld
voor een gebouw' dat niet in Haarlem
wordt Touwd, achten we dit tamelijk
kleine politiek. Toen het Hoofdbestuur
destijds zelf een plan had om in Heem
stede te bouwen, dus ook niet in
Haarlem, hebben we van deze bezwa
ren nooit iets gehoord.
Trouwens, de meeste critiek, die
door het Hoofdbestuur op het plan
Hillegoni wordt uitgebracht wekt
eenigszins den indruk dat de heeren
„vele vonden hebben gezocht".
Voor ieder mensch staat toch wel
vast, dat de cijfers van een begroo
ting slec-ht's begroot kunnen wor
den. Dat dit ook met het plan Hillegoni
het geval is, is voor het Hoofdbestuur
echter één van de groote bezwaren. De
heeren zelf geven echter in het geheel
geen cijfers.
Het oorspronkelijke plan van de
Commissie uit den Bond van Bloembol
lenhandelaren was het gebouw, zoo
dra dit klaar zou zijn, over te dragen
aan een „Mij. tot beheer van het Cen
trale gebouw voor het Bloembollenbe-
drijf". Ook was in de begrooting een
bedrag genoemd dat jaarlijks door de
Alg. Ver. voor Bloembollencultuur zou
moeten worden betaald.
Nadat op deze punten door het
Hoofdbestuur aanmerking was ge
maakt, werd voorgestel'd het gebouw
aan te bieden aan de Alg, Ver. voor
Bloembollencultuur, en het bedrag
dat jaarlijks door deze vereeniging zou
moeten worden opgebracht met f 4000
te verblinderen.
Dit kan toch een zeer royale tege
moetkoming worden genoemd, maar
nu komt het Hoofdbestuur weer met
andere bezwaren, n.l. dat het zeer
moeilijk is zich een denkbeeld te vor
men van de werkelijke beteekenis van
de aanbieding van den Bond.
Het wil ons voorkomen, dat het
Hoofdbestuur zich werkelijk niet vee!
moeite had behoeven te getroosten om
zich deze „werkelijke beteekenis'1 eigen
te maken.
Wij willen nog opmerken, dat het
Hoofdbestuur zich nog wel eens ern
stig af mag vragen welk plan de mees
te werkelijke sympathie van de leden
heeft. De stemmen niet tellen maar
wegen, gaat niet op. Maar toch mag
men bij een zaak als deze wel overwe
gen, dat het wel iets beteekent als een
aantal leden eener ver., zooveel daad
werkelijke sympathie voor een plan
hebben, dat ze bereid zijn hiervoor
f 50 000 te geven uit eigen zak.
In het algemeen willen we hier nog
aan toevoegen, dat we steeds gehoopt
hebben, dat het Centrale Gebouw de
xetel zou worden van het geheele
bloembollenvak, waarin alle vereeni-
gingen en organisaties die op dit ter
rein werkzaam zijn een onderdak
zouden vinden.
Het stelt ons teleur dat van een
streven in deze richting in de hou
ding en in de plannen van het Hoofd
bestuur niet veel merkbaar is.
V Christelijke Kweekschool.
Gaarne vestigen wij de aandacht op
den oproep van het bestuur der Chris
telijke Kweekschool te Leiden inzake
ie aangifte van leerlingen.
Dit schijnt ons te meer noodig, nu den
laatsten tijd van verschillende kanten,
in verhand met den onderwiizersover-
vloed op de ouders aandrang is uitge-*
oefend om hunne kinderen niet voor
de school te bestemmen.
Nu is er ongetwijfeld op dit oogon-
blik een teveel aan onderwijzers.
Er zijn tal van geslaagden die nog
tevergeefs naar een betrekking zooken
Dit is echter niet een verschijusel
dat men speciaal in de onderwijzers
wereld aantreft.
Het aanbod van werkkrachten over
treft in schier alle vakken de vraag.
De vraag kan zelfs gesteld of naar
evenredigheid het aantal werklooze
onderwij'ers buitengewoon groot is.
In elk geval behoeft de tegenwoordi
ge overvloed geen reden te zijn om de
opleiding stop te zetten en jongens en
meisjes die daarvoor in de termen val
len niet naar de Kweekschool te zen
den.
Wanneer de toestanden zich een
weinig ten goede wijzigen, en net
vende leerjaar wordt ingevoerd, kun
nen al dadelijk tal van candidaterieen
plaats vinden.
Onze scholen mogen in de toekomst
niet van goede leerkrachten worden
bi roof d.
Opleiding blijft noodig.
En daarvoor biedt de Christelijke
Kweekschool te Leiden, die onder de
eminente leiding van den heer Schaap
haar goeden naam, die zij sinds jaren
heeft weet hoog te houden, een uitne
mende gelegenheid.
Daarom wekken wij ouders er op
voeders op, aan den oproep van liet
Besluur ernstig aandacht te schenken
en in geval van twijfel zich met den
Directeur te verstaan.
V Ons mooie Kooipark.
Een eigenaardig incident deed zich
Maandag in den Leidschen Gemeen
teraad voor.
Toen de heer Zuidema het verzoek
van de Geref. Schoolvereeniging tot
medewerking aan de stichting van 'n
school xaan de Driftstraat verdedigde,
interrumpeerde de heer Dubbel de man;
„Zeg maar dadelijk dat jullie de school
in on9 mooie Kooipark wilt hebben.
„Ons mooie Kooipark."
Van Soc. Dem. zijde schijnt men dit
park dus als een eigen afgesloten ter
rein te beschouwen, dat niet door de
stichting van een Christelijke School
mag worden ontsierd.
Het Kooipark te goed <en te rood orn
daar 'n Christelijke School te stichten.
Voor het Bestuur der Geref. School
vereeniging een reden te meer om aan
zijn oorspronkelijke plan vast te hou
den En voor B. en W. een aansporing
om de gevraagde medewerking te ver
leen en.
Aan opvattingen als door het socia
listische raadslid geuit, mag geen voet
worden gegeven.
Ons mooie Kooipark" mag niet of
ficieel als rood gebied worden gestem
peld. Ook daar zelfs daar moet plaats
zijn voor een Christelijke School.
STADSNIEUWS.
De heer A. L. L. Gathier.
De heer A. L. L. Óathier, hoofd der
Chr. School aan het Noordeinde, die
sinds geruimen tijd ziek i9 en eenige
weken in het Diaconessenhuis ver
pleegd is, heeft daar een ernstige ope
ratie ondergaan. Gelukkig is hij thans
weer in zooverre hersteld, dat hij bin
nen enkele dagen deze inrichting
hoopt te verlaten. De patiënt moet
evenwel voorloopig nog rust houden.
Prof. Dr. H. T. de Graaf.
Bij Kon. besluit van 12 Mei is dr.
H. T de Graaf, Nederlandsch-Herv.
predikant te Zutphen en bijzonder
hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit
te Utrecht, benoemd tot gewoon hoog
leeraar aan de Rijksuniversiteit te
Leiden in de faculteit der godgeleerd
heid, om onderwijs te geven in de en-
cyclopaedie der godgeleerdheid, de
geschiedenis der leer aangaande God
en de zedenkunde.
Prof. de Graaf is de opvolger van
Prof. Dr. K. Th Roessingh, die verle
den jaar overleed.
De nieuwe hoogleeraar werd gebo
ren in 1875 en was achtereenvolgens
predikant der Ned. Herv. Gemeenten
te Marrum (1900'07), Veenhuizen
('07'12), Sneek ('12'20) en Zutphen
(sedert '20).
Leidsche Exploitatie-maatschappij.
In de heden gehouden vergadering
van aandeelhouders van de Leidsche
Exploitatie «Maatschappij van Onroe
rende goederen zijn de balans- en de
verlies- en winstrekening goedgekeurd
en is het dividend over het afgeloopen
boekjaar bepaald op 8 Yi pet. (als vorig
jaar).
Mr. M. E. J. M. H. Bolsius werd als
commissaris herkozen.
De Leidsche Winkelstand.
Hedenmiddag om twee uur is in het
pand Hoogewoerd 103, waar voorheen
de banketbakkerij van de fa. Cannoo
en Zn. gevestigd was, een nieuwe zaak
geopend, die uitsluitend is gewijd aan
den verkoop van stofzuigers. Onder
nemer is de heer J. Swier Jr. die
reeds eenigen tijd een bloeiende zaak
heeft in de L. Houtstraat in den Haag.
Het is zijn bedoeling niet slechts op
te treden als vertegenwoordiger van
enkele speciale merken, doch om alle
goede soorten ,in allerlei vorm en
prijs in den handel te brengen. Tevens
wordt de aankoop van de duurdere
exemplaren gemakkelijker gemaakt,
doordat gebruikte stofzuigers tegen
vergoeding van de waarde kunnen in
geruild worden. Het is dus duidelijk,
dat iemand die over aanschaffing van
een stofzuiger denkt hier wel kans
heeft om naar 'genoegen te slagen.
Wat het pand betreft deed de heer
Swiel* een goede keus, en hij richtte
het ook prettig in. De oorspronkelijke
winkel is ingericht als toohkamer,
waar de diverse stofzuigende machi
nes in al hun verscheidenheid staan'
opgesteld.
Het geheel maakt een goeden in
druk. Daarnevens zal de etalage nog
een uitbreiding ondergaan, waardoor
ook naar buiten de expositie volledi
ger zal worden.
Waar de stofzuigers bij onze stof-
hatende huisvrouwen nog wel veel
opgang maken zal, wenschen wij den
heer Swier een flink debiet daarin
toe. Het succes van de eerste dagen
'was, naar wij hoorden, al zeer bemoe
digend.
Voor verdere bijzonderheden raad
plege men de advertentie-rubriek.
40-jarig jubileum A. Erades Sr.
De heer A. Erades Sr. van wiens 40-
jarige werkzaamheid als eerste be
diende in de Stadsgehoorzaal wij reeds
eerder melding maakten, heeft giste
ren, den dag waarop de herdenking
was bepaald, veel belangstelling mo
gen ondervinden.
Zooals reeds gemeld werd. had de
burgemeester hem persoonlijk reeds
gecomplimenteerd bij de overhandi
ging van de eere-medaille in zilver,
van de huisorde van Oranje Nassau.
En op de receptie gistermiddag in de
Stadsgehoorzaal kwamen weer velen
een bewijs geven van hun sympathie
voor den populairen oberkei In er.
Hij werd o.m. toegesproken door'den
tegenwoordigen pachter van het buf
fet der Stadsgehoorzaal, den heer W.
F. van Ingen Schenau. Gedurende de
12 jaren dat ik pachter ben, aldus de
heer v. I. Schenau (en deze is de 5de
pachter dien de heer Erades dient),
hebt ge onze belangen steeds op de
meest loffelijke wijze behartigd.
Als een tastbaar bewijs van zijn
waardeering bood de heer v. I. Sche
nau den jubilaris ten slotte een be
drag in enveloppe aan, en namens den
bond van hotel, restaurant en café-
personeel de gouden draagmedaille
voor ijverige en trouwe plichtsvervul
ling. De jubilaris toonde zich zeer er
kentelijk voor de waardeerende woor
den tot hem gericht, en zei met genoe
gen zijn plicht te zullen blijven doen,
zoolang hem de kracht daarvoor ge
schonken wordt.
De heer G. de Jong sprak daarna
den jubilaris toe namens het perso
neel der Stadsgehoorzaal en bood hem
namens de collega's een fraaie hang
lamp aan.
Verschillende vereenigingen hebben
zich op de receptie laten vertegenwoor
digen, o.a. ook de L.A.W.E.T. en 'de
commissie voor de Volksbijeenkom-
sten. Namens de laatste werd den ju
bilaris eveneens een bedrag in enve
loppe ter hand gesteld. Ook tal van
particulieren kwamen den heer Era
des gelukwenschen.
Een fraai cadeau gewerd hem ook
van de zjjde zijner kinderenf die hem
een portret in olieverf aanboden van
hemzelf en zijn overleden echtgenoo-
te. Zonder twijfel zullen vele ingeze
tenen daarin belang stellen. Hun zij
medegedeeld dat het portret eenige
dagen is te zien in den kunsthandel
Bonten, Noordeindq.
Jan Steententoonstelling.
Het beschermheerschap van )Ie Jan
Steententoonstelling is door Z. K. H.
Prins Hendrik aanvaard.
Gisteravond is van een rijwiel,
dat in de gang van de leeszaal Reu-
vens stond, het rijwielbelastingplaatje
ontvreemd.
Uit het voortuinje van een wo
ning aan den Morschsingel is gisteren
het rijwiel van den heer C. B. ont
vreemd, dat daar tijdelijk onbeheerd
stond. -y
Tot collectrice van de Ned. Staats
loterij alhier is met ingang van de
442ste loterij benoemd Mevr. Wed. F.
J, A. Vos de Wael, geb. baronesse de
Bouman de Rycholt, te Oegstgeest.
BINNENLAND.
Minister Slotemaker de Bruine in
Drente.
Omtrent het bezoek, dat de minister
van arbeid, handel en nijverheid, prof.
Slotemaker de Bruine, Vrijdag en Za
terdag aan Drente heeft gebracht, ver
gezeld door den directeur voor de
volksgezondheid, mr. Lietaert Peerbol
te, en den directeur der arbeidsbemid
deling en werkloosheidsverzekering,
den heer Folmer, wordt nader gemeld:
De minister liet zich Vrijdag door
verschillende personen ten provincie
huize te Assen omstandig voorlichten
omtrent de volksgezondheid, den toe
stand op woninggebied en den alge-
meenen toestand, speciaal in de veen-
streken van Drente, en daarna t,ad
een langdurige bespreking met het col
lege van Gedeputeerde Staten plaats.
Zaterdag maakte de minist'r een
tocht naar den Zuid-Oosthoek van
Drente waarbij enkele ontginningen
van de N.V. Ontginnings-Maatschappij
het Lantschap Drenthe, de voorbeeld
tuin en een tuin van een der leden
der Tuinbouwvereenigïng ijpes Nostra
te Nieuw-Amsterdam, ü:l buurthuis
te Zwartemeer en de keeten-nederzet-
ting te Emmerschans werien bezoiht.
Deze tocht werd o.m. meegemaakt
door den commissaris der koningin in
Drente, den inspecteur der volksge
zondheid, dr. Tuntler en den inspec
teur der rijkswerkverschaffing
Met den avondsneltrein keerde de
minister naar Den Haag terug.
Het verdrag met België.
Het Nederl. correspondentiebureau in
Den Haag meldt:
Naar wij vernemen hebben thans de
onderhandelingen met de Belgische
regeering naar aanleiding van het ge
sloten verdrag haar beslag gekregen
en kan ook de onderteekening van het
tractaat met Engeland en Frankrijk,
waarin het vervallen van de collectie
ve tractaten van 1839 wordt vastgelegd
worden tegemo/t gezien.
De ondervoeding in Drente.
Op de vragen van het Kamerlid Ke
telaar betreffende het instellen van
een onderzoek naar den gezondheids
toestand der schoolkineren in de Drent
sche venen heeft de minister van Ar
beid, de heeip Slotemaker de Bruine
thans geantwoord.
De minister zegt, dat hij met groote
aandacht kennis heeft genomen van
den bedoelden uitslag, waarbij hij zich
echter niet verhelen kon, dat het rap
port den indruk maakt, van nadere
toetsing te behoeven, zoowel van de
gebruikte normen als van de gevolgde
methode.
Een volledig onderzoek, als ge
vraagd wordt, zegt de minister, zou
zeer tijdroovend zijn en schijnt z.i. ook
minder noodig, waar de hygiënische
toestand in de venen bij voortduring
de aandacht en zorg heeft van het
Staatstoezicht op de Volksgezondheid.
De minister was reeds met die inspec
tie in overleg getreden aangaan Ie een
onderzoek met dugenaamde steek
proeven, met name om een antwoord
te vinden op de vraag, of de betreurde
toestanden als verschijnselen van den
laatsten tijd moeten worden opgevat
dan of zij symptoom zijn van omstan
digheden, die reeds vele tientallen van
jaren in Drente hebben invloed uitge
oefend. Over zulk een onderzoek zal
weldra een beslissing kunnen werden
genomen.
Aan de hand van het op korten ter
mijn te verwachten hierboven bedoeld
rapport, zal de minister ernstig over
wegen, welke maatregelen zullen kun
nen en moeten genomen of bevorderd
worden, voor zoover het zijn Departe
ment aangaat.
,Pro Rege".
Onder voorzitterschap van Ds. L. J.
S. Croesaz van Strijen heeft de afdee-
ling Zuid-Holland van de Nationale
Vereeniging „Pro Rege", te 's-Graven-
hagë, een vergadering gehouden.
In zijn openingswoord bracht de
voorzitter een woord van hulde aan de
nagedachtenis van kapitein jhr. de Sa-
vornin Lohman, in leven voorzitter
van de militaire afdeeling 's Graven-
hage der Vereeniging.
Na een zeer breede discussie werden
Belanorijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Dr. H. T. de Graaf is benoemd tot
hoogleeraar in de godgeleerdheid te
Leiden.
Weder een moderne taal op de La*
gere School?
Het vermenigvuldigingscijfer der
Leidsche inkomstenbelasting blijft ge
handhaafd op 0.9.
De Gemeenteraad van Leiden beslnit
tot medewerking voor den bouw van
een nieuwe Geref. School.
Buitenland
De orde in Polen hersteld. Rataj Ls
president ad interim.
Donderdag zullen de Britsche mijn
werkers over Baldwin's voorstellen be
raadslagen.
De Katholiek Jaspar is in België tot
kabinetsformateur benoemd.
Groote overstroomingen in Noord-
Italië.
de jaarverslagen goedgekeurd. In de
kas is een saldo van rium f 200.
De aftredende bestuursleden, Ds. L.
J. S. Croesaz, Ned. Herv. Predikant te
Strijen, Ds. K. K. Troost, Gerei. Predi
kant te Naaldwijk en sergeant Jansen
te s-Gravenliage werden herkozen.
De afdeelingen Leiden en Schiedam
werden benoemd tot leden van de Com
missie van controle.
Radio-onderwijs voor schippers.
Naar wij vernemen, is tusschen het
Onderw-ijsfonds voor de Binnenvaart
te Amsterdam en den „Hilversum-
schen Draadloozen Omroep" een over
eenkomst gesloten voor het geven, van
onderwijs per radio aan schippers.
Het ligt in de bedoeling, zoodra door
het Onderwijsfonds voor de Binnen
vaart een voldoend aantal radio-ont-4
vangtoestellen aan boord van binnen
schepen is geplaatst, dit onderwijs per
radio, dat üitsluitend schippersvak-
onderwijs zal zijn, aan te vangen.
'Het onderwijs aan schipperskinderen.
Eenigen tijd gelden heeft het Be
stuur van het Onderwijsfonds voor de
Binnenvaart zich tot het Gemeente
bestuur van Amsterdam gewend met
het verzoek toe Ie willen staan, dat
schipperskinderen, die voor het ont
vangen van Lager onderwijs aan den
wal zijn geplaatst, de schippersschool
bezoeken. Hierdoor zou het mogelijk
zijn, dat deze. schipperskinderen, vol
gens het uniform leerplan van het on
'derwijsfonds voor de Binnenvaart, dat
op deze scholen wordt toegepast, in
drie jaar volledig Lager onderwijs ge
nieten.
Naar wij vernemen, heeft de wet
houder van onderwijs, de heer Edu-
ard Polak, heden aan het bestuur van.
het Onderwijsfonds voor de Binnen
vaart bericht, dat ook hij een derge
lijke regeling gewenscht acht en dat
daarom tegen de inwilliging van het
verzoek geen bezwaar bestaat.
De schipperskinderen, die te Am
sterdam aan den wal wonen voo^ het
ontvangen van Lager Onderwijs, zul
len in het vervolg de schippersschool
kunnen bezoeken, indien zii in het be
zit zijn van een verklaring van het on
derwijsfonds voor de Binnenvaart flat
het inderdaad schipperskinderen zijn.
Weder een moderne taal op de Lagere
School.
Naar gemeld wordt, is binnen be
trekkelijk korten'"tijd de indiening van
een wetsontwerp te wachten- tot wijzi
ging van de Lager-Onderwijswot, waar
bij aan de gemeentebesturen de be
voegdheid zal worden verleend, het
ondqrwij9 in een der moderne talen
in het leerplan der lagere scholen op
te nemen.
Het betreffende wetsvoorstel verkeert
op het oogenblik reeds in een verge
vorderd stadium van voorbereiding.
Koude en warmte in Europa.
De filiaal-inrichting van het Kou.
Ned. Meteorologisch Instituut meldt
ons:
De tegenstelling in temperatuur was
en is gisteren en vandaag over het vas
te land wel bijzonder groot. Terwijl in
West-Europa, te weten Nederland,
België, Frankrijk, West-Duitsehiand
en Engeland de temperatuur van 3 tot
7 gr. C. onder normaal was en is, be
droeg en bedraagt de positieve aiw ij
king temperatuur over het gebied
Dresden, Danzig, Swinemünde en Bres
lau tusschen 6 en 9 gr. C. in het Wes
ten laagste temperatuur van 4 gr. d,
in het Oosten een hoogste van 19 gr. C.
des voormiddags te 7 uur zonnetijd.