CHRISTELIJK DAGBLAD voorLETDFN F.N OMSTRFKW I ADVERTENTIE-PRIJS
het Communisme in Indië
7d* JAARGANG
VRIJDAG 7 MEI 1926
NUMMER 1818
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaalf 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Oil nummer beslaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
LEIDSCHE COURANT
II.
De Regeering teekent den toestand
op het eind van 1923 als volgt:
„Zoo zien we dus op het eind des
jaars de communistische voorgangers
op Java werkzaam in dubbele rich
ting. Naar den eenen kant in de P.K.
I (PerserikaLan Kommunial India of
vrij vertaald Indische Communistische
Vereeniging.), vervolgen zij hun oor
spronkelijke taak, ijverig in woord en
geschrift voor het Communisme naar
Moskousch program, aankondiging
van een hetere wereldorde; in andere
banen loopt hun arbeid in de Sarekat
Rajat, gericht op verzameling van on
tevredenen, van teleurgestelden, niet
het minst van de intellectueele werk
loozen, een navolging min of meer en
een vervanging van de plaatselijke
Sarekats Islam.
Wie de balans over het afgeloopen
Jaar opmaakt moet erkennen, dat de
aanhang en invloed der communisten
in vele streken gewassen zijn: de klap
te Madioen hun toegediend heeft hen
opgedreven in grooter en wijder acti
viteit. Doch om zuiver te wegen is
juiste onderscheiding vereischt tus-
schen woord en daad. Het was vroe
ger al zaak indachtig te wezen,, dat
het communisme hier zijn ware
doordrenkte belijders alleen vond
onder de enkele Europeesche com
munisten en wellicht onder
de Inlandsche voormannen, die
in Europa in de leer zijn geweest,
doch dat voor de groote massa der
stadsproletariërs verbetering van ei
gen lot en een onbepaald verzet te
gen politieke en economische over-
keersching hier te lande den hoofdin
houd hunner communistische gevoe
lens uitmaakten men g^nke aan
Darsono's deceptie te Soerabaja;
«iie divergentie tusschen leer en leven
treedt sedert de verbreiding van de
Sarekat Rajat nog scherper aan het
licht en men hoede zich die verjongde
Sarekats Islam overijld te beschou
wen als even zoo vele forten van com
munisme. Groote behoedzaamheid zij
jetracht in het gebruiken voor Oos-
tersche toestanden van Westersche
woorden en benamingen: Russisch en
A-ziatisch bolsjewisme zijn niet te ver-
>enzelvigen, en wie zich in de huidi
ge omstandigheden hier te lande
communist noemt, is het daarom
nog niet. Want het zijn niet de uit
Rusland op de lippen overgenomen
leerstellingen, die de Sarekat Rajat
Ingang doen vinden; maar die volks-
vereeniging trèkt, dikwijls zelfs ster
ker dan vroeger de Sarekat Islam,
omdat bij haar ronduit, in gepeperde
taal. uiting wordt gegeven aan ver-
Dittering en wantrouwen tegen, aan
teleurstelling over de Regeering, het
bestuur, de ondernemers, de Wester
lingen allen samen, voor zoover ze
niet als communist aan de eigen zijde
staan omdat de leiders daarmede
Ie verwachting wekken, dat zij krach
tiger voor de zioh verongelijkt voelen
den zullen optreden ook omdat de
ze vereeniging een beter geldelijk be
leer voert en over meer fondsen be
schikt dan vroeger de locale Sare
kats Ï9lam.
Moet men van de P. K. I. zeggen,
lat zij planeert boven de groote mas
sa, de Sarekat Rajat staat daar mid
den in, zij is gelijk de oude Sarekat
Islam als wier opvolgster zij optreedt
een brok „Inlandsche beweging", dit
maal onder communistisch toezicht,
waarin de leiders opkomen voor
lagelijksche locale grieven der mas-
»a, uiting geven aan hare bezorgd-
leden, formuleeren het verzet en de
in tevredenheid, die zij in de massa
waarnemen. De Sarekat Rajat toont
)ok hierin overeenkomst met de Sa-
ekat l9lam van vroeger, dat zij vaak
jpleeft, waar onrust is of gegriefd-
ïeid, van zich laat merken, zoolang
lie toestand voortduurt, en vervol-
zens weer terugzakt naar latent be
staan wanneer de oorzaken der op
flikkeringen opgehouden hebben te be
«taan."
Hiermede had de regeering naar 't
>ordeel der beste kenners van de toe-
na, id juist geweekend waar het om
<aat, Het is wel niet de zuivere Mos-
iousche theorie, maar niettemin de
litingen van revolutionair verzet on-
ler communistische leiding.
De heer Cramer moge dan al ge-
ijk hebben, dat de communistische
ictie op Java (hij doelde hier op de
Sarekat Rajat) andersoortig is dan
iie van Moskou ook de heer Scheu-
•er wees terecht er op, dat de Com
munisten zich trachten meester te
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Posigiro 58936
Postbox 20
maken van deze in den grond natio-
rialisliscbe stroomingen.
Het is gewenscht om hier even dui
delijk te maken, het verschil tusschen
de Sarekat Islam en de Sarekat Ra
jat en het ontstaan der laatste te be
lichten.
Hoewel taalkundig misschien niet
geheel juist, heeft het woord Sarekat
in Indië de beteekenis gekregen van
ons woord Partij". Men spreekt op
politiek terrein van Sarekat en op an
der vereenigingsterrein doorgaans v.
Perserikatan. De Sarekat Islam was
al zoo, zooals hii zich noemde, de Is
lamitische Bond, (Partij). Het woord
Rajat heeft een beteekenis, die bena
derd wordt in onze uitdrukking volks
partij maar dan weer in den zin van
alle bevolkingsgroepen omvattend.
Onder de Rajatters kunnen dan ook
evengoed Westerlingen en vreemde
Oosterlingen als Inlanders voorkomen
Hoewel dit mogelijk een enkele maal
het geval zal zijn, bestaan de meeste
Sarekat Rajat organisaties toch uit
sluitend uit Inlanders.
V Het conflict in Engeland.
Met gespannen belangstelling volgt
heel de wereld het groote arbeidscon
flict, dat thans in Engeland is uitge
broken en dat ook ver buiten de gren
zen van dit land zijn invloed doet go-
voelen.
Terwijl overal propaganda wordt
gemaakt voor de ontwapening en te
gen het gebruik van „de wapenen der
barbaren" is bier een eet.
oorlog uitgebroken die vermoedelijk
een onnoemelijk aantal slachtoffers
zal maken en waardoor de maatschap
pelijke ellende in niet geringe mate
zal worden vermeerderd.
Deze staking is van temeer beteeke
nis omdat zij een politiek karakter
draagt.
Het eigenlijke conflict heeft betrek
king op de mijnen, maar doordat het
comité der vakvereenigingen aan de
regeering een ultimatum stelde, heeft
het een algemeen karakter gekregen.
Wenschte de Regeering aan de ge
stelde eischen niet te voldoen, dan zou
de staking voor de z.g. vitale bedrijver
de mijnen, de transportbedrijven, enz.
worden afgekondigd.
Dat men zich tot deze bedrijven be
perkte is louter een kwestie van tac
tiek.
Daar de noodige grondstoffen en
ook de drijfkracht ontbreekt, zullen
ook de andere bedrijven moeten vol
gen.
Het werk ligt dan wel stil, maar de
betrokken arbeiders zijn dan geen sta
kers, maar werklooZen, die recht heb
ben op werkloosheid9uitkeering, waar
door zij niet ten la9te van de stakings
kassen komen.
Omtrent het resultaat van dit con
flict valt nog weinig te zeggen, maar
de algemeene verwachting is, dat de
Regeering het pleit zal winnen.
En dat is ook te hopen.
De bedoeling is toch geen andere
dan de Regeering te dwingen, zich Ic
schikken naar de eischen van het vak-
vereenigingscongres, een pogen dat
niet ten onrechte als een misdadige
woeling werd aangemerkt.
Wij hebben hier te doen met een re
volutionair optreden, waaraan de in
vloed van de bolsjewistische leiders
wel niet vreemd zal zijn.
De Regeering heeft dan ook aange
kondigd, dat zij zoo noodig voor dras
tische maatregelen niet zal terug
deinzen.
Het is zeer te hopen, dat de leiders
der arbeidersbeweging spoedig tot ue
erkenning zullen komen, dat inzonder
heid op dit gebied „de wapenen der
barbaren" of wil men het barbaarsche
wapen van de algemeene staking on
gebruikt behoort te blijven.
Volkomen terecht heeft toch nie
mand minder dan MacDonald er de
aandacht op gevestigd, dat een alge
meene staking de arme lieden het
zwaarst treft, de middenklassen al
minder en de rijken het minst van al
len, en dat de klasse die zich zal moe
ten overgeven, dan ook de arme klas
se zal zijn.
STADSNIEUWS.
Vereeniging van Onderwifzers.
(Vervolg).
De voorzitter opende de middag
vergadering met de mededeeling van
den uitslag der bestuursverkiezing (gis
teren reeds vermeld.;
Na tevens te hebben medegedeeld,
dat een telegram was ingekomen van
Prof. Mr. Anema, richtte spr. zich
tot mevr. Prof. v. E ij sin ga, die
zich, bij ongesteldheid van haar
echtgenoot, bereid had verklaard om
hetgeen deze had willen zeggen over
het werk van den Volkenbond, aan de
vergadering over te brengen.
Wii 'hebben u, aldus spr., in deze
laatste 24 uur bewonderd bij uw po
gingen om in deze spreekbeurt te voor
zien, en, gij geeft onze vrouwen een
schoon voorbeeld. Als een blijk van
hulde bood spr. "haar een fraai bou
quet rozen aan (krachtig applaus.;
De spreekster nam haar uitgangs
punt in het z.g. scnandaal van Geneve
het feit n.l., dat eenige staten van de
gelegenheid, oat Dunschland zou wor
den toegelaten tot den >/oliceinbonds-
raad misoruik maakten om te trachten
zichzelf een permanenten zetel te ver
overen, en waarvan het gevolg was,
dat JJuiischland niet kon worden toe
gelaten, dat de conferent.e onverrich-
terzake moest uiteengaan, dat Duitsch-
land zich, getuige nee DuitschRus
sisch tiaciaat, meer naar het Oosten
is gaan oriënteer en en dat de sym-
patme der buiten den raad staande
mogendheden, o.m. van Amen ka voor
den v olk-eubond nog oeduidend is ver
koeld.
Gelukkig zijn de.laatste berichten
uit Genève weer gunstiger. Een zeer
verblijdend feit is de instelling van
commissie van deskundigen voor eco
nomische zaïcen, een uit de reeks van
gunstige resultaten, die gevolgd zijn
op de finaucieeie coinxereiicie die in
het najaar van 1920 te Brussel ge
houden werd, toen de wereld als net
ware bijeenkwam om de balans op
te maken. Van hoe groote beteeke
nis het werk van den Volk en Don d
reeds mocht zijn voor de herstelling
van het eoonomiscne leven, blijkt ook
wel uit het L-awes-plan, welles com
missie, zooals algemeen bekend is,
gaarne de voorlichting vroeg van den
Volkenbond.
De thans geinstallerde commissie
heeft den uiaau van Brussel weer op
gevat om te beginnen aan een voor
ziening van ue economische benoefcea.
Veei is er in de eerstkomende pe
riode te regelen, zooais de internatio
nale rechtspraak, het beheer der oud-
Turksche gebieden, de rechten der
minderheden, de zorg voor verkeer
en volksgezondheid, intellectueele sa
menwerkt ig, t e olkenb nd cur us v.
onderwijzers te Genève en de inter
nationale sociale wetgeving.
Men kent het wereldbeeld van een
60-tai op zichzelf staande staten, ieder
met hun eigen tarieven, eigen bewape
ning, eigen rechtspraak en eigen beias-
ling, alien z.g.n. souverein, en met
eigen welzijn als het hoogste doel.
De wereld, aldus spr.., moet nog,
maar heel spoedig, gewennen aan ae
gedachte, dat zij door de toegenomen
verneersmogelijkheden kleiner is ge
worden en dus op een beperkter ge
bied in vrede leven moet. Anders zul
len wij „ipoedig weer staan voor een
wereldoorlog als die van 1914'18.
De wereld staat voor een zelfde
probleem als indertijd de zeven pro
vinciën der Vereenigde Nederlanden,
die, met hetzelfde geloof en dezelf
de vrijheidsidealen, tot het vormen
van één bond werden geroepen.. Met
erkenning van valksaard en mentali
teit, dient een groote rechtsgemeen
schap te worden gesticht, waarvan Ge
nève de hoofdstad zijn zal..
Spreekster trad daarna in een be
schrijving van de huidige constellatie
van "het bureau van den volkenbond,
met het groote staatsministerie en daar
naast het groote vakministerie, 't inter
nationaal arbeidsbureau, waarbij zij
gelegenheid vond om de schitterende
talenten te laten uitkomen van man
nen als Sir Eric Drummond, Prot..
Lorentz, den voorzitter van de com
missie voor intellectueele samenwer
king; den heer J. Oudegeest en den
econoom Dr. Kruller, en te wijzen
op den invloed van de jaarlijksch bij
een komende assemblee.
Spr. besloot met een opwekking,
onder de jeugd de liefde aan te kwee
ken voor den vrede. Zoodoende zal
ook door middel van het vormend la
ger onderwijs kunnen worden medege
werkt aan het kweeken van een begin
van een beschaafde menschheid".
Een langdurig, warm applaus ver
tolkte de dankbaarheid aer vergade
ring voor de schoone, en door mevr.
v. Eysinga duidelijk uitgesproken rede
De voorzitter dankte mevr. v.
Eysinga hartelijk voor haar optreden.
Naast onze wenschen voor zijn spoedig
herstel, aldus spr., moet ge uw echt-
fenoot de boodschap overbrengen dat
ij u namens ons moet huldigen voor
deze daad (applaus.;
Namens de aanwezige inspecteurs,
dankte hoofdinspecteur K. Brants
daarna voor de uitnoodiging om deze
vergadering bij te wonen. Een ver
gadering in Leiden is reeds een at
tractie. Door het optreden van' Prof.
v. Eysinga beloofde zij een bijzondere
attractie te worden, maar nu was het
een zeer bijzondere attractie, daar de
professorsvrouw het profesorale woord
overbracht. Daarom, geen ongeluk
zoo groot of er is een groot geluk bij.
Wij zullen van deze vergaaering ae
rijkste herinneringen meedragen.
(warm applaus.)
Met een: „vooruit, met God en met
eere" liet de voorzitter de dagverga
dering uiteengaan.
Feestavond.
Reeds om 7 uur begon de feestavond
die de herdenking van het 40-jarig be
staan van de „Vereeniging van Onder
wijzers en Onderwijzeressen in de In
spectie Leiden" moest besluiten, want
een inhoudrijk programma zou wor
den verwerkt. De Gehoorzaal was ge-
üeel bezet met belangstellenden, wat
voor den Inspecteur, den beer Baak,
wel een blijde voldoening moet zijn
geweest. Deze opende de bijeenkomst
met een kort en hartelijk woord van
welkom.
Onmiddellijk daarop werd het po
dium gevuid met de leerlingen der
Christelijke kweekschool, om onder
leiding van hun leeraar, den heer D.
Smiiik een paar mooie liederen ten
gehoore te brengen.
Deze inzet van den avond is boven
allen lof verheven. Wij hébben de
grootste waardeering voor wat de
heer Smink met zijn jongens en meis
jes heelt weten te bereiken, die allen
op een leeftijd zijn variëerend van vlak
vóór tot na de stemovergang, terwijl
bij niemand het orgaan nog vaststaat,
noch den vollen omvang heeft be
reikt. De heer Smink heeft zich door
deze uitvoering doen kennen als een
uitstekend zangpaedagoog, die de jon
ge stemmen sparend toch mooie dyna
mische kleuren in den zang wist te
brengen. Heel veel zorg is besteed aan
voordracht en declamatie. Dat bleek ai
dadelijk uit „Sommernacht" van Niels
Gade en nog mooier, nog fijner, nog in
niger was „De Vesper" van Beethoven.
Hoe teer klonk het „Jubilate, amenl
hoe wonderlijk mystiek, als orgelge-
ruisch en verre klokkenzangen
deed het gedeelte met „bromstem"
aan.
Als toegift gaven de leerl. nog een
geestig door den heer Smink gecompo
neerd Recitatief, waarbij den Inspec
teur geluk werd gewenscht.
Vlak vóór de pauze hoorden we van
betzelfde koor nog twee liederen van
anderen aard, beide mooie composi
ties van Martin Zijderlaan.
Het eerste een „Wiegelied", waarvan
ons bijzonder trof de fijnverzorgde
rhythmiek. En wat hadden de jeugdige
zangers zelf een pleizier van t twee
de nummer „Van 't Visscherken met
zijn geestig gemarkeerde rhythmiek en
wat werd het leuk voorgedragen. De
heer Smink leidde alles met rustig,
weloverwogen artistiek gebaar.
Tusschen deze beide afdeelingcn
koorzang hoorden we in de eerste
plaats boeiende declamatie van Mej.
W. Korswagen. Eerst een episch-dra-
matiscb fragment uit „Lioba" van Van
Eeden. Het trof ons, dat Mej. Korswa
gen niet zoo bijzonder luid sprak, maar
toch door haar welverzorgde stem-
techniek en adembeheerscbing voor
heel de groote zaal verstaanbaar was.
Veel succes bad zij met bet mooie
„Vrede" van Adama van Scheltema en
drie sympathieke gedichten van Alice
Nahon, terwijl „Een Bof' van Top
Naeff wel zeer bijzonder insloeg. Maar
dat kon ook niet anders, want op gees
tige wijze werd hierin aan onderwijs-
menschen duidelijk gemaakt, op wel
ke wijze men onrechtvaardig kan zijn
tegen een afgetrokken leerling, wiens
dwaze antwoorden soms op zeer ver
geeflijke omstandigheden berusten.
Ook kamermuziek werd ons gege
ven.
De heer L. v. d. Woude speelde het
viool-solo „La Cygne" van Saint Saëns
en de beer P. Rink de mooie F-dur-
Romance van Beethoven, beide op het
klavier begeleid door den beer A. de la
Rie.
En ten slotte hoorden we uit een
piano-kwartet van Schubert nog een
Adagio en Rondo, voorgedragen door
de heeren Rink, Heering en Van Sluys,
terwijl de heer De la Rie weer op zeer
muzikale wijze en met rhytbmische
gevoeligheid de klavierpartij vertolk
te.
Na twee uur van dit afwisselend pro
gramma genoten te hebben, was een
half uur pauze niet onwelkom.
Toen wachtte ons de opvoering van
het zangspel in 3 deelen voor Solo,
Koor en Declamatie: „Die Eiskönigin"
een compositie van Victor Hollaendcr.
Leerlingen van de Gemeentelijke
Kweekschool te Leiden hebben zich
onder leiding van den heer J. Oost-
veen, bekend door zijn grooten ijver
inzake de verheffing van den volks
zang, van deze taak gekweten.
„Die Eiskönigin" is een aardige fan
tasie, spelend in Noorwegen en berus
tend op de „Sage van de Ijskoningin'
die we even met de woorden van het
tekstboekje memoreeren.
„Bij het begin van den winter trekt
ze door de landen. De natuur valt bij
haar verschijning in een op slaap
gelijkende verstijving. Hetzelfde
lot treft de menschen, die haar kus
ontvangen: verstard en machteloos
moeten zij haar volgen naar haar rijk
van ijs en sneeuw. Daar moeten zij
blijven in de macht der koningin, tot
eens een onschuldig menachenklnd,
Gewone adrertentiSn per regel 22'/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tariei
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine adTertentiën bij vooruitbetaling
▼an ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
De behandeling van de begroMlng in
de Tweede Kamer.
De herdenking van het 40-jattg be
staan der Vereeniging van Onder wij-
zers(essen) in de Inspectie Leiden.
Buitenland.
De onderhandelingen met de Rif fij
nen zijn afgebroken.
De Dnitsche Rijksdag heeft het voor
stel tot verbeurdverklaring van de ver
mogens der vorsten verworpen. Er zal
das een referendum gehouden worden
De Belgische minister van financiën
Janssen is afgetreden. Het einde van
het kabinet-Poullet schijnt nabij.
De algemeene staking in Engeland
duurt onveranderd voort.
alle gevaar en verleiding trotseerend,
doordringt tot in haar paleis, waar
door de betoovering verbreekt, waarin
de ongelukkigen gekluisterd liggen,
en tevens een einde maakt aan de
macht der koningin".
Dit algemeen gegeven nu wordt aan
de lotgevallen van twee kinderen uit
gewerkt. Het is dus zuiver een sprook
je en dient ook naar den inhoud als
zoodanig beoordeeld te worden.
De heer Oostveen heeft geen gemak
kelijke taak gehad. Zang en samen
zang gaat meestal van actie gepaard
en de medespelenden moeten hun aan
dacht over versbhillende dingen vcr-
deelen ten einde een sluitend geheel
te verkrijgen.
En on9 dunkt, dat men over het re
sultaat redelijk tevreden mag zijn. De
uitspraak en de voordracht der Duit-
sche verzen was goed verzorgd; de ac
tie was levendig; de jongelui waren
vol toewijding. Mooie groepen werden
gevormd, waarbij vooral de belichting
wonderen deed. Met veel bloemen en
veel applaus werden de jonge lieden
gehuldigd.
Toen het spel geëindigd was, stond
de voorzitter al weer op het podium,
om de jonge menschen, maar niet
minder om al degenen dank en hulde
te brengen, die hadden medegewerkt
aan het instuderen, de regie, het klee-
den, enz. Met een woord van dank aan
al de aanwezigen voor hun betoonde
belangstelling sloot hij den mooicn
avond.
Benoeming.
De heer R Zuidema alhier is met
ingang van 1 Sept. benoemd tot Di
recteur-Hoofdredacteur v. „De Zeeuw"
ons Antirevolutionaire orgaan in Zeoi
land.
Neemt de heer Zuidema deze benoe
ming aan, dan zal opnieuw een vaca
ture ontstaan in den Gemeenteraad.
Leldsche Burgerwacht.
De jaarlijksche Algemeene Vergade
ring der Leidsche Burgerwacht zal
gehouden worden in een der zalen van
'tNut op Vrijdag 28 Mei des avonds
8 uur.
Agendat
I. Opening.
2 Notulen der laatste Algemeene
Vergadering.
3. Ingekomen stukken.
4. Jaarverslag 1925 van den ecre«
taris.
5. Jaarverslag 1926 van den pen
ningmeester.
6. Verslag Kascommissie 1925.
7. Benoeming Kascommissie 1926.
8.. Benoeming van 2 Bestuursleden!
(de heeren A. Bisschop en L. Zitman,
moeten aftreden, maar zijn'terstond
herkiesbaar..;
9. Mededeelingen betreffende da
schietoefeningen te Katwijk. (Deze
schietoefeningen beginnen reeds a.s.
Zaterdag 15 Mei te b..30 uur op baan
5 en 6).
10. Mededeelingen betreffende het
in het najaar officieel te openen schiet
lokaal in de M. P.-kazerne.
II. Mededeeling be.reflende de Gym!
nastiek- en Schermafdeeling.
12. Rondvraag.
Na de vergadering uitreiken cfer
prijzen van de 1.1. gehouden Schiet
wedstrijden mét marga en de Gym
nastiek- en Schermwedstrijden op 14
en 21 Med.
Posterijen, kantoor te Lelden.
Het Postkantoor alhier ver. o ona
het volgende mee te deelen:
Voorloopig zijn, in verband met de
staking, geen poetpakketten naar ot
over Engeland toegelaten.
Ook per luchtpost kunnen zulke pak
ketten niet vervoerd worden.
Gerei, gemeente.
In de vacature Ds. den Hengst is
door de Geref. Gemeen to alhlor beroe
pen De. H. KWvH U Veenendud,
