abonnementsprijs
CHRISTELIJK DAGBLAD voorLFTHFN FN PMSTRFKFN I ADVERtFntIE-PRIJS
7de JAARGANG
WOENSDAG 5 MEI 1926
NUMMER 1814
In Leiden en buiten Leiden 1
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
LEIDSCHE CODBA
Het Communisme in Indië
De hoofdschotel van het debat over
de Indische begrooting in de Tweede
Kamer heeft tiet bovengenoemde on
derwerp gevormd.
Aan de eene zijde was daarvan de
oorzaak, dat de communist de heer de
Visser, zich opwerpende als Indische
specialiteit, dit onderwerp nog al
breed behandelde. Maar voornamelijk
omdat inderdaad het optreden van het
Communisme in Indië een vraagstuk
van belang dreigt te worden.
Op het meer opmerkelijke dan ver
wonderlijke van de slappe houding
van S.D.A.P zijde, en van V.D. zijde,
tegenover de theorie van den heer de
Visser, is onzerzijds in eerste instan
tie reeds door Dr Scheurer in de Ka
mer gewezen, en is ook breeder door
de Pers de aandacht gevestigd. Zeer
terecht viel dan ook in de rede van
den heer Scheurer te beluisteren de
vrees dat het gevaar daarom zoo ern
stig zal worden, omdat noch van S.D.
A P. zijde, noch van V.D. zijde krach-
tigen steun voor de bestrijding van dat
gevaar is te verwachten. Integendeel.
Te verwachten is eerder een meehol-
len dan een zich verzetten, ook ai
neemt men dan de verantwoordelijk
heid liefst niet op zich.
Pet is daarom noodig, dat van onze
zijde de wacht betrokken wordt On
zerzijds geen overleggen van het aan
tal stappen dat op den weg van revo
lutionaire omkeering zal gedaan wor
den, maar een principieel bestrijden
van elke daad van moedwillg verbre
ken der regelen voor het leven door de
Overheid naar Gods ordinantie gesteld
Daarvoor is in de eerste plaats ken
nis noodig.
Kennis niet alleen van de ordinan
tiën Gods, maar ook een kennen van
de gevaren van het Communisme.
Hier is zelfs een algemeene kennis
onvoldoende. Niet geheel onjuist toch
was de bewering van den heer Cramer
dat het Communisme in Indië anders
is dan het Communisme in Rusland.
Maar dan een andersoortigheid in
practijk, in de toepassing.* Niet een
wezensverschil. Andersoortigheid in
middelengebruik, andersoortigheid
met het oog op volksaard en volksze
den. Maar geen verschil in de bedoe
ling om de bestaande orde om te
keeren en de massa te brengen onder
het communistische dwangjuk.
Het Is voor ons noodig om dat ver
schil eenigermate te kennen.
Het moge moeilijk zijn om uit de
verte de Indische toestanden te beoor-
deelen, toch is het noodzakelijk dat
onze menschen hoofd voor hoofd be
lang gaan stellen in Indië en hetgeen
daar op het spel staat. Het zal slechts
weinigen gegeven zijn om daadwerke
lijk in of voor Indië wat te kunnen
doen, maar als die enkelen zich dan
maar gedragen weten door alle belij
ders van den Christus, dan zal dat
sterken in den strijd.
Maar voor die belangstelling is óók
kennis noodig.
Het is daarom naar onze vaste over
tuiging, noodig, dat we van Indië
allen wat meer weten dan wat
er op het betrekkelijk zeer begrensde
zendingsterrein voorvalt. Voor defen
ding is gelukkig liefde in de harten
aanwezig. Liefde die zich uit, niet in
geven en bidden alleen, maar ook in
het bestudeeren van zendingsactie en
zendingsmogelijkheden. Maar, men
schelijker wijze gesproken, zou de zen
ding morgen aan den dag onmogelijk
worden als vandaag de Regeering in
Communistische handen kwam.
Studie, degelijke studie, is noodig
van land en volk. Al kennen we dan
niet allen Indië door aanschouwen
ook dat aantal kon veel en veel groo-
ter zijn), wel moeten we Indië geogra
fisch en ethnografisch althans opper
vlakkig kennen. Moeten wij althans
van de cultureel meest op den voor
grond tredende gedeelten ook de maat
schappelijke verhoudingen bestudee
ren.
Het gevolg hiervan zal zijn dat er
meer samenhang komt tusschen het
Christendom hier en in Indië. Maar
al te vaak blijft die samenhang zich
nu beperken tot de zending.
Hoe weinigen volgen met aandacht
de volksbewegingen in Groot Neder
land in Azië? Op den man af gevraagd
hoeveel lezers, ook van ons dagblad,
mot aandacht de beschouwingen over
de Indische begrooting gevolgd heb
ben, wij zouden voor verrassende ge
tallen komen te staan.
Zelfs in onze Volks vertegen woordi-
Van bevriende zijde ontvingen wij
over dit onderwerp enkele artikelen,
die we hier gaarne plaatsen. Red
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ging wordt te weinig algemeene be
langstelling voor Indië gevonden.
En toch grijpen zaken als de nu be
sprokene soms zoo diep in. Er is een
tijd geweest waarin het standpunt te
genover het Communisme in Indië een
vraagstuk van de eerste orde was.
Het werk van den Volksraad heeft
er toe geleid dat de Regeering van
Nederl. Indië, jaarlijks, althans op on
geregelde tijden met tusschenpoozen
van een jaar of meer, uitgeeft: Mede-
deelingen der Regeering omtrent en
kele onderwerpen van algemeen be
lang." Het was in April 1924 dat weer
die „mededeelingen" verschenen. Het
eerste hoofdstuk was getiteld: .,Een
overzicht van den inwendigen politie-
ken toestand in 1923." In een 44-tal
bladzijden wordt daarin een zeer le
zen waarde uiteenzetting gegeven van
den toestand. Op enkele gedeelten
daarvan komen we straks terug.
Het was meer dan toeval, naar onze
overtuiging, dat aan dit onderwerp
voorrang gegeven werd boven andere
als: Staatkundige hervormingen, Be
zuiniging, Onderwijs, Politie en Le
ger Sociale aangelegenheden e.d alle
toch onderwerpen van ongemeen ge
wicht. Over al die onderwerpen had
de Regeering een woord te zeggen,
maar de politieke toestand ging voor
op. Hiervoor was reden. De Regeering
had ernstig ingegrepen in dat jaar.
Met Semaoen was afgerekend. Mevr.
Sneevliet was een langer verblijf in
Indië niet toegelaten. Ten opzichte
van de bewegingsvrijheid van de Sa-
rekat Rajat-organisaties waren regels
gesteld. In één woord, de Regeering
had stelling genomen en wist wat ze
wilde. Er was nu behoefte om dat
standpunt uiteen te zetten.
In de, uit zoa heterogene bestand-
deelen samengestelde Indische Maat
schappij gist en kookt het soms niet
weinig. De Pers is niet gewoon om
een blad voor den mond te nemen.
Geen wonder dus dat allerlei commen
taren reeds gegeven werden. Van de
eene zijde werd de Regeering tegroote
slapte verweten. Van de andere zijde
werd gewaarschuwd om toch vooral
niet te snel en te streng in te grijpen.
Het was dus zaak om met juistheid te
handelen, maar ook gedocumenteerd
verslag te doen.
H.
Y Sympathiek besluit.
Door den Centralen Raad van Be
roep is omtrent de vraag of lichamen,
die werk verschaffen premies ver
schuldigd zijn voor de verzekering in
gevolge de Invaliditeitswet van hen,
die op werkverschaffingen te werk ge
steld zijn, beslist, dat de verplichting
tot premiebetaling niet bestaat, wan
neer de tewerkstelling geschiedt bij
wijze van ondersteuning, onder voor
waarde, dat voor die ondersteuning
zal worden gearbeid.
Voor de betrokken werkloozen is dat
een minder aangenaam besluit.
Gelukkig heeft nu de regeering maat
regelen genomen om deze beslissing
zooveel mogelijk te verzachten.
Besloten is toch, dat voortaan aan
te werk gestelden bij dergelijke werk
verschaffingen, die kunnen aantoonen
over een kalen.lerweek zelf een zegel
ingevolge de Invaliditeitswet te heb
ben geplakt, boven het weekloon
een bedrag van f0.25 wordt uitbe
taald.
Natuurlijk is het gewenscht, dat de
betrokken werkloozen, indien eenigs-
zins mogelijk voor eigen rekening voor
een hooger bedrag plakken, maar in
elk geval wordt toch dit bereikt dat
de betrokken werkloozen in de gele
genheid zijn gesteld hunne aanspra
ken op ouderdomsrente onverkort te
behouden.
Dat is al van veel belang.
En bovendien heeft deze regeling dit
voordeel, dat daardoor het zel)fdoen
wordt geprikkeld.
De betrokken arbeiders kunnen nu
door hun eigen initiatief voorkomen
dat de voordeelen. welke uit een regel
matig plakken voortvloeien, verloren
gaan.
Met ingenomenheid hebben wij van
dit s-ympathieke besluit kennis geno
men.'
STADSNIEUWS.
Ned. Bond van a.s. Zendelingen.
(Vervolg).
In de middagvergadering hield' Dr.
W Leendertz een lezing ovor „8ö-
ren KierkcgaanV'
De spreker begon met voorop te
stellen dat velen bet nagelaten werk
van Kierkegaard aanzien voor het
geen het niet is. Zoomin als van een
dominéé wordt verwacht dat hij in
een predicatie een volledige dogmatiek
zal geven, mag men trachten uit Let
werk van Kierkegaard een op zichzelf
staande theorie qp te bouwen. Dat
heeft K. nooit bedoeld. Hij wilde enkel
correctief zijn; de aandacht vestigen
op datgene wat anderen naar hij meen
de vergaten.
Met Nietzsche is hij de meest sub
jectieve, de meest persoonlijke denker.
De vraag i9 niet: willen wij den weg
van K.ook op. maar: Kunnen wij iets
er van leeren; heeft hij iets gezegd
dat ook wij ons moeten aantrekken?
Een nieuwe theorie van het christen
dom te geven was nooit zijn bedoeling.
Hij vond het vreeselijk, onder een be
paalde paragraaf te worden opgehan
gen.
Met Nietzsche was het hem niet te
doen om de Philosophie, maar om den
Philosoof. Het was hem niet om ze
kere problemen te- doen, doch uitslui
tend om zijn persoonlijke redding. Dit
blijkt uit een groot werk, dat tegen
Hegel was gericht; een der centra van
zijn denken dus, waarin nochtans de
hoofdvraag zich richt op de verhou
ding tusschen persoonlijkheid en chris
tendom en het behoud van ziin eigen
ziel.
Het verschil met Nietzsche is, dat
Kierkegaard het program zelf afwerkt
en de overwinning vindt door geheel
te buigen voor God. Het centrale bij
alles is hem: de zonde.
Altijd met zich zelf bezig, was hij
een nerveuse persoonlijkheid; een
hartstochtelijk melancholicus, tot in
het uiterste verbonden met het verle
den, een sterk emotioneel denker, die
vocht om ftiet het leven in het reine
"te komen en het moeilijk had met
zichzelf. Litterair en philosophisch
vocht hij met de hoogst^ middelen.
Alleen is hij in Denemarken voor
de letterkunde geweest wat bij ons de
80'ers met hun allen waren: philoso-
phische theorieën die eerst 30 jaar la
ter elders werden vernomen, bracht
hij reeds omstreeks '50 naar voren. En
een dergelijke 1ste rangs kracht, die
zich zóó bewoog in de cultuurstro
mingen, heeft noch als dichter noch
als denker getracht iets te bereiken,
doch zich in dienst gesteld van het
eenvoudige en slechts getracht de per
soonlijkheden nader te brengen tot
het christendom.
Het was Sören Kierkegaard een le
vensbehoefte, te vechten tegen alles
wat het subjectieve verwaarloosde.
Hij vecht tegen Socrates, tegen de ro
mantiek. tegen Hegel en tegen het
uitwendig kerkelijk christendom. In
de romantiek vecht hij tegen het aes-
thetische, niet tegen het schoone, maar
tegen het tijdelijke, tegen den schoo-
nen schijn die den mensch tijdelijk op
houdt en hem ten slotte naar het ver
derf blijkt te hebben gevoerd.
Tegenover den mensch die leeft bij
het oogenblik, stelt hij den Ethischen
mensch, die zichzelf kiest in eeuwige
geldigheid. Het schijnchristen dom laat
hij in tallooze vormen in zijn werken
optreden, om te laten zien hoe het
fiasco lijdt.
Het christendom is een weg dien
men te gaan Heeft, in navolging van
Christus en dien men niet in één stap
afleggen kan. Het christendom teekent
hij daarom als zeer, zeer moeilijk.
Steeds weer dringt hij aan op een be
ginnen bij het eigen ik, omdat alleen
van daaruit moet worden gearbeid.
Het Utilitarisme is gevaarlijk. Het
succes beteekent niets Eerst als het
i k gereinigd is kan het sociaal wor
den en dat is het zoodra het zich richt
op den naaste. En daarbij gaat het
niet om de duizenden. Toen Christus
stierf scheen het resultaat nul. Maar
eeuw'g gezien is het de redding der
wereld. En God ziet niet tijdelijk maar
eeuwig.
Nadat de gasten zich om half zes
hadden vereenigd aan een gemeen
schappelijk avondmaal, had om half
acht de eindbijeenkomst plaats.
Dr. K. J. Brouwer hield hier een
schoone rede over: Keizer en Gali-
leër, naar aanleiding van Ibsen's dra
matisch werk van dien naam
Spr. begon met de opmerking, dat
niet alleen de zuiver gekende werke
lijkheid waarheid is te noemen. Dik
wijls toch heeft de volksverbeelding,
de legende de waarheid getroffen.
Dit geldt ook van de geschiedenis
van Keizer Julianus de Afvallige, en
speciaal van de laatste woorden die
hij voor zijn sterven op de Perzische
slagvelden zou hebben gesproken: Gij
hebt overwonnen, Galileër.
Hoewel dit verhaal niet geheel tegen
de historische critiek is bestand ge
bleken, ligt er toch een onverganke
lijke waarheid in en is het de belicha
ming van twee verschillende levens
richtingen, die zich, zij het op onein
dig veel kleiner plan en binnen veel
beperkter kring, in ons aller leven
openbaren.
Achtereenvolgens besprak spr. dan
de historische werkelijkheid van dit
verhaal, den dramatisch en vorm dien
Ibsen eraan heeft gegeven, en de bood
schap van geestelijke levenswaarden
die erin ligt opgesloten om ten slotte
de beelden uit Ibsen's werk toe te pas
sen op het menschenleven In het al
gemeen.
Julianus volgt niet de lijn van de
liefde, maar van de macht. Zij leidt
van eerzucht tot ijdelheid, en vervol
gens tot verblinding en zelfvergodde
lijking.
Daartegenover ligt de lijn van den
Galileër: roeping, zelfkennis, zelfver
loochening, zelfvernedering.
Het beeld van de zuivere roeping
teekent Ibsen in Gregorius, een der
christelijke priesters die den jeugdigen
Julianus heeft onderwezen.
Julianus heeft niet geworsteld.- Gre
gorius wel. In hem zien wij de tegen
stelling: beschaving en öekeering.
Ook wij kennen de uitwendige bescha
ving die begint met de tolerantie, de
verdraagzaamheid, maar die nooit
komt tot een persoonlijke omzetting
en een algeheele levensvernieuwing
zooals het christendom.
Den strijd tusschen macht en liefde
zien wij op elk terrein van het leven
Er zijn er, die op staatkundig en
maatschappelijk gebied openlijk op de
macht bouwen. Daartegenover staan
de volgelingen van den Galileeër, die
op de overtuiging zich richten. Hoe
gevaarlijk wordt het indien zij gaan
grijpen naar de macht om hun ei-
schen door te zetten.
Op dezelfde wijze werden ook de
andere personen uit Ibsens werk be
sproken en vergeleken.
In onderscheiding met Ibsen ech
ter, kennen wij geen derde rijk bo
ven macht en iiefde. Voor ons is het
zeker, dat de Galileër wel zal over
winnen.
Alleen bij het kruis wordt ons al
les duidelijk en zien wij de lijn van
de christelijke levensontwikkeling.
De voorzitter jankte hierna harte
lijk alle sprekers, en allen die aan
het welslagen van dezen bondsdag
hadden medegewerkt, zoo ook Dr.
Fokkema, en den heer en mevrouw
Fortgens. nevens mej. Rudemann en
haar helpsters, die de tafel verzorg
den.
De vergadering werd met gebed en
gezang gesloten, waarna nog een sa
menzijn in intiemen kring volgde.
Eenige leerlingen van de Zendings
school brachten daarbij piano- en vi
oolmuziek ten gehoore.
Tevens nam de vergadering harte
lijk afscheid van de zusters Drost en
Loods, die binnenkort naar Indië zul
len vertrekken. Hen werd de zegen
bede: „Ga in vrede...." uit de Zen
dingsliederenbundel toegezongen.
Leidsche Vereen, van handelaren in
Groenten en Fruit.
Men schrijft ons:
In de gisteren gehouden jaarverga
dering van de Leidsche vereeniging
van groenten en fruit, werden weder
7 handelaren als lid aangenomen,
waardoor het ledental is toegenomen
tot ver boven het aantal, dat het vo
rige jaar bedankte.
De verstandhouding met de tuin
ders vereeniging „Ons Belang" is uit
stekend. Beide besturen treden steeds
in onderhandeling, om geschillen in
vredelievend en zin op te lossen.
De Stndentenver. ,S. S. R." en de zaak-
Geelkerken.
Het bestuur van de Leidsche afdee-
ling der Societas Studiosorum Refor-
matorum deelt, naar aanleiding van
de berichten, die de vorige week in
verschillende bladen opgenomen zijn
en waarvoor het bestuur niet de ver
antwoordelijkheid op zich wenscht te
nemen het volgende mede:
a. dat, aangezien S.S.R. een vereeni
ging is van confessioneel-, niet van
kerkelijk-Gereformeerde studenten, de
Leidsche afdeeling als zoodanig uit
den aard der zaak geen partij kiest in
de „kwestie-Geelkerken";
b. dat de uitnoodiging van de Leid
sche afdeeling aan Dr. Geelkerken om
10 Mei voor haar leden zijn standpunt
inzake Genesis 2 en 3 uiteen te zetten,
dan ook geenszins in die richting ge
ïnterpreteerd mag worden;
c. dat het bestuur één der theologi
sche hoogleeraren van de Vrije Uni
versiteit zal uitnoodigen, om voor de
Leidsche afdeeling der S.S.R. het Sy
nodale standpunt t.o. van de exege-
tisch-dogmatische zijde van de „kwes
tie-Geelkerken" nader toe te lichten.
Posterijen.
Op Hemelvaartsdag zal er geen post
bestelling worden uitgevoerd. Er be
staat dan gelegenheid evenals op Zon
dagen de correspondentie tusschen
11.30 en 12.30 ten postkantore af te ha
len.
De Directeur van ffet postkantoor te
Leiden brengt ter kennis, dat, in ver
band met de staking in Engeland, de
gelegenheid is geopend tot het ver
zenden van correspondentie uitsluitend
voor Groot-Brittanië en Ierland, per
extra vliegtuig vanuit Rotterdam-
Waalhaven.
Voor deze verzending geschiedt de
laatste buslichting aan het hoofdkan
toor te 2.40 '9 nachts.
De stukken zijn onderworoen aan
het gewone luchtrecht.
Gewone edrertentiën per regel 22'/» cent
Ingezonden Mededeelingen. dnbbel Uriel
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
ran ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Belangrijkste nieuws in dit Nummer,
Binnenland.
Minister Waszink deelt in de Twee
de Kamer mede, dat een wijziging van
de L. O.-wet in voorbereiding is.
De Tweede Kamer over den noodtoe
stand in Drente,
Buitenland.
De algemeene staking in Engelana.
De kosten van de Engelsche staking.
Een oproep nit Moskou tot de En
vjelsche arbeiders.
Eensgezindheid".
De buurtvereeniging „Eensgezind
heid" aan den Zijlsingel, dienende het
doel waarvoor zij is opgericht, blijkt
zoo meldt men ons, wel te leven, want
sinds enkele weken is opgericht een
kinderzangclub van meer dan 50
schoolgaande kinderen en zelfs oude
ren, van leden der vereeniging, die on
der de goede leiding van den heer
Mulder, elke week enkele uren zang
onderwijs krijgen, met het doel door
den zang de eensgezindheid onder de
kinderen te bevorderen, doch tevens
hen leiding te geven en hun vrijen tijd
aangenaam en nuttig te besteden.
Zij maken mooie vorderingen en het
is wel mogelijk dat de kinderen in den
a.s. zomer als allen een dag in de
groote vacantie gezamenlijk naar bui
ten gaan onder leiding van het bo-
stuur, reeds kunnen laten hooren, wat
ze geleerd hebben.
Rekening Rijnland.
Door Dijkgraaf en Hoogheemraden
van Rijnland is aan de Vorcenigde
vergadering van dat Hoogheemraad
schap aangeboden de rekening cn
verantwoording over 1925.
Zij bedraagt in ontvangst f 623105.29
in uitgaaf f 505480.18, sluitende alzoo
met een batig saldo van f 117G25.31.
De ontvangsten bedroegen o.m, van
vorige diensten f 163199.50 inkomsten
van bezittingen f 54835.58; openen van
sluizen en bruggen f 18470.21; op
brengst aanslagen in Rijnl. f 311333.10
De uitgaven wijzen aan o.a. kosten
huishoudelijk bestuur f 87044.42, van
openbare werken f 328315.80, waarne
mingen en toezicht f 4486.15.
De vaststelling der rekening zal
plaats hebben op Woensdag 2 Juni a.9.
in eene openbare vergadering in het
Gemeenelandshuis van Rijnland aan
de Breestraat.
De Leidsche Zweminrichting.
Door de goede zorgen van den dienst
van gemeentewerken is de Leidsche
Zweminrichting bij de Hooge Rijndijk
keurig opgeknapt.
'Behalve de kleedkamertjes, die een
volgende keer eens een beurt krijgen,
is bijna de geheele inrichting fri9ch
in de verf gezet. De diepe bassins zijn
geheel uitgebaggerd, evenals de ondie
pe bassins,welke bovendien van schoon
zand voorzien zijn.
De schotten, welke de afscheiding
vormden tusschen de bassins en hot
kanaal zijn geheel vernieuwd en zul
len nu, beteer dan verleden jaar, het
drijvende vuil uit het kanaal kunnen
tegenhouden. Bovendien zal met een
treknet al wat zich nog aan ongeroch-
tigs in het water bevindt, vlug en good
verwijderd worden. Wijzen wij er ten
slotte nog op, dat ook de springtoren
nu ingericht is volgens de laatste
eischen.
De conferentie ln „Jernël".
De „JerueT'-conferentie in het' evan-
gelisatiegebouw aan de Middqlstegr.
is gisteren aangevangen. Des 's mor
gens half elf had er in de vergader
zaal een, gezien het uur van den dag,
tamelijk goed bezochte bidstond plaats
In de middagbijeenkomst was echter
de zaal bijna gevuld, terwijl de avoni-
bijeenkomst zoo'n geweldige toeloop
had, dat de straatdeuren geopend ble
ven en menigeen zich daar met een
staanplaats moest tevreden stellen.
Al9 sprekers lieten zicb hooren do
lieeren J. Snoeks, van Haarlem; de
Vries, van Texel, j. Sevc- run, van
Amsterdam; P. C. Ililderin.-r, van Am
sterdam en J. Verweij, van Zwolle-, die
beurtelings de schare op iinponccrcn-
de wijze toespraken. De ondernerpen
des middags richtten zich op „De blijd
schap der eenheid die gesmaakt zou
worden indien de geloovigen ophielden
met elkander te bestrijden, te belaste
ren en verdacht te maken, en in ver
draagzaamheid en eenvoud zouden
leven met elkander". Dit te bevorde
ren werd óp de harten der gelooviVen
gebo ndon. Des avonds was het thema:
„Wat Gods liefde deed voor de werel l
De toespraken werden afgewisseld
door zang van het koor en een dubbel
kwartet
Waar de toeloop zoo enorm was, ver-