CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 7de JAARGANG DONDERDAG 22 APRIL 1926 NUMMER 1803 LE DSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar. agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 Dit nummer bestaat ui' TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V Liet communisme in Indië. De interpellatie van den lieer de Visser in de Tweede Kamer over de z.g. vervolging van communisten dooi de regeering in Nederl. Indië heeft Mi nister Koningsberger aanleiding gege ven zijn standpunt tegenover het com munisme uiteen te zetten. Het was een krachtig geluid, dat deze Minister liet hooren. Om zijn standpunt door een vergelij king te iilustreeren nam hij zijn toe- 'vlucht toe het gebied waarop hij zich gedurende het grootste gedeelte ran zijn leven bewoog, n.l. dat der natuur wetenschap. „Ik meen aldus de Minister het communisme niet beter te kunnen vergelijken dan met de moeraskoorts, de malaria, de funeste en vaak nood lottig verioopende ziekte, die ons door de werkzaamheid en het optreden,van bepaaide muggensoorten tot een be- ZGeking wordt. Wij weten, hoe die muggen de over brengers zijn van de kiemen der ziek te, dié vaak geheele landstreken teis tert en moeilijk of niet bewoonbaar maakt, hoe zij door het toebrengen van overigens onbeteekenende wonden die kiemen in 't lichaam van haar slacht offer brengen en hoe zij bij voorkeur jonge, gezonde en krachtige organis men aanvallen, maar zich ook op an dere wijze in het ieven kunnen hou den en zelfs een zekere voorliefde aan den dag leggen voor de sappen van overrijpe vruchten. Daarnaast is het ons hekend, welke pijnlijke en gevaar lijke processen zich afspelen bij de ge- infecteerden, en welke schadelijke ge volgen geheele landstreken ten gevol ge van epidemieën kunnen ondergaan. Ik acht het overbodig deze beschrij ving te vervolgen en evenzeer acht ik het overbodig erop te wijzen, hoe mu tatis mutandis het gezegde vrijwel on veranderd op het communisme, zijn aanhangers, zijn propagandisten, zijn invloed en zijn werking van toepas sing is. Ook het communisme werkt zuiver destructief en in zijn nauwelijks ver- kapt despotisme legt het aan de ont wikkeling van Indië, zooals die thans door de groote meerderheid wordt ge- wenschtt ernstiger hinderpalen in den weg dan de strengste behoudzucht. Daarom zal het mijn streven zijn. het zooveel mogelijk buiten de land palen van Indië te houden en voor zoo ver het reeds daarbinnen is dooi ge drongen, het krachtig te bestrijden mei alle middelen, die daartoe dooi de wet ter beschikking worden ge steld." Dat is duidelijke en krachtige taal, zooas we dat van verantwoordelijke Regeei ingspersonen mogen verwach ten V Preventie* en repressie!. In het vervolg van zijn rede maakte Munster Koningsberger nog de vol gende opmerkingen: Ik sprak daar straks van twee groe pen ven bestrijdingsmiddelen van het communisme, waarover de wet de be schikking heeft. Ik bedoelde daanne ae de preventieve en de repressieve. Ook hier keer ik tot mijn vergelij king met de moeraskoorts terug Im mers, wii kunnen baar overbrengers en verwekkers door verschillende and delen buiten onze'sfeer houden; wij kunnen de muggen de gelegenheid ontnemen in onze omgeving haar broedplaatsen te vestigen; dat is alles preventief; maar ook kunnen »vij Je eenmaal aangetaste iijde.s onze ge- neesijm!celen toedienen en wij kun nen de in onze woningen reeds binnm gedrongen verwekkers onschadelijk maken, dat is repressief. Ook hier is de parallel tussclien moeraskoorts en communisme volle dig te trekken. En evenals onze groote admiraais in de 17de eeuw den bezem in 'Ui, mast voerden, moet ten -leze het embleem der Indische Regeering, naast de andere aangeduide bestrij- dingsii i< delen, geen ander zijn dan 't bekende huishoudelijke voorwerp, dat in .e Indische samenleving onder den naam van „sapoe lidi" (klapperbezem) bekend staat. Een Regeering, die dat doet, er die, waar het noodig blijkt, dien bezem ook krachtig hanteert, zal mij steeds achter zich vinden." En wij'voegen daaraan toe, dat zulk een Regeering, wat dit punt betreft, ongetwijfeld op den steun van de A.R. partij kan rekenen. Vooral ten opzichte van het commu nisme in Indië geldt dat zachte heel meesters stinkende wonden maken. Natuurlijk is hiermede niet alles ge zegd. BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 Naast het krachtig optreden tegen gevaarlijke stroomingen is het ook noodig dat aan de zedelijke en geeste lijke opvoeding van de bevolking aan dacht wordt geschonken. En ook mag niet uit het oog worden verioren, dat in Indië soms verschil lende stroomingen, internationaal communistische, en zuiver ihlandsche stroomingen schijnen samen te vloei en, waarom groote voorzichtigheid ge boden ,'s. Maar dit neemt niet weg dat het krachtig optreden tegen hen die het gezag omver willen werpen niet an ders dan voldoening kan wekken STADSNIEUWS. Het Evangelie in Vlaanderen. In een goed bezochte samenkomst in de Hooigrachtkerk sprak gister avond Ds. A. Lauwers vati Brus sel over bovenstaand onderwerp. De bijeenkomst werd geopend door Dr. J. G. van Es, die liet zingen Ps. 84 6, voorging in gebed en las 1 Petr. 4 1725. Vervolgens heette spr. namens het Comité dat de belangen der Evange lisatie in België behartigt de aanwezi gen welkom en spraL zijn dan'k uit aan den Kerkeraad en de Comm. v. Administratie voor het beschikbaar stellen van het kerkgebouw. Daarna gat spr. het woord aan Ds. Lauwers. Ds. Lauwers begon met te zeggen dat hij dezen avond zou vertellen van zijn arbeid onder het Vlaamsche volk. Zcoals Holland in de 17de eeuw, stond aan hec einde der middeleeuwen en zn ae renaissanceperiode Vlaande ren in alle opzienten aan de spits der volkeren, „je mettrais raris Jans mon gant (Cana)", zeide Kaiei V met een woordspenng, naval hij Parijs had be zocht: ik zou Parijs kunnen stellen in mijn handschoen (Gent.; Ook wat de religie betreft stond Vlaanderen vooraan. De reformatie van Luther kwam over Antwerpen en ook de meer consequen e reformatie volgens Calvijn, kwam over de Zuide lijke Nederlanden Noord-Neder.and binnen. Er is een tijd geweest, dat in de St. Baafskerk te Gent en de Sinte- Goedelekerk te Brussel en in de Onze Lieve Vrouwenkerk te Ant werpen Gods Woord overeenkomstig de meening des Geester werd verkon digd. i nans staat bijiran^ geheel Vlaande deren vreemd tegenover het Evange lie, het is verzonden in de duisternis van het ongeloot ot leeft in hei sche merdonker van het bijgeloof. Toen is het Viaamsc^e voIk van aan leg religieus, het voelt zich in den grond zijns Harten getrokken tot Goa ai is net tevens erg genotzuchtig. In oe Vlaamscne doi psxieroergen tieft men gewoonlijk Roomsere ens.en aan als: „ood z^e. alles „Hier vloekt men met en „oe.oofd zij jezus Cnris- tus, Amen", bijna steeds na.igt daat ook een Christusbeeld aan en wand. Komt men n de gezinnen, om ovei „Onzen Lieven Heer te spreken, dan zal de moeder vol trots haar kleine kinderen het kruistee'ken ia.en maken, het Vader Ons en het \Vee, Gegroet laten opzeggen, de 10 geboden Gods, de 12 Artikelen enz. In die /orme i gaat men echter veelal op; dit is ue mentaliteit van het Vlaamsche volk. Spr. geeft ook eenige treilende staal tjes van het bijgeloof in Vlaanderen. Hoe staat het Vlaamsche volk te genover het Evangelie, waanneer dit hun verkondigd wordt? Uit zijn evan gelisatie-tochten weet spr., dat het er niet vijandig tegenover staat. Zij vinden het „schoon", doch vreezen he: menschelijk opzicht; ook is eengroo e hinderpaal de laster en dwaasiie.d, d e de Roomsche pers over net Protestan tisme verspreidt. Spr. diteert, wat dit laatste betreft een artikei van „De Ster", een An-werpsch blad voor volks ontwikkeling, over Luther en een boekje van een Frariciscaner pater, getiteld: „Waaiom Protestant Het is aizoo een somber tafereel, dat spr. ophangt van Vlaanderen, zon der het Evangelie, evenzoo van Vlaan deren tegenover te Evangelie; ge lukkig kan spr. betere dingen vertellen van Vlaanderen onder liet Evange lie, doch vooraf werd gezongen Ps. 119 7 en 53 en gecollecteerd voor den arbeid in Vlaanderen. Het EvaugeLe, zoo vervolgde spr., is een kracht Gods tot zaligheid, ook in het Vlaamsche volk, Spr. verhaalt van mensciien, wier leven radicaal is omgezet door de prediking des Evan gelies. Zij 'hebben gebroken met de wereld, die vooral in een stad als Brussel zulk een fascineerende werking is aangehouden tot de toekomende hebben, weer terug te geven. Voor dien arbeid onder het Vlaam sche volk is veel geld noodig; daarom heeft de classis van Dordrecht, waar onder de Geref. Kerken van Antwer pen en Brussel ressorteeren, aan de Generale Synode te Assen gevraagd, ieder jaar in alle kerken een collecte te doen houden voor den evangelisatie- arbeid in België en deputaten voor dezen arbeid te benoemen. Deze zaak is aangehouden, tot de toekomende Synoae volgend jaar, darr zal een de finitieve beslissing daaromtrent wor den genomen. Onze kerken hebben den plioht, aan de stamverwanten in Vlaanderen hei Evangelie, dat zij van daar ontvangen hebbeen, weer terug te geven. Doch benalve fi^anciëelen steun, vraagt spr. ook nog anderen steun: he., gebed. Gebed voor het Vlaamscne volk, dat velen mogen worden toege bracht tot de gemeente d.e zalig wordt. Nadat spr. was voorgegaan m danKgeoed en den arbeid in Vlaande ren aan God had opgedragen, werd nog gezongen Ps. 108:1-1. Naar wij vernemen, bedroeg de opbrengst der gister genouaen col lecte fill.40 aan fioliandsch geld en fr. 31.2o aan oeigisch geld. Nederlandsche Tuberculose-film. Het is in hooge mate verblijdend, dat het werk van de Tuberculosebestrij ding ook hier zoo veel belangstelling vindt. De lezing, Maandag door Dr. Vos ge houden was druk bezocht; van het museum, dat deze week in de Kleine Stadszaal gehouden wordt, kan het zelfde worden gezegd, en gisteravond, toen in den Foyer de eerste Nederland sche Tuberculose-film ging, was er al vroeg geen plaats meer onbezet. Uit hetgeen wij daaromtrent reeds in het begin van de week mededeelden zal men in groote trekken den inhoud van den film hebben leeren kennen; in de hoofdrol trad de schoenmaker v. de iieuvei, ten ub.c.-lijder op, die door kennismaking met de bestrijders van deze ziekte een behandeling onder gaat waarvan net resultaat is, dat inj gezond in zijn gezin kon terugkeeren, terwijl zijn kinueren, die eveneens aan leg hadden om b.c.-lijders te word. door een tijdige behandeling mensche- lijkerwijze blijven gespaard en tot hun vroegeren welstand terugaeeren. Het gezin, waarmede men aanvanke lijk kennis maakt in een kleine onge zonde woning in een vieze achterbuurt vinden we later terug in bet nieuw en hygiënisch ingericht huisje van een der nieuwe stadswijken. In korte geschiedenis zijn, dank zij de ervaring waarover de samenstel lers beschikken, sommige tafereeltjes opgenomen, die laten zien, hoe door zorgeloosheid en verkeerde gewoon ten de invloed van de t.b.c. wordt in de hand gewerkt,meer nog dan de on gunstige economische omstandighe- dit soms rden dit soms reeds deden. Wie de film heeft gezien en zich dus een voorstelling kan maken van de groote practische beteekenis, die aan deze wijze van propageeren moet wor den toegekend, zal zich erkentelijk gevoeien jegens de heeren, die het initiatief uamen om een iilm samen te stellen, die tot in de onderdeelen van zuiver iNedeiTandschen oorsprong zou zijn en toch aan alle eischen voldoen zou, waar het betrof den invloed van de tuberculose en de bestrijding van deze gevreesde volksziekte in beeld te brengen. Onder hen moet in de eerste plaats genoemd worden dr. J. A. Putto, een aer meest bekende figuren uit den lie- dendaagschen strijd tegen de t.b.c. hier te lande, di eook in Leiden al eens op trad met een interessante lezing en in de film een der voornaamste plaat sen inneemt. Als redacteur van het tijdschrift. „Tegen de tuberculose", vestigde hij de aandacht op de wenschelijkheiu van een film als deze. Toen eenige ver- eenigingen aan den oproep om steun gehoor gaven kon een commissie, be staande uit Dr. J. B. F. v. Gils, dr. J. A. Putto en den heer D. van Staveren, met de uitwerking van het plan wor den belast, waarna in samenwerking met eenige acteurs en den heer Mul lens het door dr. Putto geschreven ont werp in beel dwerd gebracht. De Centrale vereeniging tot bestrij ding van de t.b.c. heeft in dezen film een krachtig wapen erbij gekregen. De stof is beperkt en laat zich gemakke lijk verwerkenr terwijl de indeeling zoo is gekozen, dat men voortdu - rend wordt geboeid. De zeer velen, die gisteravond den ruimen Foyer vulden zullen dan ook van hun nieuwsgierig heid geen spijt hebben gehad. De film werd bij het publiek inge leid door Dr. J. Bruining die met enke le woorden gewaagde van het groote leed, dat de tuberculose in duizenden gezinnen voortdurend brengt. Op al lerlei wijze wordt de# strijd tegen de zen vreeselijken vijand gestreden; de plaatselijke consultatiebureaux en de huisbezoeksters dienen voortdurend van raad en practischen steun. Daarom moeten dan ook al de krachtpunten der t.b.c. bestrijding in stand gehou den niet alleen, maar in staat worden gesteld om hun invloedsfeer nog steeds uit te breiden. In dit verband herinnerde spr. aan het werk van de Centrale Vereeniging waarvan deze film een beeld geeft. Spreker hoopte, dat allen, zoo zij het nog niet waren, overtuigd zouden wor den van de noodzakelijkheid en de verstrekkende beteekenis van dit werk, en dat die overtuiging zich zou uiten in een goede gezindheid jegens de t.b.c.-bestrijding en de bevordering der hygiëne, welke gezindheid op hun beurt moge blijken uit een groote af name van de Emmabloem, die a.s. Za terdag hier zal worden verkocht. Er is veel geld noodig, en zonder krachtigen steun van de zijde der bevolking kan het werk niet worden voortgezet. De film werd ook in oogenschouw genomen door verschillende vooraan staande personen op het gebied van de plaatselijke t.b.c.-bestrijding, die zich onder de aanwezigen bevonden, naast een groot aantal verpleegsters uit de hier bestaande ziekeninrichtin- gen. Een geillustreerd tekstboekje stelde de bezoekers in staat de film nog be ter te volgen en de herinnering eraan te bewaren, hetgeen zeker gewenscht is. Meisjesvereenigingen op G.G. „Thirza' en Talitüa." Deze, van de Gereformeerde Ouder- vereeuigmg uitgaande meisjesvereeni- gingen nebben gisteravond in de ge zellige Nuiszaal haar jaarvergadering gehouden Hoewel het jaarfeesten-seizoen a! tamelijk aan 't verloopen is, haiJen de jongedames nog niet te klagen over weinig oe langstelling. Huisgenootcn mitsgaders vrouwelijke en mannelijke jeugdgenossen uit andere vereenigin- gen waren ruimschoots aanwezig. Mej. F. Frégerès, een der beide pre sidentes voerde den hamer. Zij opende de vergadering met het laten zingen van Psalm 90:9, gebed, en het lezen van Psalm 111. Het doei* sommigen minder hegeer de officieele gedeelte van de vergader, was in dit geval al heel spoedig ach ter den rug, daar de uitvoerige jaar verslagen reeds op de jaarvergadering van de Oudervereeniging waren uitge bracht. De voornaamste gegevens werden nu samengevat in een kort en smake lijk ingekleed algemeen overzicht, waaruit de vergadering een indruk kreeg van hetgeen de heide vereeni gingen in het afgeloopen jaar weder voer. Wij willen hieruit aanstippen, dat het ledental een neiging toonde om te gaan stilstaan. Wie in het ver- eenigingsleven geen vreemdeling is, weet wel waarop dit practisch neer komt en daarom konden wij de her haalde opwekking begrijpen en onder schrijven, om het mogelijke te doen, teneinde de zoo flink begonnen en nut tig werkende vereenigingen op het ge- wenschte peil te houden. In een vlot tempo wisselde een groot aantal bijdragen elkander af, en de prettig gestemde vergadering werd noch des luisterens noch dés applau- diseerens moede. Eerst zongen de meisjes van „Thir za" op de piano door mej. v. d. Kraan, op de viool door Mej. Lambooy en op de mandoline begeleid door mej. v. d. Ham eenige nummertjes. Beurtelings traden achtereenvolgens leden van de beide vereenigingen op, met bijdragen, in rechtstreeksch ver band met het vereenigingswerk staan de. Mej. v. d. Kraan legde veel eer in met haar inleiding over „Juli,ana van Stolberg", onder den indruk waarvan twee coupletten van het Wilhelmus werden gezongen. Een glansnummer was ook de beurt zang, door leden van de twee vereeni gingen, zooals het nummer ..de schoon ste feestdag" en vervolgens ook „Bloe menkoor" en „Winterzang." Mej. v. d. Zwart bleek veel studie te hebben gemaakt van „Naaman de Sy riër" en wist de vruchten daarvan sa men te vatten in een mooie inleiding die aller aandacht had. Nadat Ds. W. Bouwman als afge vaardigde yan den Geref. Kerkeraad de gelukwenschen had overgebracht daarbij tevens het werk der beide meisje9vereenigingen in de belangstel ling der ouders aanbevelende, trad do pauze in, met al haar droge en natte aantrekkelijkheden. Het tweede gedeelte bracht weer een reeks van bijdragen, meest bestaande uit goedgekozen voordrachten. Achtereenvolgens traden de jonge dames v. d. Kraan, de Jong, v. d. Werf M. v. d. Berg, Bep Bekooy. Maria Web ber, Bep Kiel, Dien v. Weeren, Bel ia Boter en Hilda v. d. Mey voor het gor dijn, om zich te laten hooren. Voor de gewenschte afwisseling zorgde het muzikale trio. daarbij ge steund door een edel negental, dat met veel „succes" de bekende tragedie van de nikkertjes in beeld bracht. Het ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiSn per regel 22'/» cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel Uriel Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiCn bij vooruitbetaling ▼an ten hoogete 30 woorden, .vorden dage. lijk* gepleatet ad 40 cent Belangrijkste nieuws in dit Nummei Binnenland. De behandeling van de Indische ba- grooting in de Tweede Kamer. De gemeente-ontvanger van Heimat- den ontslagen. Buitenland. Dè nieuwe loonvoorstellen der BriV sche mijneigenaars. In Marokko heelt gisteren een niou- we conferentie met de Riifijnen ovei de wapenstilstandsvoorwaarden plaats gehad. Mgr. Nolens wordt genoemd al? voorzitter der a.s. Alg. Int Arbeids- conferentie. Britsch-Turksche onderhandelingen over Mossoel. „geachte publiek eischte met aau- drang een herhaling, die eigenlijk nog iets duideJijker was, en weer veel ap plaus losmaakte. Ds. Bouwman sprak een kort slot woord, mede als vertegenwoordigende het bestuur der Oudervereeniging. Na even de gevorderde leeskunst van de meisjes, zooals die vanavond gebleken was, te hebben gememoreerd en naar aanleiding daarvan iets over de beteekenis van het juist gebrui ken van de taal te hebben gezegd wees spr. nog eens met nadruk op 't gToote belang dat de jeugdorganisaties en ook deze M.V.en dienen. Onze tijd stelt ons zulke heel andere eischen, dan waaraan de vorige geslachten hadden te voldoen, en daarom kunnen wij voor onze volledige vorming niet mis sen het op christelijken grondslag ge organiseerde vereenigingsleven. Spr. besloot met een opwekking aan de ouders om steeds met belangstel ling het vereenigingswerk te volgen en den wensch dat de leidsters nog lang in staat zouden worden gesteP haar taak op deze uitnemende wi ze te vervullen. om ten 9lotte te eindigen met dankgebed. Wij vermoeden dat de aanwezigen een volgend maal gaarne weer de gas ten van Thirza en Talitha zullen zijn. De Arona-kwestie. Door de Arr. Rechtbank te 's-Gra- venhage is aan Mei. P. J. v. S.. geb. L., destijds in betrekking aan het Ge sticht „Éndegeest" te Oegstceest, een bedrag vani t 4250 toegewezen, in ver band met de destijds hangende kwes tie der Verz. Mij. „Arona te 's-Gra- venhage. Aan Mej. P. T. v. S geb. L., wordt in termijnen het bedrag van t 4250 uitbetaald. N.V. „De Leidsche Courant." Op de gisteren gehouden jaarlij'k dering van de N.V. „De Leidsche Cou rant" is de balans, winst- en verlies- sche Algemee,:e .Yan e Tnouders\ erga- rekening goedgekeurd en het dividend vastgesteld op 6 pCt. De aftredende commissarissen, de heeren J. P. Creijghton, Mr. A. L. Hermans en W. Wouterlood zijn her kozen. Waar is die reddingsbaak? Sedert eenige dagen wordt vermist de Reddingshaak, rood en wit geschil derd, van de Leeuwenbrug (Stations weg). Inlichtingen worden gaarne in gewacht bij den Commissaris der Red dingsbrigade, den heer A J. van der Lijke, Oude Singel 14, tel. 889 Het materiaal van de Reddingsbri gade zij nogmaals in de bescherming van het publiek aanbevolen. De heer B„ was gi.-aerraidöae, op -bezoek bij een bewone an de Tob. de Wittstraat, van welke j^ele enfieid een tot heden onbekend gebleven per soon gebruik heeft gemaakt, om er met zijn rijwiel dat zoolang buiten wachtte, van door te gaan. Benoemd is tot directeur van het telegraafkantoor alhier de heer E. v. d. Eclaart, thans directeur, tijdelijk belast met het beheer van dat kan toor. Gistermorgen om nalt elt ont stond een onbeduidend begm van j| brand in de fabriek van de Meubel industrie v ce-ing aan den Maredijk doordat een lijmpot, die electrisch werd verwarmd, am vatte. De brandweer was er spoedig bij met de motorspuit, doch behoefde niet in te grijpen, daar heit personeel erin was geslaaecl, het vuur met eigen mid delen te blusschen. Een wielrijdster, mej. A. B., werd gistermiddag ter hoogte van de Fruui- straat op de Zoeterwoudsche Singel aangereden door een wild rijdend joaag mensch van 15 lentes. De juffrouw kwam op den grond terecht en be zeerde ernstig een arm. De politie za'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1