CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
7dc JAARGANG
WOENSDAG 21 APRIL 1926
NUMMER 1802
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal'2.90
Git nummer beslaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V De coalitie voor goed dood
De hoefijzercorrespondent van het
„Handelsblad" beeft in een viertal ar
tikelen een breedvoerige beschouwing
gewijd aan de jongste Kabinetscrisis
en de daarmede samenhangende vraag
stukken.
Aan het slot van die artikelenreeks
komt hij tot de vraag of de coalitie
nu voor goed dood is.
En het antwoord luidt:
„Alleen hij wiens kijk op de werke
lijkheid door den wensch naar den
dood der coalitie geheel wordt bene
veld, kan die meening hebben. Reeds
in de Tweede Kamer is gebleken, dat
Roomschen en Anti-Revolutionairen
al weer bereid zijn om met elkander
samen te werken (in de .Eerste weet
men zelfs niets van een verbreken dor
coalitie, ook niet bij de C.-H.I) en dat
het wachten slechts is op de Christe
lijk-Historisch en.
Voor de Roomschen trouwens is de
reden van conflict vervallen: Het ge
zantschap b 1 ij f t weg, zij hebben zich
daarbij neergelegd, waarom zouden
zij dan niet een coalitie terugwen-
schen die ook enkele van hun wen-
schen soms aan een meerderheid
hielp en die zij achteraf beschouwd
noodeloos aan het nu tóch verdwe
nen gezantschap hebben opgeofferd.
En voor de Anti-Revolutionairen is
de mogelijkheid van politieke leiding
voorshands verkeken terwijl er voor
hen geen reden tot virulent conflict
heeft bestaan.
Slechts de C.-H. zullen nog wel niet
zoo aanstonds weer de oude woning
zoeken. Het geschil met de Room
schen is nu weggeruimd maar elke
nieuwe coalitie met Rome zal hen
weder min x>f meer comprómitteeren
in de oogen der ultra-Protestanten. En
bovendien is er, blijkens hun houding
bij de Kabinetsformatie èn blijkens
die der A.-R. in zake het compromis-
Bern, ook wrijving tusschen hen en
deze laatsten. Veel zal, voor de moge
lijkheid van coalitie-herstel, natuur
lijk afhangen van de politiek van het
tegenwoordige Kabinet. Stelt dat *le
C.-H. tevreden, dan kan het wellicht
nog lang wachten op den dood dien
het zelf zoo vurig wenscht
Maar men miskent toch steeds we
der, dat wat wij eens hebben genoemd
„de kracht van rechts", wanneer men
meent, dat alleen zulke concrete za
ken de coalitie weder bijeen zouden
kunnen drijven.
Die zekere „unio mystica" van dr.
Kuyper wij hebben het reeds meer
betoogd bestaat tusschen de drie
groepen van rechts. Al zal zij nooit be
grepen kunnen worden door diegenen
zonder of met weinig positief geloof,
die zich niet kunnen indenken in de
geestessfeer van den geloovige. Ze is
een kracht van denzelfden aard als
die, welke democr. en behoudenden
samenbindt b.v. in de Roomsche
Staatspartijtot verbazing en er
gernis van sociaal- en vrijzinnig-de
mocraten.
Wie wat beseft van de waarde van
geloof in het leven, die verbaast of
ergert zich over zulk samenleven ech
ter niet
„Thans leven we nog, onder de as
trale heerschappij der oude antithese,
in een politiek van verticale scheidin
gen naar ideëele tegenstellingen, wel
ke politiek althans in elk der recht-
sche groepen alle klassen der bevol
king samenbrengt. Dat hetzelfde ter
linkerzijde niet kon worden vastge
houden is de zwakheid van links ge
worden en het is misschien het onuit
gesproken besef daarvan dat, ter lin
kerzijde, wel eens wat al tè vaak doet
gewagen van het onnatuurlijke in de
coalitie.
De coalitie zal hersteld worden....
al ware 't alleen maar omdat, zooals
de heer De Vos van Steenwijk heeft
gezegd, men de dingen 't best leert
waardeeren wanneer men ze moet
missen.
Wanneer?
Dat zal vooral afhangen van den coa
litiezin der Christelijk-Historischen.
En die zal mede bepaald worden
door de politiek van het kabinet-De
Geer".
Met deze beschouwingen kunnen
wij ons in hoofdzaak vereenigen.
Het is een geheel onjuiste voorstel
ling wanneer beweerd wordt, dat de
rechtsche partijen alleen bijeen wer
den gehouden door hunne gemeen
schappelijke belangen.
Was dat het geval geweest dan zou
het coalitie-gebouw reeds lang onder
de mokerslagen van de revolutionaire
partijen of' door gebrek aan onderling
vertrouwen zijn bezweken.
Terecht constateert hier de heer
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Elout, dat het bij de coalitie ging om
diepere beginselen.
De antithese is nu eenmaal een tra
gische werkelijkheid in het leven.
Zoolang de beteekenis daarvan
wordt ingezien zal ook de behoefte
blijven bestaan aan samenwerking
van allen die de opperhoogheid van
God erkenen.
Vandaar dat wij de hoop niet opge
ven, dat de rechtsche partijen elkaar
weer zullen vinden en dat wij het on
danks alle bezwaren en onaange
naamheden die zich voordeden als on
ze-taak beschouwen op samenwerking
aan te sturen.
Alle overhaasting moet hierbij wor
den vermeden.
Maar wel moet steeds in het licht
worden gesteld welke groote beginse
len hier op het spel staan en welke
ernstige gevaren een uiteengaan van
de rechterzijde voor land en volk met
zich brengt.
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
V Verdeelen en ueerschen.
Voortdurend werd van verschillen
de zijden op een andere partij groepee
ring a'ange drongen.
De antithese mag niet meer het po
litieke leven beheerschen, maar de
scheidslijn moet gaan dwars 'door de
bestaande partijen.
Aan de eene zijde moeten staan de
„democraten" van alle richtingen en
daartegenover, dan de conservatieve
elementen, onverschillig' tot welke
partij zij dan ook mogen behooren.
De Sociaal-Democraten ten onzent
die ook voortdurend op dit aanbeeld
hameren, hebben sinds lang de hoop
opgegeven, dat zij de protestantsch
Christelijke partijen op deze wijze-uit-
een zullen scheuren, maar wel hebben
zij hun hoop gevestigd op de R. K.
Staatspartij, die gelijk men zich her
innert onlangs met liefdesverklarin
gen achtervolgd werd.
Het trok daarbij de aandacht, dat
men bereid was niet alleen met het
z.g. democratische gedeelte, maar met
de geheele R.K. fractie samen te wer
ken.
Dat maakte oppervlakkig gezien een
ietwat bevreemdenden indruk.
Toch schuilt hierin niets vreemds.
Wij hebben hier te doen met dezelf
de tactiek die men ook in andere lan
den toepast en waaromtrent de Belgi
sche correspondent van „Het Volk"
het volgende meedeelt:
„Tijdens de maandenlange onder
handelingen en besprekingen, die de
vorming der huidige regeering-Poul-
let-Vandervelde vooraf gingen, is er
in den schoot der partij dikwijls gere
detwist over de vraag, of het mogelijk
was voor de socialisten met de verte
genwoordigers van geheel de rechter
zijde teonderhandelen en of er niet
als voorwaarde moest worden gesteld,
dat de besprekingen alleen zouden ge
voerd worden met de katholieke de
mocraten. Het doel van de verdedigers
dezer, laatste richting was duidelijk:
vóór het zelfs mogelijk was te onder
handelen, moest de scheuring in de
katholieke partij een voldongen feit
zijn.
De tegenstanders, waaronder Van-
dervelde, hielden, alsdan, de volgende
redeneering: „De katholieke democra
ten durven zich niet van hun partij
afscheuren en de conservatieven, die
tot nu toe door de democraten gehoor
zaamd werden, zien de noodzakelijk
heid niet in, tot een scheuring te drij
ven. Met de democraten te willen ver
plichten brutaal den rug toe te keeren
aan de conservatieven bereiken wij
geen ander resultaat, dan een demo
cratische regeering onmogelijk te ma
ken, met als 'gevolg een liberaal-ka
tholieke coalitie, waarin de katholieke
democraten gevangen zitten. Beter is
het, voor alles, een democratische re
geering samen te stellen, waarna door
de actie zelve dezer regeering, het pro
ces van ontbinding in de katholieke
partij zich verder zal uitbreiden.
De gebeurtenissen geven aan deze
redeneering gelijk. Niet, dat men nu
reeds zeggen kan: binnen zooveel we
ken of zooveel maanden valt de ka
tholieke partij, die, in haar sterkteen
haar macht onaangetast vijf-en-dertig
jaar lang België heeft geregeerd, uit
een, maar de crisis wordt er steeds
scherper en men kan, in elk geval,
voorspellen, dat er, vóór de komende
gemeenteraadsverkiezingen, die in
September of October gehouden wor
den, plaatselijke scheuringen zullen
zijn voltrokken."
Men ziet het nu weer, merkt ons
Groningsche orgaan hierbij op: een z.g
democratische regeering samenstellen
waarna door de actie dezer regeering
het proces van ontbinding in de ka
tholieke partij zich verder zal uitbrei
den.
Wat in Duitschland geschiedde ge
beurt thans in België.
De R.-Katholieke Staatspartij, die
zulk een bond met de sociaal-demo
craten en vrijz.-democraten aanvaardt
legt zichzelf op de slachtbank.
STADSNIEUWS.
Chr. Vrouwenbond.
De alhier bestaande afdeeling van
den Chr. Vrouwenbond heeft gister
avond haar jaarvergadering gehou
den, die samenviel met de herdenking
van het eerste Lustrum.
Het zag er in de groote Nutszaal
feestelijk uit; op het podium, de piano
en de tafeltjes prijkten vriendelijke
bloemengroep j es.
De opkomst was heel goed. Van de
117 leden der afdeeling ontbraken er
niet veel, terwijl ook eenige heeren
aan de uitnoodiging gehoor hadden
gegeven.
Waar de waarn. presidente, Mej.
Koekoek door familieomstandigheden
was verhinderd, leidde Mevr. Schok
king—Metelerkamp de vergadering.
Na het zingen van Ps. 118:1 en 7. het
lezen van eenige Schriftgedeelten, uit
joh. 3 en Jph. 6, en gebed, sprak zij
een kernachtig openingswoord uit.
Spr. begon met een herinnering aan
het ontstaan van den Bond. De aan
leiding daartoe was het gemis aan
saamhoorigheid, dat velen wilden zien
aangevuld en het ontbreken van een
centraal verband waarin men zich als
christen-vrouwen van Nederland ge
zamenlijk uitspreken kon.
De noodzakelijkheid daarvan was
reeds gevoeld in November 1918, toen
men zoo gaarne H. M. de Koningin
gemeenschappelijk een betuiging van
aanhankelijkheid bad willen zenden,
maar zij werd sterker gevoeld naar
mate de vrouw meer werd gemoeid
in vraagstukken van allerlei aard,
hetgeen vooral het geval werd na de
aanneming van de nieuwe Kieswet.
Hoewel men niet enthousiast was voor
het vrouwenkiesrecht, voor een deel
zelfs sterk- ertegen, begreep 'men na
de aanneming toch, dat de vrouw
voor haar nieuwe taak moest worden
voorbereid.
Toen is de N.C.V.B. opgericht, met
de doelstelling: voorlichting te geven
in vraagstukken van maatschappelij-
ken en staatkundigen aard op den
grondslag dat Christus' Koningschap
in alle levensverhoudingen moet wor
den erkend.
Gevreesd werd, dat de bond een
nieuwe politieke groep zou worden, en
dat zijn doel niet steeds begrepen
werd, blijkt ook uit het advies om de
vrouwen niet afzonderlijk, maar in de
kiesvereenigingen te organiseeren
De bond wil in 't geheel geen poli
tiek instituut zijn, doch een vereeni-
ging van alle christenvrouwen die el
kaar over politieke en kerkelijke
scheidsmuren de hand reiken. Mevr.
Diepenhorst, wier naam gedurig was
oprichtster werd genoemd, heeft, al
dus spr. het doel van den bond ook
zoo gezien en zijn ontstaan verklaard
uit de algemeene behoefte aan voor
lichting die er bestaat. Het houden
van lezingen en voordrachten acht zij
het be9te middel om daaraan tege
moet te komen.
De spreekster moet hier evenwel in
voegen, dat hier in Leiden dit verlan
gen wel eens niet zoo sterk schijnt te
zijn. De eerste vraag mag trouwens
ook niet zijn of we zelf iets van den
Bond ontvangen, maar of we ook an
deren tot nut kunnen zijn.
Als allen dat bedachten zou men
zich meer verblijden in het bestaan
van den bond, in welks vergaderin
gen wij de belangen van onze gezin
nen en van de maatschappij op onze
eigen eenvoudige manier kunnen be
spreken en waar wij de verschijnse
len kunnen toetsen aan Gods Woord.
Men kan Christen zijn op elk ter
rein. Daaraan twijfelen sommigen wel
eens. Maar wij mogen het Gode zjj
dank, elkaar toeroepen dat het kan.
Wij moeten den moed hebben het Chr.
beginsel toe te passen op alle levens
verhoudingen. Dat is dikwijls moeilijk
moeilijker nog dan ervoor te lijden.
Trouwens, onze voormannen onder
vinden het aan den lijve dat uit die
toepassing lijden voortvloeit, vooral
door hen die nog nooit tot de toepas
sing kwamen, en nog slechte alleen
getuigden.
Wij moeten Christen durven zijn te
midden van de verwrongen maat
schappij. Waarheid durven stellen te
genover ongerechtigheid, zelfverloo
chening tegenover egoïsme, en vier
kant tegenstaan alles wat onze ide
alen wil neertrekken. Alles, onze ta
lenten, aangename manieren, wijden
aan den dienst van God.
Lichtdragers Gods moeten wij zijn
in deze donkere wereld. Zelfs het
kleinste lichtje kan het verontrusten
de van de duisternis wegnemen. En
wij hebben de belofte dat wie bij den
Heiland blijft, in de duisternis niet
wandelen zal.
De wereld hunkert naar licht, naar
warmte en leefdo. Er is zooveel schrij
nend leed en onrecht, dat slechts de
grovere naturen onbewogen laat maar
waarbij velen zich niet kunnen neer
leggen. Hen moeten v/ij wijzen naar
de uitkomst die het Chr. geloof geeft.
De gelegenheid daarvoor is zoo
groot, waar ons oordeel wordt ge
vraagd over vraagpunten van armen
zorg, zedelijkheid, kiesrecht, vrouwen
vraagstuk, drankbestrijding, woning
vraagstuk, onderwijs, lectuur enz.
Daarvoor is noodig dat we veel on
derzoeken, veel leeren. We moeten het
oppervlakkig oordeelen afleeren, en
ook onze kleinste talenten leeren be
nutten. Als wij het maar verwachten
van Boven. Dan eerst krijgen we de
kracht om ook op maatschappelijk
gebied onze roeping te volbrengen.
Want wij hebben een roeping, ook
hier in Leiden. Dat wij dan allen ons
beijveren om die roeping vast te ma
ken. Hij die roept is getrouw.
Op de openingsrede volgde een har
telijk applaus.
Mej. v. d. Loo bracht als secreta
resse het jaarverslag uit. Daarin wer-
den gememoreerd de gehouden lezin
gen, ledenvergaderingen, en moeder
middagen.
Vooral voor de eerste bestond veel
belangstelling. De doorloopende kaar
ten werden uitverkocht.
Voorts werden drie lied en vergade
ringen en een excursie gehouden. Een
cursus in verbandleer slaagde goed.
Aan zuster den Os die belangeloos
haar tijd gaf werd hartelijk dank ge
bracht.
Op de wekelijkschde moedermidda
gen werden zwachtels gemaakt voor
de melaatschen in Suriname en bij het
ontbreken van grondstoffen daarvoor
soms ook gebreide lapjes, voor het
zelfde doel. Den laatsten tijd vermin
derde het bezoek, zoodat tijdelijk om
de 14 dagen wordt vergaderd.
Het bestuur wferd uitgebreid met de
dames de Man en d. Older. Mej. Koek
koek nam voor een jaar het tijdelijk
presidium op zich. Als 9de best.lid
nam mevr. v. d. Loosdrecht zitting.
Het ledental bleef stationnair.
Opgewekt werd tot uitbreiding van
het ledental, dat voor Leiden nog
heusch te klein is, om ook op prac-
tisch terrein meer dan dusver te kun
nen doen.
Nadat de secretaresse hartelük dank
was gebracht, las zij voor Mevr. van
Nes het financieel verslag voor. De
uitgaven bedroegen f213.27, de inkom
st© f353.43, zoodat er met het over-,
schot van verleden jaar een saldo is
van f 264.16. Er staat evenwel voor
meer dan f 100 op het credit, en er ;s
veel noodig om straks de bondsver
gadering te kunnen ontvangen.
Mej. Los en Mej. Hartmann werden
aangewezen om de boeken na te zien.
De vergadering genoot vervolgens
een verrassing, daar mevr. v. Geer, de
vervaardigster, met eenige toepasse
lijke woorden het bestuur een prach
tig vaandel aanbood, waarop in een
oranjeveld de initialen van den bond
en daaronder de naam van de afdee
ling met den oprichtingsdatum.
Mevr. Schokking dankte mevr. van
Geer hartelijk, ook voor de moeite er
aan besteed. Staande werd daarop
het bondslied gezongen
Nadat Mej. Annie v. d. Reijden,>op
de piano door Mej. Boot begeleid, ter
afwisseling enkele mooie nummertjes
van Cath. van Rennes en Guido Ge-
zelle had gezongen, had bestuursver
kiezing plaats.
Mej. van Loo'werd met alg. stem
men herkozen, terwijl in de plaats van
de dames mevr. v. Hooidonk en mevr.
Roskes, die niet herkiesbaar waren,
gekozen werden mevr. v. d. Born en
mevr. Schokking. De laatste werd la
ter met algemeene stemmen tot pre
sidente gekozen en nam .onder ap
plaus haar benoeming aan. Den aftre
denden dames, speciaal mevr. v. Hooi
donk, die gedurende 3 jaar vol toe
wijding medewerkte^ werd hartelijk
dank gebracht.
De presidente deelde vervolgens een
en ander mede aangaande de bonds
vergadering, die hier op 20 Mei gehou
den wordt, voorafgegaan door een be
groetingsavond op 19 Mei in de Graan
beurs. Dringend werd opgewekt tot
het beschikbaar stellen van logies,
omdat dit in Leiden nogal moeilijk is
te krijgen. Opgaven bij Mej. v. Loo of
bij de presidente. Op 6 Mei zal in Feen-
stra een ledenvergadering worden ge
houden, waar de regeling nader kan
besproken worden.
Voor het volgend seizoen hebben als
sprekers, reeds hun medewerking toe
gezegd: Johanna Breevoort (met een
mogelijk actueeler onderwerp dan Va
der Cats en de vrouw), Dr. H. Schok
king (den Haag) over: Elisabeth Spen-
ger; Mevr. Rauws (den Haag) over:
Prikkellectuur en Dr. Riemens over:
de Godsdienst en het kind.
Hiermede was het officieele gedeel
te van de goed geslaagde jaarverga
dering geëindigd, en werd overgegaan
tot het projecteeren van een serie
lichtbeelden: de gelijkenissen des Hee
ren, naar de platen van Burnand,
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22V» cent
Ingezonden Mededeelingen, dnbbel t&riai.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine adrertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dege
lijke geplaatst ad 40 cent
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
De behandeling der Indisohe be
grooting in de Tweede Kamer.
Buitenland.
De stand der vredesonderhandelin
gen in Marokko.
De Britsche regeering heeft te Ber
lijn doen weten, dat zij geen bezwaren
heeft tegen de Duitsch-Rnssische on
derhandelingen.
Een hevige storm aan de Japansche
kost.
Een Britsche verklaring over de
Britsch-Italiaansche onderhandelingen
inzake Abessynië.
De onderhandelingen tusschen Bald
win en de de Britsche mijnwerkers en
mijneigenaren worden heden voortge
zet.
waarbij Mevr. 'Schokking 'e betref
fende Schriftgedeelten voorlas.
Oud legaat
In de 80er jaren werd aan de Chr.
Geref. Kerk aan de Hooigracht en 't
Geref. Minnehuis alhier gelegateerd
een bedrag van f 25000 in aandeel en
Nat. W. S. tegen den koers van 100
pet. Erflater was wijlen de heer Kley
nenberg, die het legaat had vermaakt
onder verplichting van vruchtgebruik.
Naar wij vernemen, is dezer dagen
de laatste vruchtgebruiker overleden
en heeft in verband hiermee de uit-
keering van -het legaat plaat9 gehad
aan de Diaconie van de thans veree-
nigde Geref. Kerk en aan het Geref.
Minnehuis. Voor elk beteekent dit te
gen den rentekoers van thans een be
drag van f7500.
Ongetwijfeld een aardig buitenkans
je voor deze beide instellingen, die het
geld vooral in deze zorgvolle tijden,
nu aan de liefdadigheid zulke zware
eischen gesteld worden, wel gebruiken
kunnen.
Evangelisatieblad.
Naar wij vernemen, zal binnenkort
door de Stadsevangelisatie „Jeruër
(Middelstegracht) leider: de heer, F.
H. van der Horst, een evangelisatie
blad worden uitgegeven.
De periodiek zal maandelijks ver
schijnen.
Jubileum.
Vrijdag a.s. hoopt de heer J. W.
Kooimans te herdenken, dat hij ge
durende 25 jaar onafgebroken deel
heeft uitgemaakt van het Bestuur der
Chr. Bewaarschool aan den Ouden
Rijn. Des morgens van dien dag zal
de heer Kooimans in een bijeenkomst
in het schoolgebouw worden gehul
digd, alwaar ook belangstellenden in
de gelegenheid zullen zijn den jubila
ris geluk te wenschen.
Officieel handels-adresboek.
Heden ontvingen wij een exemplaar
van het Officieel Handels-Adresboek
der Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Rijnland, samengesteld
en uitgegeven door den heer K. F van
der Wilk Jr.
Het geheel ziet er keurig verzorgd
uit en maakt een zeer goeden Indruk.
Wij deelen belanghebbenden mede,
dat dit adresboek voor de ingeschre
venen in het Handelsregister gratis
wordt beschikbaar gesteld. (Mits af
gehaald) tot 15 Mei a.s. terwijl na dien
katum het restant der oplaag verkrijg
baar zal worden gesteld ad f0 50 per
ex. bij de K. v. K. Breestraat 78—80 en
bij den heer van der Wilk. Nieuwe
Rijn 15a.
Electrlficatle der spoorlijn.
Met het plaatsen van de masten in
verband met de electrificatie der spoor
lijn HaarlemLeiden is een aanvang
gemaakt. Men is bij Haarlem begon
nen en hoopt einde dezer week daar
mee gereed te zijn.
(Seen autobussen.
Naar ons van verschillende zijden
werd meegedeeld, zou de Directie der
N Z.H.T.M. voornemens zijn, met het
oog op de concurrentie door de auto-
bussen, zelve een autobusdienst Lei
denHaarlem te openen.
Ter bevoegder plaatse evenwel deel
de men on9 mede, dat daarvan in 'tge
heel geen sprake is.
Chr. Middenstand.
Het congres van de Chr. Midden*
standsvereeniging dat dit jaar hier
ter stede zal gehouden worden, is be
paald op 16 en 17 Juni
Cryogeen Laboratorium.
Hier ter stede is aangekomen Prof.
Dr. Jean Becquerel uit Parijs om in
het Cryogeen Laboratorium in samen-
